Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Dizilenu Kudi Apostolu Ayesu Adiña Atona

Dizilenu Kudi Apostolu Ayesu Adiña Atona

Dizilenu Kudi Apostolu Ayesu Adiña Atona

‘Tonenuña hamu nanami.’—MAT. 26:38.

1-3. Indi apostolu akañenyi ñahi kutona hefuku dakukumishaku muchihandilu chaYesu chahamaseki nampinji yawufuku, nawa chumanyi chamwekeshaña nawu adizilili kuchiluwa chakoñeluwu?

 FWIKIJENU yuma yamumwekeneni Yesu hefuku dakukumishaku muchihandilu chindi chahamaseki nampinji yawufuku. Yesu wayili kwiluña daswejeli kukeñayi, itempa daÑesemani, kumusela waYerusalema. Wayili nawapostolu indi ashinshika. Hamuloña wakusweja kutoñojoka yuma yayivulu, Yesu wakeñeli kuya kwakankawindi kulonda yalombi.—Mat. 26:36; Yow. 18:1, 2.

2 Apostolu asatu, Petulu, Yakoba, niYowanu, ayili naYesu mukachi ketempa. Wayilili nindi, “Shalenu kunu, mutoneni hamu nanami,” hakuyishiya hakuya nakulomba. Chafuntiliyi, wawanini amabwambu jindi analezumukili mutulu. Wayilejeli cheñi nindi: ‘Tonenuña.’ Ilaña alezumukilili cheñi mutulu mapampa kayedi! Nkumininaku hawufuku weniwu, apostolu ejima akañenyi kusoñama kuspiritu. Kuhiñahu, amushili Yesu nakuhuba lufuchi!—Mat. 26:38, 41, 56.

3 Chakadi nikujina apostolu aneñeli muloña akañenyi kutona. Awa amayala ashinshika adizilili kuchiluwa chakoñeluwu. Mukanda wamuBayibolu waYililu wahosha nawu apostolu aYesu atwalekeluhu kwimika chakutalilahu chachiwahi chakwikala atona. Chakutalilahu chawu chachiwahi chakojejeli akwawu akwaKristu kuyimbujola. Anetu makonu twatela kwikala atona. (Mat. 24:42) Ichi dinu tuhanjekenu hayuma yisatu yitukudiza mumukanda waYililu kutalisha hakwikala atona.

ADIÑA ATONA HAKUYILEJA MALUÑA AKUSHIMWINA

4, 5. Indi Pawulu nialundanindi endeleñayi nawu ayilombweli ñahi naspiritu yajila?

4 Chuma chatachi, apostolu adiña atona hakuyileja maluña akushimwina. Nsañu yamuBayibolu yatulejaña chazatishiliyi Yesu spiritu yajila yamwinkawu kudi Yehova hakulombola kapostolu Pawulu nialundanindi muyendeleleñawu halwendu lwadimena. (Yil. 2:33) Tuhanjekenu chendeluwu.—Tañenu Yililu 16:6-10.

5 Pawulu, Silasi niTimotewu afumini mumusumba waLisitira kukabeta kambwela kaÑalija. Chimwahitili mafuku, aholokeleli munjila yeneni yawaRoma yaya kumujika iluña mwashakamaña antu amavulu mumukala waAsiya. Akeñeleña kuzatisha iyi njila kulonda ayi nakutala nyisumba mwadiñi antu amavulu akeñeleña kutiya nsañu yaKristu. Ilaña kudi chuma chayikwatili kunyendu. Vasi 6 yalumbulula nawu: ‘Hiyakupandakana kuFwirija nakuÑalija, muloña spiritu yajila yayilekesheli kushimuna izu muAsiya.’ Spiritu yajila yayikañesheli akwakwenda kushimwina mukabeta kaAsiya munjila yabula kulumbululawu. Chakadi nikujina, Yesu wazatishili spiritu yaNzambi kulonda ayilomboli aPawulu nialundanindi kwiluña dacheñi.

6, 7. (a) Chumanyi chayimwekeneni aPawulu nialundanindi kwakwihi naBitiniya? (b) Indi atumbanji afuukwiluhu kwiladi, nawa chumanyi chamwekeni?

