Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Ini Hna Kapa Qa Ngöne La Aqane Hmeke Ne La Itre Aposetolo i Iesu

Ini Hna Kapa Qa Ngöne La Aqane Hmeke Ne La Itre Aposetolo i Iesu

5 KOI 11 MAAC

NYIMA: 125, 43

Ini Hna Kapa Qa Ngöne La Aqane Hmeke Ne La Itre Aposetolo i Iesu

“Ce hmekëneju me ini.”—MAT. 26:38.

1-3. Nemene la ewekë hna thatreine kuca hnene la itre aposetolo ngöne lo jidri tixenuë i Iesu e celë fen, nge nemene la ka amamane laka hnei angatre hna xomi ini qa ngöne lai?

 PANE mekune ju së lo jidri tixenuë i Iesu e celë fen. Nyidrëti e Gethesemane, ketre hna gatrane e Ierusalema hnei nyidrëti hna lapa majemine tro kow. Ce nyidrëti memine la itre aposetolo i nyidrë ka mele nyipici. Ngo hetre mekune ka ahacene la hni Iesu, ene pe nyidrëti a ajane troa pane tro trije la itre aposetolo matre troa thith.—Mat. 26:36; Ioane 18:1, 2.

2 Ame la Iesu hë e nyipine la gatran, köni aposetolo ka ce me nyidrë, ene Peteru me Iakobo me Ioane. Qëmekene tro nyidrëti a tro troa thith, öni nyidrëti koi angatr, ka hape: “Lapaju e ce, me ce hmekëneju me ini.” Ame la nyidrëti a bëek, nyidrëti a öhnyi angatre e meköl. Nyidrëti a sipo iele angatre hmaca jë ka hape: “Hmekëneju nyipunie.” Ame hë e thupen, alua bëeke hmaca Iesu koi angatr, ngo ka meköle pala hi angatr! Ame pala hi lai jidri cili, tha hmeke pi kö la itre aposetolo ngöne la götrane la ua. Goi nuetriji Iesu fe angatr, me kötre nyidrë!—Mat. 26:38, 41, 56.

3 Ma drei jë ekö la itre aposetolo a ietrane la hnei angatre hna tha hmek! Ngo canga xomi ini hi angatre qa ngöne la tria i angatr. Kola amamane hnene la tusi Ite Huliwa laka, ame pë hë e thupen, angatre hë a amamai tulu ka loi göi troa catre hmek. Maine jë hnene la itre xa trejine me angatre Keresiano hna hane xomi ini qa ngöne la aqane ujë i angatr. Ame mina fe enehila, loi e tro sa hane catre hmek. (Mat. 24:42) Hawe, tro sa ce ithanatane la köni mekune qa ngöne la tusi Ite Huliwa ka troa ini së la aqane troa hmek.

ANGATRE A THUPËNE TROA CAINÖJE NGÖNE LA GÖTRANE HNA UPI ANGATRE KOW

4, 5. Tune ka la aqane melëne Paulo me lue sinetronge i angeice la kola eatrongë angatre hnene la uati hmitrötr?

4 Ame la pane ini hne së hna xome qa ngöne la aqane ujë ne la itre aposetolo, tre, ene la aqane thupëne angatre troa cainöje ngöne la götrane hna upi angatre kow. Kola mama ngöne lo aqane eatrongë Paulo me itre sinetronge i angeice hnene la uati hmitrötr, ua hnei Iehova hna nue koi Iesu troa huliwan. (Ite hu. 2:33) Tro sa pane ce wange la aqane trongene la itre ewekë.—E jë la Ite Huliwa 16:6-10.

