Jesusnö mäkoq mäkoqlla këkäshun

“Riyacur [rikchakur] Diosman mañacuyë.” (MAT. 26:41.)

¿IMA NINKIMANRAQ?

¿Imanötaq mañakïnintsik rikätsikun mäkoq mäkoqlla këkanqantsikta o mana këkanqantsiktapis?

¿Imanötaq Diospita yachatsikunqantsikchö mäkoq mäkoqlla këkanqantsikta rikätsikuntsik?

¿Imanirtaq alläpa precisan tukï sasakunapa pasarnin mäkoq mäkoqlla këkänantsik, y imanötaq tsëta rurashwan?

1, 2. a) ¿Ima tapukïkunatataq rurakushwan Jesus mäkoq mäkoqlla kanqampita? b) Hutsasapa nunakuna këkar, ¿puëdeshwantsuraq Jesuspita yachakïta? Huk igualatsikïwan willakaramï.

“JESUS hutsannaq nuna këkaptinqa, ¿puëdeshwantsuraq pënö mäkoq mäkoqlla këta? Hinamampis, atska waranqa watakuna pishikaptinraq shamoq tiempochö ima pasanampaq kaqtapis musyëkarqa, ¿wanarqanku mäkoq mäkoqlla këta?” nir itsa pipis tapukunman (Mat. 24:37-39; Heb. 4:15). Mäkoq mäkoqlla këpaq kë yachatsikïchö parlanantsik imanir y imanöpa precisanqanta musyanapaqqa, kë ishkan tapukïkunapa respuestantaran musyanantsik.

² ¿Hutsasapa nuna këkar puëdeshwantsuraq hutsannaq nunapita yachakïta? Awmi, huk alli yachatsikoqpita y rurënimpitaqa yachakïta puëdentsikmi. Pensarishun huk joven tersu leyëta yachakïkaqman. Qallarllaqa imanö leyëta mana yacharpis, sïguenmi yachakurnin. Más yachakunampaqmi yachatseqnin tersu leyaqta rikaran. Waskata imanö mashtanqanta, trigo manöjokunata imanö pelanqanta, waskawan imanö leyanqanta y imanö watanqantam alli rikaran. Yachatseqnin imanö ruranqanta rikar rikarmi parejo y chachaq leyëta ichikllapa ichikllapa más yachakurin. Tsënöllam cristiänokunapis Jesus yachatsikunqampita y ruranqankunapita más yachakunapaq kallpachakïkantsik.

3. a) ¿Jesus ima ninqantaq rikätsimantsik mäkoq mäkoqlla këkänan precisanqanta? b) ¿Imatataq kë yachatsikïchö rikäshun?

³ ¿Rasumpaku Jesusqa mäkoq mäkoqlla këta wanarqan? Awmi. Tsëmi chikeqninkuna wanutsiyänampaq tsariyänan paqaspis, “[noqawan] riyaq riyaqlla [rikcha rikchalla] quecayë” nirqan qateqninkunata. Y nïkurnam, “riyacur Diosman mañacuyë [...] jutsaman mana ishquiyänequipaq” nirqan (Mat. 26:38, 41). Jesusqa imëpis mäkoq mäkoqllam këkarqan; pero masqa kawëninchö sasa hörakunapa pasëkarninmi teytanman más mañakurqan y mäkoq  mäkoqlla këkarqan. Musyarqanmi qateqninkunapis tsënö mäkoq mäkoqlla këkäyänan alläpa precisanqanta, y manam tsë hörallatsu, sinöqa shamoq tiempokunachöpis. Rikärishun mäkoq mäkoqlla këkänata imanir munanqanta. Tsëpitanam rikärishun kawënintsikchö kima cösaskunachö pë ruranqanta imanö qatinapaq kaqtapis.

¿IMANIRTAQ MÄKOQ MÄKOQLLA KËKÄNATA JESUS MUNAN?

4. ¿Imanirtaq alläpa precisan mäkoq mäkoqlla këkänantsik?

