“Yëˈë Wintsën Yajkutujkpë Jyobaa këˈëmëts të xykyexy, etsë myëjää.” (ISA. 48:16)

1, 2. ¿Ti tsojkëp parë nmëdäjtëmë mëbëjkën, ets wiˈix xypyudëkëyäˈänëm ko nnijäˈäjëm wiˈix pyudëjkëdë Diosë myëjää pënaty jukyˈäjttë tëëyëp?

DESDE mä Abel jyukyˈajty mayë yetyëjk etsë toxytyëjk diˈib myëdäjttë mëbëjkën. Per kyaj niˈamukë jäˈäy tmëdattë mëbëjkën (2 Tes. 3:2). Pääty, ¿ti mbäät nduˈunëm parë nmëdäjtëm? Tuk peky, yëˈë ko nˈëxpëjkëmë Diosë yˈAyuk, pes net ja “ayuuk tëyˈäjt yajmëbëky ko naty të yajmëdoy” (Rom. 10:17, Nuevo Testamento de Mazatlán). Mëbëjkën, yëˈë tuk peky diˈib yajkypyë Diosë myëjää (Gal. 5:22, 23). Pääty pën nmëdatäˈänëm, tsojkëp nˈaxäjëmë Diosë myëjää.

² Ja Dios mëduumbë diˈib yajmaytyakp mä Biiblyë duˈun “ijty jyaˈayˈat[të] extëm ëtsäjtëm”, kyaj myaxuˈunkˈäjttë mëdë mëbëjkën (Sant. 5:17). Nan tëgooytyë, tuktëjkëdë tsëˈëgë ets tam mä kyaj nyayjäˈäwëdë seguurë. Per myëmadaktë ja jotmay mët ko Diosë myëjää pyudëjkëdë (Ebre. 11:34). Min nˈokˈijxëm wiˈix pyudëjkëdë parë xymyëjämoˈoyëm ko ja mëbëjkën yaˈijxmatsy.

Diosë myëjää pyudëjkë ja Moisés

3-5. 1) ¿Wiˈix nnijäˈäjëm ko Moisés yëˈë pudëjkë Diosë myëjää parë ttuuny ti yajtuknipëjk? 2) ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë Moisésë yˈijxpajtën mä wiˈixë Jyobaa xymyoˈoyëmë myëjää?

³ Mä jëmëjt 1513 mä kyajnëm myinyë Jesus, “yää naxwiiny ni pën ënety duˈun kyätëdaˈagyëty, ta yëˈë Moisésën” (Núm. 12:3, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés [MNM]). Jyobaa tuunk mooyë mëjwiin kajaa parë twooyoˈoyët ja israelitëty. ¿Ojtsë Moisés tmëmadaˈaky? Ojts, pes yëˈë pudëjkë Diosë myëjää parë tyunët extëmë kugajpxy, fes, wintsën, tjäˈäyëdë Biiblyë ets axtë ttunëdë miläägrë (käjpxë Isaías 63:11-14). Per tëgok ojts nyayjawëty ko kyaj tnekymyëmadäˈägäˈäny tijaty nyikëjxmˈäjtypy (Núm. 11:14, 15). Ta waanë ojts yajpëjkë ja Diosë myëjää ets yajmooy ja 70 mëjjäˈäytyëjk parë pyudëkëdët (Núm. 11:16, 17). ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko Moisés yëˈë nety pudëjkëbë Diosë myëjää oyë nety wyinmääy ko jantsy mëk ja tyuunk, ets ja 70 mëjjäˈäytyëjk nan yëˈë nety pudëkëyanëdëp.

⁴ Jyobaa të nety tmoˈoyë Moisés mëjwiin kajaa myëjää parë ttunët diˈib tyuknipëjk. Ets ko ojts yajpëjkë waanë, duˈunyëm mëjwiin kajaa tmëdäjty. Ni Moisés ojts kyatëgoyˈäjtxëty ets ni ja 70 mëjjäˈäytyëjk ojts kyanadëjkxëty. Jyobaa xëmë tmoˈoyë myëjää pënaty mëduunëp nuˈun tyëgoyˈäjtxëdë. Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ko “yëˈë kyaj tkijpxy ko dyakyë myëjää” o kyaj wyindukëty (Juan 3:34, Traducción del Nuevo Mundo [NM]).

