Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Kiris-neb hakɩkã nanda Wẽnnaam Gomdã

Kiris-neb hakɩkã nanda Wẽnnaam Gomdã

Kiris-neb hakɩkã nanda Wẽnnaam Gomdã

“Yãmb goamã yaa sɩda.”—ZÃ 17:17.

1. Bõe la yãmb yã a Zeova Kaset rãmbã sẽn maand tɩ tũudum a taabã neb pa maande?

TẼEG-Y yãmb pipi sõsg ne a Zeova Kaset soab sẽn yɩ to-to wã. Bõe la y ket n tẽrẽ? Tõnd sʋka neb wʋsg na n leokame tɩ bũmb sẽn yɩ-b noogo, yaa a sẽn tall Biiblã n leok b sogsgã fãa wã. A Zeova Kaset rãmbã sõng-d lame tɩ d bãng raab ning Wẽnnaam sẽn tar ne tẽngã, kũumã halhaalã, la tɩ sẽn ki-bã na n wa vʋʋgame. Ad d sũy yɩɩ noog d sẽn bãng woto fãa wa!

2. Bʋʋm nins sẽn kɩt tɩ y nand Biiblã kẽer la bʋse?

2 La yãmb sẽn wa n kẽngd taoor ne Biiblã zãmsgã, y wa n bãngame t’a pa leokd sogsg y sẽn tar vɩɩmã, kũumã la beoog-daarã wɛɛngẽ bal ye. D wa n nanda Biiblã, bala d bãngame t’a yaa sebr ning sẽn tar yõod n yɩɩdã. Sagls nins sẽn be a pʋgẽ wã nafda nebã wakat buud fãa. Sẽn paase, sẽn tũud-b sagl-kãensã vɩɩm tara barka, n kõt-b sũ-noogo. (Karm-y Yɩɩl Sõamyã 1:1-3.) Wakat buud fãa, kiris-neb hakɩkã pa reegd Biiblã goam ‘wa ninsaal koɛɛg ye. B reegd-a-la wa Wẽnnaam koɛɛga, la a sɩd yaa woto.’ (1 Tes. 2:13) D sã n lebg n tẽeg yɛl kẽer sẽn zĩnd kʋdemd wẽndẽ wã, d na n yãa welgr ning sẽn be neb nins sẽn nand Wẽnnaam Gomdã ne neb nins sẽn pa nand-a wã sʋkã.

B TÕOG N WELGA YELL SẼN PA NANA

3. Zu-loe-bʋg n da tõe n sãam kiris-nebã zems-n-taare, la bõe yĩng t’a welgr da pa nana?

3 A Korney n yɩ pipi ned sẽn pa kẽ bãong sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebo. La rẽ poore, zu-loɛɛg sẽn da tõe n sãam kiris-nebã zems-n-taar n zĩnd n kaoos yʋʋm 13. Bu-zemsã neb wʋsg n lebg kiris-neba. La sokr n da be. Rẽ yĩngã bu-zemsã rap nins sẽn dat n deeg lisgã segd n deng n kẽe bãong wa sẽn zems ne zʋɩf rãmbã minundã bɩ? Sok-kãngã leokr da pa nana ne zʋɩf rãmbã ye. B sẽn da tũud tõogã, b ra pa segd n kẽ bu-zẽng ned zakẽ menga, tɩ b gomd ges-a wa b saam-biig ye. B ra zoe n namsda zʋɩf rãmb nins sẽn bas b tũudmã n lebg kiris-nebã wʋsgo. Nin-kãensã sã n sak tɩ bu-zẽmsã neb sẽn pa kẽ bãongã lebg b saam-biisi, b na n maneg n namsa kiris-nebã. Sẽn paase, na n maneg n welga kiris-nebã ne zʋɩf rãmbã tũudmã nebã.—Gal. 2:11-14.

4. Ãnd dãmb n tigim taab n na n welg yellã, la sogs-bʋs la d tõe n sok d mens rẽ wɛɛngẽ?

