“Magpakabakud kag Magpakaisug”

“Magpakabakud kag magpakaisug . . . ang GINOO nga imo Dios nagaupud sa imo.” —JOS. 1:7-9.

ANO ANG IMO SABAT?

Paano nagpakita sing kaisog sanday Enoc kag Noe?

Paano ginpakita sang pila ka babayi sadto ang maayong halimbawa sang pagtuo kag kaisog?

Ano nga mga halimbawa sang kaisog sang mga pamatan-on ang nanamian mo gid?

1, 2. (a) Ano kon kaisa ang kinahanglan para mahimo naton ang husto sa matag-adlaw nga pagkabuhi? (b) Ano ang binagbinagon naton sa sini nga artikulo?

ANG kaisog kabaliskaran sang kahadlok kag katalaw. Mahimo ginapensar naton nga ang maisog nga tawo dapat mabakod, isganan, kag wala sing ginakahadlukan. Pero kon kaisa, bisan sa matag-adlaw nga pagkabuhi, kinahanglan naton ang kaisog para mahimo naton ang husto.

² May mga tawo sa Biblia nga nagpakita sing kaisog sa tuman kabudlay nga mga kahimtangan. Ang iban naman nagpakita sing kaisog sa ila adlaw-adlaw nga pagkabuhi subong mga alagad ni Jehova. Ano ang matun-an naton sa mga halimbawa sang kaisog sa Biblia? Paano naton mapakita ang kaisog?

MAISOG NGA MGA SAKSI SA SINING DI-DIOSNON NGA KALIBUTAN

3. Ano ang gintagna ni Enoc parte sa mga di-diosnon?

³ Kinahanglan ang kaisog agod mangin saksi ni Jehova sa malaut nga kalibutan antes sang Anaw sang adlaw ni Noe. Pero si Enoc, “ang ikapito sa linya kutob kay Adan,” may kaisog nga nagtagna: “Tan-awa! Si Jehova nag-abot upod ang iya balaan nga mga linaksa, agod hukman ang tanan, kag agod silutan ang tanan nga di-diosnon tuhoy sa ila tanan di-diosnon nga mga buhat, kag tuhoy sa tanan nga makakilibang nga mga butang nga ginsiling sang di-diosnon nga mga makasasala batok sa iya.” (Jud. 14, 15) Ginhambal ini ni Enoc nga daw natabo na ini kay pat-od nga matuman gid ang tagna. Nalaglag gid ang mga di-diosnon sa Anaw!

4. Sa ano nga mga kahimtangan nga “si Noe naglakat upud sa Dios”?

⁴ Natabo ang Anaw sang 2370 B.C.E., sobra 650 ka tuig pagkatapos nga nagpanagna si Enoc. Sa sini nga tinuig, natawo si Noe, nangasawa, kag gintukod nila sang  iya mga anak ang arka. May malaut man nga mga anghel nga nagmateryalisar, nangasawa sang matahom nga mga babayi, kag nangin amay sang mga Nefilim. Dugang pa, naglapnag gid ang kalautan kag kasingki sa duta. (Gen. 6:1-5, 9, 11) Bisan pa sini, “si Noe naglakat upud sa Dios” kag nagbantala sing maisog subong “isa ka manugbantala sang pagkamatarong.” (Basaha ang 2 Pedro 2:4, 5.) Amo man sini nga kaisog ang kinahanglan naton sa sining katapusan nga mga adlaw.

NAGPAKITA SILA SANG PAGTUO KAG KAISOG

5. Paano ginpakita ni Moises ang pagtuo kag kaisog?

⁵ Si Moises maayo nga halimbawa sang pagtuo kag kaisog. (Heb. 11:24-27) Sugod sang 1513-1473 B.C.E., gingamit sia sang Dios nga manguna sa mga Israelinhon pagua sa Egipto kag tuytuyan sila sa kamingawan. Pamatyag ni Moises indi niya masarangan ini nga asaynment, pero ginbaton niya ini. (Ex. 6:12) Pila ka bes nga nag-atubang sila ni Aaron nga iya utod sa mapintas nga Paraon sang Egipto. Maisugon nila nga ginpahibalo ang Napulo ka Kalalat-an diin ginpakahuy-an ni Jehova ang mga dios sang Egipto kag ginluwas ang Iya katawhan. (Ex., kap. 7-12) Ginpakita ni Moises ang pagtuo kag kaisog bangod ginsakdag sia sang Dios, pareho sang pagsakdag Niya sa aton.—Deut. 33:27.

