Laa kpa’n Ɲanmiɛn wawɛ’n sieli i sufuɛ kpa mun

“Anannganman Nyanmiɛn’n yɛ w’a sunman min-ɔn, ɔ fɛli i Wawɛ mannin min.”​—EZA. 48:16.

1, 2. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a lafi Ɲanmiɛn su ɔ? ?Yɛ fanngan benin yɛ laa Ɲanmiɛn sufuɛ’m be su ndɛ’n ɔ wla e ɔ?

 KANNZƐ kɛ ɔ fɛ i Abɛli blɛ su lele’n, sran kpanngban be lafi Ɲanmiɛn su’n, sanngɛ Biblu’n se e kɛ: “Sran kwlaa be leman sulafilɛ.” (2 Tɛs. 3:2, Anuãsɛ Fuflɛ) ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, ngue yɛ maan sran kun lafi Ɲanmiɛn su ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ ukɛ i naan w’a yi i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i nglo ɔ? Sran kun i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i dan lika fin Ɲanmiɛn ndɛ ng’ɔ tili’n. (Rɔm. 10:17) Sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n, be nun kun yɛle Ɲanmiɛn sulafilɛ’n. (Gal. 5:22, 23) * Ɔ maan sɛ Ɲanmiɛn i wawɛ’n nunman e su’n, e su kwlá lafiman Ɲanmiɛn su kpa.

² Sran wie fi nin Ɲanmiɛn sulafilɛ finmɛn i nin klun. Sran nga be lafili Ɲanmiɛn su kpa mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n, be “ti sran kɛ e sa.” (Zak 5:17) Ɔ juli wie’n, be awlɛn’n yoli nɲɔnnɲɔn yɛ be nzuɛn wie kleli be yalɛ. Sanngɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be. Ɔ maan “be nyannin fanngan” be jrannin sa kekle’m be ɲrun. (Ebr. 11:34) Blɛ nga e o nun yɛ’n, ninnge kpanngban be kwla yo maan e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n kan ase. Ɔ maan sɛ e fa e ɲin sie i wafa nga Zoova i wawɛ’n ukali i sufuɛ mun laa’n i su’n, ɔ́ wlá e fanngan naan y’a su Ɲanmiɛn lele y’a guɛ i ti nin i bo.

Ɲanmiɛn wawɛ’n tinnin Moizi

3-5. (a) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn’n wawɛ’n yɛ ɔ ukali Moizi naan w’a kwla di i junman’n niɔn? (b) ?Wafa nga Zoova fɛ i wawɛ’n man e’n, i su like benin yɛ Moizi i su ndɛ’n kle e ɔ?

³ Afuɛ nga be flɛ i 1513 ka naan b’a wu Zezi’n i nun’n, be sieli i nzɔliɛ kɛ Moizi liɛ’n “sran fi to-mɛn i wun ase kanlɛ’n nun.” (Kal. 12:3) Ɲanmiɛn mɛnnin i sufuɛ wɛtɛɛfuɛ sɔ’n i junman dan kpa kun. I waan ɔ nian Izraɛli nvle’n su. Ɲanmiɛn wawɛ’n tinnin Moizi maan ɔ yoli jɔlɛ difuɛ nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ, ɔ nin fluwa klɛfuɛ, yɛ ɔ yoli abonuan sa mun. Asa ekun’n, ɔ dunnin Izraɛli nvle’n i ɲrun mmua. (An kanngan Ezai 63:11-14 nun.) Sanngɛ blɛ wie juli’n, Moizi fɛfɛli kɛ junman’n su tin i su ngboko. (Kal. 11:14, 15) I ti’n, Zoova ‘fali wawɛ ng’ɔ o Moiz su’n wie’ wlali kpɛnngbɛn 70 be nun naan be ukɛ i. (Kal. 11:16, 17) Moizi i akunndan’n nun’n, ɔ ti kɛ i kunngba su sua trɔ nɔnninnɔnnin wie sa. Sanngɛ nán kɛ ɔ yoli sɔ sakpa ɔ. Kusu’n, kpɛnngbɛn 70 nga Zoova fali junman’n wie wlali be sa nun’n, nán kɛ be ngunmin yɛ bé súa trɔ sɔ’n niɔn.

