Jesús hina makilla kasun

“Rikch’ashaychis, Diosmanta mañakuychis.” (MAT. 26:41.)

¿IMATAN KUTICHIWAQ?

¿Imaynatan mañakuyninchis rikuchin makillachus kashanchis icha manachus chayta?

¿Imaynatan rikuchisunman predicaypi makilla kasqanchista?

¿Imaraykun makilla kananchis sasachakuypi tarikuspa, imaynatan chayta ruwasunman?

1, 2. a) ¿Ima tapuykunan kan Jesús makilla kasqanmanta? b) ¿Atisunmanchu Jesuspa ch’uya ejemplon qatikuyta? Rikch’anachiyta willay.

JESUSQA mana huchayoqmi karqan. Yaqapaschá tapukunki: “¿Imaynatan Jesús hina makilla kasunman?”, nispa. Hinaspapas, mayninpiqa waranqa-waranqa watakuna ñawpaqtaraqmi yacharqan qhepaman imakuna sucedenanta; chaywanpas ¿necesitarqanchu makilla kayta? (Mat. 24:37-39; Heb. 4:15.) Makilla kay ancha importante kasqanta yachanapaq ñawpaqta kutichisun chay iskay tapuykunata.

² ¿Atisunmanchu ch’uya runaq ejemplon qatikuyta huchayoq runakuna? Riki, imaynan huk yachachiq runaq ruwasqanta qatikuyta atikun hinata. Yuyaykusun arcowan flechayta yachashaq runapi. Qallariypiqa manaña atinchu flechasqanman hap’ichiyta chaypas, estudiashallanmi practicashallantaq. Aswanta yachananpaqmi experienciayoq yachachiqninta qhawan: imayna sayasqanta, arcota imayna hap’isqanta, cuerdata dedonkunawan imayna chutasqantapas. Chay ruwaytan pisi-pisimanta yachan, wayra may ladomanta hamusqanman hina flechaytapas. Yachachiqninpa ruwasqanta qatikuspan aswan-aswanta hap’ichin. Chay hinatan cristianokunapas kallpachakunchis Jesuspa yachachiwasqanchista kasukunapaq, ch’uya ejemplonta qatikunapaqpas.

3. a) ¿Jesuspa ima nisqanpin yachanchis payqa makilla kananta? b) ¿Imatan kay estudiopi qhawarisun?

³ ¿Makillachu Jesús kashanan karqan? Arí. Ejemplopaq, wañupunanpaq último tutapin hunt’aq apostolninkunata nirqan: “Rikch’aysiwaychis”, nispa. Chay qhepatan nillarqantaq: “Rikch’ashaychis, Diosmanta mañakuychis, ama wateqasqa kanaykichispaq”, nispa (Mat. 26:38, 41). Jesusqa makillapunin kasharqan,  ichaqa chay rato sasachakuypi tarikushaspan astawanqa rikch’asqa kayta munarqan, chhaynapi Taytanman asuykunanpaq. Payqa yacharqanmi discipulonkunapas chay ratopi, hinallataq qhepamanpas rikch’asqa kanankuta. Chayrayku qhawarisun imarayku makilla kashanapaq mañawasqanchista. Chaymantataq t’aqwirisun imaynatas kinsa ruwaypi qatikusunman chayta.

JESÚS MAKILLA KANANCHISTA MUNAN

4. ¿Imaraykun makilla kashananchis?

