“Magpuka sa kaiba ko.”​—⁠MAT. 26:⁠38.

1-3. Taano ta masasabing an mga apostol dai nakapagdanay na mapagbantay kan huring banggi ni Jesus sa daga, asin ano an nagpapaheling na nakanood sinda sa saindang sala?

IMAHINARA an nangyari sa huring banggi kan buhay ni Jesus sa daga. Si Jesus nagduman sa saro sa mga paborito niang lugar, an hardin nin Getsemani, sa sirangan sana kan Jerusalem. Kaiba nia an saiyang maimbod na mga apostol. Huling napupurisaw na gayo an isip asin puso ni Jesus, kaipuhan niang magsolo tanganing makapamibi sia.​—⁠Mat. 26:36; Juan 18:​1, 2.

² An tolo sa mga apostol​—⁠si Pedro, Santiago, asin Juan​—⁠nag-iba ki Jesus sa ereenotan pa sa laog kan hardin. “Pawalat kamo digdi, asin magpuka sa kaiba ko,” an sabi nia sa sainda, dangan sia naghale tanganing mamibi. Kan magbalik sia, naabotan nia an saiyang mga katood na nanok na nagtotorog. Pinakiolayan nia giraray sinda: “Magpuka kamo.” Pero, sinda nakatorog nin duwang beses pa! Pakatapos kaini, kan banggi man sanang iyan, an gabos na apostol dai nagin alisto sa espirituwal. Binayaan pa ngani ninda si Jesus asin nagdurulag!​—⁠Mat. 26:​38, 41, 56.

³ Siertong pinagbasolan kan mga apostol an dai ninda pakapagdanay na puka, o mapagbantay. An maimbod na mga lalaking iyan nakanood tolos sa saindang sala. Ipinapaheling kan libro sa Biblia na Guibo na nagin marahayon sindang halimbawa sa pagigin mapagbantay. An saindang kaimbodan siertong nakaimpluwensia sa saindang mga kapwa Kristiano na magin mapagbantay man. Ngonyan orog kisa kasuarin man, kaipuhan niatong magdanay na mapagbantay. (Mat. 24:42) Pag-olayan niato an tolong leksion manongod sa pagdadanay na mapagbantay na manonodan niato sa libro nin Guibo.

MAPAGBANTAY PARA SA GIYA KUN SAEN MAGHUHULIT

4, 5. Paano naeksperyensiahan ni Pablo asin kan kairiba nia an paggiya kan banal na espiritu?

⁴ An enot na leksion iyo na an mga apostol nagin mapagbantay para sa giya kun saen maghuhulit. Sa sarong pagkasaysay,  manonodan niato kun paano ginamit ni Jesus an banal na espiritu, na itinao sa saiya ni Jehova asin magagamit nia ano man na oras, tanganing giyahan si apostol Pablo asin an saiyang kairiba durante nin sarong pambihirang marhay na pagbiahe. (Gui. 2:33) Ibanan niato sinda.​—⁠Basahon an Guibo 16:​6-10.

⁵ Naghale si Pablo, Silas, asin Timoteo sa siudad nin Listra sa timog na parte nin Galacia. Pakalihis nin pirang aldaw, nakaabot sinda sa sarong tinampo sa Roma na pasolnopan pasiring sa pinakamatawong rehion kan distrito nin Asia. Gusto nindang mag-agi sa tinampong iyan tanganing madumanan an mga siudad na may rinibong tawo na kaipuhan na makadangog manongod ki Cristo. Alagad may nagpugol sa sainda na magderetso. An bersikulo 6 nagsasabi: ‘Sinda nag-agi sa Frigia asin sa Galacia, pakapangaladi sainda kan banal na espiritu na maghulit kan tataramon sa Asia.’ Sa paagi na dai ihinayag sa Biblia, pinugolan sinda kan banal na espiritu na maghulit sa probinsia nin Asia. Malinaw nanggad na gusto ni Jesus​—⁠paagi sa espiritu nin Dios​—⁠na giyahan si Pablo asin an kairiba nia pasiring sa ibang direksion.

6, 7. (a) Ano an nangyari ki Pablo asin sa iba pang parabiahe kan sinda harani na sa Bitinia? (b) Anong desisyon an ginibo kan mga disipulo, asin ano an nagin resulta?