⁴ Ɲanmiɛn wawɛ nga Ɲanmiɛn fa mannin Moizi’n, ɔ kwla ukɛ i naan w’a di i junman’n. Kannzɛ bɔbɔ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ ng’ɔ o Moizi su wie mannin kpɛnngbɛn 70 mun’n, sanngɛ nga ɔ te o i su’n, ɔ timan kaan. Ɔ kwla ukɛ i naan w’a di i junman’n. Kusu’n, nga Zoova fa mannin kpɛnngbɛn 70 mun’n, w’a sɔnman w’a tratraman su. I sɔ’n kle kɛ Zoova i wawɛ ng’ɔ fa man e’n, ɔ kwla uka e naan sa ng’ɔ tɔ e su’n, y’a jrɛn i ɲrun kekle. Afin kɛ Ɲanmiɛn fɛ́ i wawɛ’n mán sran kun’n, ɔ ‘niɛn-mɛn i sin.’​—Zan 3:34.

⁵ ?Sa wie su kle amun yalɛ? ?Annzɛ ninnge nga ɔ fata kɛ amun yo’n, ɔ bobo amun su yɛ ɔ fa amun blɛ’n i dan lika tra laa’n? ?Annzɛ kusu’n, amun su kpli kpa amún nían amun awlobofuɛ’m be lika, naan amun a kle be Biblu’n nun like, kpɛkun kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn amun su kalɛ’m bé sɔ́n bé kɔ́ annzɛ tukpacɛ wie klé amun yalɛ? ?Annzɛ kusu asɔnun’n nun junman nga be fa wlali amun sa nun’n ti kekle kpa? Maan sa ng’ɔ o amun su’n ɔ yo sɛ yo sɛ’n, maan amun lafi su kɛ  Ɲanmiɛn kwla fɛ i wawɛ’n wla amun fanngan naan amun a kwla jran sa sɔ’n i ɲrun kekle.​—Rɔm. 15:13.

Ɲanmiɛn wawɛ’n maan Bɛzaleɛli sili i junman’n i di

6-8. (a) ?Junman benin yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n maan Bɛzaleɛli nin Ɔɔliabu be kwla dili ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ ukali be ɔ? (c) ?Wafa sɛ yɛ Bɛzaleɛli i su ndɛ’n uka e ɔ?

⁶ Moizi blɛ sufuɛ kun mɔ Ɲanmiɛn i wawɛ’n ukɛli i wie’n yɛle Bɛzaleɛli. I su ndɛ’n kle e kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla yo maan sran kun si like yo. (An kanngan Ezipt Lɔ Tulɛ 35:30-35 nun.) Bɛzaleɛli yɛ be seli i kɛ ɔ kle sran mun wafa nga ɔ fata kɛ be yo tannin sua’n i nun ninnge mun ɔn. ?Junman sɔ’n yɛ ɔ di i laa ti ɔ? Nja, ɔ kwla yo sɔ. Sanngɛ, junman kasiɛn nga ɔ dili ɔ nin a cɛman’n, atrɛkpa’n yɛle bliki m’ɔ kpɛli i Ezipti lɔ’n. (Tul. 1:13, 14) ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, ɔ́ yó sɛ naan w’a kwla di junman kekle sɔ’n? Zoova “fɛli i wawɛ’n mɛnnin i kɛ wawɛ’n sɔ’n sie i, yɛ ɔ mɛn i akunndan nin ngwlɛlɛ nin sa silɛ, kɛ ɔ si junman wafa’n kwlaa di.” Ɲanmiɛn wawɛ’n mannin Bɛzaleɛli i ngwlɛlɛ maan ninnge nga ɔ nin a yoman be le’n, ɔ sili be yo. Ɔ maan kannzɛ ɔ nin Ɔɔliabu be sa si ngwlɛlɛ laa’n, sanngɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ yoli maan be yoli kpa trali laa’n niɔn. Be sa tɔli junman sɔ’n nun kpa. Afin be kunngba’n be di junman’n kpɛkun be fa kle sran uflɛ. Nanwlɛ, Ɲanmiɛn maan be sili like kle.