5 Hnei Paulo, me Sila me Timoteo hna tro qa Lusetara, ketre traone ngöne la götrane kolojë ne Galatia. Ame hë ngöne la itre drai thupen, angatre a traqa kowe la ketre gojenyi ka tru hna kuca hnei angetre Roma, gojenyi ka troa eatrongë angatre kowe la götrane ahuë ngöne la nöje Asia, ketre götrane hna jilapane hnyawa. Pi tro angatre a xome la gojenyi cili, pine laka nyimutre la itre atr ka lapane la itre götrane cili nge ka ajane troa hane drenge la maca göi Keriso. Ngo hetre ewekë ka sewe angatre e cahu gojeny. Kola qaja ngöne la xötre 6, ka hape: “Ase hë angate trongëne Ferugia asë, memine la nöje Galatia, ame hnei [u]ati [h]mitöte hna shewe angate troa qaja la tenge ewekë e Asia.” Hnene la uati hmitrötre hna sawa la itretre drenge troa cainöj, ngo tha hna amexeje pe hnei Tusi Hmitrötre la aqane trongene lai. Eje hi laka, hnei Iesu hna jëne la uati hmitrötre me thele troa eatrongë Paulo memine la lue sinetronge i angeic, kowe la ketre götrane pena ha.

6, 7. (a) Nemene la ewekë ka traqa koi Paulo memine lue sinetronge i angeice ezine Bithunia? (b) Nemene la hna kuca hnene la itretre dreng, nge nemene la thangane lai?

6 Canga tro ju hi ië hnene la itretre cainöj? Kola qaja hnene la xötre 7 ka hape: “Traqa angat’ e Musia, angat’ a mekune tro Bithunia eë ; ngo tha hna nue angate hnei [u]a.” Ame la kola sewe angatre troa cainöj e Asia, tre, Paulo me lue sinetronge i angeic a bëeke hmaca a tro kolopi, me mekune troa cainöje ngöne la itre hlapa e Bithunia. Ngo ame la angatre a traqa easenyi Bithunia, tre, sewe angatre hmaca ju hi e cili hnei Iesu jëne la uati hmitrötr. Maine jë hna hnyingëne thele hnei angatre la ewekë ka traqa koi angatr. Casi hi, atre hnyawa angatre la maca nyine troa cainöjën, memine la aqane troa tro fë, ngo thatre pë hë angatre la götrane hna troa cainöje ngön. Ijije hi tro sa qaja tune la: Hnei angatre hna fenafena la qënehlö ne tro Asia, ngo gufa kö. Angatre a fenafena ju pena la qëhnelö ne tro Bithunia, ngo gufa pala hi. Hapeu, hnei angatre kö hna hmaca e cili? Tha celë kö la aqane ujë ne la trejine ka catre cainöj!

7 Ame e cili, hna kuca la ketre ewekë laka, tha nyipi trotrohnine kö së. Xötre 8 a qaja koi së ka hape: “Angat’ a gojenyi Musia Troas eë.” Hawe, angatre a kuë hmaca ju, nge 563 lao kilomet ne tro angatre me sasaithe la itre traon, me gojenyi Troas eë, lo jëne ne lö kowe la traone Makedonia. Ame hë e cili, ame la kola fenafena hnei Paulo me itre sinetronge i angeice la hnakönine qëhnelö, tre, fe angangane pi hi! Kola qaja hnene la xötre 9 la ewekë ka traqa thupen: “Öhnë hë Paulo la amamane e jid ; kola cile la ate Makedonia, a sipo nyidë, ka hape, Tropi e kolemi Makedonia troa xatua hun.” Ame hë la pun, atre hë Paulo la götrane hnë troa cainöje ngön. Tha hmitre ju kö, nge angatre a ea qa lai Makedonia eë.

8, 9. Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la hna melëne hnei Paulo ngöne la tronge i angeic?

8 Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la hna melëne celë? Kola mama laka uati hmitrötre a nyiqane eatrongë Paulo, thupene hi la angeice a tro Asia. Nge thupene lai, ame la angeice a traqa ezine la traone Bithunia, Iesu hi a köjane hnyawa koi angeice la gojenyi nyine troa xom. Ame hë la pun, kolo hi lo Paulo a traqa e Troas la Iesu a eatrongë angeice Madekonia eë. Iesu la He ne la ekalesia, nyidrëti mina fe a ujë tune lai koi së. (Kol. 1:18) Drei la ketre ceitun, maine jë epuni a mekune troa pionie, maine epuni pena a mekune troa mele ngöne la ketre nöj, ketre götrane ga aja ixatua. Ngo, maine jë tro Iesu a eatrongë epuni jëne la uati hmitrötre i Akötresie, thupene hi la hnei epuni hna eatrëne la aja i epun. Tro sa xome la ketre ceitun: Ketre atre xomi loto a jea kowe la götrane mi maine götrane maca, e ka nyenyape la loto. Ketre tune mina fe, tro Iesu a eatrongë së göi troa akökötrene la huliwa ne cainöje së, e hne së hna catre huliwa, ene la troa thele troa eatrëne la aja së.