⁶ Saen nagduman si Pablo asin an saiyang kairiba? An bersikulo 7 nagpapaliwanag: “Asin pagdatong ninda sa kahampang kan Misia, sinda nagmawot na paduman sa Bitinia; alagad dai sinda tinogotan kan Espiritu ni Jesus.” Huling si Pablo asin an saiyang kairiba pinugolan na maghulit sa Asia, sinda nagpanorte, sa katuyohan na maghulit sa mga siudad sa Bitinia. Minsan siring, kan sinda harani na sa Bitinia, ginamit giraray ni Jesus an banal na espiritu tanganing pugolan sinda. Kan panahon na iyan, siertong naribong an mga lalaking ini. Aram ninda kun ano an ihuhulit asin kun paano maghuhulit, alagad dai ninda aram kun saen maghuhulit. Garo iyan arog kaini: Sinda nagtuktok sa pinto na pasiring sa Asia​—⁠alagad dai sinda binuksan. Sinda nagtuktok man sa pinto na pasiring sa Bitinia​—⁠sa giraray dai sinda binuksan. Nagpondo daw sinda sa pagtuktok? Dai nanggad nagpondo an maigot na mga parahulit na idto!

⁷ Sa puntong ini, may ginibong desisyon an mga lalaking ini na garo baga pambihira. Sinasabi sa sato sa bersikulo 8: “Pakaagui ninda sa may Misia, sinda naglugsot sa Troas.” Kaya an mga parabiaheng ini nagpasolnopan asin naglakaw nin 563 kilometros, na linalampasan an mga siudad sagkod na maabot ninda an duongan nin Troas, na iyo an parateng inaagihan pa-Macedonia. Duman, sa ikatolong beses, si Pablo asin an saiyang kairiba nagtuktok sa sarong pinto, alagad ngonyan, iyan nabuksan nanggad! Sinasabi sa bersikulo 9 an sunod na nangyari: “Sa bangui tominugña ki Pablo an sarong pagñatorogan: May sarong lalaking taga Macedonia na nagtitindog asin nakikimaherak saiya, na an sabi, Madia sa Macedonia, asin tabagñe kami.” Sa katapustapusi, aram na ni Pablo kun saen maghuhulit. Sinda daing pag-atraso na naglayag pa-Macedonia.

8, 9. Ano an manonodan niato sa pagbiahe ni Pablo?

⁸ Ano an manonodan niato digdi? Mangnohon na saka sana nag-interbenir an espiritu nin Dios kan ponan ni Pablo an pagbiahe pasiring sa Asia. Dangan, saka sana giniyahan ni Jesus si Pablo kan harani na ini sa Bitinia. Asin sa katapustapusi, saka sana giniyahan ni Jesus si Pablo na magduman sa Macedonia kan makaabot ini sa Troas. Bilang Payo kan kongregasyon, puede kitang giyahan ni Jesus sa siring man kaiyan na paagi. (Col. 1:18) Halimbawa, tibaad iniisip mong magpayunir o magbalyo sa lugar na mas dakula an pangangaipo. Alagad posibleng pagkagibo mo nin mga lakdang na aboton an saimong pasohan, saka sana ika gigiyahan ni Jesus paagi sa espiritu nin Dios. Sa pag-ilustrar: Mapapasiko sana nin sarong drayber an saiyang auto pawala o patoo kun iyan nagdadalagan. Kaagid kaiyan, puede sana kitang giyahan ni Jesus sa pagpahiwas kan satong ministeryo kun kita naghihiro​—⁠kun kita naghihingoa na aboton an satong pasohan.

⁹ Pero, paano kun dai tolos nagbubunga an saimong mga paghihingoa? Mapondo ka na daw, na iniisip na dai ka ginigiyahan kan espiritu nin Dios? Bueno, girumdomon na si Pablo napaatubang man sa mga kaolangan. Pero, sia padagos na naghanap asin nagtuktok sagkod na nakanompong  sia nin pinto na nagbukas. Kaagid kaiyan, kun ika nagmamaigot sa paghanap nin “dakulang pinto na pasiring sa gibohon,” puede ka man tawan nin balos.​—⁠1 Cor. 16:​9, NW.

PUKA SA PAGPAMIBI

10. Ano an nagpapaheling na an pagigin puka sa pagpamibi mahalagang marhay sa pagdadanay na mapagbantay?

¹⁰ Ngonyan, pag-olayan niato an ikaduwang leksion manongod sa pagigin mapagbantay na manonodan niato sa satong Kristianong mga tugang kan enot na siglo: Sinda puka sa pagpamibi. (1 Ped. 4:⁠7) An kaigotan sa pamimibi mahalagang marhay sa pagdadanay na mapagbantay. Girumdomon na sa hardin nin Getsemani, kan madali nang arestaron si Jesus, sinabi nia sa tolo sa saiyang mga apostol: “Magdanay kamong mapagbantay asin padagos na mamibi.”​—⁠Mat. 26:​41, NW.