⁴ Jesusqa makilla kashananchistan munan, hamuq tiempopi sucedenanmanta mana yachasqanchisrayku, hinallataq wakinmanta yachasqanchisraykupas. Kay pachapi kashaspa, ¿llapantachu Jesús yacharqan qhepaman imakuna sucedenanta? Manan, huch’uyaykukuspan nirqan: “Chay p’unchayta chay horatawanmi ichaqa mana pipas yachanchu, manallataq hanaq pachapi kaq angelkunapas, Churipas, aswanpas Yayallan yachan”, nispa (Mat. 24:36). Chay tiempopiqa manan sut’itachu ‘Churiqa’ yacharqan hayk’aqchus kay millay pacha tukupunanta. Ñoqanchispas pisillatan hamuq tiempomanta yachanchis. Manan yachanchischu hayk’aqchus Churinta Jehová kachamunqa kay millay pachata tukuchinanpaq chayta. Yachasunman chay, ¿necesitakunmanchu makilla kay? Jesuspa nisqan hina, p’uchukayqa qonqayllan chayamunqa, chayraykun rikch’asqallapuni kashananchis (leey Mateo 24:43).

5, 6. a) Hamuq tiempomanta yachaspa, ¿imaraykun makilla kashananchis? b) Satanaspa ruway munasqanta yachaspa, ¿imaraykun astawanraq makilla kashananchis?

⁵ Ichaqa imaymanatan Jesusqa yachallarqantaq hamuq tiempomanta, chaykunatan yaqa llapa runakuna mana yacharqankuchu. Ñoqanchisqa manan pay hinachu hamuq tiempomanta yachanchis, ichaqa willawasqanchisraykun Diospa Gobiernonmanta, bendicionkuna apamunantapas yachanchis. Escuelapi, llank’anapi otaq predicasqanchis territoriopi runakunata qhawarispaqa, reparanchismi yaqa llapanku chay cheqaq willakuykunata mana yachasqankuta. Chayraykun Jesús hina rikch’asqalla kashananchis. Maypi kaspapas predicashanallanchismi Diospa Gobiernonmanta. Chay oportunidadkunata aprovechayqa qori hina valorniyoqmi, askha runan predicasqanchiswan salvakunkuman (1 Tim. 4:16).

⁶ Hinaspapas, Jesusqa yacharqanmi hunt’aq sonqo kasqanta tentacionkunawan qatiykachaykunawan ima Saqra urmachiy munasqanta, chayraykun makilla karqan. Chay millay enemigonqa qhawashallarqanmi ‘huk kutipi’ tentananpaq hina oportunidad kananta (Luc. 4:13). Jesusmi ichaqa tukuy tiempopas makillapuni karqan. Liston kasharqan ima pruebatapas atipananpaq, chaykunan karqan: tentacionkuna, hark’akuykuna, qatiykachaykuna. Ñoqanchispas pay hinallataqmi tarikushanchis, “Saqraqa qaparishaq león hinaraqmi tukuyneqta purishan pillatapas oqoykunanpaq maskhaspa”. Chaymi Diospa Simin niwanchis: “Allin yuyayniyoq kaychis, makillapuni cuidakuychis”, nispa (1 Ped. 5:8). ¿Imaynatan chayta ruwasunman?

MAÑAKUYPI MAKILLA KASUN

7, 8. ¿Imatan Jesús aconsejarqan mañakuymanta? ¿Ima ejemplotan saqewarqanchis?

⁷ Bibliapiqa hukllachasqa kashan espiritualpi makilla kaywan mañakuywan (Col. 4:2; 1 Ped. 4:7). Discipulonkunata paywan kuska makilla kanankupaq nisqan qhepallamanmi Jesús nirqan: ‘Rikch’ashaychis, Diosmanta mañakushallaychis, ama wateqasqa kanaykichispaq’, nispa (Mat. 26:41). Chay consejo qosqan, ¿chay sasachakuynillankupichu yanapanman? Manan. Chay kutipi nisqanqa ñoqanchistapas yanapawanchismi.

