Bupidishitu bwa Bulopwe Bumwena’mo Bantu Bonso
Bupidishitu bwa Bulopwe Bumwena’mo Bantu Bonso
“Bānwe’bo mwi lukongo lutongibwe, bupidishitu bwa bulopwe, muzo wa bu-ujila, bantu bakumunwa na Leza.”—1 PET. 2:9.
1. Mwanda waka “bidibwa bya Mfumwetu” bitwanga ne bu Kivulukilo, ne bidi na kitungo’ka?
MU KYOLWA kya mafuku 14 Kweji wa Nisane 33 K.K., Yesu Kidishitu ne batumibwa bandi 12 bāvulukile Pashika wa Bayuda musunsa wa mfulo. Yesu pa kupwa kupanga’mo Yudasa Isakadiota nzazangi, wāshilula masobo makwabo, āityilwe mwenda mafuku bu “bidibwa bya Mfumwetu.” (1 Kod. 11:20) Yesu wānene misunsa ibidi amba: “Longai kino ke kyakumvulukilapo.” Kino kinkumenkume kiyukene ne bu Kivulukilo, kivulukilo kya Kidishitu kitala lufu lwandi. (1 Kod. 11:24, 25) Batumoni ba Yehova kujokoloka ntanda yonso pa kukōkela ku uno musoñanya, baloñanga Kivulukilo mwaka ne mwaka. Mu 2012, mungya kalandadiye kalondelwe mu Bible, mafuku 14 Kweji wa Nisane, akashilula pa kupwa kwa dyuba kupona mu dya Buná mafuku 5 Kweji 4.
2. Le i bika byānene Yesu pa byelekejo byāingidije?
2 Mwana bwanga Luka wāipipije mu mavese abidi byālongele Yesu ne byānene mu dino difuku amba: “Watekwine mukate, kufwijapo weutyumuna webapa’mba: Uno i Mubidi wami wimupaninwa, mukaloñanga enka namino pa kumvuluka. Kadi abapu kudya ino ne kitomeno nankyo monka’mba: Kino kitomeno nakyo i kipwanino kipya kya mu mashi ami a kwimumwangikila.” (Luka 22:19, 20) Le Batumibwa bādi bakwivwanija namani bino binenwa?
3. Lelo batumibwa bādi bakwivwanija namani nshintulwilo ya byelekejo?
3 Batumibwa byobādi Bayuda, bādi bayukile biyampe bitapwa bya banyema byādi byela bapidishitu kudi Leza mu tempelo ya mu Yelusalema. Bino bitapwa byādi byelwa mwanda wa kwitabijibwa na Yehova, kadi bitapwa bivule byādi bu kyeya kya kuputa bubi. (Levi 1:4; 22:17-29) O mwanda batumibwa bādi bakwivwanija amba, Yesu pānene amba umbidi wandi ne mashi andi byādi binenwe ‘kupanwa ne kumwangwa pa mwanda wabo,’ wādi ukimba kunena’mba wādi wa kupāna būmi bwandi bubwaninine bu kitapwa. Kyādi kitapwa kitabuke bulēme kupita kya banyema.
4. Lelo Yesu pa kunena amba: “Kino kitomeno kino nakyo, i kipwanino kipya kya mu mashi ami” wādi ukimba kunena bika?
4 Lelo binenwa bya Yesu bya amba “Kino kitomeno kino nakyo, i kipwanino kipya kya mu mashi ami”, nabyo’le? Batumibwa bādi bayukile bupolofeto butala kipwano kipya, busonekelwe mu Yelemia 31:31-33. (Tanga.) Binenwa bya Yesu bilombola amba pano wafikidija kipwano kipya kine kyadi kya kupingakena pa kipwano kya Mukanda wa Bijila kyāsambile Yehova na Isalela kupityila kudi Mosesa. Lelo bino bipwano bibidi byādi bikwatañane?
5. Lelo kipwano kya Mukanda wa Bijila kyāpele Isalela byepelo’ka?
5 Eyo, mpango yabyo shayo yādi mikwatañane. Pa kufikidija kipwano kya Mukanda wa Bijila, Yehova wāsapwidile muzo amba: “Shi mukōkele dyami diwi binebine ne kulama kipwano kyami, nankyo mukangikadila kileme kyami amiwa mwine mubukata mwa bantu bonsololo; mwanda panopantanda ponso i pami. Kadi banwe mukangikadilanga bulopwe bwa bapidishitu, muzo wa bu-ujila.” (Div. 19:5, 6) Le bino binenwa byādi bya kushintulula bika ku bene Isalela?
