Puonjri Kuom Chik ‘Moting’o Adiera’
Puonjri Kuom Chik ‘Moting’o Adiera’
‘Chik oting’onu ng’eyo gi adiera.’ —RUMI 2:20.
MANY ANE DWOKO MAG PENJOGI:
Misengini ma Chik Musa ne dwaro ne gin tipo mar ang’o?
Misengini moko ma Jo-Israel ne chiwo koda mago ma Jokristo chiwo ndalogi, chalre e yo mane?
Gin ang’o manyalo miyo Jehova oyie gi misango moro, kata otamre?
1. Ang’o momiyo onego wabed gi gombo mar ng’eyo tiend puonj motudore gi Chik Musa?
DINE bed ni waonge gi buge mag Muma ma jaote Paulo nondiko kotelne gi Nyasaye, dikoro ok wang’eyo maber tiend weche moko motudore gi Chik Musa. Kuom ranyisi, e baruane ne Jo-Hibrania, olero kaka ‘jadolo maduong’ maradier’ ma en Yesu, nochiwo dichiel kende “misango” ma ne nyalo miyo jogo maketo yie oyud “warruok mochwere.” (Hib. 2:17; 9:11, 12) Paulo nolero ni, tabernakel ne en mana “tipo mar tich me polo,” kendo ni Yesu nobedo Jagach mar ‘muma maber moloyo.’ Tiende ni moloyo mano ma Musa nobedoe jagach. (Hib. 7:22; 8:1-5) E ndalo Paulo, lero puonj kaka mago e wi Chik ne dwarore ahinya ne Jokristo, to mano bende e kaka en e kindewagi. Puonjgo konyowa ng’eyo e okang’ momedore ahinya kaka chenro ma Nyasaye osechiwonwa e ndalogi konyo.
2. Jokristo ma Jo-Yahudi ne nigi ng’eyo mane ma Jokristo moa e Ogendini ne ongego?
2 Kane Paulo ondiko ne Jokristo man Rumi, nitie weche moko ma nowacho ma ne mulo jokanyo mag kanyakla ma ne gin Jo-Yahudi, ma ne osepuonj Chik Musa. Ne owacho ni, nikech joma kamago noseng’eyo Chik Nyasaye, ne gin maber nimar Chik ne ‘oting’onegi ng’eyo gi adiera’ e wi Jehova koda chikene makare. Ng’eyo Chik ‘moting’o adiera,’ kendo bedo gi chuny makawo wechego gi pek, nomiyo Jokristo ma Jo-Yahudi otimo mana kaka Jo-Yahudi machon ma noluoro Nyasaye, nimar ne gitayo, gipuonjo, kendo konyo joma ne kiya Chik ma Jehova nosemiyo joge.—Som Jo Rumi 2:17-20.
TIPO MAG MISANGO MAR YESU
3. Ere kaka nono misengini ma Jo-Yahudi ne chiwo chon nyalo konyowa?
3 Ng’eyo Chik moting’o adiera ma Paulo nowuoyoe, podi en gima dwarore kuomwa mondo mi wang’e dwaro mag Jehova e yo maber. Weche ma ne omiyo oket Chik Musa, pod oting’o puonj manyalo konyowa. Ka wan gi wachno e paro, weuru wanon ane wach moro achiel motudore gi Chik, tiende ni kaka misengini kod chiwo mopogore opogore ne tayo ka tero Jo-Yahudi ma chunygi ne nikare ir Kristo, kendo konyogi ng’eyo gigo ma Nyasaye ne dwaro ni gitim. To nikech gik ma Jehova dwaro ni mondo jotichne otim gin gik maok lokre ngang’, wabiro neno bende kaka chike ma Nyasaye nomiyo Jo-Israel e wi misengini kod chiwo, nyalo konyowa nono chal mar tijwa ne Nyasaye.—Mal. 3:6.
4, 5. (a) Chik Musa ne paro ne oganda Nyasaye wach mane? (b) Chike Nyasaye motudore gi chiwo misengini ne gin tipo mar ang’o?
4 Ne ok nyal bedo matek ne Jo-Yahudi machon ng’eyo ni weche mang’eny ei Chik Musa ne paronegi ni gin joricho. Kuom ranyisi, ne dwarore ni opwodh ng’ato ang’ata ma ne omulo kitundu mar ng’a motho. Mano ne itimo kuom yang’o kendo wang’o dhiang’ makwar maonge mbala moro. Buru mar dhiang’ makwarno ne ikano mondo olosgo “pi mar pwodho gik mak ler,” kae to pigno ne ikiro kuom ng’at ma ne ipwodhono, e odiechieng’ mar adek kod mar abiriyo bang’ dokone maok ler. (Kwan 19:1-13) To mondo oparnegi ni dhano ne inyuolo korem kendo gi richo, ne dwarore ni dhako monyuol obed maok ler kuom kinde, kae to bang’e ne dwarore ni otim misango mar umo richo.—Lawi 12:1-8.