 ⁸ Jesusqa oración ruwaypin allin ejemplo karqan. Huk kutinpas tutantinmi Taytanmanta mañakurqan (leey Lucas 6:12, 13). Rikushasunmanpas hina yuyaykusun: Jesusqa Capernaúm llaqtapin tiyan, yaqapaschá chay qayllapi tarikushan, primavera tiempon kashan. Tardeaytan Galilea qocha wichay ladopi tarikuq orqota rin. Rankhiyamushanñan, yaqapaschá qhawarin Capernaúm llaqtapi, ladonpi kaq llaqtakunapipas aceiteyoq lamparakuna k’ancharimusqanta. Chaypin tukuy sonqowan Diosmanta mañakuyta qallarin, horakunan pasashan, wasikunamanta luzkunaqa manañan k’anchanpushanchu, killapas seqamunñan. Tutapi puriq animalkunapas lloqsimunkun mikhuq, payqa manan cuentatapas qokunchu chaykunamanta. Importante decisión ruwananmantan mañakushanman karqan, 12 apostolninkunata akllananpaq. Taytanmanmi willakushan tukuy yuyaykusqanta, sapanka discipulonkunamanta llakikuynintapas. Chaymantapas, pusarinanpaq yachayta qonanpaq iman mañakushan.

9. ¿Imatan yachanchis Jesús tutantin mañakusqanmanta?

⁹ Jesuspa ejemplon, ¿askha horakuna mañakuspa kanatachu yachachiwanchis? Manan, payqa sumaq runa kaspan discipulonkunamanta nirqan: “Sonqoqa [‘espirituqa’, NM] munallanpunin, aycha cuerpon ichaqa pisi kallpa”, nispa (Mat. 26:41). Chhaynaña kaqtinpas, atisunmanmi qatikuyta. Ejemplopaq, imatapas decidiyta munasqanchisqa yaqapaschá ñoqanchista, familianchista, iñiqmasinchiskunatapas afectan; chhaynapi tarikuspa, ¿hanaq pacha Taytanchiswanchu ñawpaqta parlanchis? Oracionta ruwaspa, ¿iñiqmasinchiskuna imaynapi tarikusqankumantawanchu rimanchis? ¿Kaq simikunallata rimanamantaqa, sonqomantachu rimanchis? Reparasqanchis hina, Jesusqa anchatan valorarqan taytanwan sapallan rimayta. Kay pachapiqa faciltan imaymana ruwaywan afanakusunman, hinaspa kawsayninchispi importante kaqkunata qonqapusunman. Ichaqa, sichus tiempota hap’isun tukuy sonqomanta sapallanchis mañakunapaq chayqa, espiritualpin makilla kasun (Mat. 6:6, 7). Diosmanmi astawan asuykusun, paywantaq amigontin kasun, chhaynapin mana imapas paymantaqa karunchawasunchu (Sal. 25:14).

PREDICACIONPI MAKILLA KASUN

10. ¿Imaynatan Jesús rikuchirqan predicananpaq makilla kasqanta?

¹⁰ Jesusqa makillan kasharqan Diospa kamachisqan ruwaywan hunt’aspa. Wakin llank’aykunataqa mana yuyayta churaspallan hunt’asunman. Wakin llank’aytan ichaqa tukuy yuyaywan ruwana, predicación llank’ayninchispas chhaynan. Jesusqa makillan kasharqan, maypi tarikuspapas predicananpaq. Huk kutinmi tutamantanmanta chawpi p’unchaykama predicaspa purimusqankumanta discipulonkunapiwan Sicar llaqtaman chayarqan. Paykuna mikhuna rantiq rinankukaman Jesusqa chay llaqta qayllapi p’uytuq kasqanpi samasharqan; ichaqa kusatan tiemponta aprovecharqan. Samaria llaqtayoq warmin unu apaq hamurqan. Jesusqa yaqapaschá huk rato puñuspa samanman karqan, otaq ima ruwaqpas tukunman karqan mana rimapayananpaq, ichaqa manan chaytachu ruwarqan. Aswanmi chay warmiman predicarqan, chhaynapin askha runakuna chay willakuyrayku iñiq kapurqanku (Juan 4:4-26, 39-42). Ñoqanchispas ejemplonta qatikuspa, ¿makilla kasunmanchu ima oportunidadpas kaqtin predicanapaq?