⁴ Wallka parlakïchöqa, shamoq tiempokunachö imakuna pasanampaq kaqta wakinta musyashqa y wakintana mana musyashqam, mäkoq mäkoqlla këkänata munan. ¿Patsachö kanqan witsan shamoq tiempochö llapan pasanampaq kaqtaku Jesus musyarqan? Manam, mana musyaqtukoq karmi kënö nirqan: “Ime öra o ime junaq cumplicänanpaq caqtaqa manam pipis musyayantsu, ni sielucho quecaq anjelcunapis, ni noqa Diospa tsurinpis, sinoqa quiquin Dios Yayallam” (Mat. 24:36). Tsë witsanqa, ‘Diospa tsurin’ Jesusqa manam musyarqantsu mana alli mundopa ushakënin imë kanampaq kaqta. Y, ¿noqantsikqa musyantsikku shamoq tiempochö llapan pasanampaq kaqkunata? Manam. Këllaman pensarishun, manam musyantsiktsu llapan mana allikunata ushakätsinampaq Jesusta Diosnintsik imë kachamunampaq kaqta. Musyashqaqa, ¿precisanmantsuraq mäkoq mäkoqlla këkänantsik? Jesus ninqannöpis, tsë ushakëqa mana musyanqantsik höram chämunqa; tsëmi mäkoq mäkoqlla këkänantsik alläpa precisan (lei Mateo 24:43).

5, 6. a) Shamoq tiempochö ima pasanampaq kaqta y Diospa munëninta musyëkarqa, ¿imanirtaq mäkoq mäkoqlla këkänantsik? b) Satanás imata munanqanta musyanqantsikqa, ¿imanötaq yanapamantsik mäkoq mäkoqlla këkänapaq?

⁵ Tsënö kaptimpis, Jesusqa tukïtam musyarqan shamoq tiempochö pasanampaq kaqkunata, y tsë musyanqankunata manam ni pï nuna ni ichikllapis musyarqantsu. Pënö llapanta mana musyashqapis, pë yachatsimashqantsik kaptinmi musyantsik Diospa gobiernompita y ichik tiempollachöna imakunata ruramunampaq kaqta. Vecïnontsikkunata, estudiaq o trabajaq mayintsikkunata y yachatsikur tarinqantsik nunakunata rikarnin, ¿manaku cuentata qokuntsik paqaschönö karnin kë shumaq willakïkunapita ni ichikllatapis mana musyayanqanta? Tsëmi alläpa precisan imë hörapis Diospa Gobiernompita pëkunata yachatsir Jesusnö mäkoq mäkoqlla këkänantsik. Mëchö tsëchö këkarpis, yachatsikunapaqnö këkaptinqa, ama upällaqa kakushuntsu. Nunakunapa kawëninmi peligrochö këkan (1 Tim. 4:16).

⁶ Hina Jesusqa musyarqanmi Satanás tentacionkunata churar y nunakunawan qatikachätsir Diosta haqitsita munanqanta, tsëmi mäkoq mäkoqlla këkarqan. Tsë alläpa chikeqninqa altantom këkarqan imë höra karpis ishkitsita tïranampaq (Luc. 4:13). Pero Jesusqa manam mäkoq mäkoq këta haqirqantsu. Ima pruëbakuna kaptimpis, alli tsarakunampaqmi listo këkarqan: tentacionkuna kaptin o nunakuna chikir qatikachäyaptimpis. ¿Manaku noqantsikpis tsënökunapa pasantsik? Awmi, Satanasqa ‘imeca mallaqashqa leonnomi qaparir qayarir, purican marcäquinintsicta ushacäratsinanpaq’. Tsëmi Diospa Palabranqa, “alli penseniquicunawan cabal nunana car, mäcoq mäcoq cayë” nimantsik (1 Ped. 5:8). ¿Imanötaq tsëta rurashwan?

¿IMANÖTAQ MAÑAKÏNINTSIKKUNACHÖ MÄKOQ MÄKOQLLA KËKASHWAN?

7, 8. ¿Imatataq mañakïpaq Jesus nirqan, y imanötaq yachatsimarqantsik?

⁷ Bibliam nimantsik Diospa kaqchö mäkoq mäkoqlla këkänapaqqa mañakunantsik alläpa precisanqanta (Col. 4:2; 1 Ped. 4:7). Mana punukar këkäyänampaq qateqninkuna ninqampita rätonllatam Jesus kënö nirqan: “Riyacur Diosman mañacuyë, diablu tenteta munayäshuptiqui,  jutsaman mana ishquiyänequipaq” (Mat. 26:41). ¿Tsë sasa tiempokunapa pasayanqan hörallatsuraq tsënö ninqanqa yanapakurqan? Manam. Tsë ninqanta wiyakïqa llapan hunaqkunam yanapamäshun.