⁵ ¿Myajnäjxypy tyamë amay jotmay? ¿Mjäˈäwëp ko niˈigyë kyajaajë tijaty mnikëjxmˈäjtypy ets ko niˈigyë tiempë mbëjkxëty? Pën myaˈˈamääytyakypyë meeny sentääbë o jam pën yajpääty yuu mëët päˈäm mëët, ¿mëk mtsiptakxëty parë xymyoˈoyëdë mfamilyë duˈun ja kyaˈay yˈukën ets nanduˈun ja Diosë jyaˈa? ¿Mnikëjxmˈäjtypy mëjwiin kajaa tuunk mä naymyujkën? Oy diˈibë jotmay xypyäädët, mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa myëdäjtypyë mëjää parë mbudëkëdët (Rom. 15:13).

 Bezalel yëˈë pudëjkë Diosë myëjää

6-8. 1) ¿Tijaty tyuunë Bezalel mëdë Oholiab ko Diosë myëjää pyudëjkëdë? 2) ¿Ti xytyuknijäˈäjëm ko Bezalel mëdë Oholiab yëˈë pudëjkë Diosë myëjää? 3) ¿Tiko xymyëjämoˈoyëmë yˈijxpajtënë Bezalel?

⁶ Jatuˈugë Dios mëduumbë diˈib pudëjkë Diosë myëjää, yëˈë Bezalel, diˈib jukyˈäjt ko Moisés jyukyˈajty (käjpxë Éxodo 35:30, 31). * Tyäˈädë yetyëjk yëˈë yajtuknipëjk ets dyaˈoyët tukëˈëyë ja mueeblë diˈibë nety tunäämp mä tabernakulo. ¿Jyajtypyë nety wiˈix ttuunkˈatët? Waˈanë nety tjaty. Per diˈibë nety näämnëm të ttuunkˈaty, yëˈë dyajkojëdë ladriyë parë Egipto jäˈäy (Éxo. 1:13, 14). ¿Wiˈix ojts ttunyë tyäˈädë tuunk diˈib jantsy tsip? Yëˈë Diosë myëjää mooyë parë tmëdatëdë “wijyˈäjtën kujkˈäjtën, ixpëkyˈäjtën, nijäˈäwën, wiˈix winë oy dyajkojëtyën”. Kyaj yajnijawë ti nety jyajtypy ttunëdë Bezalel mëdë Oholiab, per pudëjkëdë Diosë myëjää parë ojts dyajmëjwiinëdë ja wijyˈäjtën diˈibë nety myëdäjttëp. Ojts nimajtsk tjattë yajxon wiˈix tyundët, pääty ojts ttukniˈˈixëdë wiinkpë, pesë Jyobaa yëˈë diˈibë nety të myoˈoyëdë wijyˈäjtën parë yaˈëxpëktët.

⁷ ¿Ti ja tuk peky xytyuknijäˈäjëm ko Bezalel mëdë Oholiab yëˈë Diosë myëjää pudëjkëdë? Ko jantsy oy dyaˈoˈoyëdë ja mueeblë ets jantsy jajk, pes të nety nyäjxnë 500 jëmëjt ets duˈunyëmë nety tyuny (2 Cró. 1:2-6). Tyam, mayë jäˈäy dyaˈoyëdë tijaty ets tpëjtäˈäktë xyëë parë myëjpëtsëmdët, perë Bezalel mëdë Oholiab kyaj duˈun wyinmääytyë, yëˈë yajmëjpëtsëmandë Jyobaa (Éxo. 36:1, 2).

