Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

E Akaraanga Meitaki Ainei Aia Noou me e Akamatakiteanga?

E Akaraanga Meitaki Ainei Aia Noou me e Akamatakiteanga?

E Akaraanga Meitaki Ainei Aia Noou me e Akamatakiteanga?

‘Na te Atua o Iakoba e apii mai ia tatou i tona au aerenga; e ka aere tatou na tona ra au arataa.’​—ISA. 2:3.

1, 2. Na teea au tu e puapinga ai koe mei te au akaraanga Pipiria?

IRINAKI ainei koe e ka puapingaia koe mei tei tataia i roto i te Pipiria? Ka kite koe i roto i reira te au akaraanga o te au tane e te au vaine akarongo mou te ka akakeu ia koe kia aru i to ratou oraanga e to ratou tu. (Ebe. 11:32-34) Inara, kua kite katoa koe i te au akaraanga akamatakiteanga no te au angaanga e te au tu o te au tane e te au vaine kia kopae koe.

Tika rai, kua taikuia mai tetai aronga i roto i te Pipiria ei akaraanga meitaki kia aru tatou e te au akamatakiteanga kia kopae tatou. Akamanako ana ia Davida, e tiaki akaaka e e ariki ririnui. E akaraanga meitaki aia no tei inangaro i te tuatua mou e tei irinaki ia Iehova. Inara, kua apa a Davida no tana au ara kino, te akaturi anga kia Bate-seba, tamate anga ia Uria, e te tare manako kore anga i te tangata. Inara, ka akamanako ana tatou i tana tamaiti​—e ariki e tei o atu ki te tataanga i te Pipiria—​ko Solomona. Ka akara tatou na mua i nga tu e rua i riro ei aia ei akaraanga meitaki.

‘To Solomona Pakari’

3. Eaa tatou ka karanga ai e kua akanoo a Solomona i te akaraanga meitaki no tatou?

3 Kua tuatua meitaki mai te Solomona Maata Atu ko Iesu Karaiti no runga i te Ariki ko Solomona, ei akaraanga meitaki no tatou kia aru. Kua akakite a Iesu ki tetai au ngati Iuda ekoko e: “E tu katoa mai te ariki vaine no apatonga ki runga, i te akavaanga ra, e akaapa mai i teianei uki: i te mea, i aere mai aia mei te openga mai o teianei ao, e akarongo i te tuatua pakari na Solomona; e i na, e maata teia ia Solomona.” (Mata. 12:42) Ae, rongonui tikai a Solomona no tona pakari, e kua akamaroiroi aia ia tatou kia kimi i te reira.

4, 5. Akapeea i rauka mai ei to Solomona pakari, akapeea i tuke ei to tatou pakari ki tona?

4 Te akamataanga o ta Solomona tutaraanga, kua mama mai te Atua kiaia na roto i te moemoea e kua akakite kiaia kia pati mai i tetai apinga. Te kite anga e kua kotingaia tona kite, kua pati a Solomona no te pakari. (E tatau ia 1 Ariki 3:5-9.) Kua mareka te Atua e kua pati mai te ariki i te pakari kare i te au apinga e te akangateitei, no reira kua oronga aia i “te ngakau karape e te kite” kia Solomona​—e te au mea puapinga katoa. (1 Ari. 3:10-14) Mei ta Iesu i taiku mai, no te umere tikai o to Solomona pakari, kua rongo akera te ariki vaine o Seba no runga i te reira e kua aere mai mei tetai ngai mamao kia akarongo ki tona pakari.​—1 Ari. 10:1, 4-9.

5 Kare tatou e tapapa atu e ka oronga temeioia mai te pakari. Kua tuatua a Solomona e “ko Iehova oki tei oronga mai i te pakari,” inara kua tata aia e ka tauta tatou kia rauka mai taua tu ra o te Atua: “Kia ariu mai koe i to taringa ki te pakari, e kia kimi marie to ngakau i te kite.” Kapiti atu ki te reira, kua taangaanga aia i te au kupu tuatua “kapiki nui koe,” “kimi pu tikai koe,” e kia “makitoro marie koe” i te pakari. (Mase. 2:1-6) Taka meitaki ra e, ka rauka ia tatou te pakari.