4 Yʋʋmd 49 soabã pʋgẽ, tʋm-tʋmdbã ne Zerizalɛm tigingã kãsem-dãmb sẽn da yaa neb sẽn kẽ bãongã “tigma taab n na n ges yel-kãng yelle.” (Tʋʋ. 15:6) B sẽn tigim taabã pa sẽn na n zĩnd n kɩɩs taab tũudum yɛl yõod sẽn pa waoog zug ye. Yaa sẽn na yɩl n sõs ne taab n bãng Biiblã sẽn yete. B ned kam fãa kẽesa a meng sõsgã pʋgẽ sõma. La wãn to la b na n tõog n welg yellã? Rẽ yĩnga b ra na n basame tɩ bãmb mensã sẽn dat bũmb ninsã, wall nebã sẽn da get bu-zemsã neb to-to wã wilg-b b sẽn segd n maaneg bɩ? Rẽ yĩnga taoor-lʋɩtbã ra na n gũume tɩ Israɛll kiris-nebã yell maneg tɩ b yaool n dɩk sard bɩ? Bɩ b ned kam fãa ra na n barsame n sak bũmb a sẽn pa kɩs sɩd tɩ yaa tɩrga, sẽn na yɩl tɩ b tõog n zems taaba?

5. Bõe n kɩt tɩ tigsg ning sẽn zĩnd Zerizalɛm yʋʋmd 49 soabã yaa toor ne kiris-neb ne yʋʋrã taoor dãmb tigissã?

5 Kiris-neb ne yʋʋrã taoor dãmb sã n mi n tigim taab n na n welg yelle, b ned kam fãa wae n sakd n deegda goam a sẽn pa tẽed tɩ yaa sɩda, sẽn na yɩl tɩ zems-taab zĩndi. B kẽer me wae n modgdame n dat tɩ sãnda sak n teel bãmb sẽn yetã. La pa yɩ woto tigsg ning sẽn zĩnd Zerizalɛmmã ye. Baasgo, b tõog n dɩka sard sẽn ta bãmb fãa yam. Wãn to la b tõog n maan dẽ? Yaa tɩ baa b sẽn da tar tagsa toor-toorã, sẽn da be-b be wã fãa ra nanda Wẽnnaam Gomdã, la tɩ b vaees-a lame n tõog n welg yellã.—Karm-y Yɩɩl Sõamyã 119:97-101.

6, 7. Wãn to la tʋm-tʋmdbã la kãsem-dãmbã vaees Biiblã n welg bãongã poorẽ no-koeemdã?

6 Yaa Amos 9:11, 12 goamã n sõng-b tɩ b tõog n welg yellã. Gom-kãens la sẽn be Tʋʋm 15:16, 17 wã. Be, b yeela woto: ‘Mam na n lebgame n tɩ me a Davɩɩd doogã sẽn da lʋɩ wã. Mam na n manega yẽ ra-boogã n yiki, tɩ neb nins sẽn keta bao Zusoabã. La a na n yɩɩ woto me ne ninsaalbã buud fãa sẽn pʋʋsd ne mam yʋʋrã. Yaa Zusoabã n wilg bõn-kãense.’

7 La ninã tõe n yeelame tɩ gom-kãensã pa wilgd tɩ pa tɩlae tɩ bu-zẽng ned sẽn dat n lebg kiris-ned reng n kẽ bãong ye. Yaa sɩda. La zʋɩf rãmb nins sẽn da lebg kiris-nebã yaool n da wʋmda vɛrse kãensã võorã woto. Bõe yĩnga? Bala, wa Biiblã sẽn wilgã, b ra geta bu-zẽmsã neb nins sẽn da kẽ bãongã wa b saam-biisi. (Yik. 12:48, 49) Wala makre, Ɛstɛɛr 8:17 yeta woto: ‘Tẽngã nebã wʋsg lebga zʋɩf rãmba, bãmb sẽn zoet zʋɩf rãmbã yĩnga.’ “Neb nins sẽn ketã” yaa Israɛll roogã neb sẽn kellã. Bãmb yaa zʋɩf rãmbã ne sẽn kẽ-b bãong n lebg zʋɩf rãmbã. Gʋlsg Sõamyã yeelame tɩ b na n naaga “ninsaalbã buud fãa,” rat n yeel tɩ bu-zẽmsã neb sẽn pa kẽ bãongã n pʋʋs ne a Zeova yʋʋrã. Rẽnd Gʋlsg Sõamyã sẽn yetã yaa vẽenegã. Pa tɩlae tɩ bu-zemsã neb nins sẽn dat n lebg kiris-nebã kẽ bãong ye.