⁸ Tyam, nan ta nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuundëp mä tsyekyëtyë wijyˈäjtën, extëm tyëjkojtë, dyajpëtsëmdë ëxpëjkpajn, ttukniwitsëdë asamblee, tˈixtë wiˈix yajpudëkët ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të yˈayoˈonbäättë ets ttukmëtmaytyäˈäktë doktoor wiˈixë Biiblyë jyënaˈany ko jäˈäy dyajtunyë neˈpyny. Näˈäty yëˈë tuundëp diˈib të tniˈëxpëkëdë, per diˈib xëmë tyuundëbë duˈumbë tuunk, yëˈë diˈib kyaj nëgoo tnijawëdë. Perë Diosë myëjää yëˈë pudëjkëdëp parë yajxon ttundët ja tuunk. ¿Mtsëˈkëp xykyupëkëdë Diosë tyuunk mët ko mwinmay ko ta Dios mëduumbë diˈib mas wijy ets kyaj dyuˈunëty mijts? Pën duˈun, jamyats ko Diosë myëjää mbäät dyajmëjwiinë ja wijyˈäjtënë diˈib mmëdäjtypy parë xytyunët oytyim ti tuungëty diˈibë Jyobaa mduknipëjkëp.

Josué pudëjkë Diosë myëjää parë twooyoˈoyët ja käjpn

9. ¿Ti jotmay pyat ja israelitëty ko nety të pyëtsëmdë Egipto, ets ti nety tsojkëp?

⁹ Tamˈäjt jatuˈugë Dios mëduumbë diˈib pudëjkë Diosë myëjää, ja jyukyˈajty mä Moisés mëdë Bezalel jyukyˈäjttë. Waanë nety ja tiempë nyaxynyëm mä ja israelitëty të yˈawäˈätspëtsëmdë Egipto, ko ja Amaleq jäˈäy nyimiinëdë parë mëët tsyiptundët. Ja israelitëty kyajnëmë nety tyimtsiptundë, per ko nyimiinëdë ja Amaleq jäˈäy, ta ogäˈän nyaynyitsiptuunëdë (Éxo. 13:17; 17:8). Per ¿pën nyiwintsënˈäjt ja tsip?

10. ¿Tiko Josué mët ja tsyiptuumbëty ojts myadäˈäktë mä ja tsip?

¹⁰ Jyobaa yëˈë wyinˈijxë Josué, per kyaj mët ko nety tnijawë wiˈix tsyiptunët. Pes tuumbë mosë nety të yˈity Egipto parë yajladriyëkojët ets dyajmukyë manaa jabom jabom mä ja lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë. Per ja tyatwelë, Elisamá, nyijäˈäbë nety wiˈixë jäˈäy twooyoˈoyët mä tsyiptuny, pes yëˈë nety nyigëbäjkˈäjtypy ja tyëëm yˈäätsë Efraín, ets twooyoˈoy 108,100 yetyëjk diˈib mbäät tsyiptundë (Núm. 2:18, 24; 1 Cró. 7:26, 27). Perë Dios kyaj tˈanmääyë Moisés ets twinˈixëdë Elisamá ets ni ja yˈuˈunk Nun. Yëˈë yˈanmääy parë tnikäjpxpatëdë Josué ets tniwintsënˈatët ja tsiptuumbëty ets tmëmadäˈäktët ja myëtsip. Ja tsip ja jyejky tuk xëë. Ets mët ko Josué myëdooy ets ojts tpanëjkxy extëmë Diosë myëjää tyuˈumooyë, ta myadaktë mä ja tsip (Éxo. 17:9-13).

11. ¿Wiˈix mbäät nduˈunëmë Diosë tyuunk extëm ttuunyë Josué?

 ¹¹ Ko netyë Moisés të yˈoˈknë, ta Josué tyëjkë wintsën, yëˈë myëdäjtypyë nety ja wijyˈäjtën diˈib mooyë Diosë myëjää (Deu. 34:9). Josué kyaj pyudëjkë Diosë myëjää parë tnaskäjpxët tijaty o parë ttunëdë miläägrë extëmë Moisés, per pudëjkë parë twooyoˈoyët ja israelitëty mä ojts tsyiptundë ets tjaˈabëjktë ja it lugäär diˈib Canaán. Josué yˈijxpajtën yëˈë xypyudëkëyäˈänëm pën nnayjäˈäwëm ko kyaj nmëdäjtëmë wijyˈäjtën o ko kyaj nnijäˈäjëm wiˈix tijaty nduˈunëm diˈib nikëjxmˈäjtëm mä Diosë tyuunk. Ets duˈun extëmë Jyobaa tpudëjkë Josué, nan mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm pën nmëmëdoˈojëm ets pën ngupëjkëm wiˈix xytyuˈumoˈoyëm (Jos. 1:7-9).