6. Na teea au mataara ka akaari tatou e te puapinga ra tatou mei to Solomona akaraanga meitaki no te pakari?

6 E mea meitaki i te ui e, ‘Te aru ra ainei au i to Solomona akaraanga na te akaperepere anga i te pakari no ko mai i te Atua?’ No te tu papu kore i te pae moni, kua akakeuia te maataanga kia akamanako ua i ta ratou angaanga e ta ratou moni me kore kua akakeuia ratou kia itae atu i te au apii meitaki e te teitei. Akapeea koe e toou pamiri? Te akaari maira ainei taau au ikianga e te akaperepere ra e te kimi ra koe i te pakari no ko mai i te Atua? Ka akatikatika ainei koe i toou manako e taau au akakoroanga kia maata atu toou pakari? E tika, me maata te pakari e me taangaangaia, ka puapingaia koe e tuatau ua atu. Kua tata a Solomona e: “Ei reira koe e kite ei i te tuatua-tika e te tuatua-tau, e te tiratiratu; te au mataara memeitaki katoa ra.”​—Mase. 2:9.

Tupu te Au te Akateiteiia Anga te Akamorianga Mou

7. Akapeea i rauka ai tetai iero mekameka no te Atua?

7 Te akamataanga o tana tutaraanga, kua rave a Solomona i te au takainga ei mono i te tapenakara e taangaangaia ra mei te tuatau mai o Mose, ki tetai iero mekameka tikai. (1 Ari. 6:1) Ka kapiki tatou i te reira e ko te iero o Solomona, inara kare aia i akatu i te reira kia rongonui aia e kare katoa nona tera manako. Te tikaanga, na Davida i tamanako mua i te akatu i te iero, e na te Atua i oronga i te au parani taka meitaki no te iero kia Davida e te akamanea anga no te reira. Kua oronga katoa a Davida i te au apinganui ei tauturu i te angaanga. (2 Samu. 7:2, 12, 13; 1 Para. 22:14-16) Tei runga ra ia Solomona te apainga kia akatu i teia iero no tetai itu e te apa mataiti.​—1 Ari. 6:37, 38; 7:51.

8, 9. (a) Eaa te akaraanga ta tatou i kite mai no ta Solomona rave tamou anga i te au angaanga meitaki? (e) Eaa tei tupu mai te akateitei anga a Solomona i te akamorianga mou?

8 Kua akanoo a Solomona i te akaraanga meitaki no tatou na te rave tamou anga i te au angaanga meitaki, e kua akamou i tona manako ki runga i te au mea puapinga. Te oti anga te iero kua tukuia te aruna koreromotu ki roto i reira, e kua pure a Solomona no te katoatoa. Kua pure aia kia Iehova e: “Kia puera mai o mata i te po e te ao ki teianei are, ki te ngai taau i tuatua maira. Ei reira toku ingoa vaooiaʼi: ka akarongo mai ei koe i te pure e pureia e to tavini ki teianei ngai.” (1 Ari. 8:6, 29) Ka rauka i te ngati Iseraela e te au tangata ke i te pure no teia iero te akangateitei ra i te ingoa o te Atua.​—1 Ari. 8:30, 41-43, 60.

9 Eaa tei tupu mai te akateitei anga a Solomona i te akamorianga mou? Muri ake te akatapuanga i te iero, kua ‘pereperekavana te tangata ma te rekareka o te ngakau, i te au meitaki katoa ta Iehova i rave no tona tavini ia Davida, e no Iseraela.’ (1 Ari. 8:65, 66) Kua tupu te au e te puapinga i to Solomona tutaraanga e 40 mataiti. (E tatau ia 1 Ariki 4:20, 21, 25) Te akaari maira a Salamo 72 i te reira e te akamarama katoa maira kia tatou i te au akameitakianga ka mataora tatou i raro ake i te tutaraanga a te Solomona Maata Atu, ko Iesu Karaiti.​—Sala. 72:6-8, 16.