⁷ Like kun ekun ng’ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ mannin Bɛzaleɛli nin Ɔɔliabu be ngwlɛlɛ’n, yɛle junman nga be dili’n m’ɔ yoli kpa dan’n. Ninnge nga be yoli’n cɛli kpa. Lele m’ɔ́ fá dí afuɛ kɔe 500, sran’m be te di su. (2 Nyo. 1:2-6) Andɛ’n, sɛ sran kun yo like klanman kun’n, ɔ fɛ i dunman’n sie su naan be mɛnmɛn i. Sanngɛ Bɛzaleɛli nin Ɔɔliabu b’a yoman sɔ. Be kunndɛli kɛ Zoova yɛ be mɛnmɛn i ɔ.​—Tul. 36:1, 2.

⁸ Andɛ’n, be kwla man e junman wie mɔ sɛ sran kun w’a suɛnmɛn i laa’n i dilɛ’n kwla miɛn i sa ɔ. Ɔ kwla yo Ɲanmiɛn Sielɛ sua annzɛ Betɛli annzɛ sua uflɛ wie’m be kplanlɛ. Annzɛ ɔ kwla yo fluwa yilɛ annzɛ aɲia dandan’m be siesielɛ, annzɛ aniaan nga sanvuɛsa wie ɲan be’n be ukalɛ. Asa kusu’n, be kwla se e kɛ e ko wun dɔɔtrɔ’m be wun naan e yiyi mmoja’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n i nun e kle be. Ɔ ju wie’n, be nga be sa w’a tɔ junman sɔ’m be dilɛ nun’n, yɛ be di ɔ. Sanngɛ blɛ sunman nun’n, be nga be nin a diman junman sɔ’n wie le’n, yɛ be fa wla be sa nun ɔn. Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ uka be naan be sa w’a tɔ junman’n nun ɔn. Atrɛkpa’n, amun a kplinman su kɛ amún dí Zoova i junman wie. Afin amun buli i kɛ amun su kwlɛmɛn i di naan sran uflɛ yɛ ɔ kwlɛ i di ɔ. Sanngɛ nán e wla fi su kɛ Zoova kwla fɛ i wawɛ’n man e naan ngwlɛlɛ nga e si i’n nin ninnge nga e kwla be yo’n, be ɲin w’a fite kpa naan y’a kwla di junman kwlaa ng’ɔ man e’n.

Ɲanmiɛn wawɛ’n ukali Zozie maan i junman’n yoli ye

9. ?Kɛ Izraɛlifuɛ’m be ɲannin be ti Eziptifuɛ’m be sa nun’n, sa benin yɛ ɔ juli ɔ? ?Kosan benin yɛ ɔ fata kɛ be tɛ su ɔ?

⁹ Moizi nin Bɛzaleɛli be blɛ su’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n ukali Ɲanmiɛn sufuɛ kun ekun. Kɛ Ɲanmiɛn i nvle’n tuli Ezipti lɔ’n, w’a cɛman kpɛkun Amalɛkifuɛ’m be wa fali alɛ fuli i nun. Sanngɛ blɛ sɔ’n nun’n, Izraɛlifuɛ’m be siman alɛ kunlɛ nun ndɛ. Kɛ be ɲannin be ti Eziptifuɛ’m be sa nun’n, kpalɛ klikli nga bé wá kún alɛ’n yɛ ɔ o lɛ ɔ. (Tul. 13:17; 17:8) Ɔ fata kɛ sran kun dun be ɲrun mmua. ?Wan yɛ bé fá junman’n wlɛ́ i sa nun ɔn?

10. ?Ngue ti yɛ Izraɛlifuɛ’m be nin Zozie be kwlali be kpɔfuɛ mun ɔn?