MULAO WA BUPIDISHITU BWA BULOPWE
6. Lelo kipwano kya Mukanda wa Bijila kyāfikidije ne pa mfulo mulao’ka?
6 Bene Isalela bāivwanije kishima “kipwano” mwanda Yehova wāpikile ino mpiko na bankambo babo, ba Noa ne Abalahama. (Ngal. 6:18; 9:8-17; 15:18; 17:1-9) Yehova byaādi ubadilwa mu kipwano kyandi na Abalahama, wālaile amba: “Mu lukunwa lobe e mo ikeselwanga dyese mizo yonso ya panopanshi.” (Ngal. 22:18) Mukanda wa Bijila wāfikidije ne pa mfulo uno mulao. Kupityila ku kino kipwano, Isalela wādi ubwanya kwikala ‘kilēme kya aye mwine [Yehova] mubukata mwa bantu bonsololo.’ Mwanda wa mpango’ka? Mwanda wa ‘kwikadila Yehova bulopwe bwa bapidishitu.’
7. Lelo bishima “bulopwe bwa bapidishitu” byādi bishintulula bika?
7 Bene Isalela bādi bayukile biyampe balopwe ne bapidishitu, ino Melekisedeka ye muntu umo kete wa pa kala wāingile ino mingilo yonso ibidi, Yehova pa kumwitabijija engile’yo. (Ngal. 14:18) Penepa Yehova wapa uno muzo mukenga wa kulupula “bulopwe bwa bapidishitu.” Enka na mwālombwedile bilembwa bya ku bukomo bwa ku mushipiditu mwenda mafuku, kino kyādi kishintulula mukenga wa kubunda bupidishitu bwa bulopwe, balopwe bādi ba kwikala ne bu bapidishitu.—1 Pet. 2:9.
8. Le bapidishitu bādi batongelwe na Leza bādi bengila mingilo’ka?
8 Na bubine, mulopwe ubikalanga. Ino mupidishitu uloñanga bika? Bahebelu 5:1 ushintulula amba: “Bapidishitu bonso bakatampe, pa kupatulwa umbukata mwa bantu, ke batongibwa ba bantu mu bintu bya kwa Leza’mba, ēle byabuntu, ne bitapwa bya pa mambo.” Nanshi mupidishitu wādi utongwa na Yehova wādi wimanina bantu balongele bubi ku meso a Leza kupityila ku kyakwela kyādi kilombelwe, wabija Leza pa mwanda wabo. Pakwabo napo, mupidishitu wādi kadi wimanina Yehova ku meso a bantu, kwibafundija bijila bya Leza. (Levi 10:8-11; Mal. 2:7) Mu uno muswelo, mwingilo wa mupidishitu wādi utongelwe na Leza wādi wa kupwanya bantu na Leza.
9. (a) Lelo Isalela wādi wa kufikidija mulao wa kulupula “bulopwe bwa bapidishitu” mu ngikadilo’ka”? (b) Mwanda waka Yehova wātūdile’ko bupidishitu mu Isalela? (c) I bika byākankeje Isalela akomenwe kulupula “bulopwe bwa bapidishitu “ munshi mwa kipwano kya mukanda wa bijila?