11, 12. Paano asin taano ta minaltrato ni Herodes an mga Kristiano, kaiba si Pedro?

¹¹ Paghaloyhaloy, naeksperyensiahan mismo ni Pedro, na yaon kan mangyari iyan, an kapangyarihan nin odok sa pusong mga pamibi. (Basahon an Guibo 12:​1-6.) Sa enot na mga bersikulo kan pagkasaysay na ini, maaaraman niato na minaltrato ni Herodes an mga Kristiano tanganing makamit nia an pag-oyon kan mga Judio. Posibleng marhay na aram nia na si Santiago sarong apostol na nagin dayupot na marhay ki Jesus. Huli kaini, ipinagadan ni Herodes si Santiago paagi “sa minasbad.” (Bersikulo 2) Kaya, an kongregasyon nawaran nin sarong namomotan na apostol. Ini pagbalo nanggad para sa mga tugang!

¹² Ano an sunod na ginibo ni Herodes? An bersikulo 3 nagpapaliwanag: “Asin pagkahiling nia na ini ikinaogma kan magña Judio, dinagos man niang ipadakop si Pedro.” Alagad may panahon na milagrosong nakaluwas sa bilanggoan an mga apostol, kaiba si Pedro. (Gui. 5:​17-20) Posibleng marhay na aram iyan ni Herodes. An tusong politikong ini gustong makasegurado. Itinao nia si Pedro sa “apat na boniog na magña soldado [“apat na relyibo nin tig-arapat na soldados,” NW] tagñaning bantayan sia; ta sia nagiisip na pakalihis kan Pascua itao nia sia sa magña tauo.” (Bersikulo 4) Isip-isipa iyan! Ipinagboot ni Herodes na ikadena si Pedro sa pag-oltanan nin duwang bantay, na may 16 na bantay na nagrerelyibo aldaw asin banggi tanganing seguradohon na dai makakadulag an apostol na ini. Katuyohan ni Herodes na iatubang si Pedro sa mga tawo pakatapos kan Paskua tanganing maogmang gayo an mga tawo sa sentensia sa saiya na kagadanan. Sa siring na masakiton na mga kamugtakan, ano an puedeng gibohon kan mga kapwa Kristiano ni Pedro?

13, 14. (a) Ano an reaksion kan kongregasyon sa pagkabilanggo ni Pedro? (b) Ano an manonodan niato sa halimbawa kan mga kapwa Kristiano ni Pedro kun dapit sa pamimibi?

¹³ Aram nanggad kan kongregasyon kun ano an gigibohon. Sinasabi sa bersikulo 5: ‘Kaya si Pedro binantayan sa bilanggoan, alagad ginibo kan simbahan [“kongregasyon,” NW] an maigot na pamibi sa Dios manongod saiya.’ Iyo, maigot asin odok sa puso sindang namibi para sa saindang namomotan na tugang. Kaya, an kagadanan ni Santiago dai nagin dahelan na sinda mawaran nin paglaom; ni nagin dahelan man iyan na isipon ninda na dai nin epekto an pamibi. Sa kabaliktaran, aram ninda na an mga pamibi nin maimbod na mga nagsasamba mahalagang marhay ki Jehova. Kun an siring na mga pamibi kaoyon kan saiyang kabotan, iyan sinisimbag nia.​—⁠Heb. 13:​18, 19; Sant. 5:⁠16.

¹⁴ Ano an manonodan niato sa reaksion kan mga kapwa Kristiano ni Pedro? Kalabot sa pagdadanay na mapagbantay an pamimibi bako sanang para sa satong sadiri kundi para man sa satong mga tugang. (Efe. 6:18) May aram ka daw na mga kapagtubod na napapaatubang sa mga pagbalo? An nagkapira tibaad nagsasakit huli sa persekusyon, pagbabawal nin gobyerno, o natural na mga kalamidad. Taano ta dai sinda odok sa pusong ipamibi? Tibaad may aram kang iba pa na nag-aagi nin bakong gayong risa na mga kasakitan. Tibaad nagmamaigot sindang atubangon an mga problema sa pamilya, pangluluya nin boot, o maluyang salud. Taano ta dai mag-isip nin espesipikong mga indibiduwal na puede mong sambiton mantang nakikipag-olay ka ki Jehova, an “Naghihinaniog kan pamibi”?​—⁠Sal. 65:⁠2.

15, 16. (a) Iladawan kun paano si Pedro pinatalingkas kan anghel ni Jehova sa bilanggoan. (Helingon an retrato sa ibaba.) (b) Taano ta nakakarangang horophoropon an paagi ni Jehova nin pagligtas ki Pedro?