8. Bõe yĩng tɩ zʋɩf rãmb nins sẽn lebg kiris-nebã sẽn dɩk sard ningã ra baood raoodo?

8 Wẽnnaam vʋʋsem sõngã ne a Gomdã wilga kiris-nin-kãensã sẽn da yaa sakdbã sore, tɩ b “paam yam a yembr” n tõog n dɩk sard sẽn ta b fãa yam. (Tʋʋ. 15:25) Baa b sẽn dɩk sard ningã sẽn da tõe n kɩt tɩ b maneg n nams zʋɩf rãmb nins sẽn lebg kiris-nebã, sẽn da sakd-b Wẽnnaamã talla raood n teel sardã sẽn tik Biiblã zugã.—Tʋʋ. 16:4, 5.

NEB SẼN PA NAND WẼNNAAM GOMDÃ

9. Wilg-y bʋʋm-kãseng a ye sẽn kɩt tɩ b wa kẽes zãms-yood tigingã pʋgẽ, la Biiblã zãms-yẽgr a ye b sẽn golme.

9 Tʋm-tʋmd a Poll da pĩnd n wilgame tɩ tʋm-tʋmdbã kũum poore, kiris-neb n na n wa yik n kẽes zãms-yood tigingã pʋga. (Karm-y 2 Tesalonik rãmb 2:3, 7.) Tigingã taoor-lʋɩtb kẽer meng n da pa na n le wa sakd “sɩd koɛɛgã.” (2 Tɩm. 4:3) A Poll keooga a wakatẽ kãsem-dãmb n yeel-b woto: ‘Neb n na n yik yãmb sʋk n zãms nebã sẽn ka sɩda, n belg karen-biisã tɩ b tũ bãmba.’ (Tʋʋ. 20:30) Sebr a yembr (The New Encyclopædia Britannica) wilga bʋʋm-kãseng a ye sẽn kɩt tɩ b wa kẽes zãms-yood tigingã pʋgẽ wã n yeel woto: “Kiris-neb nins sẽn paam gɛrk filozof rãmbã zãmsgã wa n tagsdame tɩ rẽndame tɩ b bilg bãmb sẽn tẽed bũmb ninsã tɩ zems ne filozof rãmbã sẽn zãms-bã. Woto yaa sẽn na yɩl n wilg b bãngre, la b tõog n paam tɩ neb nins sẽn karmã sak n lebg kiris-neba.” Biiblã zãms-yẽgr a ye b sẽn golem yaa a sẽn yet bũmb ning a Zezi Kirist zugã. Biiblã wilgame t’a Zezi yaa Wẽnnaam Biiga. La neb nins sẽn da nong gɛrk filozofi wã ra yetame t’a yaa Wẽnnaam mengã.

10. Wãn to la egiliizã taoor dãmb da tõe n bãng Kiristã sẽn sɩd yaa a soaba?

10 Egiliizã taoor dãmb wa n sega taab naoor wʋsg n gom yel-kãngã zugu. B ra tõe n yãa yellã tɩɩm Biiblã pʋgẽ faag-faaga. La b wʋsg ra pa sak n deeg tɩ Biiblã sẽn yet bũmb ningã tara yõod ye. Sɩd me, nand tɩ b seg taabã, b wʋsgã ra zoe n yãka b sẽn na n tẽ, n da pa rat n toeem yam ye. Sard nins b sẽn dɩk tigs-kãens sasa wã fãa pʋgẽ la bala, b pa gom Biiblã yell ye.

11. Bõe la egiliizã taoor dãmb tikd n dɩkd sardo, la bõe yĩnga?

11 Bõe yĩng tɩ egiliizã taoor dãmb pa sak n vaees Biiblã sõma? Bãngd a Charles Freeman yeelame tɩ sẽn da tẽed-b t’a Zezi yaa Wẽnnaam mengã “ra getame tɩ yaa toog ne-b tɩ b bilg a Zezi goam nins sẽn wilgd tɩ Wẽnnaam sẽn yaa Ba wã yɩɩda yẽ wã võore.” Woto kɩtame tɩ taoor dãmb kãensã getẽ tɩ b minundã la b nin-kãsemsã goam yõod yɩɩda evãnzill dãmbã. Baa rũndã-rũndã, b wʋsg getame tɩ egiliizã pipi karen-saam-dãmbã goam yõod yɩɩda Wẽnnaam Gomdã sẽn yetã! Y sã n zoe n sõsa tãablmã zug ne ned sẽn karemd semineerẽ, tõe tɩ y yãa rẽ vẽenega.