9 Kipwano kya Mukanda wa Bijila kyāpele Isalela mukenga wa kulupula bupidishitu bwa bulopwe bwādi bwakumwena’mo “bantu bonsololo.” Ino kino kyepelo kya kutendelwa kyaile na musoñanya wa amba: “Shi mukōkele dyami diwi binebine ne kulama kipwano kyami.” Lelo Bene Isalela bādi ‘binebine bakukōkela diwi dya Yehova’? Eyo, mu ludingo kampanda. Lelo bādi bākubwanya kulonga namino pampikwa kwitupa? Mhm. (Loma. 3:19, 20) Pa buno bubinga, Yehova wātūdile’ko mu kitatyi kityetye bupidishitu mu Isalela, bwishile na bulopwe bo-bonso, mwanda wa kwela bitapwa bya banyema pangala pa bubi bwa Isalela bokebādipo babwanya kuleka kulonga. (Levi 4:1–6:7) Mu buno bubi mubadilwa ne bwa bapidishitu bene. (Bah. 5:1-3; 8:3) Yehova wāitabije bino bitapwa, ino bino bitapwa kebyādipo bya kupwididila bubi bonso bwa bantu bādi bela’byo. Bupidishitu munshi mwa kipwano kya Mukanda wa Bijila, kebwādipo bubwanya kupwanya ne pa mfulo, nansha ke Bene Isalela ba binebine na Leza. Mutumibwa Polo ulombola’kyo uno muswelo amba: “Kekyendelemopo’mba, mashi a ñombe milume ne a bambuji afundule mambo, ehe.” (Bah. 10:1-4) Na bubine, Bene Isalela bāfingilwe mafingo pa mwanda wa kujilula kobājilwile Mukanda wa Bijila. (Ngat. 3:10) Mu ino ngikadilo, bādi ba kukomenwa kwingidila ntanda pamo bwa bupidishitu bwa bulopwe.
10. Kipwano kya Mukanda wa Bijila kyādi na mpango’ka?
10 Lelo mulao wa Yehova wa amba bādi bakulupula “bulopwe bwa bapidishitu” wādi wa bitupu? Mhm, nansha dimo. Shi bālongele bukomo bwa kukōkela bya binebine, bādi ba kwikala na uno mukenga—ino ke munshipo mwa Mukanda wa Bijila. Mwanda waka? (Tanga Ngalatea 3:19-25.) Ku boba bādi bekankila’ko kulama’bo na kikōkeji, Mukanda wa Bijila wādi na lupusa lwa kulama mutōtelo utōka. Buno bulopwe bwa bapidishitu bwālengeje Bayuda bayuke amba i bantu ba kujilula ne amba basakilwa kitapwa kikatampe kutabuka kyādi kyela mupidishitu mukatampe. Bwādi bu mufundiji wādi wa kwibatwala kudi Kidishitu, nansha Meshiasa, bitenta bishintulula “Mushingwe Māni.” Inoko, kitatyi kyāfikile Meshiasa, wāfikidije kipwano kipya kyālailwe na Yelemia. Boba bāitabije Kidishitu bāityilwe kubadilwa mu kipwano kipya ne bāikele na bubine ke “bulopwe bwa bapidishitu.” Tutalei mobyaikadile.
KIPWANO KIPYA KIBALUPULA BUPIDISHITU BWA BULOPWE
11. Yesu wāikele namani ke kyalwilo kya bupidishitu bwa bulopwe?
11 Mu mwaka wa 29 K.K., Yesu wa Nazala wāikele ke Meshiasa. Aye pa kubwanya kintu kya myaka 30, wēpēne mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kya pa bula kya Yehova kwadi, na kubatyijibwa mu mema. Yehova wamwitabija amba, “i wami Mwana wakuswedibwa,” wāmushinga māni, ke mānipo eshiñanga bantu, ino a mushipiditu sandu. (Mat. 3:13-17; Bil. 10:38) Kuno kushingwa māni kwāmulengeje ekale ke Mupidishitu Mukatampe pa muzo onso wa muntu witabije mwadi ne kukekala bu Mulopwe wabo mu mafuku a kumeso. (Bah. 1:8, 9; 5:5, 6) Wādi wa kwikala bu kyalwilo kya bupidishitu bwa bulopwe bwa binebine.
12. Lelo kitapwa kya Yesu kyālengeje bika?
12 Pamo bwa Mupidishitu Mukatampe, lelo Yesu wādi wa kwela kitapwa’ka kyādi kya kuputa lonso bubi bupyene bantu betabije? Enka na mwaālombwedile’kyo kitatyi kyaāshilwile Kivulukilo kya lufu lwandi, būmi bwandi bwa bu muntu mubwaninine kyo kyādi kitapwa. (Tanga Bahebelu 9:11, 12.) Tamba kitatyi kyaābatyijibwe mu mwaka wa 29 K.K., Yesu pamo bwa Mupidishitu Mukatampe, wākōkele mu matompo ne mu bisambo kufika’nka ne ku lufu lwandi. (Bah. 4:15; 5:7-10) Pa kupwa kusangulwa, wakanda mūlu ne kulombola mvubu ya kitapwa kyandi ku meso a Yehova mwine. (Bah. 9:24) Kupwa, Yesu wādi ubwanya kusengela boba betabije mu kitapwa kyandi kudi Yehova ne kwibakwasha bengidile Leza koku balamine mu ñeni būmi bwa nyeke. (Bah. 7:25) Kadi kitapwa kyandi kyālengeje kipwano kipya kikale na mvubu.—Bah. 8:6; 9:15.