6 Akwakwenda ayili kudihi? Vasi 7 yalumbulula nawu: ‘Chanashikuwu kwatalañana naMisiya, nawu eseki kuya kuBitiniya, spiritu yaYesu kuyiteja nehi.’ Chayilekesheluwu kushimwina muAsiya, Pawulu nialundanindi ayili kukabeta kaluwunda, afwilileña kushimwina munyisumba yakuBitiniya. Ilaña, chashikiluwu kwakwihi naBitiniya, Yesu wayikañesheli cheñi naspiritu yajila. Haniyi mpinji awa amayala atela ahayamini nankashi. Elukili nsañu yakushimwina nichakuyishimwina, ilaña hiyelukili iluña dakushimwinaku. Tunateli kuhosha netu: Afwilileña kuya kuAsiya nakushimwina, ilaña akañenyi. Afwilileña cheñi kuya kuBitiniya, ilaña akañenyi cheñi. Komana alekeli? Ana akwakushimwina adikita hiyalekeluku!

7 Haniyi mpinji, awa amayala afuukwiluhu chuma chakala kwiluka. Vasi 8 yatulejaña nawu: “Hiyakupandakana haMisiya, akunkumukila nikuTirowasi.” Ana akwakwenda ayili kumujika nawa endeli jikilomita 563, nakuhitakana musumba wumu nawukwawu nichashikiluwu kuchikumu chaTirowasi, kwakukandamina waatu wakuya kuMasidoniya. Kweniku, kapampa kamuchisatu Pawulu nialundanindi esekeli kushimwina, eñañi, chenzelu chenzunukili. Vasi 9 yashimuna chuma chamwekeni nawu: “Pawulu hakumona chimwenu nawufuku; hakumona iyala wakuMasidoniya, nemani nakumulembelela nindi, Zambukilaku kunu kuMasidoniya, wutukwashuku.” Nkumininaku, Pawulu welukili iluña dakushimwina. Chakadi nikukwata kumatahu, awa amayala akandamini waatu nakuya kuMasidoniya.

8, 9. Chumanyi chitwatela kudizila kunsañu yahosha halwendu lwaPawulu?

8 Yumanyi yitunateli kudizila muniyi nsañu? Ilukenu nenu cheliliyi Pawulu nindi yoyi kuAsiya spiritu yaNzambi yamulekesheli. Cheñi, chashikiliyi Pawulu kwakwihi naBitiniya Yesu wamulejeli mwakwilila. Nkumininaku, cheliliyi Pawulu nashiki dehi kuTirowasi, Yesu wamulejeli kuya kuMasidoniya. Chineli Yesu diyi Mutu wachipompelu, nateli kutulombola munjila yoyimu. (Kol. 1:18) Chakutalilahu, hadaha munakutoñojoka kuzataku wupayiniya hela kuya kwiluña kudi kukaankila kweneni kwawakwakushimwina. Yesu nateli kuyilombola naspiritu yaNzambi neyi muzatila hayuma yimunakukeña kwila. Chakutalilahu: Ñendeshi nateli kuteñulula motoka yindi nakubalumukila kuchimunswa hela kuchidiilu chiña neyi motoka yinakwenda. Munjila yoyimu, Yesu nateli kutulombola kuzata chikupu mumudimu wetu wakushimwina chiña neyi tushimwinaña, kuzata nañovu kulonda tushikiji chikonkwanyi chetu.

9 Indochu neyi muneli dikite-e, ilaña kwosi yuma yinakumwekana hanoyu mpinji? Komana mwatela kufunta hanyima, nakuhosha nenu spiritu yaNzambi yinakuyilombola wanyi? Anukenu nenu Pawulu niyena wamweni yuma yamufuntishileña hanyima. Ilaña, watwalekeluhu kukeñakeña nikudondomwena sampu nichaweniyi chenzelu chakwenzulula. Anenu nawa, neyi mutwalekahu kukeñakeña “chenzelu chanyidimu cheneni,” mwakatambwila wuloku.—1 Kor. 16:9.

BABALENU KULONDA MULOMBI

10. Chumanyi chamwekeshaña nawu kwikala ababala kutalisha hakulomba hichuma chalema chatukwashaña kwikala atona?

10 Talenu cheñi chuma chamuchiyedi chitwadizaña hakwikala atona chitukudizila kudi akwaKristu amuyaaka nkulakaji yakusambila: Adiña ababala kutalisha hakulomba. (1 Pet. 4:7) Kukakela mukulomba hichuma chalema chikutukwasha kwikala atona. Anukenu chuma chamwekeni mwitempa daÑesemani henohu kanda amukasi, Yesu walejeli apostolu indi asatu nindi: ‘Tonenuña nawa lombenuña.’Mat. 26:41.