12. Bõe la Rom naab a ye maan-yã?

12 Bũmb a to me sẽn zĩnd egiliizã taoor dãmb tigissẽ wã yaa Rom nanambsã sẽn kẽes b toogã. Rẽ wɛɛngẽ, a Richard Rubenstein goma tigsg ning sẽn zĩnd Nise wã yelle, n yeel woto: “Naab a Kõnstãntẽ kõo [egiliizã taoor dãmb] paoong wʋsg n yɩɩg b sẽn da tẽede. A naamã reegr poore, sẽn pa yã n maan yʋʋmde, a lebs-b-la b wẽnd-dot nins b sẽn da reesã fãa la bala, la a lebs n me kẽere. A lebs-b-la b tʋʋmã me, la a zẽk-b nin-buiidã nifẽ yɛsa. . . . A kɩtame tɩ egiliizã taoor dãmb paam zu-zẽkr ning b sẽn da kõt Rom bõn-naands pʋʋsdbã maan-kʋʋdbã.” Rẽ waa ne bõe? A Rubenstein paasa woto: “Woto kɩtame t’a Kõnstãntẽ ra tõe n toeem sard nins b sẽn da na n dɩk Nise tigsgẽ wã, la tõe meng t’a wilga b sẽn segd n maanega.” Sɩd me, a Charles Freeman yeela woto: “Ra lebga vẽeneg tɩ naabã tõe n kẽesa a toog egiliizã yɛlẽ n sõng-ba, la a toeem bũmb nins b sẽn tẽedã.”—Karm-y Zak 4:4.

13. Baa Biiblã sẽn yetã sẽn yaa vẽenegã, bõe n kɩt tɩ egiliizã taoor dãmb pa sak rẽ?

13 Baa egiliizã taoor dãmb sẽn da pa tõe n wilg a Zezi Kirist sẽn yaa a soabã vẽenegã, nin-buiidã wʋsg yẽ ra mi-a lame. Bʋʋmã yaa tɩ nin-buiidã ra mii bũmb ning Biiblã sẽn da yetã la b ra sakd rẽnda. La egiliizã taoor dãmb yẽ sẽn da rat Rom naabã ligd la ziir ning a sẽn kõt-bã, b lebsa Biiblã goam kɛɛnga. A Grégoire de Nysse sẽn yɩ wakat kãng tũudum taoor soabã paooga nin-buiidã sẽn da wʋmd Biiblã goam võorã n yeel woto: “Baa fu-koaasdbã, ligd-tɛkdbã la butigsã rãmb fãa yaa tũudmã yɛl-mitba. F sã n kẽng n na n tek ligdi, kẽer tʋll n wilg-f lame tɩ Biigã ne Ba wã pa yembr ye. F sã n sok bur ligdi, b leokd-f lame tɩ Ba wã yɩɩda Biigã. F sã n baood n na n bãng f tõe n paama koom n so, b leokd-f lame tɩ yaa Wẽnnaam n naan Biigã.” Nebã wʋsg ra tõogd n tikda Biiblã n wilgd b sẽn yetã võore. A Grégoire ne egiliizã taoor dãmb a taabã ra pa maand woto ye. La b sã n da kelg nin-buiidã n são!

“KI” NE “NADENS” SẼN NAAG TAAB N BƖ

14. Bõe n kɩt tɩ d miẽ t’a Zezi tʋm-tʋmdbã wakat tɛk n tar n watẽ, kiris-neb sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeeb n na n be tẽngã zugu?

14 A Zezi wẽe yel-bũnd n wilg tɩ sẽn sɩng ne a tʋm-tʋmdbã wakat n tar n watẽ, kiris-neb sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeeb n na n be tẽngã zugu. A maka nin-kãensã ne “ki” sẽn naag “nadens” n bɩtẽ. (Mat. 13:30) Yaa sɩd tɩ d pa tõe n bãng pĩnd wẽndẽ neb ninsi, wall sul nins neb sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebã takɩ ye. La d miime tɩ wakat buud fãa, neb n zĩnd n tall raood n teel Wẽnnaam Gomdã, la b wilg tɩ egiliizã taoor dãmb zãmsgã pa tik Biiblã zug ye. Bɩ d gom nin-kãensã kẽer yelle.