“Diosë myëjää yajnitujk ja Gedeón”

12-14. 1) ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ko ja israelitë myadaktë mä tsyiptuundë mëdë Madián oyë nety nyiwaanëty? 2) ¿Wiˈixë Jyobaa dyajkëktëjkë ja Gedeóngë myëbëjkën? 3) ¿Wiˈix tyamë Jyobaa dyajkëktëkë mëbëjkën?

¹² Ko Josué ojts yˈoˈknë, Jyobaa duˈunyëm dyajtuunyë myëjää parë tpudëjkë pënaty mëduunëdë. Mä Jueces kanäägë jäˈäy yajnimaytyaˈaky diˈib “[yajmëjämooytyë] ko naty ja myëjää kyaˈity” (Ebre. 11:34). Tuˈuk yëˈë Gedeón. Dios yajtuunë myëjää parë tpudëjkë Gedeón ets tnitsiptunët ja israelitëty (Jue. 6:34). Ja jyaˈayë Gedeón diˈib yajnaymyujkë jantsy niwaanë, duˈunxyëp extëm ojts pyaatyëty tuˈukpë israelitë tsyiptunët mët nimäjtaxkë Madián jäˈäy. Perë Jyobaa jantsy nimay tˈijxy, pääty ojts tniˈanaˈamë majtskˈok parë yajkajxëmbittët mä tyëjk. Ta ojts wyëˈëmdë mas niwaanë, duˈunxyëp extëm ojts pyaatyëty tuˈugë israelitë tsyiptunët mët 450 Madián jäˈäy (Jue. 7:2-8; 8:10). ¿Tiko Jyobaa ojts niwaanë dyajweˈemy ja israelitë? Yëˈë parë kyaj ok jyënäˈändët ko të myadäˈäktë mët ko wyijyˈattë o ko kyumëjääˈattë.

¹³ Okpawinmay ko mijts tam myajpääty mët ja jyaˈayë Gedeón mä tyimtsondäˈäganë ja tsip. ¿Mnayjäˈäwëp seguurë ko kyaj pën ja tsiptuumbë diˈib nuux o diˈib tsëˈkëp? ¿O, waˈan mtsëˈëgë ko xywyinmay ti mbäät tyuny jyatyëty? Mbäät nˈijtëm seguurë ko Gedeón myëbëjkë Dios ets ko ninuˈun kyatsëˈkë, duˈun meerë ttuuny extëmë Dios tyukˈanaˈamë (käjpxë Jueces 7:9-14). Gedeón të nety tˈamdoyë Jyobaa tuˈugë ijxwëˈëmën parë tyukˈixëdët ko pudëkëyanëp (Jue. 6:36-40). Etsë Jyobaa kyaj jyotˈambejky, niˈigyë ojts tpudëkë ja Gedeón parë myëktäˈägët ja myëbëjkën.

¹⁴ Jyobaa mëjwiin kajaa tmëdatyë mëjää parë xyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm. Oy ti amay jotmay nmëdäjtëm, yëˈë mbäät xypyudëjkëm. Ets mbäät dyajtuny pën tyimtsejpy, axtë diˈib këxëˈkp ko kyaj mbäät ti ttuny o ko kyaj tmëmadäˈägët. Näˈäty, mbäät njäˈäwëm ko mayë jäˈäy xyˈaxëkˈijxëm o ko nmëdäjtëm kanäk pekyë amay jotmay. ¿Ti jaa mbäät nduˈunëm? Kyaj mbäät nˈawijxëm etsë Dios xymyoˈoyëm tuˈugë ijxwëˈëmën extëmë Gedeón, per mbäät xytyuˈumoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë etsë naymyujkën diˈib tyuˈumoopy mëdë myëjää (Rom. 8:31, 32). Ets ko nnijäˈäjëm tijatyë Jyobaa të twandaˈaky nan yajkëktëjkëbë mëbëjkën ko seguurë xypyudëkëyäˈänëm.