11, 12. Indi Herodi wakabishili akwaKristu kushilahu niPetulu munjilanyi nawa muloñadi?

11 Petulu watiyili chahosheliyi Yesu mwitempa daÑesemani, chimwahitili mafuku wamweni kulema kwakulomba nanyikoyi. (Tañenu Yililu 12:1-6.) Mumavasi akutachikilahu aniyi nsañu, twadizaña nawu hakwila nawu aYudeya amukeñi, Herodi watachikili kukabisha akwaKristu. Herodi welukili chikupu nindi Yakoba wadiñi kapostolu wadikundili chikupu naYesu. Dichi Herodi wamujahili Yakoba “nampoku yakabali.” (Vasi 2) Chipompelu chajimbesheli kapostolu wakeñewa. Mwalala ana kwetu ayesekeli chikupu.

12 Indi Herodi welilidi cheñi? Vasi 3 yalumbulula nawu: “Chamweniyi chinatiyishi aYudeya kuwaha, hakubombelaku chuma chikwawu chakukwata niPetulu nawa.” Ilaña apostolu amakwawu kunyima ayifumishiluhu mukaleya munjila yakuhayamisha, kushilahu niPetulu. (Yil. 5:17-20) Herodi welukili iyi nsañu. Hakeñeleña nindi Petulu yatemukuku. Wamuhanini Petulu “kudi mashidika ikumi natanu nawumu, amuhembaña awana awana, nindi paseka yisambili kuhita nimwidishi kudi antu.” (Vasi 4) Fwikijenu chumichi. Herodi welili nindi Petulu amukasi mumaleñi nikumuhemba kudi amashidika ayedi, niamashidika 16 azatileña nakudihimpa mwaana niwufuku kulonda iwu kapostolu yabuli kutemuka. Herodi wakeñeleña nindi yamuhani Petulu kudi antu hanyima yaPaseka, nawa antu apompeli adi kuzañalala neyi amujaha. Indi amabwambu jaPetulu akwaKristu elilidi nakukala kwamuchidiwu?

13, 14. (a) Indi chipompelu chelilidi chamukasiluwu Petulu? (b) Chumanyi chitukudizila kuchakutalilahu chawamabwambu jaPetulu akwaKristu kutalisha hakulombela?

13 Chipompelu chelukili chuma chakwila. Twatañaña muvasi 5 nawu: “Dichi Petulu hiyakumuhembaña mukaleya; ilaña akwachipompelu hiyakumulombelaña nañovu kudi Nzambi.” Eñañi adiña nakumulombelaku mana kwawu wakeñewa nañovu nikulembelela chakufuma mumuchima. Kufwa kwaYakoba hikwayizeyesheluku; nawa hikwayileñeleli amoni kulombela neyi hikwakwashanañaku. Ilaña, elukili nawu kulombela kwawantu ashinshika kwalema nankashi kumesu aYehova. Neyi kulombela kwamuchidiwu kunakwendela hamu nakufuukula kwindi, wakulaña.—Heb. 13:18, 19; Yak. 5:16.

14 Chumanyi chitukudizila kuchuma cheliluwu amabwambu jaPetulu akwaKristu? Kwikala atona hikwakeñekaña kudilombela etu aweni hohuku ilaña nikulombelaku ana kwetu niahela. (Efwes. 6:18) Kuduhu akwenu akwakwitiya imuneluki nenu adi mukukala? Amakwawu anakuumika makabisha, kuyikañesha kudi nfulumendi, hela wubanji wadimwekenaña waweni. Komana kwila muyilombelelaku chakufuma mumuchima nehi? Hadaha muneluki amakwawu adi nakukala kwakadi kwiluka antu. Hadaha anakuyanda nakukala kwamuchisaka, kuyidimbulula, hela yikatu. Chikuwaha neyi mukutoñojoka hadi antu imunateli kutena hamajina neyi himukuhosha naYehova, “Watiyaña mwalombañawu antu.”—Mas. 65:2.

15, 16. (a) Lumbululenu chamufumishiluwu Petulu mukaleya kudi kañelu kaYehova. (Talenu mwevulu wudi heshina.) (b) Muloñadi chikuhwelelu chetu chichakolelaña hakutoñojoka Yehova chamupulwishiliyi Petulu?