15, 16. Sõdg-y neb sẽn wilg tɩ b nanda Wẽnnaam Gomdã.

15 Fãrens arsevɛk a yembr yʋʋr sẽn boond t’a Agobard de Lyon sẽn vɩɩmd yʋʋmd 779 n tãag yʋʋmd 840 soabã ra wilgdame tɩ bõn-naandsã pʋʋsgo, la b sẽn dɩkd nin-sõamyã yʋy n pʋt wẽnd-dotã pa zems ye. A ra wilgdame me tɩ egiliizã rãmb yɛl kẽere, la yɛl b sẽn maand meesã sasa pa zems ye. A Claudius me sẽn yɩ evɛkã vɩɩmda a Agobard wakatẽ wã. Yẽ yeelame tɩ egiliizã yel-maandɩ pa zemse, la a wilg tɩ nin-sõamyã pʋʋsg la teed toor-toor b sẽn tũnug n pʋʋsdẽ wã pa segd ye. Yʋʋmd 1100 soabã sẽn wa n kolgdẽ wã, Fãrens egiliizã taoor soab a ye (Archidiacre Bérenger de Tours) la b yiis katolik tũudmã pʋgẽ, bala, a ra yetame tɩ b sẽn wilgd nebã tɩ kominiõ wã burã la a divẽ wã lebgda a Zezi yĩngã la a zɩɩmã pa sɩd ye. A ra yetame me tɩ Biiblã sẽn yetã yõod yɩɩda egiliizã minundã.

16 Yʋʋmd 1100 soabã loogr poore, neb a yiib n zĩnd n da nong Biiblã. Yaa a Pierre de Bruys ne a Henri de Lausanne. A Pierre sẽn da yaa egiliiz katolikã prɛtrã basa a tʋʋmdã, a sẽn da mi tɩ kambã soobã pa zems ne Biiblã goama, la tɩ b sẽn yet tɩ kominiõ wã burã la divẽ wã lebgda a Zezi yĩngã la a zɩɩmã me pa zemsã. A leb n da pa sak b sẽn pʋʋsd kũ-rãmbã yĩngã, la b sẽn tar pikã n pʋʋsdẽ wã ye. A sẽn da tẽed bũmb ninsã yĩng kɩtame tɩ b kao a bʋʋd yʋʋmd 1140 soabã pʋgẽ, n yõog-a bugum t’a ki. A Henri me sẽn da yaa prɛtrã yeelame tɩ egiliizã manesem kẽer la yɛl sãnda b sẽn maand meesã sasa wã pa zems ne Biiblã sẽn yetã ye. Yʋʋmd 1148 soabã pʋgẽ, b yõk-a lame n pag roog a yõor tɛka.

17. Bõe la a Valdo ne a poorẽ dãmbã maan tɩ sek pẽgre?

17 A Pierre de Bruys sẽn wɩd egiliizã taoor dãmb tɩ b kʋ-a wã wakat sẽnese, rao a ye n doge. Nin-kãngã wa n sõngame tɩ neb wʋsg bãng Biiblã sẽn yetã. A sondrã da yaa Valdès bɩ Valdo. * A ra pa prɛtr wa a Pierre de Bruys ne a Henri de Lausanne ye. La a ra nonga Wẽnnaam Gomdã wʋsgo, hal n dɩk a paoongã n pʋɩ, la a sõng tɩ b lebg Biiblã sɛb kẽer ne buud-gomd b sẽn da gomd Fãrens soolmã rɩtg sẽnese. Neb kẽer sẽn karem Biiblã seb-kãens sũy yɩɩ noogo, b sẽn wʋm Biiblã koɛɛg b buudã gomd pʋgẽ wã yĩnga. Bãmb me pʋɩya b paoongã la b naag n moon Biiblã koɛɛgã. La woto fãa ra pa noom egiliizã taoor dãmb ye. Yʋʋmd 1184 soabã pʋgẽ, papã yiisa nin-kãensã sẽn da tar yẽesem tɩ b boond-b tɩ vodoa rãmbã katolik tũudmã pʋgẽ, tɩ b tẽngã evɛkã me rig-b n yiis b zagsẽ wã. La woto kɩtame tɩ Biiblã koɛɛg paam n ta zĩis a taaba. Kaoosg zugẽ, a Valdo poorẽ dãmba, a Pierre de Bruys n paas a Henri de Lausanne poorẽ dãmba, ne egiliiz katolikã tõtb a taab wa n bee Erop soolmã tẽns wʋsg pʋsẽ. Neb a taab me n zĩnd n teel Biiblã goamã. Wala makre, a John Wycliffe (1330-1384), a William Tyndale (1494-1536), a Henry Grew (1781-1862) la a George Storrs (1796-1879).