“Ta myiinyë Jyobaa myëjää mä Jefté”

15, 16. ¿Tiko ja Jefté nyëëx ttsojkënyëˈajty tmëdunäˈänyë Jyobaa, ets ti tukniˈˈijxëdëbë tääk teety?

¹⁵ Min nˈokˈijxëm jatuˈugë ijxpajtën. Ko ja israelitëty ojts tsyiptundë mëdë ammonitëty, “ta myiinyë Jyobaa myëjää mä Jefté”. Jefté madäˈägan mä ja tsip parë myëjpëtsëmëdë Dios, pääty axtë tyuun tuˈugë wandakën diˈibë nety mëk jyawëyaampy ko tkuytyunët. Ojts tˈanëëmë Jyobaa ko pën yajmadakëp, yëˈë myoˈoyaampy ja tim jawyiimbë jäˈäy diˈib jëjpˈyoˈoyëˈkëp. Ko jyëmbijty mä nety ojts të tsyiptuny, diˈib ojts jyëjpˈyoˈoyeˈegyëty, yëˈë ja nyëëx (Jue. 11:29-31, 34). ¿Waˈanë Jefté wyinmääy ko mbäät yëˈë ja nyëëx jyëjpˈyoˈoyeˈegyëty? Waˈan, pes jeˈeyë nety tuˈugë nyëëx. Per oy twinmääy o kyaj, kyuytyuun ja wyandakën, pes ojts twoonëjkxy jam Siló parë tmëdunëdë  Jyobaa. Kom ja nyëëx mëk ttsekyë Jyobaa, jyaygyujkë ko ja tyeety kuanë ko tkuytyunët ja wyandakën (käjpxë Jueces 11:36). Yëˈë pudëjkëdë Diosë myëjää parë duˈun ttuundë.

¹⁶ ¿Tiko ja Jefté nyëëx ttsojkënyëˈajty tmëdunäˈänyë Jyobaa oyë nety tsyiptakxëdët? Yëˈko tˈijxy wiˈix ja tyeety ttsekyë Jyobaa ets ttuny tijaty tyukjotkëdakypy. Tääk teety, ¿ti tyäˈädë mdukniˈˈijxëdëp? Ko jëjpˈam xyaktët tuˈugë oybyë ijxpajtën. Tsojkëbë mˈuˈunk mˈënäˈk tˈixtët ko mmëbëjktëp ja tëyˈäjtën diˈib mdukniˈˈijxëdëp. Jëjpˈam tˈixtët ko mtsojktëbë Jyobaa amumduˈukjot, kyaj jyaayëty mä wiˈix mnuˈkxtäˈäktë o wiˈix xytyukniˈˈixëdë, nanduˈunën mä wiˈix mjukyˈattë. Ko duˈun tˈixtët, mbäät myëjwiin kyajaajëdë tsyojkën parë tmëdundëdë Jyobaa. ¡Tyäˈädë nëjkxëp myajxondäˈägëdë mëjwiin kajaa!

“Jyobaa myëjää tuuntsondak” mä Sansón

17. ¿Ti tyuunë Sansón mët ko pyudëjkë Diosë myëjää?

¹⁷ Sansón yëˈë ja tuˈugë ijxpajtën diˈib pudëjkë Diosë myëjää. Biiblyë jyënaˈany ko “Jyobaa myëjää tuuntsondak” mä Sansón parë dyaˈˈawäˈätspëtsëmët ja israelitëty (Jue. 13:24, 25). Dios mooyë mëkˈäjtënë diˈib nipën duˈun tkamëdaty. Tëgok ojts ja filisteety tˈanëëmëdë nääk ja israelitëty parë tmatstët ja Sansón. Perë “Jyobaa myëjää tuuntsondak mä yëˈë, ets ja tejpxyny diˈib yajtukëtsuum duˈun jyajty extëmë linë piity diˈib të yˈëˈtsmuky mëdë jëën, ets ja kyëtsum pyojtääy” (Jue. 15:14). Ok, ta Sansón dyajtëgooyë myëjää mët ko kyajapˈäjty ja jyot wyinmäˈäny, per mët ko tmëdäjtyë mëbëjkën, ta Jyobaa jatëgok yˈakpudëjkë parë tmëdatët ja mëjää (Ebre. 11:32-34; Jue. 16:18-21, 28-30). Sansón mëjwiin kajaa pyudëjkë Diosë myëjää mä ja jotmay diˈibë nety pyattëp. Oy tyamë Dios xykyamoˈoyëmë mëjää extëm tmooyë Sansón, mbäät xypyudëjkëmë yˈijxpajtën. ¿Wiˈix?