15 Chumanyi chamumwekeneni Petulu? Hawufuku wakukumishaku mukaleya, Petulu wadiñi mutulu iku amashidika ayedi anakumuhemba, wamweni yuma yayivulu yakuhayamisha. (Tañenu Yililu 12:7-11.) Fwikijenu chuma chamwekeni: Kukasumuka, chejeji hichikutoñeka mukaleya mwadiñiyi. Kañelu hakwimana kwadiyi, hadaha amashidika hiyamumwenuku, hakumuhindwisha Petulu swayi-swayi. Nimaleñi amukasiluwu kumakasa aholokeli! Kañelu hakumwidisha Petulu hanzi yakaleya, kwakwihi nawamashidika adiñi hanzi, ashika nikuchisu chayikuñu yakola, chadenzulukilili ‘chacheni.’ Chashikiluwu hanji yakaleya, kukasumuka hadiñi kañelu hakumona! Petulu amwidishili.

16 Neyi tutoñojoka hañovu jaYehova jakupulwisha antu jindi, komana chumichi kwila chikolesha chikuhwelelu chetu nehi? Hela chochu, hitunateli kukuhwelela Yehova kutupulwisha muchihayamisha makonuku. Ilaña, twakuhwelela netu wazatishaña ñovu jindi hakukwasha antu jindi makonu. (2 Kushi. 16:9) Nateli kutukolesha kulonda tuumiki kweseka kwejima kuhitila mukuzatisha ñovu yindi yasweja, spiritu yajila. (2 Kor. 4:7; 2 Pet. 2:9) Yehova keña yazatishi Mwanindi kulonda yafumishi antu amavulu mutuleya twasweja kutama, kufwa. (Yow. 5:28, 29) Hamuloña wakukuhwelela muyikaninu yaNzambi tunateli kwikala nañovu yakuumika kukala kutwamonaña makonu.

ASHIMWININEÑA WUNSAHU CHIKUPU HELA AMWENEÑA KUKALA

17. Indi Pawulu wemikili ñahi chakutalilahu chachiwahi kutalisha hakushimwina neyena nikunyakashana?

17 Ichi dichuma chamuchisatu chitukudizila kudi apostolu chakwikala atona: Atwalekeluhu nakushimwina wunsahu chikupu hela amweneña kukala. Kushimwina neyena nikunyakashana hiyuma yalema yikutukwasha kwikala atona. Kapostolu Pawulu wemikili chakutalilahu chachiwahi. Wadikitileña chikupu, wayili kumaluña amavulu nawa watuñili yipompelu yayivulu. Hela chakwila wamweni yihuñu yayivulu, watwalekeluhu kushimwina neyena nikunyakashana.—2 Kor. 11:23-29.

18. Indi Pawulu watwalekeluhu ñahi kushimwina wunsahu hampinji yadiñayi mukaleya kuRoma?

18 Talenu mazu akukumishaku ahosha hadi Pawulu ekala mumukanda waYililu, neyi chasonekawu haYililu kapetulu 28. Pawulu washikili muRoma, mwateleleluwu kumusompesha kudi nyuuli yawaRoma Nero. Amuhembeleleña mukaleya, hadaha amushili mumaleñi kudi mushidika wamuhembeleña. Hela wadiña mumaleñi, iwu kapostolu wadikita halekeli kushimwinaku. Pawulu watwalekeluhu kuwana njila jakushimwinamu wunsahu. (Tañenu Yililu 28:17, 23, 24.) Chimwahitili mafuku asatu, Pawulu watambikili akulumpi jawaYudeya kulonda yayishimwini wunsahu. Dichi hefuku datoñweliyi, washimwinini wunsahu chikupu. Vasi 23 yahosha nawu: ‘[A Yudeya akunodu iluña] chiyanatiyañanuwu ifuku, aYudeya amavulu nankashi hiyakwinza kwitala kwashakaminiyi. Yena hakuhita munsañu oyu, hakushimuna wanta waNzambi, hakuyilumbulwila nsañu yaYesu, chakufumisha munyikanda yanshimbi jaMosi, niyawaTuprofwetu, kufumisha kubudidi ndo-o nikumelela.’