To Solomona Akaaraanga Akamatakiteanga

10. Eaa te tarevake ta Solomona i rave taau e maara ra?

10 Eaa ra tatou ka karanga ai e e akaraanga akamatakiteanga te oraanga o Solomona no tatou? Penei ka akamanako koe i tana au vaine ke e tana au vaine tavini. Ka tatau tatou e: “Tangata metua akera oki a Solomona, kua akaanga keia iora tona ngakau e te au vaine nana ki te au atua ke: kare akenei tona ngakau i tau ki tona Atua kia Iehova.” (1 Ari. 11:1-6) Kare ekoko, ka tauta koe kia kore rava e aru i tona aerenga neneva. Inara ko te akamatakiteanga anake ua te reira ta tatou ka kite i roto i to Solomona oraanga? Akamanako ana i tetai au mea o tona oraanga ka ngaropoina ia tatou, e te akamatakiteanga taau ka kite mai.

11. Eaa ta tatou i kite mai no runga i to Solomona akaipoipo anga mua?

11 E 40 mataiti to Solomona tutaraanga. (2 Para. 9:30) No reira, eaa taau i kite mai mei roto ia 1 Ariki 14:21? (E tatau.) Kia tau ki taua irava ra, te mate anga a Solomona kua riro mai tana tamaiti ko Rehoboama ei ariki tona 41 mataiti anga, tona metua vaine ‘ko Naama e ngati Amona.’ Te aiteanga, i mua ake ka riro mai ei a Solomona ei ariki, kua akaipoipo aia i tetai vaine mei roto mai i tetai pa enua ke e tavini ra i te au atua itoro. (Aka. 10:6; 2 Samu. 10:6) Kua akamori ainei aia i taua au atua itoro? Me kua akamori ana aia i te reira, penei kua akaruke aia i te akamorianga itoro e kua riro mai ei vaine akamori mou, mei ia Rahaba rai raua ko Ruta. (Ruta 1:16; 4:13-17; Mata. 1:5, 6) Inara, e nga metua ongai e te kopu tangata ngati Amona to Solomona kare e tavini ana ia Iehova.

12, 13. Eaa te ikianga kino ta Solomona i rave i te akamataanga o tana tutaraanga, e eaa tana au kotoeanga?

12 Kua tupu mai te kino i muri ake te riro anga aia ei ariki. Kua akatupu a Solomona i tetai pirianga ‘ki te ariki o Aiphiti ko Pharao, e kua rave akera i te tamaine a Pharao, e kua arataki maira iaia ki roto i te oire o Davida.’ (1 Ari. 3:1) Kua akamori ainei teia vaine Aiphiti ia Iehova, mei ia Ruta rai? Kare e akakiteanga e kua rave aia i te reira. Mari ra, kua patu a Solomona i tetai are nona (e penei no tona au tavini vaine Aiphiti) i vao ake i te Oire o Davida. No teaa ra? Te akakite maira te au Tuatua Tapu e kua rave aia i te reira no te mea kare e tau no tetai tangata akamori pikikaa kia noo ki te pae i te aruna koreromotu.​—2 Para. 8:11.

13 Penei no te puapinga i te pae poritiki i akaipoipo ei a Solomona i te tamaine a te ariki o Aiphiti, inara e tika ainei te reira? Mei mua roa mai, kare te Atua e akatika ana kia akaipoipo tetai i te ngati Kanaana, e kua akakite katoa mai i tetai atu au iti tangata. (Exo. 34:11-16) Kua manako ainei a Solomona e kare a Aiphiti i roto i taua au iti tangata ra? Noatu e kua manako akapera aia, kua tau ainei taua tu manako ra? E tika, kare aia i akarongo ana ki te akamatakiteanga ta Iehova i akakite mai​—ka akaariu keia tetai tangata Iseraela mei te akamorianga mou ki te akamorianga pikikaa.​—E tatau ia Deuteronomi 7:1-4.