9 Nga hapeue e pë ju thangane hnei epuni hna canga kapa qa ngöne la hnei epuni hna catre huliwa? Tro kö epuni a nue pe, me mekune ka hape tha uati hmitrötre kö a eatrongë epun? Tha tro kö sa thëthëhmine laka tha ie kö lo itre xa tronge i Paulo. Ngo hnei angeice hna catre thele jëne me fenafena, uti hë la öhne angeice la ketre qëhnelö hna fe. Ketre tune mina fe, maine tro sa catre thele “la qëhnelö ka ishaisha, me hete huliwan,” tro fe a hane nyijune la huliwa së.—1 Kor. 16:9.

HMEKE JË ME THITH

10. Nemene la ka amamane ka hape nyipi ewekë la troa catre thith matre tro pala hi sa hmek?

10 Ame enehila, tro sa ce wange la hnaaluene ini hne së hna kapa qathene la itre pane Keresiano göi troa hmek: Itre ka hmeke angatre ekö me thith. (1 Pet. 4:7) Maine easa ajane troa hmek, nyipi ewekë tro sa catre thith. Pane mekune jë së lo Iesu ngöne lo hlapa ne Gethesemane qëmekene troa othi nyidrë; öni nyidrëti kowe la köni aposetolo i nyidrë, ka hape: “Hmekëneju nyipunie me thith.”Mat. 26:41.

11, 12. Pine nemene matre Heroda a qanangazone la itre Keresiano, kola e Peteru fe thei angatr, nge tune ka?

11 Drenge hi Peteru la itre trenge ewekë hna qaja hnei Iesu, nge angeice a ketre sipu öhne hnyawa pë hë e thupen, la emenene la troa catre thith. (E jë la Ite Huliwa 12:1-6.) Ame ngöne la pane xötr ne la Ite Huliwa mekene 12, kola mama la aqane qanangazone hnei Heroda la itre Keresiano matre troa kepe angeice hnei angetre Iudra. Ketre, atre hnyawa hi angeice laka, Iakobo la ketre aposetolo, nge ka qale catre koi Iesu. Hawe, trotrohnine hi së la Heroda a humuthi Iakobo “hnei taua.” (Xötre 2) Patre pi hi la ketre aposetolo hna hnime qa hnine la ekalesia. Drei la ketre itupathi ka tru kowe la itre trejin!

12 Thupene lai nemene la hnei Heroda hna kuca? Xötre 3 a qaja ka hape: “Ate hë nyidëti laka celë hi nyine amadi angete Iuda, nyidëti a nyi xaneju me xölehuji Peteru fe.” Ngo atre hi së laka thatreine kö la itre kalabus lapa xome la itre aposetolo, ka tui Peteru. (Ite hu. 5:17-20) Atre hnyawa hi Heroda lai, ene pe hnei angeice hna ithöeëne la itre xötre soci matre troa thup, “me nue kowe la ite xöte soce ka ekete, ka isa ala eke ngön, troa thupë angeic ; kola mekune troa tro sai angeice kowe la nöje thupene la paseka.” (Xötre 4) Pane mekune ju së! Hnei Heroda hna othi Peteru hnene la eno fao akawane la lue soc. Ala 16 lao soci ka ithöeëne troa thup e lai me jidr, ke kola hnehengazone hnei Heroda wanga kötre pi qa kalabusi la itre aposetolo. Ame la aja i Heroda, tre ene la troa tro sai Peteru kowe la nöje thupene la Paseka, me humuthi angeice matre troa amadrinëne la itre atr ka ala nyim. Nemene la nyine tro la itre Keresiano, itre trejine me Peteru a kuca ngöne la itre ijine itupathi ka tru cili?