18, 19. 1) ¿Wiˈix xypyudëjkëm extëmë Sansón yajnimaytyaˈaky? 2) ¿Wiˈix të mbudëkëtyë Dios mëduumbë yˈijxpajtën diˈib të yajmaytyaˈaky mä tyäˈädë artikulo?

¹⁸ Duˈun extëmë Sansón pyudëjkë Diosë  myëjää, nan mbäät ëtsäjtëm xypyudëjkëm parë nduˈunëm diˈibë Jesus ojts xytyukˈanaˈamëm: nmëtmaytyakëm ja nax käjpn ets nyaˈˈabëtsëˈëmëm (Hech. 10:42, NM). Mbäät tsip njäˈäwëm parë nduˈunëmë tyäˈädë tuunk. Per jotkujk nayjäˈäwëm mët ko Jyobaa xymyoˈoyëmë myëjää ets nduˈundäˈäyëm diˈib xytyukˈanaˈamëm. Duˈun nayjäˈäwëm extëm ja kugajpxy Isaías, diˈib jënan: “Yëˈë Wintsën Yajkutujkpë Jyobaa këˈëmëts të xykyexy, etsë myëjää” (Isa. 48:16). Duˈunë duˈun, Dios të xykyajxëm mët yëˈëgyëjxmë myëjää. Pääty, nˈoktuˈunëm xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot mët ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm parë nduˈunëm ja tyuunk ets xymyoˈoyäˈänëm ja wijyˈäjtën extëm tmooyë Moisés, Bezalel etsë Josué. Nˈokˈyajtuˈunëmë “Diosë yˈayuk extëm ja espäädë” mët ko Jyobaa xymyëjämoˈoyäˈänëm extëm tmëjämooyë Gedeón, Jefté etsë Sansón (Éfe. 6:17, 18). Pën nmëbëjkëm ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm, mbäät xymyëjämoˈoyëm parë nduˈunëmë tyuunk extëm tmooy ja mëkˈäjtënë Sansón.

¹⁹ Ijtëm seguurë ko Jyobaa xëmë tkunuˈkxäˈäny pënaty amëk jotmëk mëduunëp. Ets pën nasˈijxëm etsë Diosë myëjää xytyuˈumoˈoyëm, ta ja mëbëjkën kyëktëkët. Mä ja tuˈukpë artikulo nˈixäˈänëm kanäägë ijxpajtën diˈib yajpatp mä Escrituras Griegas Cristianas. Ets mëjwiin kajaa xypyudëkëyäˈänëm ko nnijäˈäjëm wiˈixë Diosë myëjää tpudëjkë ja Dios mëduumbëty mä primer siiglë, duˈun mä tkapäätynyëm ja Pentekostes xëë mä jëmëjt 33 ets duˈun ko nety të nyäjxnë.

[Notë diˈib noky ëxˈääy]

¿Wiˈix xymyëjämoˈoyëm ko nnijäˈäjëm wiˈixë Diosë myëjää tpudëjkë...

• Moisés?

• Bezalel?

• Josué?

• Gedeón?

• Jefté?

• Sansón?

[Yajtëˈëwën]

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 24]

Jyobaa myëjää mbäät dyajkëktëkë mëbëjkën

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 23]

Tääk teety, yëˈë mˈijxpajtën mbäät pyudëkëtyë mˈuˈunk mˈënäˈk parë ttsojkënyëˈattët ets tmëdundëdë Jyobaa