14. Akapeea tatou e puapinga ai na te akamanako anga i te akaraanga akamatakiteanga o Solomona?

14 Ka tuku ainei tatou i to Solomona akaraanga ei akamatakiteanga no tatou? Penei ka manako tetai tuaine e te meitaki ua ra i te akainangaro i tetai ke, e kare e akarongo ki ta te Atua akauenga kia akaipoipo “kia tau ra i te Atu.” (1 Kori. 7:39) E penei ka manako katoa tetai e ka meitaki ua i te piri atu ki te au tipoti i muri ake i te apii, e kare e tutaki i te tero, me kore kare e akakite i te tika no tana i rave, no te mea ka akama aia. Te manako puapinga kia akamaara tatou, e ka o atu rai tatou ki roto i te kino me maani kotoe tatou kia akarongo kore ki te Atua mei ta Solomona rai i rave.

15. Akapeea a Iehova te akaari anga i te tu akaaroa kia Solomona, inara eaa ta tatou ka akamaara no runga i te reira?

15 E mea umere tikai e i muri ake te taikuia mai anga to Solomona akaipoipo anga ki te tamaine a te ariki, te akakite maira te Pipiria e kua oronga te Atua i te pakari tana i pati mai, e kua oronga katoa Aia i te au apinganui. (1 Ari. 3:10-13) Kare a Solomona i akarongo ana ki ta te Atua au ikuikuanga, inara kare e akakiteanga e kua kopae viviki a Iehova iaia ei ariki me kore kua ako pakari atu iaia. Te rotai ra te reira ki te tikaanga e kua kite te Atua e e aronga apa ua tatou tei angaia mai mei te one pueu. (Sala. 103:10, 13, 14) Kia akamaara ra e: Ka tupu mai te au tupuanga kino no ta tatou ka rave i teianei me kore i te tuatau ka aereia.

Maata Tikai te Au Vaine!

16. Te rave anga aia kia maata tana vaine, eaa ta Solomona i kopae?

16 I roto i te Peʼe na Solomona, kua akapaapaa te ariki i tetai tamaine paretenia e e manea atu aia i te 60 ariki vaine e te 80 vaine tavini. (Peʼe 6:1, 8-10) Me te taiku ra te reira ki to Solomona turanga i te tuatau e tutara ra aia, maata tana vaine i rauka mai. Noatu e aronga akamori mou te maataanga me kore te katoaanga ia ratou, kua akaue te Atua na roto ia Mose e “auraka oki [te ariki o Iseraela] e akamaata i te vaine nana, kia kore e tatipake tona ngakau.” (Deu. 17:17) Kare a Iehova i kopae ana ia Solomona. E tika, kua akameitaki ua rai te Atua ia Solomona, na te taangaanga anga iaia kia atu i te puka Pipiria, E Peʼe na Solomona.

17. Eaa ta tatou ka akamaara ua rai?

17 Te aiteanga ainei e ka rauka ia Solomona i te kopae i te akauenga a te Atua e kare aia e akautungaia, e ka akapera katoa ainei tatou? Kare. Te akaari maira te reira e ka roa rai to te Atua akakoromaki anga. Noatu ka kopae tetai tangata o te Atua i tana akauenga e kare e akautunga vaveia, kare te aiteanga e kare e tupu te kino kiaia. E akamaara i ta Solomona i tata e: “No te mea kare te utunga no te tuatua kino ra i tuku vaveia atu, i māro ketaketaʼi te ngakau o te tamariki a te tangata nei i te rave i te kino ra.” Kua tata katoa aia e: “Kua kite ra au e meitaki to te aronga i mataku i te Atua, tei mataku ki mua i tona aroaro.”​—Kohe. 8:11, 12.

