Na Fia Avea Aʻu e Pei o le Afafine o Iefata

Ua Faamatalaina e Joanna Soans

A o ou talavou, sa ou naunau lava e fia avea e pei o le afafine o Iefata. Seʻi oʻu faamatala atu le māfuaaga ma le auala na avea ai aʻu e pei o lenā tamaʻitaʻi.

I LE 1956, sa ou auai ai mo le taimi muamua i se fonotaga a Molimau a Ieova i Bombay (lea ua taʻua o Mumbai), i Initia, ma na suia ai loʻu olaga. Sa matuā faagaeetia aʻu i se lauga na ou faalogo ai e uiga i le afafine o Iefata.

Atonu sa e faitau i le Tusi Paia e faatatau i le afafine o Iefata, o lē atonu na talavou i le taimi na faia ai lana filifiliga ina ia lē faaipoipo. O lona faia faapea na mafai ai ona faataunuuina le tautoga a lona tamā. Sa auauna o ia o se tamaʻitaʻi nofofua i le fale o Ieova po o le faleʻie paia, mo lona olaga atoa.—Faamasino 11:28-40.

Na fia avea lava aʻu e pei o ia! Peitaʻi sa iai se faafitauli na ou fesagaʻia—sa feteenaʻi le lē faaipoipo ma la matou aganuu i Initia i lenā taimi.

O le Talaaga o Loʻu Aiga

O aʻu e lona lima i le fanauga e toʻaono a oʻu mātua o Benjamin ma Marcelina Soans mai i Udipi, o se aai e i le talafatai i sisifo o Initia. E matou te tautatala i le gagana Tulu ma e toetoe lua miliona tagata e tautatala ai. Peitaʻi, e pei o le toʻatele o isi tagata Udipi, sa faaaogā i la matou aʻoga le gagana Kannada.

E manatu tagata o lenei vaipanoa e tāua tele le faaipoipo ma le faia o se fanau. A o oʻu tuputupu aʻe, ou te lē manatua lava se taimi na ou aʻoaʻoina ai se upu Tulu mo faaupuga o le “nofofua,” “tuua toʻatasi,” po o le “misia o le aiga.” E foliga mai e lē taitai ona tutupu nei mea. O se faataʻitaʻiga, sa nonofo faatasi lo matou aiga ma mātua o oʻu mātua, o le tuafafine o loʻu tamā ma lona toʻalua, o uso ma tuagane o loʻu tinā, faapea foʻi ma oʻu tausoga e toʻasefulu lua.

Sa sili ona tāua le itu o le aiga o le tinā i la matou aganuu. O aiga o le tinā e ala mai ai le gafa, ma e telē foʻi le tofi e maua e le fanau teine. I nisi o nuu o tagata Tulu, e faaauau pea ona nofo se teine ua uma ona faaipoipo ma lona tinā, ma e nofo ai foʻi i inā ma lana tane.

Peitaʻi, sa iai nisi o mea na ese ai lo matou aiga ona na avea i matou ma se vaega o se lotu ua faapea mai o Kerisiano. O afiafi taʻitasi, e taʻitaʻia ai e le tamā o loʻu tamā le tapuaʻiga a lo matou aiga, o le faia o tatalo, ma le faitauina leotele o le Tusi Paia i le gagana Tulu. O so o se taimi lava e tatala ai lana Tusi Paia ua masaesae itulau e faitau mai iā i matou, sa pei lava o loo ia tatalaina se pusa o loo iai ni oloa tāua. O se mea sa fiafia iai! Na faagaeetia aʻu i le Salamo 23:1: “O Ieova o loʻu Leoleo Mamoe o ia. E leai se mea ou te mativa ai.” Sa ou taumānatu, ʻO ai Ieova, ma aiseā ua taʻua ai o ia o le leoleo mamoe?’

Ua Amata Ona Ou “Malamalama”

O le taugatā o le tamaoaiga ona o le Taua Lona Lua a le Lalolagi, sa siitia ai lo matou aiga i Bombay, e tusa lenā ma le 550 maila (900 km) le mamao ese. I le 1945, sa asiasi ane ai i loʻu tamā ni Molimau a Ieova se toʻalua, ma tuu atu iā te ia se tamaʻitusi. E pei ona naunau se nuu naumati i le timu, sa faapena foʻi ona faitau ma le naunau loʻu tamā i le tusi ma talia le feʻau, ma amata loa ona ia taʻu atu i nisi o tagata e tautatala i le gagana Kannada. E oo ane i le amataga o vaitausaga o le 1950, ua tuputupu aʻe se vaega  toʻaitiiti sa iai, ma avea ma faapotopotoga muamua i le gagana Kannada i Bombay.