“WẼNNAAM GOAMÃ KA BALG YE”

18. Wãn to la sẽn da zãmsd-b Biiblã ne pʋ-peelem yʋʋmd 1900 soabã sẽn wa n kolgã ra maanda, la bõe yĩng tɩ b sẽn da maand to-to wã yaa sõma?

18 Baa Biiblã bɛɛb sẽn mao wʋsgã, b pa tõog tɩ Biiblã koɛɛg pa saag ye. 2 Tɩmote 2:9 yetame tɩ “Wẽnnaam goamã ka balg ye.” Yʋʋmd 1870 soabã pʋgẽ, neb sẽn da zãmsd Biiblã ne pʋ-peelem n naag taab n na n bao sɩdã. Wãn to la b ra maanda? B nin-yɛng sokda sokre, tɩ b naag taab n vaees vɛrse rãmb nins fãa sẽn gomd dẽ yellã n bao n wʋm b võore. B sã n bãng loees ning sẽn be vɛrse kãens sʋkã, b yaoond n leoka sokrã, la b gʋls leoorã n bĩngi. Dẽnd nin-kãensã b sẽn wa n boondẽ t’a Zeova Kaset rãmbã me ra vaeesda Biiblã wa a Zezi tʋm-tʋmdbã la kãsem-dãmbã sẽn da maand to-to wã. Rẽ yĩnga y sẽn bãng woto wã pa kengd y raood sɩda?

19. Yʋʋmd 2012 wã vɛrse la bʋgo, la bõe yĩng t’a sɩd zemse?

19 Ket n yaa Biiblã la tõnd tik n tẽed bũmb nins fãa d sẽn tẽedã. Woto kɩtame t’a Zeova Kaset rãmbã Siglgã taoor lʋɩtb Sull yãk a Zezi goam nins sẽn be Zã 17:17 wã tɩ na n yɩ yʋʋmd 2012 wã vɛrse. Be, a Zezi yeela Wẽnnaam woto: “Yãmb goamã yaa sɩda.” Ned ning fãa sẽn dat n ta Wẽnnaam yam segd n tũuda sɩdã. Woto yĩnga, bɩ tõnd ned kam fãa ket n tũud Wẽnnaam Gomdã sor-wilgrã.

[Tẽngr note]

^ sull 17 B mi n boonda a Valdès t’a Pierre Valdès bɩ a Pierre Valdo. La d pa mi a yʋʋrã takɩ ye.

BAO-Y SOGS-KÃENSÃ LEOORE:

․․․․․

Wãn to la tigsg ning sẽn zĩnd Zerizalɛm yʋʋmd 49 soabã pʋgẽ wã yaa toor ne egiliizã taoor dãmb tigissã?

․․․․․

Neb nins sẽn teel Wẽnnaam Gomdã ne raood pĩnd wẽndẽ wã kẽer yɩɩ ãnd dãmba?

․․․․․

Wãn to la sẽn da zãmsd-b Biiblã ne pʋ-peelem yʋʋmd 1900 soabã sẽn wa n kolgã ra maanda, la bõe yĩng tɩ b sẽn da maand to-to wã yaa sõma?

[Zãmsgã sogsgã]

[Goam sẽn tar pãnga, seb-neng 12]

Yʋʋmd 2012 soabã vɛrse la woto: “Yãmb goamã yaa sɩda.”—Zã 17:17

[Foto seb-neng 11]

A Valdo

[Foto seb-neng 11]

A Wycliffe

[Foto seb-neng 11]

A Tyndale

[Foto seb-neng 11]

A Grew

[Foto seb-neng 11]

A Storrs