13, 14. (a) Tune ka la aqane ujë ne la itre trejine Keresiano ngöne la kola akalabusi Peteru? (b) Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la tulu hna amë hnene la itre trejine me Peteru göi thith?

13 Atre hnyawa hi la ekalesia la nyine troa kuca. Xötre 5 a qaja ka hape: “Ngöne hi lai hna thupëne Peteru ngöne la kalabus ; ngo hna thithi iele koi Akötesie hnene la ekalasia thatraqai angeic.” Nyipici, ame la itre thithi angatre thatraqane la trejine me angatre hna hnim, tre itre sipo iele, nge itre thithi qa kuhu hni. Hawe, kola mama laka tha hna ahleuhleunyi angatre menu kö hnene la meci Iakobo; nge ketre tha traqa fe kö koi angatre la mekune ka hape, pëkö thangane la itre thithi angatr. Atre hnyawa pe angatre ka hape, ka sisitria catre koi Iehova la itre thithi ne la itre hlue i Nyidrë ka mele nyipici. Maine ka ihmeku la itre thithi cili memine la aja i Nyidrë, tro Nyidrëti a kapa.—Heb. 13:18, 19; Iako. 5:16.

14 Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la aqane sa la thithi ne la itre trejine me Peteru? Ame la aliene la tro pala hi a hmek, tre tha ene kö la tro sa thithi thatraqa së hmekuj, ngo thatraqane fe la itre trejine me easë trahmanyi me föe. (Efe. 6:18) Hapeu, hetre trejine kö hnei epuni hna atre ka akötre hnine la itre tupath? Ame itre xan, angatre a cile huti ngöne la itre iakötrë, me ngöne la kola wathebone la hmi, maine ngöne la kola traqa koi angatre la itre hulö, tune la itre wene, maine itre sa pena. Hapeue matre troa hane thithi thatraqai angatr? Maine pena atre hi epuni la itre xa trejine ka qëmeke kowe la itre itupathi ka tha mama kö. Angatre a cile kowe la itre ejolene la fami, maine kolo pena a kucakuca, maine pena hetre ketre sine meci angatr. Hapeue matre troa qaja la ëjene la itre trejine ngöne la easa ithanata koi Iehova, “Ate shamatine la thith”?—Sal. 65:2.

15, 16. (a) Qejepengöne jë la aqane thepe Peteru qa hnine la kalabus, hnene la angela i Iehova. (b) Pine nemene matre kola akeukawane la hni së la easa goeëne la aqane amele Peteru hnei Iehova?

15 Nemene hë la thangane lai koi Peteru? Ame ngöne lo jidri tixenuë i angeice e hnine la kalabus, hetrenyi la itre ewekë nyine haine hnei angeice hna melën. (E jë la Ite Huliwa 12:7-11.) Pane mekune ju la ewekë ka traqa: Kola hmulizië hnei Peteru akawane la lue soc, nge wië lai pi hi hnine la kalabus. Tha öhne fe kö hnene la lue soc, ngo kola cile e hnine la kalabusi la ketre angela me ahlëne nyimenyimë Peteru. Ame hna mala pi la lue eno fao qa ngöne la lue ime i angeic! Thupene lai, angela a fe gojenyi Peteru, ame hna lö pi angeic me sasaithe la lue xa ka thupe ngöne la qene qëhnelö ne la kalabus, nge ame la kola traqa kowe la qëhnelö hna thingene fao, tre, “thawa xanëne pi koi nyido.” Ame hë la nyidroti e kuhu tröne la kalabus, tre, patre ju hi la angela. Ase hë thepe Peteru qa hnine la kalabus!