5 Misengini mag le ne dwarore e chal mamoko mang’eny mag ngima, mondo oumgo richo. Bed ni jotich Nyasayego nong’eyo kata ne ok ging’eyo, misenginigo—koda mago ma bang’e ne itimo e hekalu mar Jehova—ne gin “tipo” mar misango makare chuth mar Yesu.—Hib. 10:1-10.
CHUNY MICHIWOGO MISANGO
6, 7. (a) Gin weche mage ma Jo-Israel ne keto e paro e yiero chiwo mag misango, to mano ne en tipo mar ang’o? (b) Gin penjo mage mwanyalo penjore wawegi?
6 Gimaduong’ ma ne dwarore kuom le moro amora ma ne idhi chiw kaka misango ne Jehova, ne en ni nyaka gibed “mogik kare” e yore duto—ok mamuofu, mohinyore, ma nigi mbala, kata matuwo. (Lawi 22:20-22) Kane Jo-Israel golo chiwogi mag olemo kata cham ne Jehova, ne dwarore ni gibed “nyak mokwongo,” “mabeyo moloyo” kuom gik ma gikayo. (Kwan 18:12, 29, New World Translation) Jehova ne ok dhi yie gi chiwo maok beyo. Misango mag le, ne gin tipo mar misango maonge mbala kata ketho ma Yesu ne dhi chiwo, kendo ne ginyiso ni Jehova ne dhi chiwo misango maber kendo mogeno moloyo, mondo mi owar oganda dhano.—1 Pet. 1:18, 19.
7 Ka ng’at machiwo misango ne dwoko erokamano gi chuny madier nikech ber duto mag Jehova, donge mano ne dhi miyo oyier gimaber moloyo kuom mwandune? Ng’ato owuon ema ne yiero gima nodwaro chiwo. Kata kamano, ng’at ma kamano nong’eyo ni Nyasaye ok dimor gi chiwo ma nigi mbala, nikech mano ne nyalo nyiso ni jalo ok okawo chik mar misango gi pek madwarore, kendo ni onene mana kaka ting’ matek. (Som Malaki 1:6-8, 13.) Wachno onego omi wapar chal mar tijwa ne Nyasaye kwapenjore kama: ‘Atiyo ne Jehova gi chuny mane? Be nyalo dwarore ni anon chal mar tichna ne Nyasaye kaachiel gi chuny matiyonego?’
8, 9. Ang’o momiyo onego wanon chuny ma Jo-Israel ne chiwogo misengini maggi?
8 Ka misango ma Ja-Israel ne chiwo ne en yiero ma mare owuon nikech nodwaro nyiso erokomano ne Jehova, to kata kane en chiwo miwang’o, notimo kamano nikech nodwaro kwayo mondo Nyasaye oyie kode, onge kiawa ni yiero le mowinjore ne ok dhi bedone matek. Jalo ne dhi nyiso chuny mamor kuom miyo Jehova gimaber moloyo. Ndalogi, Jokristo ok chiw misengini masie kaka monyis e Chik Musa; kata kamano nitie gik ma gichiwo machalo gi misengini, tiende ni gitiyo gi thuologi, tekogi, koda mwandugi e tiyo ne Jehova. Jaote Paulo nowuoyo e wi ‘hulo’ geno mar Jokristo kendo ‘timo maber kod pogo giwa ne jo moko ma ongego,’ konyiso ni timo mago gin kaka misengini ma Nyasaye morgo. (Hib. 13:15, 16) Chuny ma oganda Jehova timogo gigo, nyiso okang’ ma ginyisogo erokamano kuom duto ma Nyasaye osemiyogi. Kuom mano, wanyalo wacho ni chuny ma Jokristo timogo migepegi e ndalogi, chalre gi chuny ma jotich Nyasaye machon ne chiwogo misengini ma ne giyiero gin giwegi.
9 To nade kapo ni Chik Musa ne dwaro ni ng’ato ochiw misango mar richo kata misango mar ketho nikech bothne moro? Nikech mano koro ne en chiwo ma chik dwaro, be chuny ma ng’ato ne chiwego pod ne en gimaduong’? Be dibed ni ji ne chiwo misengini ma kamago gi chuny maok ohero? (Lawi 4:27, 28) Dine ok obedo kamano ka kuom adier, ng’at ma ne chiwogi ne dwaro rito winjruok maber gi Jehova.