19, 20. (a) Muloñadi Pawulu chashimwininiyi wunsahu chachiwahi? (b) Indi Pawulu welilidi chelili antu amakwawu akaani kutiyilila nsañu yayiwahi?

19 Chumanyi chamukwashili Pawulu kushimwina wunsahu chachiwahi? Vasi 23 yinashimuni chikupu yuma yayivulu yamukwashili. (1) Washili muchima haWanta waNzambi nihadi Yesu Kristu. (2) Wafwilileña kukokola antu adiñi nakumutiyilila kulonda ‘yayishiki hamuchima.’ (3) Wadiñi nakulumbulula jiNsona. (4) Wadihanini kulonda yashimwini wunsahu ‘kufumisha kubudidi ndo-o nikumelela.’ Pawulu waheni wunsahu chikupu, ilaña antu amakwawu ashimwininiyi atiyililili wanyi. Vasi 24 yahoshaña nawu: “Amakwawu hiyakwiteja mwahosheliyi, amakwawu hiyakuleka.” Hohenohu kuvulumuka nintaadi nawa antu adambwili.

20 Komana Pawulu waneñeli muloña antu amakwawu akaanini kutiyilila nsañu yayiwahi? Kwakulehi. Yililu 28:30, 31, yatulejaña nawu: “Washakamini nyaka yiyedi yamana chikupu mwitala dindi dakudifwetela; hakutambula antu ejima ayilaña mwadiñiyi. Hakushimunaña wanta waNzambi, nakutena nsañu yaMwanta Yesu Kristu chakadi woma; kwosi nawa wamulekesheluku.” Mukanda wonenawu waYililu wamana nanawa mazu akukundeja.

21. Chumanyi chitwatela kudizila kuchakutalilahu chaPawulu hampinji yamukasililuwu mwitala?

21 Chumanyi chitwatela kudizila kuchakutalilahu chaPawulu? Hampinji yamukasililuwu mwitala Pawulu hadiña nawuswa wakushimwina kwitala nikwitalaku. Ilaña, yumiyi hiyamuzeyesheluku, wadiñi nakushimwina antu ejima enjileña nakumutala. Munjila yoyimu, antu jaNzambi amavulu makonu atwalekañahu kushimwina namuzañalu hela chakwila ayisha mutuleya hamuloña wachikuhwelelu chawu. Amana kwetu niahela amakwawu endaña wanyi, indi kwiji ekala mumatala akuhembela antu hamuloña wawushinakaji hela yikatu. Neyi chinatwesheki, ashimwinaña kudi andotolu, enyi, niantu amakwawu enzaña nakuyihempula. Afwilaña kushimwina chikupu wunsahu haWanta waNzambi. Twasakililaña hachakutalilahu chemikawu.

22. Chumanyi chimunakufwila kwila hampinji yimunakuhembelela kukuma kwanyaka?

22 Eñañi kudi yuma yayivulu yahosha hakwikala atona yitwatela kudizila kudi apostolu niakwaKristu amakwawu amuyaaka nkulakaji yakusambila atenawu mumukanda wamuBayibolu waYililu. Hampinji yitunakuhembela kukuma kwanyaka yamakonu, tutwalekenuhu kwimbujola akwaKristu amuyaaka nkulakaji yakusambila kutalisha hakushimwina wunsahu chakadi woma nawa neyena. Tukweti kukooleka kwakweni ‘kwakushimwina wunsahu chikupu’ kutalisha haWanta waNzambi.—Yil. 28:23.

YUMANYI YIMUNATELI KUDIZA HA:

․․․․․

Kwikala atona hakuyileja maluña akushimwina?

․․․․․

Kwikala ababala kulonda mulombi?

․․․․․

Kushimwina wunsahu chikupu hela munakumona kukala?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Chikasha chidi hefu 13]

“ICHI MUKANDA WAYILILU NAWUTIYISHI CHIKUPU”

Chelili natañi dehi mukanda waUkulabila Sana pa Bufumu bwa kwa Lesa, nkoñi wumu wendaña wahosheli namuzañalu nindi: “Ichi mukanda waYililu nawutiyishi chikupu. Mukanda waYililu nawutañi kakavulu ilaña hinawutiyileña chakashinshuku. Hanyima yakutaña iwu mukanda, nahetelumu chikupu hakumona kulema kwansañu yidumu.”

[Mwevulu wudi hefu 12]

Kañelu wamwidishili Petulu kuchinsu chayikuñu yakola