16 Hapeu, tha kolo kö lai a acatrene la lapaune së, ngöne la easa goeëne la mene i Iehova troa amelene la itre hlue i Nyidrë? Nyipici laka, tha easë kö a treqene tro Iehova a kuca la ketre iamamanyikeu matre troa thepe së qa ngöne la itre itupathi ngöne la hneijine së. Ngo, ka catre la mejiune së laka tro Nyidrëti a huliwane la mene i Nyidrë thatraqane la itre hlue i Nyidrë enehila. (2 A. l. ite jo. 16:9) Jëne la uati hmitrötre i Nyidrë ka tru menen, atreine hi tro eje a xatua së troa cile kowe la nöjei pengöne itupathi hne së hna cile kow. (2 Kor. 4:7; 2 Pet. 2:9) Nge easenyi hë matre tro Iehova a hamëne kowe la Hupuna i Nyidrë la mene ka ijije matre troa thapa la itre atr ka alanyimu hna lapa xome hnene la mec. (Ioane 5:28, 29) Tro la lapaune së kowe la itre hna thingehnaeane hnei Akötresie a hamë së la trenge catre troa cile kowe la itre itupathi enehila.

KOLA CAINÖJE NGACAMA KOLA QËMEKE KOWE LA ITRE JOL

17. Nemene la tulu hnei Paulo hna amë göi troa cainöje cememine la aja atraqatre memine la mekune laka nyimenyime hë la itre drai?

17 Hanawange la hnaakönine ini hne së hna kapa qathene la itre aposetolo göi troa hmek: Angatre a catre cainöje ngacama angatre a qëmeke kowe la itre jol. Ka nyipi ewekë catre la troa cainöje cememine la aja atraqatre memine la mekune laka nyimenyime la itre drai, maine easa ajane troa hmek. Paulo aposetolo la ketre tulu nyine haine ngöne la götrane cili. Hnene la aja atraqatre ka eje thei angeic, ene pe angeice a nue la mele i angeice me trongëne la itre gojenyi me acile trongëne la itre ekalesia ka nyimutre. Hnei angeice hna cile huti ngöne la itre itupath, nge tha patre pi kö la aja atraqatre thei angeice memine la mekune laka nyimenyime hë la itre drai.—2 Kor. 11:23-29.

18. Hnei Paulo hna catre cainöje tune ka ngo hna othi angeice pe e Roma?

18 Tro sa ce wange la ewekë tixenuë hna melëne hnei Paulo ngöne la tusi Ite Huliwa, hna qejepengöne ngöne la Ite Huliwa mekene 28. Traqa ha Paulo e Roma göi troa mama qëmeke i Nero. Hna othi angeic, nge maine jë hna acatrene la eno fao thene la ka thup. Ngo, eje hi laka pëkö ca eno fao ka troa athaupune la aposetolo ka hetrenyi la aja atraqatr! Hnei Paulo hna catre thele jëne troa cainöj. (E jë la Ite Huliwa 28:17, 23, 24.) Ame hë la hnaakönine drai thupene la kola traqa e Roma, Paulo a icasinekeune jë la itre nyipi atre i angetre Iudra matre troa cainöje koi angatr. Thupene lai, ngöne la ketre drai hna isapui, hnei angeice hna cainöje kowe la ka ala nyim. Kola qaja ngöne la xötre 23 ka hape: “Ngöne la puine hnei angate hna sa, ala nyimu la angete traqa koi nyidë ngöne la hnei nyidëti hna lapan ; nge nyidëti a amamane me anyipicine la baselaia i Akötesie koi angat, me iele angate göi Iesu, qa ngöne la wathebo i Mose me nöjei perofeta, qan’e hmakanyi uti hë e hej.”

19, 20. (a) Pine nemene matre hetre thangane jë la huliwa ne cainöje i Paulo? (b) Hapeu, hna kucakuca kö hnei Paulo ke tha kapa kö la maca ka loi hnene la nöjei ka dreng?

19 Pine nemene matre ka hetre thangane la huliwa ne cainöje i Paulo? Hanawange la xötre 23, kola qaja atrune hnyawa la itre kepin. (1) Hnei angeice hna wangatrune la Baselaia i Akötresie, me Iesu Keriso. (2) Hnei angeice hna thele troa ketr la itre ka drei angeice “me iele angate.” (3) Hnei angeice hna qejepengöne jëne la Itre Hna Cinyihan. (4) Ka tru la itre atr koi angeic, celë hi matre angeice a cainöje “qan’e hmakanyi uti hë e hej.” Ka hetre ecatrene la cainöje hnei Paulo hna hamën, ngo tha hna kapa kö hnei nöjei ka dreng. Xötre 24 a qaja ka hape: “Ite xan’ a kapa la tenge ewekë hna qaja, ngo tha kapa kö hnei ite xan.” Kola isazikeu la mekuna ne la itre atr, ame hnei angatre hna isa ije.