10. Gin “misengini” kaka mage ma Jokristo nyaka chiw mondo gilos kuwe kapo ni winjruok okethore?
10 Kamano bende e ndalogi, inyalo fwenyo ni ichwanyo owadwa moro e yo ma opoyoreni kata ka ok ing’eyo. Chunyi nyalo ng’adoni bura ni isetimo gima ok kare. Ng’at ang’ata makawo tichne ne Jehova gi pek, biro timo duto monyalo mondo olos wachno, donge? Mano nyalo dwaro ni odhi okwa ng’wono kuom ng’at mochwanyo, to kapo ni en richo moro maduong’, obiro dhi manyo kony kuom jorit ma Jokristo. (Math. 5:23, 24; Jak. 5:14, 15) Kuom mano, ka nitie richo moro mwatimo ne dhano wadwa kata ne Nyasaye owuon, nitie gima chalo misango ma nyaka wachul. Ka wachiwo “misengini” kaka mago, wamiyo winjruok e kindwa gi Jehova kata gi owadwa ochak obed maber, kendo wabedo gi chuny maler maonge bura. Kae to, mano medo konyowa fwenyo ni, yo ma Jehova timogo gik moko, e yo maberie moloyo.
11, 12. (a) Misengini mag kuwe ne gin mage? (b) Misengini mag kuwe puonjowa ang’o kuom wach lamo maler e ndalogi?
11 Nitie misengini moko e Chik Musa ma ne ichiwo kaka misengini mag kuwe. Mago ne itimo kaka gik makelo kuwe e kind ng’ato gi Jehova. Ng’at ma ne timo chiwo ma kamano kaachiel gi joode, ne chamo ring le motimgo misango, kendo dibed ni ne gitimo kamano e ute mag chiemo ma ne ni e hekalu. Jadolo ma ne tayo tij chiwo misangono ne yudo pokne mar ring’o, kaachiel gi jodolo mamoko ma ne tiyo e hekaluno. (Lawi 3:1; 7:31-33) Ng’at ma ne chiwe, ne timo kamano mana nikech nodwaro bedo gi winjruok maber gi Nyasaye. Ne chalo ka gima jalo, joode, jodolo, kod Jehova wuon, ne chiemo kaachiel, ka gitimo kamano gi kuwe.
12 Timo misango mar kuwe ne chalo ka gima ng’ato ne gwelo Jehova mondo obi e gago kode. Donge ne nyalo bedo gimaber ahinya ka Jehova oyie biro? Onge kiawa ni ka en gi wendo modhial kamano, wuon wendono biro chiwo gire maber moloyo. Chiwo mar misengini mag kuwe, ma en chenro ma ne nie Chik moting’o adiera, ne en tipo manyiso ni kokalo kuom misango maduong’ moloyo ma Yesu ne dhi chiwo, dhano duto madwaro bedo gi winjruok machiegni kendo maber gi Jachwechgi, ne nyalo timo kamano. Kindegi, wanyalo bedo gi osiep e kindwa gi Jehova, sama wayiero mar chiwo mwandu koda tekowa, ma gin kaka misengini e tichne.
GIK MADWARORE NI WATANG’GO E WACH MISENGINI
13, 14. Ang’o momiyo Jehova notamore misango ma Saulo ne dwaro chiwo?
13 Onge kiawa ni mondo Jehova oyie gi misengini ma Chik Musa ne dwaro ni ji ochiw, ne nyaka ji chiwgi gi chuny makare. Kata kamano, Muma oting’o ranyisi moko mamiyowa siem e wi misengini ma Nyasaye ne ok morgo. Ang’o momiyo ne otamoregi? We wanon ane ranyisi moko ariyo.
14 Janabi Samuel nowacho ne Ruoth Saulo ni, kinde nosechopo ma koro Jehova ne dhi ketho Jo-Amalek. Kuom mano, ne dwarore ni Saulo oketh oganda mar wasiguno kaachiel gi jambgi. Kata kamano, bang’ locho, Saulo noyie mondo jolwenyne owe Agag, ruodh Jo-Amalek ka ngima. Bende, Saulo noweyo jambgi mabeyo moloyo, kowacho ni mago ne ginyalo timogo misango ne Jehova. (1 Sam. 15:2, 3, 21) Jehova noneno nade wachno? Notamore Saulo nikech ne ok owinjo dwond Jehova. (Som 1 Samuel 15:22, 23.) Ang’o mwapuonjore kuom wachno? En ni, mondo Nyasaye oyie gi misangowa, nyaka wachiwe ka gie kindeno bende wamakore gi chikene.