¹⁰ Zozie yɛ Zoova fali junman’n wlɛli i sa nun ɔn. Sanngɛ nán kɛ laa’n Zozie ti sonja su kpɛn ti ɔ. Ɔ siman like fi alɛ kunlɛ’n nun. Laa’n, ɔ ti kanga, ɔ kpɛ bliki. Aawlɛ nun lɔ’n, ɔ isali mani. I yo, Zozie i nannan yasua Elisama yɛ ɔ ti Efraimu akpasua’n i su kpɛn’n niɔn. Kpɛkun i yɛ ɔ niannin sonja 108.100 be su ɔ. (Kal. 2:18-24; 1 Nyo. 7:26, 27) Sanngɛ nán Elisama annzɛ i wa Nɛn yɛ Zoova fɛli i ɔ. Zozie yɛ Zoova fɛli i kɛ ɔ dun Izraɛlifuɛ’m be ɲrun mmua alɛ nun naan be ko nunnun be kpɔfuɛ mun ɔn. Be kunnin alɛ sɔ’n lele wia’n fa tɔli. Kɛ mɔ like nga Ɲanmiɛn seli Zozie kɛ ɔ yo’n yɛ ɔ yoli’n, m’ɔ kplinnin su kɛ Ɲanmiɛn i wawɛ’n kle i atin’n i ti yɛ Izraɛlifuɛ’m be kwlali be kpɔfuɛ mun ɔn.​—Tul. 17:9-13.

11. ?Ngue yɛ é yó naan Zoova i junman nga e di’n, w’a yo ye kɛ Zozie liɛ’n sa ɔ?

 ¹¹ Kɛ Moizi wuli’n, Zozie yɛ ɔ dunnin Izraɛlifuɛ’m be ɲrun mmua ɔ. “Ngwlɛlɛ wawɛ’n ɔ trannin [...] Zozie i nun.” (Mml. 34:9) Sanngɛ Zozie liɛ’n Ɲanmiɛn wawɛ’n w’a mɛnmɛn i atin kɛ ɔ yo Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ naan ɔ yi atrɛ kɛ Moizi sa. Sanngɛ ɔ ukɛli i maan ɔ dunnin Izraɛlifuɛ’m be ɲrun mmua alɛ nun naan b’a fa Kanaan mɛn’n. Andɛ’n, e kwla bu i kɛ Ɲanmiɛn i sulɛ’n nun’n ninnge wie’m be o lɛ mɔ e leman be wun ngwlɛlɛ ɔ. Sanngɛ e kwla lafi su kɛ sɛ e yo like nga Zoova waan e yo’n, ɔ́ úka e kɛ nga ɔ fa ukali Zozie’n sa.​—Zoz. 1:7-9.

Zoova “i wawɛ’n jrali Zedeɔn su”

12-14. (a) ?Kɛ Izraɛli sonja 300 cɛ be kwlali Madian sonja kpanngban kpa’n, ngue yɛ i sɔ’n kle e ɔ? (b) ?Ndɛ benin yɛ Zoova kannin fa wlali Zedeɔn i fanngan ɔn? (c) ?Andɛ’n, wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn fɔnvɔ e ɔ?

¹² Kɛ Zozie wuli’n, Zoova fɛli i wawɛ’n wlali i sufuɛ’m be fanngan ekun. Jɔlɛ Difuɛ Mun fluwa’n nun’n, be kannin sran kpanngban ‘bɔ be lɛ-man wunmiɛn [sanngɛ] be nyannin fanngan’n’ be ndɛ. (Ebr. 11:34) Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin Zedeɔn naan w’a de i nvle’n. (Jɔl. 6:34) Madian sonja’m be sɔnnin tra Zedeɔn i sonja liɛ mun lele. Yɛle kɛ ɔ fata kɛ Izraɛli sonja kunngba ɔ nin Madian sonja nnan be kun. Sanngɛ Zoova ɲrun’n, Izraɛlifuɛ’m be sonja’m be sɔnnin ngboko. Ɔ maan ɔ seli Zedeɔn kɛ ɔ se be nun wie’m be kɛ be wɔ awlo. Ɔ seli i kɛ ɔ yo sɔ kpɛ nɲɔn. Kasiɛn su’n, sonja nga be kali’n, sɛ Izraɛlifuɛ’m be waan bé kwlá be’n, ɔ fata kɛ Izraɛli sonja 1 ɔ nin Madian sonja 450 be kun. (Jɔl. 7:2-8; 8:10) Kannzɛ Izraɛli sonja’m be juman lika fi’n, sanngɛ i sɔ yɛ Zoova kunndɛli ɔ. Afin sɛ sonja sɔ mɔ b’a sɔnman’n yɛ be kwla be kpɔfuɛ mun’n, sran fi su kwlá seman kɛ klɔ sran’m be wunmiɛn’n annzɛ be ngwlɛlɛ dan’n i ti yɛ be kwlali ɔ.