 ¹⁵ Pero, ano an nangyari ki Pedro? Kan huring banggi nia sa bilanggoan, mantang sia nanok na nagtotorog sa pag-oltanan kan saiyang duwang bantay, nakaeksperyensia si Pedro nin sunod-sunod na makangangalas na pangyayari. (Basahon an Guibo 12:​7-11.) Imahinara an nangyari: Bigla na sana, napano nin liwanag an saiyang selda. Sarong anghel an nagtindog duman, na malinaw na dai naheling kan mga bantay, asin apuradong pinukaw nia si Pedro. Asin an kadena na nakagapos sa saiyang mga kamot basta na sana natangkas! Dangan, sa paggiya kan anghel, si Pedro nakaluwas sa selda asin nag-agi sa kataed mismo kan mga bantay na nakapuesto sa luwas, asin nag-agi sa dakulang batbat na tata, na “nagsadiring magbukas.” Kan sinda nasa luwas na kan bilanggoan, an anghel nawara. Si Pedro talingkas na!

¹⁶ Bako daw na nakakapakosog nin pagtubod na horophoropon an kapangyarihan ni Jehova na iligtas an saiyang mga lingkod? Siempre, dai kita nag-aasa na ililigtas kita ni Jehova sa milagrosong paagi ngonyan. Minsan siring, igwa kita nin lubos na pagtubod na ginagamit nia an saiyang kapangyarihan sa kapakanan kan saiyang banwaan ngonyan. (2 Cron. 16:​9, NW) Paagi sa saiyang makapangyarihan na banal na espiritu, matatabangan nia kitang matagalan an ano man na pagbalo sa sato. (2 Cor. 4:7; 2 Ped. 2:⁠9) Asin madali nang gamiton ni Jehova an saiyang Aki tanganing an dai mabilang na minilyon patalingkason sa pinakamasakit madulagan na bilanggoan, an kagadanan. (Juan 5:​28, 29) An pagtubod niato sa mga panuga nin Dios makakatao sa sato nin pambihirang kosog nin boot kun kita napapaatubang sa mga pagbalo ngonyan.

LUBOS NA NAGPAPATOTOO SA IBONG NIN MGA OLANG

17. Paano si Pablo nagpaheling nin marahayon na halimbawa sa paghuhulit na may kaigotan asin pagkaapurado?

¹⁷ Ini an ikatolong leksion manongod sa pagigin mapagbantay na manonodan niato sa mga apostol: Sinda padagos na lubos na nagpatotoo sa ibong nin mga olang. An paghuhulit na may kaigotan asin pagkaapurado mahalagang marhay sa pagdadanay na mapagbantay. Si apostol Pablo marahayon na halimbawa sa bagay na ini. Sia maigot na naghingoa, na nagduman sa dakol na lugar asin nag-establisar nin dakol na kongregasyon. Sia nag-agi nin dakol na kasakitan, pero nungkang nawara an saiyang kaigotan o an saiyang pakamate nin pagkaapurado.​—⁠2 Cor. 11:​23-29.

18. Paano si Pablo padagos na nagpatotoo kan sia nakabilanggo sa Roma?

¹⁸ Pag-olayan niato an huring pagkasaysay dapit ki Pablo sa libro nin Guibo, na nakasurat sa Guibo kapitulo 28. Si Pablo nag-abot sa Roma, na duman maatubang sia ki Nero. Sia ibinilanggo, na tibaad ikinadena sa nagbabantay sa saiya. Pero, mayo nin kadena na makakapasilensio sa maigot na apostol na ini! Si Pablo padagos na naghanap nin mga paagi na makapagpatotoo. (Basahon an Guibo 28:​17, 23, 24.) Pakalihis nin tolong aldaw, ipinaapod ni Pablo an pangenot na mga lalaki kan mga Judio tanganing  magpatotoo sa sainda. Dangan, sa sarong piniling aldaw, si Pablo nagtao nin orog pa nganing patotoo. An bersikulo 23 nagsasabi: “Asin pakatalaan ninda [lokal na mga Judio] saiya nin sarong aldao, balakid [o dakol] sindang nagduruman sa saiyang naoontokan; na sa sainda sia nagsaysay asin nagpatotoo kan kahadean nin Dios, asin nagsadol sainda dapit ki Jesus, hale sa katogonan ni Moises, asin man sa magña profeta, magpoon sa pagkaaga sagkod sa bangui.”

19, 20. (a) Taano ta si Pablo epektibo sa pagpapatotoo? (b) Ano an reaksion ni Pablo kan may mga dai nag-ako kan maogmang bareta?