15. Timbe maricho mag Jo-Israel moko ma ne chiwo misengini e ndalo Isaya, ne nyiso ang’o?
15 Ranyisi ma kamano bende yudore e bug Isaiah. E kinde Isaya, Jo-Israel ne timo atima misengini ne Jehova ka ok giketoe chunygi. Kata kamano, timbegi maricho nomiyo misengini maggi obedo kanono. Jehova nopenjo niya: “Ere ohala kuom misengini mang’eny mutimona? Ayieng’ gi gik michiwo mowang’ mag yimbe, kod boche jamni mamiyo; ok amor kod remb ruedhi, gi nyirombe, kata nyuogi. . . . Kik ukel kendo chiwo ma nono; ubani, chunya osingo.” Ang’o ma ne rach kodgi? Nyasaye nowachonegi niya: “Ee, kulamo pile ok anawinj: lueteu omienore gi remo pile. Luokreuru, beduru mapoth; weuru timo gik maricho e nyima; weuru tim morochore.”—Isa. 1:11-16.
16. Ere gima nyalo nyiso ka Nyasaye oyie gi misango moro, kata otamre?
16 Jehova ne ok mor gi misengini mag joricho ma notamore loko chunygi. Kata kamano, ne omor gi kwayo mag lamo koda chiwo mag jogo ma ne kedo ahinya mondo gidag kaluwore gi chikene. Weche ma Chik noting’o ne konyo joma kamago ng’eyo ni ne gin joricho kendo ne dwarore ni ong’wonnegi. (Gal. 3:19) Bedo gi ng’eyo ma kamano ne miyo gibedo gi chuny mawinjo lit nikech richo. Kamano bende e ndalogi, onego wang’e ni chal ma wantiere dwaro mana misango mar Kristo, maumo richo gadier. Ka wang’eyo kendo nyiso erokamano kuom misangono, to Jehova biro ‘mor’ gi duto mwatimo e tichne.—Som Zaburi 51:17, 19.
KET YIE KUOM MISANGO MAR YESU!
17-19. (a) Ere kaka wanyalo nyiso Jehova ni wadwoko erokamano kuom rawar mar misango Yesu? (b) En wach mane mibiro non e sula maluwo?
17 Jo-Israel ne neno mana “tipo” mar dwaro mag Nyasaye, wan to waneno gik madier. (Hib. 10:1) Chike ma notudore gi chiwo misengini, ne jiwo Jo-Yahudi mondo gibed gi kido madwarore e loso winjruok maber gi Nyasaye—nyise erokamano madier, gombo mar miye giwa mabeyo moloyo, koda fwenyo ni ne dwarore ni owargi. Kindegi, Ndiko mag Dho-Grik mag Jokristo konyowa ng’eyo ni kokalo kuom rawar, Jehova biro tieko chuth chandruok ma richo kelo, kendo ni kata mana gie sani, okonyowa bedo gi chuny maler maonge bura e nyime. Mano kaka rawar mar misango Yesu en chenro majaber ndi!—Gal. 3:13; Hib. 9:9, 14.
18 En adier ni mondo wayud konyruok kuom misango mar rawarno, nitie gik monego watim maok mana ng’eyo wach misangono kende. Jaote Paulo nondiko niya: ‘Chik nobedo jarit ma kowowa ir Kristo, mondo oketwa kare e nyim Nyasaye kuom yie.’ (Gal. 3:24) To yie ma kamano ok wanyal nyiso maonge tim. (Jak. 2:26) Kuom mano, Paulo nojiwo Jokristo mokwongo ma noyudo nigi ng’eyo kuom puonj ma Chik Musa noting’o, ni giti gi ng’eyono. Kuom timo kamano, timbegi ne dhi winjore gi puonj makare mag Nyasaye ma chikego ne puonjo.—Som Jo Rumi 2:21-23.
19 Kata obedo ni Jokristo mandalogi ok nie bwo Chik Musa, podi nyaka gichiw misengini ma Jehova oyiego. Sula maluwo biro nyiso kaka wanyalo timo kamano.
[Penjo mag Puonjruok]
[Weche manie ite mar 17]
Gik ma Jehova dwaro ni jotichne otim ok lokre ngang’
[Picha manie ite mar 18]
In dine ichiwo ne Jehova le machalo nade?
[Picha manie ite mar 19]
Jehova mor gi jogo machiwo misengini moyiego