⁸ Jesusqa pipitapis masmi mañakïta yachatsimarqantsik. Itsa huk kuti waraqnimpi Teytanman mañakur kanqanta yarpantsik. Rikëkaq cuenta yarpärishun tsëpin mañakunqanta (lei Lucas 6:12, 13). Usya witsannam qallëkan. Itsachi Jesusqa lamar kuchun Capernaum markachö këkan. Y Inti o Rupay heqanëkaptinnam, Galilea lamar kuchunkunachö más hatun kaq hirkaman witsan. Y tsëpita rikachakïkaptinnam ampïrin, tsëqa mëraq rikan Capernaumchö y tsë kinrë markakunachö chiwchikuna karuchö atsikyarëkämoqta. Tsë höram llapan shonqunwan Jehoväman mañakur qallëkun. Atska minutokuna y hörakunanam pasarin. Karuchö atsikyarëkaq aktsikunapis hukllëllapayanmi upir qallëkuyan. Y killapis tumarinnam. Ampillapa pureq animalkunapis mikupakoqnam montekunapita yarqamur qallëkuyan. Pero pëqa manam tsë llapanta cuentapaq churantsu. Chunka ishkë apostolninkuna akranampaqchi mañakïninchöqa masqa yarparan. ¿Ichikllapis pensarintsikku llapan pensanqanta y cada discïpulonkunapaq yarpachakunqanta Papäninta willëkanqanta, hina tsëllachö yachënin qonampaq y pushanampaq mañakïkanqanta?

9. ¿Imatataq yachakuntsik huk kuti waraqnimpi Jesus mañakunqampita?

⁹ ¿Atska hörakuna mañakunantsik precisanqantaku Jesus ruranqan yachatsimantsik? Manam. Pëqa qateqninkunata llakiparmi, “boluntaniquicuna alli captinpis, sasam rurarcuyänequipaq” nirqan (Mat. 26:41). Tsënö kaptimpis, Jesuspita yachakïta puëdentsikmi. Këman yarpärishun, imatapis ruranantsik o akranantsik kaptin, ¿kikintsikman, familiantsikman y cristiano mayintsikkunam pensëkurku ciëlochö teytantsikwanraq puntata parlarintsik? Diosta mañakurqa, ¿cristiano mayintsikkunapaq yarpachakunqantsiktapis willarintsikku? ¿Kaqllata imëpis ninapa rantinku shonqupita patsë mañakuntsik? Hina Jesusqa alläpa precisaqpaqmi churaq hapallanlla këkar shonqupita patsë Teytanwan parlëta. Kanan witsankunaqa imëka rurëyoq karmi raslla qonqarishwan más precisaq rurëkunata. Pero hapallantsiklla këkar llapan shonquntsikwan mañakunapaq tiempota rakirqa, mäkoq mäkoqllam Diospa kaqchö këkäshun (Mat. 6:6, 7). Tsëta rurarqa, Jehoväwan más amigo kanapaq y imapis pëpita mana rakimänapaqmi pëman más witishun (Sal. 25:14).

¿IMANÖTAQ YACHATSIKÏCHÖ MÄKOQ MÄKOQLLA KËKASHWAN?

10. ¿Imataq rikätsikun Diospita yachatsikunampaq Jesus altantolla këkanqanta?

¹⁰ Jesusqa mäkoq mäkoqllam këkarqan Teytan mandanqanta rurarnin. Musyanqantsiknöpis, wakin trabäjokunachöqa puëdentsikmi hukkunaman yarparëkarpis trabajëta, pero wakinkunachöqa alläpam precisan rurëkanqantsikllaman pensanantsik, y yachatsikunqantsik hörapis tsëllamanmi pensanantsik. Jesusqa altantom imëpis këkaq alli willakïkunata nunakunata willanampaq. Huk kutim, Patsa waranqampita ëwashqa kar, Sicar markaman pullan hunaq qateqninkunawan utishqa chäriyarqan. Qateqninkuna mikï ranteq ëwayanqanyaqmi tsë markaman yëkunachö këkaq pozo kuchunchö hamëkarqan. Pero utishqa këkarpis tiempontaqa allim provecharqan. Huk samaritana warmim yaku horqaq chärirqan. Munarninqa mana parlaparchi punurinman karqan o mana yachatsinanrëkurchi tukïnöpa tsapäkunman karqan, pero manam tsënötsu rurarqan. Antis tsë warmitaqa alläpa precisaq yachatsikïkunatam willarqan, y tsëqa tsë markachö täraqkunatapis yanaparqanmi (Juan 4:4-26, 39-42). Pëpita yachakurnin, ¿manatsuraq altanto këkashwan imata rurëkarpis nunakunata Diospita yachatsinapaq?