¹³ Siɛn’n w’a ka kɛ Zedeɔn nin i sonja’m be ko kun alɛ’n. Srɛfuɛ mun nin be nga ɲin ti nɲɔnnɲɔn’n b’a sa be sin. ?Sɛ ɔ ti kɛ amun o sonja kaan nga be kali’n be nun’n, ɔ́ yó amun fɛ? ?Annzɛ kɛ amun bu wafa nga alɛ’n i bo’n kwla gua’n, amun klun títí amun kan? Zedeɔn liɛ’n, i klun w’a titimɛn i. Ɔ fɛli i wla’n guɛli i Ɲanmiɛn su. Like nga Ɲanmiɛn seli i kɛ ɔ yo’n yɛ ɔ yoli ɔ! (An kanngan Jɔlɛ Difuɛ Mun 7:9-14 nun.) Kɛ Zedeɔn seli Zoova kɛ ɔ kle i like kun m’ɔ kle kɛ ɔ́ jrɛ́n i sin’n, Zoova w’a fɛmɛn i wun ya. (Jɔl. 6:36-40) Ɔ wlali Zedeɔn i fanngan.

¹⁴ Zoova i tinmin’n kwla uka e sa’n kwlakwla nun. Kannzɛ sa’n ɔ yo sɛ yo sɛ’n, ɔ kwla uka i nvle nunfuɛ mun naan b’a fin nun b’a fite. Ɔ ju wie’n, be nga kɛ a wun be sa’n be faman wunmiɛnfuɛ’n annzɛ be bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ be uka be’n, be yɛ Zoova fa be uka i nvle’n niɔn. Blɛ wie nun’n, ɔ kwla yo e kɛ e kpɔfuɛ’m be su sɔn e su annzɛ ɔ yo e kɛ e su finman sa ng’ɔ o e su’n i nun fiteman sa. I yo, e lafiman su kɛ Ɲanmiɛn yó nzɔliɛ like kun klé e kɛ ɔ jin e sin kɛ ng’ɔ yoli kleli Zedeɔn’n sa. Sanngɛ ɔ kwla sin Ɲanmiɛn Ndɛ’n ɔ nin asɔnun’n mɔ i wawɛ’n o i su’n be lika ɔ kle e atin yɛ ɔ fɔnvɔ e. (Rɔm. 8:31, 32) Klolɛ mɔ Zoova klo e’n ti’n, nda ng’ɔ tali e’n, be wla e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i bo ase, yɛ be yo maan e lafi su kɛ ɔ ti e ukafuɛ sakpa.

Zoova “i wawɛ’n jrali Zɛfte su”

15, 16. ?Ngue ti yɛ Zɛfte i wa bla’n kplinnin su kɛ ɔ́ klɛ́n i wun dí Zoova i junman’n niɔn? ?Ngue ti yɛ ndɛ sɔ’n wla siɛ nin niɛn’m be fanngan ɔn?