13. Lelo boba bāityilwe kwikala mu kipwano kipya bādi na byepelo’ka?
13 Boba bāityilwe kwikala mu kipwano kipya bādi banenenwe nabo kushingwa māni a mushipiditu sandu. (2 Kod. 1:21) Mwādi mubadilwa Bayuda ba kikōkeji ne Bajentaila. (Ef. 3:5, 6) Lelo boba ba mu kipwano kipya bādi na byepelo’ka? Bādi ba kulekelwa bya binebine bubi bwabo. Yehova wālaile amba: “Nkalekēla bukondame bwabo, ne bubi bwabo ami nkikavuluka’bopo nyeke, ne nyeke nansha patyetye.” (Yel. 31:34) Pa kulekelwa bubi bwabo mungya kijila, bādi bakokeja kwikala bu “bulopwe bwa bapidishitu.” Petelo pa kwisambila pa Bene Kidishitu bashingwe māni wāsonekele amba: “Bānwe’bo mwi lukongo lutongibwe, bupidishitu bwa bulopwe, muzo wa bu-ujila, bantu bakumunwa na Leza enka, amba musapule byobya byabuya byandi bitabukilemo kunengela aye wemwityile mu fukutu ku mwinya wandi wakutendelwa.” (1 Pet. 2:9) Pano Petelo wapituluka mu binenwa byānene Yehova kudi Isalela kitatyi kyāabundile Mukanda wa Bijila ne kwibingidija ku Bene Kidishitu ba mu kipwano kipya.—Div. 19:5, 6.
BUPIDISHITU BWA BULOPWE BULETELANGA BANTU BONSO BYABUYABUYA
14. Lelo bupidishitu bwa bulopwe bwādi bwa kukengidila kwepi?
14 Le i kwepi kwādi kwa kukengidila bantu ba mu kipwano kipya? Pano pa ntanda, pene pobādi bakwingila abo bonso mu kikonge bu bupidishitu, bemanina Yehova ku meso a bantu na ‘kusapula byobya byabuya byandi bitabukile’mo kunengela’ ne kuleya bidibwa bya ku mushipiditu. (Mat. 24:45; 1 Pet. 2:4, 5) Pa kupwa kwa abo kufwa ne kusangulwa, bādi bakukengila na Kidishitu momwa mūlu bu balopwe ne bu bapidishitu, bavuija ne pa mfulo ino mingilo yonso ibidi. (Luka 22:29; 1 Pet. 1:3-5; Kus. 1:6) Pa kubingija kino, mutumibwa Yoano wāmwene mu kimonwa bipangwa bya ku mushipiditu bivule kubwipi na lupona lwa Yehova momwa mūlu. Mu “lwimbo lupya” lwāimbilwe “kana ka mukōko,” bāimbile amba: “Na mashi obe bantu ba kwa Leza, ba ku bisaka byonso, ne ba mu ndimi yonso, ne ba ku bantu bonso, ne ba ku mizo; kwibālamuna ke badi balopwe bapidishitu kudi Leza wetu, bakukabikala panopantanda.” (Kus. 5:8-10) Mu kimonwa kyalondele’po, Yoano wisambila pa bano balopwe amba: “Bakēkalanga bapidishitu ba Leza, ne bā Kidishitu, ne kukabikala nandi myaka kanunu.” (Kus. 20:6) Pamo na Kidishitu, i babunde bupidishitu bwa bulopwe bumwena’mo bantu bonso.
15, 16. Lelo bupidishitu bwa bulopwe bukaletela bantu byabuyabuya’ka?