¹⁹ Taano ta si Pablo epektibong marhay sa pagpapatotoo? Mangnohon nindo na an bersikulo 23 talagang nagtatampok nin nagkapirang dahelan. (1) Nagkonsentrar sia sa Kahadean nin Dios asin ki Jesu-Cristo. (2) Pinagmaigotan niang pukawon an interes kan mga naghihinanyog sa saiya paagi sa ‘pagsadol,’ o pangongombensir. (3) Nangatanosan sia basado sa Kasuratan. (4) Nagin mapagsakripisyo sia, na nagpatotoo “magpoon sa pagkaaga sagkod sa bangui.” Si Pablo nagtao nin mapuersang patotoo, alagad bakong gabos naghimate. “May nagturubod kan magña bagay na isinabi, asin an iba dai nagturubod,” an sabi sa bersikulo 24. Nagkaigwa nin dai pagkaoroyon, asin an mga tawo nagharale.

²⁰ Nangluya daw an boot ni Pablo huling may mga dai nag-ako kan maogmang bareta? Dai nanggad! An Guibo 28:​30, 31 nagsasabi sa sato: ‘Sia nag-ontok sa bilog na duwang taon sa saiyang pinagtagoraman [o inaarkilahan] na harong, asin nag-ako kan gabos na nagduruman sa saiya. Asin sia naghuhulit kan kahadean nin Dios, asin nagtotokdo kan mga bagay na dapit sa Kagurangnan na si Jesu-Cristo sa bilog na kaisogan [“katalingkasan sa pagtaram,” NW], na dai nin siisay man na nangangalad sa saiya.’ An ipinasabong na libro nin Guibo nagtatapos paagi sa nakakaranga nanggad na mga tataramon na iyan.

21. Ano an manonodan niato sa halimbawa ni Pablo kan sia nakabilanggo sa harong?

²¹ Ano an manonodan niato sa halimbawa ni Pablo? Mantang sia nakabilanggo sa harong, sia bakong talingkas na magpatotoo sa harong-harong. Pero, nagdanay siang positibo, na nagpapatotoo sa gabos na nagduduman sa saiya. Kaagid kaiyan, an dakol sa mga lingkod nin Dios ngonyan napapagdanay an saindang kagayagayahan asin padagos na naghuhulit dawa ngani bakong makatanosan na nakabilanggo huli sa saindang pagtubod. An nagkapira sa satong namomotan na mga tugang dai nakakahale sa harong, na tibaad yaon pa ngani sa mga klinika sa pag-ataman sa mga gurang o may helang. Sagkod na kaya ninda, sinda naghuhulit sa mga doktor asin sa mga nagtatrabaho dian, sa mga bisita, asin sa iba pa na nagduduman sa sainda. An kamawotan kan saindang puso iyo na lubos na magpatotoo manongod sa Kahadean nin Dios. Inaapresyar nanggad niato an saindang halimbawa!

22. (a) Anong probisyon an nakakatabang sa sato na makinabang sa libro sa Biblia na Guibo? (Helingon an kahon sa itaas.) (b) Ano an saimong determinasyon mantang hinahalat mo an katapusan kan daan na sistemang ini nin mga bagay?

²² Malinaw nanggad, dakol kitang manonodan sa pagigin mapagbantay kan mga apostol asin iba pang mga Kristiano kan enot na siglo na nasambitan sa libro sa Biblia na Guibo. Mantang hinahalat niato an katapusan kan daan na sistemang ini nin mga bagay, magin determinado kitang arogon an mga Kristiano kan enot na siglo na pusoan asin maigot na nagpatotoo. Mayo na ngonyan nin maorog pa sa pribilehio na makikabtang sa lubos na ‘pagpapatotoo’ mapadapit sa kahadean nin Dios!​—⁠Gui. 28:⁠23.

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon sa pahina 13]

“BAKO NA NANGGAD AROG KAN DATI AN PAGMANSAY KO SA LIBRO NIN GUIBO”

Pagkabasa kan librong “Bearing Thorough Witness” About God’s Kingdom, ipinahayag nin sarong nagbibiaheng paraataman an saiyang namatean: “Bako na nanggad arog kan dati an pagmansay ko sa libro nin Guibo. Dakol na beses ko nang ‘inagihan’ an pagkasaysay sa Guibo alagad garo sana ako may kapot na kandila asin nakasulot nin maati na antipara. Ngonyan, garo ako binendisyonan na maheling an kagayonan kaiyan sa liwanag kan saldang.”

[Ritrato sa pahina 12]

Giniyahan nin anghel si Pedro paluwas sa dakulang batbat na tata