¹⁵ Maan e kan sran kun ekun mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n sieli i’n i ndɛ. I nun nga alɛ tɔli Izraɛlifuɛ mun nin Amɔnfuɛ’m be afiɛn’n, Zoova i wawɛ’n “jrali Zɛfte su.” Ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kwlɛ́ i kpɔfuɛ mun naan Zoova i dunman’n fu. I sɔ’n ti’n, ɔ tali Zoova i nda kɛ sɛ ɔ yo naan be kwla Amɔnfuɛ mun’n, kɛ ɔ́ sɛ́ i sin kɔ́ i awlo’n, i awlofuɛ klikli nga ɔ́ bɛ́ i atin kpalɛ’n, ɔ́ yó Zoova liɛ mlɔnmlɔn. Kɛ Zɛfte sɛ́ i sin awlo’n, sran klikli nga ɔ bɛli i atin kpalɛ’n yɛle i wa bla kunngba cenje’n. (Jɔl. 11:29-31, 34) ?I sɔ’n boli i nuan? E kwla se kɛ cɛcɛ. Afin kɛ ɔ́ tá nda’n, ɔ si kɛ sran klikli ng’ɔ́ bɛ́ i atin kpalɛ’n ɔ kwla yo i wa bla’n. Ɔ yiali nda sɔ’n i nuan. Yɛle kɛ ɔ fɛli i wa bla’n mannin Zoova mlɔnmlɔn naan ɔ di junman Ɲanmiɛn i tannin sua’n nun Silo lɔ. Zoova i sufuɛ kpa kun yɛle Zɛfte i wa bla’n. I ti’n, ɔ si kɛ ɔ nin i fata kɛ i si yia nda ng’ɔ tali’n i nuan. (An kanngan Jɔlɛ Difuɛ Mun 11:36 nun.) Be sran nɲɔn’n Zoova i wawɛ’n mannin be  wunmiɛn ng’ɔ fata kɛ be ɲɛn i naan b’a kwla di i junman’n.

¹⁶ ?Ngue ti yɛ Zɛfte i wa bla’n kplinnin su kɛ ɔ́ klɛ́n i wun dí Zoova i junman’n niɔn? Nanwlɛ, wafa nga i si fɛli i wun mantannin Ɲanmiɛn’n, m’ɔ tuli i klun suli Zoova juejue su’n, ɔ ukɛli i naan w’a lafi Ɲanmiɛn su kpa. Siɛ nin niɛn mun, maan amun si kɛ amun mma’m be fa be ɲin be sie amun su kpa. Ajalɛ nga amun fa be’n, be kle kɛ ndɛ nga be fin amun nuan fite’n be ti amun cinnjin. Kɛ amun tu amun klun be srɛ Ɲanmiɛn’n, amun mma’m be tie. Be fa be ɲin sie i like nga amun kle be’n su. Asa kusu’n, be ɲin kpaman wafa nga amun tu amun klun be su Zoova’n i su. I kwlaa sɔ’n mɔ amun yo’n, ɔ kwla man be wunmiɛn kpa naan b’a su Zoova.?Nán aklunjuɛ cɛ yɛ be Zoova sulɛ’n, ɔ́ mán amun ɔn?

Zoova ‘i wawɛ’n jrali Samsɔn su’

17. ?Kɛ mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n tinnin Samsɔn ti’n, ninnge benin mun yɛ ɔ kwla yoli ɔ?

¹⁷ Sran kun ekun nga Ɲanmiɛn wawɛ’n ukɛli i’n, yɛle Samsɔn. Biblu’n se e kɛ “Anannganman i wawɛ’n ɔ boli i su jralɛ bo” naan w’a kwla ko le Izraɛlifuɛ mun Filistifuɛ’m be sa nun. (Jɔl. 13:24, 25) Ɲanmiɛn i wawɛ’n tinnin Samsɔn naan ɔ yo abonuan sa mɔ sran uflɛ fi kwlá yoman’n. Kɛ Filistifuɛ’m be wlawlali Samsɔn i wiengu Izraɛlifuɛ’m be kɛ be trɛ i’n, yɛ “Anannganman i wawɛ’n jrali i su-ɔ. Kpɛkuun nyanman ng’ɔ o i sa’n yoli kɛ lɛn nyanman bɔ sin w’a kɛn i’n sa. Bé nían-an, w’a fin i sa w’a gua.” (Jɔl. 15:14) Blɛ kun nun’n, ajalɛ tɛ nga Samsɔn fali’n ti’n, i wunmiɛn’n wieli i nun. Sanngɛ “Nyanmiɛn su bɔ [ɔ] lafi’n ti” kasiɛn su’n, ɔ wa ɲannin fanngan ekun. (Ebr. 11:32-34; Jɔl. 16:18-21, 28-30) Sa nga be juli Samsɔn i blɛ su’n ti’n, wafa nga Zoova fɛli i wawɛ’n ukɛli i’n, ɔ yoli i liɛ ngunmin. Sa sɔ mɔ be juli laa’n, be wla e fanngan kpa. ?Ngue ti yɛ e se sɔ ɔ?