11, 12. a) ¿Imanirqanmi Jesús llank’ayninwan hunt’ananta distraeq runakunata? b) ¿Imaynatan rikuchirqan allin yuyaywan ruwaq kasqanta?

¹¹ Wakin runakunaqa llank’aynin hunt’anantan Jesusta distraeyta munarqanku.  Capernaúm llaqtapi sucedesqanta rikusun. Chaypi runakunan Jesuspa milagrokuna ruwasqanta rikuspa anchata kusikurqanku, chaymi qhepachiyta munarqanku. Paykunapaqqa allin yuyaywanmi chayta mañakusharqanku, ichaqa ‘Israel suyumanta chinkasqa ovejakunatan’ huk llaqtakunapiwan maskhanan karqan (Mat. 15:24). Chaymi nirqan: “Huk llaqtakunamanpas Diospa qhapaqsuyunmanta allin willakuykunataqa willamunaymi, chaypaqmi Diosqa kachamuwarqan”, nispa (Luc. 4:40-44). Rikusqanchis hina, Jesusqa allintan hunt’arqan predicay llank’ayninta, manataqmi imawanpas nitaq piwanpas chay ruwananta hark’achikurqanchu.

¹² Ichaqa, ¿sinchitachu chay llank’aynillanmanña qokurqan, hinaspa huk ruwaykunata qonqarqan? ¿Predicayllapiña purispachu familiakunaq necesitasqantapas mana repararqan? Manan. Jesusqa allin yuyaywanmi lliw ruwaytapas aparirqan, chhaynapin allin ejemplota saqewarqanchis. Kusikuywanmi kawsarqan, amigonkunawanpas sumaqtan pasarirqan. Familiakunatapas ancha allinpaqmi qhawarirqan, paykunaq necesitasqankupi, sasachakuyninkupipas interesakuspa. Chaymantapas sut’itan rikuchirqan wawakuna munakusqanta (leey Marcos 10:13-16).

13. ¿Imaynatan predicaspa Jesuspa makilla kasqanta allin yuyaywan qatikusunman?

¹³ ¿Imaynatan Jesuspa makilla kasqanta allin yuyaywan qatikusunman? Cristianokunaqa manan llank’ayninchista kay pachawan distraechikunchischu. Hinaña allinninchista munaspa, amigonchiskuna familianchiskunapas yuyaychawasunman predicayta qhepanchaspa paykuna hina kawsanapaq chaypas. Jesús hinan predicayninchistaqa mikhunanchista hina qhawarinchis, chay llank’ayqa kallpachawanchismi kusikuytataq qowanchis (Juan 4:34). Ichaqa manan hukkunamanta aswan allinpaqchu qhawarikunchis, nitaqmi nishutachu llank’aynillanchispi purinchis. Aswanpas Yachachiqninchis hinan ‘kusisqa Diosta’ servinchis, allin yuyaywan q’ochukuywan ima (1 Tim. 1:11, NM).

SASACHAKUYPI TARIKUSPA MAKILLA KASUN

14. ¿Sasachakuypi tarikuspa ima ruwaymantan cuidakunanchis, imarayku?

¹⁴ Qhawarisqanchis hina, Jesusqa sinchi sasachakuypi tarikushaspan discipulonkunata kamachirqan makilla kanankupaq (leey Marcos 14:37). Arí, sasachakuypi tarikuspan astawanqa Jesuspa ejemplonta qatikunanchis. Sasachakuypi tarikuspan askha runakuna Proverbios libropi iskay kutita tarikuq importante willakuyta qonqanku, chaypin nin: “Runapaqqa kanmi cheqanman rikch’akuq ñan, p’uchukayninmi ichaqa wañuna ñan”, nispa (Pro. 14:12; 16:25). Sichus astawanqa sasachakuykunapi tarikuspa ñoqallanchispi confiasun chayqa, mana allinpin tarikusunman,  hinallataq munakusqanchis runakunapas.