11, 12. a) Precisaq rurëninta rurananrëkur, ¿ima nirqantaq Jesus huk markapa ëwakunanta michäyaptin? b) ¿Imanötaq llapampaq tiempota tarinqanta Jesus rikätsikurqan?

 ¹¹ Höraqa mana cuentata qokurllam wakin nunakunaqa yachatsikunampaq kaq tiemponta perditsita munayarqan. Capernaum markachö nunakuna rurayanqanta yarpärishun. Qeshyëkaqkunata kachakätseqta rikëkurmi, alläpa kushikur Jesus ëwakunanta munayarqantsu. Munëninkunaqa allillam karqan. Tsënö kaptimpis, Jesuspa precisaq rurëninqa “oqracashqa üsha cuenta caquicaq israel nunacuna[ta]” yachatsim karqan y manam tsë markachö këkaqkunallatatsu (Mat. 15:24). Tsëmi kënö nirqan: “Jinantin marcacunachomi alli willaquita yachatsicunä presisan. Que patsamanmi Dios cachamashqa, pepa mandaquinincho nunacuna imano cayänanpaq canqanta willacunäpaq” (Luc. 4:40-44). Rikanqantsiknöpis, Jesusqa más yarpachakoq Diospita yachatsikunampaqmi y manam haqirqantsu tsë rurëta imapis haqitsinanta.

¹² Pero ¿ruranampaq kaqllaman yarparäkurtsuraq Jesusqa wakin kushikïpaq rurëkunata paqwë qonqarirqan? ¿Teytan mandanqanllata rurartsuraq familiakuna wanayanqankunata paqwë qonqarirqan? Manam. Antis llapampaqmi tiempota tareq. Kushishqam kawarqan y amïgonkunawampis kushishqam ëlluräriyaq. Familiakunatapis alläpa precisaqpaqmi churarqan, tsëmi imata wanayanqankunata y problëmankunatapis cuentapaq churarqan, hinamampis mëtsikaq nunakuna këkäyaptinmi wamrakunata alläpa kuyanqanta rikätsikurqan (lei Marcos 10:13-16).

13. ¿Imatataq yachakuntsik Jesus mäkoq mäkoq karnin Diospa Gobiernompita yachatsikïta alläpa precisaqpaq churanqampita?

¹³ ¿Imatataq yachakuntsik mäkoq mäkoq karnin Teytampa munëninta Jesus alläpa precisaqpaq churanqampita, y wakin rurëkunapaqpis tiemponta horqanqampita? Ama haqishuntsu kë mundopa pensënin, alli munëninkunawan amïgontsikkuna y kastantsikkuna mana yarpachakur “shumaq kawakunapaq” o Diospita yachatsikïllaman mana yarpachakunapaq nimanqantsikkuna pantatsimänata. Antis Jesusta qatirqa, kushitsikoq y sinchiyätsikoq mikïtanömi Diospita yachatsikïta alläpa precisaqpaq churashun (Juan 4:34). Tsënö karpis, manam imëkatapis qonqarïkurtsu tsëllaman paqwë yarparäkuntsik, ni precisaqtukuntsiktsu. Yachatsimaqnintsik Jesusnömi, ‘kushishqa Diosnintsikta’ kushi kushi sirwintsik y wakin rurëkunapaqpis tiempota horqantsik (1 Tim. 1:11, NM).

¿IMANÖTAQ PROBLËMAKUNA KAPTIN MÄKOQ MÄKOQLLA KËKASHWAN?

14. ¿Imatataq rurashwantsu sasa kawëkunapa pasar, y imanir?

¹⁴ Rikanqantsiknöpis, hatun pruëbakunapa pasanqan höram Jesusqa mäkoq mäkoqlla kayänampaq qateqninkunata nirqan (lei Marcos 14:37). Awmi, tukï mana allikunapa pasanqantsik hörakunam Jesuspita yachakunantsikqa más precisan. Pero mana allikunapa pasarqa pï mëmi huk precisaq yachatsikïta qonqariyan, y tsë yachatsikïqa Proverbios librochömi ishkë kuti yurin, kënömi nin: “Kanmi nunapa rikënimpaq huk alli näni, pero tsë  näniqa wanïman chätsikoq nänikunallamanmi apakun” (Pro. 14:12; 16:25). Pruëbakunapa pasëkar kikintsikpa yachënintsikllaman markäkïqa, kikintsikpaq y kuyanqantsikkunapaqpis alläpa mana allim kanqa.