20 Hapeue hna kucakuca kö hnei Paulo ke tha kapa kö la maca ka loi hnene la nöjei ka dreng? Ohea! Kola qaja ngöne Ite Huliwa 28:30, 31 ka hape: “Lue macate ka pexeje hnei nyidëti hna lapa ngöne la uma i nyidëti hna nyi thupen, me kapa la nöjei ate asë hna traqa koi nyidë, me cainöjëne la baselaia i Akötresie, me inine la nöjei ewekë göi Joxu Iesu Keriso, hnene la tenge cat, nge tha hna shawa.” Kolo hi a nyipune tune lai la tusi Ite Huliwa.

21. Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la tulu i Paulo ngöne la kola umë angeice e hnine la kalabus?

21 Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la tulu i Paulo? Thatreine kö Paulo troa cainöje ngöne la itre hnalapa trotro, ke, hna umë angeic e hnine la kalabus. Ngo, casi pala hi la aqane waiewekë i angeic, nge tha mano kö angeice cainöje kowe la nöjei atr ka traqa troa wai angeic. Ketre tune mina fe la itre hlue i Akötresie ka nyimutre, ngacama hna akalabusi angatr, pine laka angatre a catre fedre kowe la itre ini hnei angatre hna lapaune kow, ngo hetrenyi pala hi thei angatre la madrin, nge tha mano kö angatre cainöj. Hetrenyi la itre trejine me easë itre trahmanyi me föe, hna inyiëne pë hë ngöne la itre hnalapa i angatre pine laka itre ka wezipo, maine pena qatre catre hë angatr. E ijiji angatre pala kö, angatre a cainöje kowe la itre droketre, me itre ka inyië, me itre ka iwai, me itre xane ju kö. Ame la aja i angatr, tre ene la troa cainöjëne la Baselaia i Akötresie. Drei la madrine së troa goeëne la tulu hnei angatre hna hamën!

22. (a) Nemene la hna hnëkëne koi së matre tro sa kepe thangane la tusi Ite Huliwa? (b) Ame ngöne la epuni a treqene la pune la fene celë, nemene la aja ka catre thei epun?

22 Kola mama hnyawa ka hape, nyimutre catre la itre ini göi troa hmeke hne së hna kapa qathene la itre aposetolo me itre xa pane Keresiano ekö hna qaja hnene la tusi Ite Huliwa. Ame ngöne la easa treqene la pune la fene celë, epi tro sa xötrethenge la tulu ne la itre pane Keresiano cili göi troa catre cainöje cememine la aja atraqatr. Pëkö ketre manathithi ka tru the së hune la troa “anyipicine” la Baselaia i Akötresie!—Ite hu. 28:23.

NEMENE LA INI HNE SË HNA KAPA GÖI:

․․․․․

Aqane troa hmeke göne la götrane hna upi së troa cainöje ngön?

․․․․․

Troa hmeke me thith?

․․․․․

Troa cainöje ngacama kola qëmeke kowe la itre jol?

[Thying]

[Hna eköhagen götran 13]

“KETREPENGÖNE HË LA AQANE GOEËNE NI LA TUSI ITRE HULIWA”

Hanawange la mekuna ne la ketre atre thupe ka iwai trotro, göne lo itus ‘Rends pleinement témoignage au sujet du Royaume de Dieu,’ öni nyidrë: “Ketrepengöne hë la aqane goeëne ni la tusi Ite Huliwa.” A nyimu a e hë nyidrëti la tusi Ite Huliwa, ngo thupene hë la hnei nyidrëti hna e la itusi cili ka hnyipixe, mama pi hi koi nyidrëti laka, nyimutre catre pala kö la itre manathithi hna troa kapa qa ngön.

[Iatr ne la götran 12]

Kola tro xomi Peteru hnene la angela kowe kuhu tröne la qëhnelö fao