Sa aʻoaʻoina i matou e o matou mātua ina ia avea ma tagata aʻoga o le Tusi Paia e tinoū, ma o ni ē e lelei le aʻoaʻo atu. E la te faaavanoa se taimi e tatalo ma suʻesuʻe faatasi ai ma i matou i aso taʻitasi. (Teuteronome 6:6, 7; 2 Timoteo 3:14-16) I se tasi o aso a o ou faitauina le Tusi Paia, sa amata ai loa ona ou malamalama ma iloa ai e pei Ieova o se leoleo mamoe ona o loo ia taʻitaʻia, fafaga, ma puipuia ona tagata tapuaʻi.—Salamo 23:1-6; 83:18.

Na Taʻitaʻia ma le Agalelei Aʻu e Ieova

E leʻi leva ona uma le fonotaga i Bombay i le 1956 lea e lē mafai ona galo iā te aʻu, ae ou papatiso loa. Ina ua mavae le ono masina, sa ou mulimuli i le faaaʻoaʻoga a loʻu tuagane matua o Prabhakar i le avea ma paeonia po o se tagata talaʻi faataimi atoa. E ui lava sa ou naunau e taʻu atu i isi upu moni o le Tusi Paia, ae na matuā ou popole lava pe a ou taumafai e talanoa i isi e uiga i oʻu talitonuga. E fesasiaʻi solo laʻu tautala ma e tete loʻu leo. Ou te faapea ifo iā te aʻu lava: ʻE na o le fesoasoani lava a Ieova e mafai ona ou faia ai lenei galuega.’

Sa fesoasoani mai Ieova e ala i misionare o Homer ma Ruth McKay mai i Kanata, o ē na auai i le aʻoga misionare a Molimau a Ieova i Niu Ioka, i Amerika i le 1947. Na fesoasoani mai i laʻua i vaega uma o laʻu auaunaga faataimi atoa. E masani ona ma faataʻitaʻia ma Ruth le auala e talanoa atu ai i aiga e ma te talaʻi i ai. Sa ia iloa lelei le auala e faatoʻafilemu ai loʻu popole. E na te uu oʻu lima pe a tetete ma faapea mai: “Aua e te popole. Seʻi o ta faataʻitaʻi ona talanoa i le tagata o loo i le isi fale.” O lona leo sa aumaia ai iā te aʻu le mautinoa ma le lototele.

I se tasi o aso, na ou maua se tala o le a ma paeonia faatasi ma Elizabeth Chakranarayan, o se faiaʻoga ua matua ma e tomai i le Tusi Paia. Sa ou manatu: “O le a faapefea ona ma nonofo ma lenei tuafafine? E matuā matua mamao iā te aʻu!” Peitaʻi sa ou iloa mulimuli ane, o le paga tonu lava lea na ou manaʻomia.

E lē o Tuulafoaʻia i Taʻua

Sa muamua tofia i maʻua e galulue i le aai lauiloa o Aurangabad, ma e toetoe 250 maila (400 km) i le itu sasaʻe o Bombay. Na vave ona ma iloa, e na o i maʻua lava Molimau a Ieova o loo iai i lenei aai, lea e lata i le miliona tagata e nonofo ai. E lē gata i lea, sa tatau ona ma aʻoaʻoina le gagana Marathi lea e tautatala ai le toʻatele o tagata o le aai.

E iai nisi o taimi ou te matuā lagona ai lava le tuua toʻatasi. Ou te tagi masūsū e pei o se tamaitiiti ua leai se tinā. Peitaʻi, sa faalaeiau mai Elizabeth e pei o se tinā ma faapea mai: “E ta te ono lagona le tuua toʻatasi i nisi o taimi, ae o le mea moni e lē o tuulafoaʻia i taʻua. E ui lava o loo e mamao mai i au uō ma lou aiga, ae o loo faatasi pea Ieova ma oe. Ia avea o Ia ma au uō ona mou atu lea o ou lagona tuua toʻatasi.” O loo oʻu teulotoina pea lana fautuaga seʻia oo mai i aso nei.

Pe a utiuti la ma faasoa, e ma te savavali mo le 12 maila (20km) i aso taʻitasi e ui atu i auala pefua ma palapalā, ma i le tau vevela ma le malūlū. I le tau māfanafana, e masani ona oo le vevela i le 104 tikeri Fahrenheit (40°C). Pe a oo i le tau timuga, e masani ona palapalā pea nisi o vaega o le oganuu mo ni masina. Peitaʻi, sa sili atu ona faigatā manatu faaleaganuu o tagata, nai lo o le tulaga o le tau.

E lē talanoa fafine i tamāloloa i nofoaga faitele seʻi vaganā lava e latou te aiga, ma e seāseā ona aʻoaʻo e se fafine se tamāloa. O lea la, sa ma fesagaʻia tauemuga ma sauāga. I le ono masina  muamua, sa na o i maʻua lava la ma sauniga faale-Tusi Paia i vaiaso taʻitasi. E leʻi leva ae auai mai nisi sa faaalia le fiafia ma amata ai loa sa matou vaega toʻaitiiti, ma na ma talaʻi faatasi ma nisi o i latou.