18, 19. (a) ?Wafa sɛ yɛ Samsɔn i su ndɛ’n wla e fanngan ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ be nga e kannin be ndɛ like suanlɛ nga nun’n, be su ndɛ’n ukali amun ɔn?

¹⁸ E lafi su kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n mɔ i yɛ ɔ ukali Samsɔn’n, ɔ́ úka e wie. E lafi su kɛ ɔ́ úka e naan y’a di junman nga Zezi fa wlali e sa nun’n. Junman sɔ’n yɛle kɛ ‘e kan [Ɲanmiɛn] ndɛ e kle sran mun, yɛ e di lalo’ e guɛ i ti nin i bo. (Yol. 10:42, Anuãsɛ Fuflɛ) Junman sɔ’n i dilɛ’n kwla yo kekle man e. I sɔ’n ti’n, kɛ Zoova fɛ i wawɛ’n man e naan y’a  kwla di junman fanunfanun nga ɔ fa man e’n, ɔ yo e fɛ dan! E kwla kan ndɛ kunngba nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin’n wie. Ɔ seli kɛ: “Anannganman Nyanmiɛn’n yɛ w’a sunman min-ɔn, ɔ fɛli i Wawɛ mannin min.” (Eza. 48:16) Zoova mannin Moizi nin Bɛzaleɛli ɔ nin Zozie be ngwlɛlɛ naan b’a kwla junman nga ɔ fa wlali be sa nun’n i di. E si kɛ Zoova wá yó i kunngba’n wie mán e. Asa ekun’n, e “fa Nyanmiɛn ndɛ’n b’ɔ ti kɛ i Wawɛ’n i tokofi’n sa b’ɔ fa mannin” e’n, e di e junman’n. Afin e si kɛ, kɛ nga Zoova fɛli i wawɛ’n tinnin Zedeɔn nin Zɛfte nin Samsɔn sa’n, Zoova fɛ́ i wawɛ’n tín e wie. (Efɛ. 6:17, 18) Sɛ e lafi Zoova su’n, ɔ́ fɛ́ i wawɛ’n mán e kɛ nga ɔ fa mannin Samsɔn m’ɔ yoli wunmiɛnfuɛ’n sa. Ɔ maan, é kwlá dí i junman’n juejue su kpa.

¹⁹ Be nga be su Zoova yakpa su’n, ɔ ra be su kpa. Sɛ e man Ɲanmiɛn wawɛ’n i atin kɛ ɔ sie e’n, e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n yó dan. Biblu’n i bue nga laa be klɛli i Glɛki nun’n i nun’n, be kannin sran wie mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n sieli be’n, be ndɛ. Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun’n, é fá e ɲin síe wafa nga Klistfuɛ klikli’m be blɛ su Zoova i wawɛ’n ukali i sufuɛ kpa mun ka naan afuɛ 33 Pantekɔtu’n w’a ju’n i su. Yɛ kɛ blɛ sɔ’n sinnin’n, wafa ng’ɔ ukali be’n é wún i wie. Like suanlɛ sɔ’n wá yó fɛ kpa.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

?Ngue ti yɛ wafa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n ukali i sufuɛ nga mun’n, ɔ wla amun fanngan ɔn?

• Moizi

• Bɛzaleɛli

• Zozie

• Zedeɔn

• Zɛfte

• Samsɔn

[Kosan mun]

[Ndɛ kwle, bue 24]

Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla uka e naan y’a su Ɲanmiɛn juejue su kɛ ng’ɔ fa ukali Samsɔn’n sa.

[Foto, bue 23]

Siɛ nin niɛn mun, Ɲanmiɛn junman mɔ amun di i kpa’n, ɔ uka amun mma mun.