15. Trabajo mana kaptin, ¿ima rurëtaraq pensarinman familiayoq ollqu?

¹⁵ Itsa familiayoq ollquqa “pëkunapa kaqta” manteninampaq trabäjota mana tarir alläpa yarpachakunman (1 Tim. 5:8, NM). Tsënö karninqa, itsa reunionkunaman ëwananta, familianwan junto Diosta adorayänanta o yachatsikoq yarqunanta tiempota qocheq trabäjoman yëkïta pensarinman. Kikinllapaqqa itsa tsëta rurë allinö kanman; pero rasun kaqchöqa, Diospa kaqkunata rurëtam qelanäratsinqa o paqwëmi rakikäratsinqa. Más alliqa kanman Proverbios 3:5, 6 textochö Salomon consejakunqanta wiyakïmi, kënömi nin: “Llapan shonqïkiwan Jehoväman markäkï [yärakuy], y kikikipa yachënikillamanqa ama markäkïtsu. Llapan kawënikichö pë munanqanta rurë, tsëqa llapan rurënikitam altsaramunqa”.

16. a) ¿Imatataq yachakuntsik Jesus kikimpa yachëninman markäkunampa rantin Jehoväpa yachëninman markäkunqampita? b) ¿Imanötaq familiayoq ollqukuna sasa kawëkunapa pasarnin Jesusnö Jehoväman markäkuyanqanta rikätsikuyan?

¹⁶ Jesusqa manam kikimpa yachëninllamantsu markäkurqan tukï mana allikunata pasanqan hora. ¡Pensari! Patsachö llapan kawashqakunapita más yachaq këkarpis, Jesusqa manam kikimpa yachëninllamantsu markäkurqan. Këllaman yarpärishun, Satanás tentëta tïraptinmi, “Diospa palabranmi queno escribirëcan” nir contestarqan (Mat. 4:4, 7, 10). Teytampa yachëninman markäkurmi tentacionkunachö tsarakurqan, y tsënömi qollmi shonqu kanqanta rikätsikurqan, pero tsënö këtaqa Satanás alläpam chikin yachaqtukoq karnin. ¿Noqantsikpis Jesus ruranqannöllaku rurëkantsik? Mäkoq mäkoq ollqukunaqa Jesusnöllam Diospa Palabranta imëkachöpis wiyakuyan, y masqa sasa tiempokunapa pasarninmi. Tsëtam hinantin Patsachö atska waranqa cristiänokuna rurëkäyan. Diospa Gobiernonta y rasumpa kaq adoraciontam imëkapitapis más puntaman churayan. Tsënömi, familiankunata más alli cuidëkäyan. Y wanayanqanta qoyänanrëkur trabajayanqankunachömi Palabran Biblia ninqannö Jehoväqa bendecinqa (Mat. 6:33).

17. ¿Imanirtaq Jesusnö mäkoq mäkoqlla këta munanki?

¹⁷ Clärom këkan: Jesusqa pipitapis masmi mäkoq mäkoq këta yachatsimantsik, y tsënö këqa alläpa allim y wanïpita salvamënintsiktapis puëdenmi. Yarpäshun, Satanasqa Jehoväpa kaqchö punukärinatam munan, tsënöpa markäkïnintsik ushakänampaq, Jehoväta sirwita qelanänapaq y ima hutsamampis raslla ishkirinapaq (1 Tes. 5:6). Pero ama gustonwan haqishuntsu. Jesusnö mäkoq mäkoqlla këkäshun Diosman mañakurnin, yachatsikoq ëwarnin y tukï mana allikunapa pasarnimpis. Tsëta rurarmi mana alli tiempokunapa pasëkarpis kushishqa y yamë kawakushun. Hinamampis, imëka mana allikunata ushakätseq Jesus shamurnimpis, mäkoq mäkoqlla këkaqta y Teytampa kaqta rurëkaqtam tarimäshun. ¡Imaraq Jehoväqa kushikunqa pëman markäkunqantsikpita bendecimarnintsik! (Apo. 16:15.)

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[16 kaq päginachö dibüju]

Jesusqa yaku horqaq warmita yachatsirqanmi. Y qamqa, ¿imëkanöpapis llapan hunaqkuna yachatsikïta tïrankiku?

[17 kaq päginachö dibüju]

Diospa kaqchö familiantsik alli kanampaq yanapanqantsikmi rikätsikunqa mäkoq mäkoqlla këkanqantsikta