15 Lelo ba 144000 bakaletela bantu ba pano pa ntanda byabuyabuya’ka? Kusokwelwa shapita 21 wibatela bu kibundi kya mūlu, Yelusalema Mupya, wāityilwe bu “mukaja Kāna-ka-mukōko.” (Kus. 21:9) Vese 2 kutūla ku 4 unena’mba: “Ino, ami Yoano, namwene ne kibundi kikola’kya, Yelusalema umpya, utūka mūlu kudi Leza, mulongololwe kala bwa musongwa, mudyangibwe dyangi dya ku mulume wandi. Kadi naivwene diwi dikatampe dyalupuka mu lupona’mba: Talaipo bidi, kipema kya Leza byo kidi pa bantu, ne ukēkalanga nabo, nabo bakēkala bantu bandi, ne Leza mwine ukēkala nabo, ke Leza wabo kadi. Kadi Leza ukapampula impolo yonso mu meso abo; ne lufu nalo kelukēkalakopo dikwabo kadi, mhm, nansha kuyoyokota miyoa, nansha kudila kwine, nansha misongo mīne mpika. Bintu bibajinji bibatukidila.” Ano i madyese a kutendelwa’po kashā! Kufundulwa’ko kwa lufu kukatalula mwanda mwine ulengeja impolo, kuyoyokota miyoa, kudila, ne misongo. Ko kunena amba kufikija bantu ba kikōkeji ku bubwaninine, kwibapwanya lonso na Leza.
16 Kusokwelwa 22:1, 2 wisambila kadi pa madyese akaleta bupidishitu bwa bulopwe amba: “Waunombwele munonga wa mema wa būmi, weñenya pamo bwa kidisale, ulupuka mu lupona lwa Leza ne lwa Kāna-ka-mukōko umbukata mwa [Yelusalema Umpya] mukenza wakyo. Kadi buno bukila bwa munonga ne bobwa padi mutyi wa būmi, upa bipa miswelo dikumi ne ībidi, upa bipa byao ku kweji, ku kweji; kadi ne māni a mutyi’wa o akūndapa mizo.” Na ino mpangikoya kyelekejo, “mizo,” nansha kisaka kya muzo wa muntu, kikondapwa lonso ku kubulwa kubwaninina kokyāpyene kudi Adama. Na bubine, ‘bintu bibajinji bikatukidila.’
BUPIDISHITU BWA BULOPWE BUVUIJANGA MWINGILO WABO
17. Lelo i bika bikafikidija bityebitye bupidishitu bwa bulopwe?
17 Dya ku mfulo kwa myaka 1000 ya mwingilo wa kamweno, bupidishitu bwa bulopwe bukafikija babikalwa babo ba pano pa ntanda ku bubwaninine. Pamo bwa Mupidishitu Mukatampe ne bu Mulopwe, Kidishitu ukaluja muzo wa muntu kudi Yehova. (Tanga 1 Kodinda 15:22-26.) Bupidishitu bwa bulopwe bukafikidija ne pa mfulo kitungo kyabo.
18. Bupidishitu bwa bulopwe pa kupwa kuvuija mwingilo wabo, le Yehova ukengidija namani bakubikala na Kidishitu?
18 Kupwa, lelo Yehova ukengidija namani bano badi na dyese dikatampe dya kubikala na Kidishitu? Kukwatañana na Kusokwelwa 22:5, “bakabikala mafuku onso nyeke na nyeke.” Pa bāni? Bible kanenepopo kintu. Inoko būmi bobadi nabo ne bwino bobadi nabo mu kukwasha ntanda ya bantu bampikwa kubwaninina, bikebakumbanya kwikala na kyepelo kya mvubu mu mpango ya nyeke ya Yehova.
19. Lelo boba bakatanwa ku Kivulukilo bakavuluka bika?
19 Potwitana pamo mwanda wa kuvuluka Kivulukilo kya lufu lwa Yesu mu Dya Buná, mafuku 5 Kweji 4, 2012, tukavuluka buno bufundiji bwa mu Bible. Basheleshele’ko batyetye Bene Kidishitu bashingwe māni bakidi pano pa ntanda bakadya ku byelekejo bya mukate wambulwa kiyujo ne vinyu ityila, bishintulula kubadilwa kobabadilwa mu kipwano kipya. Bino byelekejo bya kitapwa kya Kidishitu bikebavuluja madyese ne biselwa bikatampe byobadi nabyo mu mpango ya nyeke ya Leza. Nanshi batwe bonso tulombolei kufwija’ko Yehova Leza pa mpangiko ya bupidishitu bwa bulopwe bumwena’mo bantu bonso, na kutanwa’ko.
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 31]
Bupidishitu bwa bulopwe bukaletela bantu byabuyabuya bya nyeke