18. Akapeea te akaraanga o Solomona te akaari mai anga e e tika tikai te au tuatua i roto ia Galatia 6:7?

18 Mea tangi ra kare a Solomona i akarongo ana ki te tuatua mou a te Atua! Ae e maata ua atu tana au mea meitaki i rave, e kua mataora aia i te au akameitakianga a te Atua. Inara, e maata tana au tarevake i rave i te au tuatau i aereia. Kua akatupu ua rai aia i te kino. Tika rai ta te apotetoro ko Paulo i akauruia kia tata i muri mai e: “Auraka e vavare; kare ua te Atua e vare: ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti”! (Gala. 6:7) Aere ua rai, kua kokoti a Solomona i te au ua kino no te kare i akarongo ki ta te Atua akauenga. Ka tatau tatou e: “Inangaro aturā Solomona i te vaine ke ke e manganui, ratou katoa e te tamaine a Pharao, ko te vaine ngati Moabi, e te ngati Amona, te ngati Edoma, te Sidona, te ngati Heta.” (1 Ari. 11:1) Maataanga ia ratou kua akamori ua atu i te au atua pikikaa, e kua rave katoa a Solomona i te reira. Kua aere ke aia e kua ngere i te akaperepere anga a to tatou Atua akakoromaki.​E tatau ia 1 Ariki 11:4-8.

Apii mei Tona Akaraanga Meitaki e te Kino

19. Eaa koe i karanga ai e tei roto i te Pipiria te au akaraanga meitaki?

19 Kua akauru a Iehova ia Paulo kia tata e: “Te au tuatua ravarai oki i tataia i muatangana, i tataia ïa kia kite tatou; kia rauka to tatou tatari anga, i te akakoromaki e te pumaana o te tuatua i tataia ra.” (Roma 15:4) Te kapiti maira taua au tuatua tei tataia no te au akaraanga meitaki o te au tane e te au vaine akarongo mou tikai. Kua tuatua a Paulo e: “Eaa tu rai taku tuatua? e roa ua oki kia tuatua au ia Gideona, ia Baraka, ia Samasona, ia Iepheta; ia Davida oki ia Samuela, e te au peroveta ra: Ko tei pou ia ratou te au basileia i te akarongo, kua rave i te tuatua-tika ra, kua rauka tei tuatuaia maira, . . . kua akamaroiroiia i te paruparu anga ra.” (Ebe. 11:32-34) Ka rauka e ka puapingaia tatou mei te au akaraanga meitaki i roto i te au Tuatua Tapu, na te aru anga i tei akakiteia mai i roto i te au papaanga Pipiria.

20, 21. Eaa koe ka tauta ai kia kite i te puapinga o te au akaraanga akamatakiteanga i roto i te Tuatua a te Atua?

20 Inara, te kapiti maira tetai au papaanga Pipiria i te au akaraanga akamatakiteanga. Ka kite tatou i tetai au akaraanga i roto i te oraanga o te au tane e te au vaine ta Iehova i ariki e i taangaanga ana ei au tavini nona. Ia tatou e tatau ra i te Pipiria, ka kite tatou eaa ta tetai au tangata o te Atua i rave e i akapeea ratou i aere ke ei, te riro mai anga ei au akaraanga akamatakiteanga. Te kite ra tatou e kua akatupu ua rai tetai aronga i te au tu e te au peu tarevake, e i te openga kua tupu mai te au tupuanga kino. Eaa ta tatou i kite mai mei taua au papaanga ra? Penei ka inangaro tatou i te ui i teia au uianga kia tatou uaorai e: ‘Akapeea te reira i tupu mai ei? Ka tupu katoa ainei te reira kiaku? Eaa taku ka rave kia kopae atu i te reira e kia kite i te puapinga o teia akaraanga akamatakiteanga?’

21 E mea tau kia akamanako meitaki tikai tatou i teia au akaraanga, no te mea kua akauruia a Paulo kia tata e: “Rokoia iora ratou e taua au mea katoa ra, ei akaraanga: e ei ako mai oki ia tatou, i te aronga i rokoia mai i te openga o te au tuatau nei, i tataiaʼi.”​—1 Kori. 10:11.

Eaa Taau i Kite?

• Eaa ra koe ka karanga ai e e au akaraanga meitaki e te au akaraanga akamatakiteanga to roto i te Pipiria?

• Akapeea a Solomona te akatika anga i te au tu kino kia tupu i roto i tona oraanga?

• Akapeea koe e puapinga ai mei to Solomona akaraanga akamatakiteanga?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 9]

Kua taangaanga a Solomona i te pakari ta te Atua i oronga mai

[Tutu i te kapi 12]

Kite ra ainei koe i te puapinga o te akaraanga akamatakiteanga o Solomona?