15. Qolqemanta sasachakuypi tarikuspa, ¿imatan yaqapas huk tayta ruwanman?

¹⁵ Yaqapaschá huk tayta ‘familianta [...] uywananpaq’ sasachakuypi tarikunman (1 Tim. 5:8). Hinaspa huk llank’anata ofreceqtinku aceptayta munanman, chaywantaq sapa kutilla mana tiempon kanmanchu huñunakuykunapaq, familiantin yupaychayta aparinanpaq, predicananpaqpas. Paypa qhawarinanpaqqa allintan chayta ruwashanman; ichaqa chay hawan espiritualpi onqospa chiriyapunman. Salomonpa consejonta kasukuymi ichaqa allinninchispaq, ninmi: “Tukuy sonqoykiwan Señor Diosman hap’ipakuy, amataq qan kikiykiq yuyayniykimanqa k’askakuychu. Tukuy ruwasqaykikunapi Señor Diosta yuyariy, paymi cheqan ñanninta pusasunki”, nispa (Pro. 3:5, 6).

16. a) ¿Ima ejemplotan Jesús saqewarqanchis Diospa yachayninpi confiaymanta? b) ¿Imaynatan familiapi umallikuna sasachakuypi tarikuspa Jesuspa ejemplonta qatikunku?

¹⁶ Sasachakuykunapi tarikuspan Jesusqa Taytanpa yachayninpi confiarqan. Arí, yachayniyoq runa kashaspapas manan kikinpa yachayninmanchu hap’ipakurqan. Ejemplopaq, Satanás tentaqtinmi askha kutipi nirqan: “Diospa Simin Qelqan nin”, nispa (Mat. 4:4, 7, 10). Tentacionta atipananpaqqa Taytanpa yachayninpin confiarqan. Chhaynapin rikuchirqan huch’uyaykukuq kasqanta, chaytan Saqraqa cheqnikun, manataqmi paypi chhikallanpas kanchu. ¿Ñoqanchispas Jesús hinachu rikch’asqa kashanchis? makilla kashaq familiapi umallikunaqa Bibliaq nisqanwanmi pusachikunku, astawanqa sasachakuykunapi tarikuspa. Pachantinpin waranqanpi iñiqmasikuna chaytapuni ruwashanku. Hunt’aq sonqowanmi Diospa Gobiernonta, cheqaq yupaychaytapas ñawpaqta maskhanku. Chhaynapin familiankuta allinta cuidanku. Jehová Diostaq sumaqta bendicen familianku mantenenankupaq tukuy ruwasqankuta, Simin Qelqa prometesqanman hina (Mat. 6:33).

17. ¿Iman kallpachasunki Jesuspa makilla kasqanta qatikunaykipaq?

¹⁷ Chhaynaqa, Jesusmi makilla kaymanta allin ejemplota qowaranchis, chayqa allinninchispaqmi, hinaspapas kawsayninchistan salvawasunman. Saqraqa espiritualpi puñunanchistan munan, chhaynapi tarikuspa iñiyninchis, Diosta yupaychay munasqanchispas pisiyananpaq. Hinaspa obligasqa hina, Dios serviyninchista hunt’anapaq (1 Tes. 5:6). Amapuni chay munasqanman urmasunchu. Jesús hina makilla kasun, mañakuypi, predicaypi, sasachakuykunapi tarikuspapas. Chhaynapin kusisqa kawsasun, kay sasachakuy tiempopipas. Chaymantapas seguron kasun kay pachata tukuchinanpaq Cristo hamuqtin makilla kashaqta tariwananchismanta. ¡May kusisqachá Taytanchis Jehová sientekunqa hunt’aq sonqo kasqanchista premiawaspanchis! (Apo. 16:15.)

[Tapuykuna]

[6 paginapi dibujo]

Jesús p’uytuq kasqanpi warmita predicarqan. ¿Imakunatan yuyaykuwaq astawan predicanaykipaq?

[7 paginapi foto]

Espiritualpi allin kananpaq familianta yanapasqanmi rikuchin tayta makilla kasqanta