Ia Faaauau Pea Ona Faaleleia Ou Tomai

Sa toe tofia i maʻua i Bombay ina ua māeʻa le pe ā ma le lua ma le ʻafa tausaga. Sa faaauau pea ona talaʻi Elizabeth ae sa tofia aʻu e fesoasoani i loʻu tamā, ona e na o ia sa faaliliuina lomiga faale-Tusi Paia i le gagana Kannada. Sa talisapaia e loʻu tamā laʻu fesoasoani ona sa tele ona tiute tauave i le faapotopotoga.

I le 1966, sa filifili oʻu mātua e toe foʻi i Udipi i le mea sa matou nonofo muamua ai. A o leʻi tuua Bombay, sa faapea mai Tamā: “Si oʻu afafine pele e, ia faaauau pea ona faaleleia ou tomai. Ia faafaigofie ma manino le faaliliu. Aua le soona mautinoa naʻuā ae ia tumau pea ona lotomaulalo. Ia faalagolago iā Ieova.” O lana fautuaga mulimuli lava lea iā te aʻu, ona e leʻi leva ona toe foʻi i Udipi ae maliu loa o ia. O loo oʻu taumafai lava e faatatau lana fautuaga i laʻu galuega faaliliu i aso nei.

“Pe e te Manaʻo e Fai Sou Aiga?”

O se aganuu mo mātua Initia le filifili o ni paaga faaipoipo mo la la fanau a o lāiti, ma e faalaeiauina i latou ina ia faia se aiga. E masani ona fesiligia aʻu: “Pe e te manaʻo e fai sou aiga? O ai o le a tausia oe pe a e matua? Po o le a e lagona le tuua toʻatasi?”

E iai nisi taimi ou te lagona ai lava le mafatia pe a fai soo e nisi na faamatalaga. E ui lava ou te lē faailoa atu i isi oʻu faalogona, ae ou te sasaa atu loʻu loto iā Ieova pe a na o aʻu. Sa ou iloa ma le mautinoa, e lē faatauvaa le silasila mai a Ieova iā te aʻu ona o loʻu tulaga nofofua. Ina ia toe faatumauina loʻu faanaunauga e auauna iā Ieova e aunoa ma se mea e faalavelavea ai, sa ou tomānatu i le afafine o Iefata ma Iesu, o ē sa tumau ona nofofua ma faaaogā o la olaga atoa e faia ai le finagalo o le Atua.—Ioane 4:34.

O se Meaalofa Mai iā Ieova

Na tumau pea ona avea Elizabeth ma aʻu uō mamae mo le toetoe 50 tausaga. Na maliu o ia i le 2005 ina ua 98 ona tausaga. I nai tausaga mulimuli o lona soifua, sa lē mafai ona ia toe faitaua se mea ona ua faalētonu ona fofoga, o lea sa ia faaalu ai le tele o le taimi e tatalo faatauanau ai i le Atua. O nisi taimi ou te manatu ai o loo ia talanoaina se mau o le Tusi Paia ma se isi i lona potu, ae o le taimi lenā o loo ia talanoa atu ai iā Ieova. Sa moni Ieova iā te ia ma na peiseaʻī o loo iai Ieova faatasi ma ia. Na ou aʻoaʻoina o le auala lea e mafai ona tutumau mausalī ai i le auaunaga i le Atua e pei ona sa faia e le afafine o Iefata. Ou te faafetai iā Ieova ona o le aumaia o lenei tuafafine matua ma malosi faaleagaga, e fesoasoani ma faalaeiau mai iā te aʻu i taimi o loʻu talavou ma ina ua ou fesagaʻia faigatā.—Failauga 4:9, 10.

Maʻeu le tele o faamanuiaga na ou tofo iai i le auaunaga iā Ieova e pei foʻi o le afafine o Iefata! O le tumau ona nofofua ma mulimuli i fautuaga a le Tusi Paia, ua mafai ona ou maua ai se olaga e faatamaoaigaina ma tauia, a o tumau ona “auauna e lē aunoa i le Alii, e leai se mea e faalavelavea ai.”—1 Korinito 7:35.

[Ata i le itulau 28]

O loo faia se lauga lautele a loʻu tamā i Bombay i vaitausaga o le 1950

[Ata i le itulau 28]

O i maʻua ma Elizabeth a o lata i lona maliu

[Ata i le itulau 29]

Faalauiloaina o se lauga faale-Tusi Paia i Bombay i le 1960

[Ata i le itulau 29]

O aʻu ma nisi o loo matou galulue i le ofisa faaliliu