6. Kon ginausisa kita sang sekular nga mga awtoridad, paano kita makapanaksi nga may kaisog?

⁶ Kinahanglan naton ang kaisog pareho kay Moises, kay si Jesus nagsiling: “Dalhon kamo sa atubangan sang mga gobernador kag mga hari bangod sa akon, subong panaksi sa ila kag sa mga pungsod. Apang, kon dalhon nila kamo, indi kamo magkabalaka kon paano kamo maghambal ukon kon ano ang inyo ihambal; kay ang inyo ihambal ihatag sa inyo sa amo nga tion; kay indi lamang kamo ang nagahambal, kundi ang espiritu sang inyo Amay ang nagahambal paagi sa inyo.” (Mat. 10:18-20) Kon ginausisa kita sang sekular nga mga awtoridad, buligan kita sang espiritu ni Jehova nga makapanaksi sing matinahuron nga may pagtuo kag kaisog.—Basaha ang Lucas 12:11, 12.

7. Ngaa nangin maisog kag nangin madinalag-on si Josue?

⁷ Ang regular nga pagtuon sa Kasuguan sang Dios nagpabakod sang pagtuo kag kaisog sang nagbulos kay Moises nga si Josue. Sang 1473 B.C.E., manugsulod na ang Israel sa Ginsaad nga Duta. “Magpakabakud kag magpakaisug,” ang sugo sang Dios. Paagi sa pagsunod sa Kasuguan, mangin maalamon kag madinalag-on si Josue. “Dili ka mahadluk, ukon mahangawa,” siling sa iya, “kay ang GINOO nga imo Dios nagaupud sa imo bisan diin ka makadto.” (Jos. 1:7-9) Napalig-on gid sini si Josue! Matuod gid nga nagaupod ang Dios sa iya, kay sang 1467 B.C.E., pagligad lang sang anom ka tuig, nasakop na nila ang Ginsaad nga Duta.

MAISOG NGA MGA BABAYI NGA WALA MAG-ISOL

8. Ano nga halimbawa ang ginpahamtang ni Rahab parte sa pagtuo kag kaisog?

⁸ Sa sulod sang mga siglo, may maisog nga  mga babayi nga nangin matutom nga sumilimba ni Jehova. Halimbawa, nagtuo sa Dios ang makihilawason nga si Rahab sang Jerico. Gintago niya ang duha ka espiya nga ginsugo ni Josue, kag ginpatalang ang mga nagalagas sa ila. Sia kag iya pamilya naluwas sang gin-agaw sang mga Israelinhon ang Jerico. Ginbiyaan ni Rahab ang iya malain nga hilikuton, nangin matutom nga sumilimba ni Jehova, kag nangin katigulangan sang Mesias. (Jos. 2:1-6; 6:22, 23; Mat. 1:1, 5) Ginpakamaayo gid ang iya pagtuo kag kaisog!

9. Paano nagpakita sing kaisog sanday Debora, Barak, kag Jael?

⁹ Sang mapatay si Josue sang 1450 B.C.E., mga hukom ang naggahom sa Israel. Beinte ka tuig na nga ginapigos ni Hari Jabin sang Canaan ang mga Israelinhon sang ginpahulag sang Dios si Hukom Barak paagi kay Debora nga manalagna. Gintipon ni Barak ang 10,000 ka hangaway sa Bukid Tabor kag nakig-away kay Sisera, ang pangulo nga hangaway ni Jabin. Nagkadto si Sisera sa nalupyakan sang Kison upod sa iya hangaway kag 900 ka kangga. Sang nagpadulong ang mga Israelinhon sa nalupyakan, ginpabaha ini sing hinali sang Dios amo nga naglutak ang patag-awayan kag nagguot ang mga kangga sang mga Canaanhon. Nagdaug ang hangaway ni Barak, kag ang “bug-os nga kasoldadosan ni Sisera napukan sa sulab sang espada.” Nanago si Sisera sa tolda ni Jael, apang ginpatay sia ni Jael samtang nagakatulog. Suno sa gintagna ni Debora kay Barak, “ang kadungganan” sining kadalag-an mangin sa kamot sang babayi nga si Jael. Bangod maisog nga nanghikot sanday Debora, Barak, kag Jael, ang Israel “may pahuway nga kap-atan ka tuig.” (Huk. 4:1-9, 14-22; 5:20, 21, 31) Madamo man nga diosnon nga lalaki kag babayi ang nagpakita sing kaanggid nga pagtuo kag kaisog.

ANG ATON MGA PULONG MAKAPAISOG

10. Ngaa masiling nga ang aton mga pulong makapaisog?

¹⁰ Ang aton mga pulong makapaisog sa aton mga masigkasumilimba. Sang ika-11 nga siglo B.C.E., ginsilingan ni Hari David si Solomon nga iya anak: “Magpakabakud kag magpakaisug, kag himoa ini. Dili magkahadluk ukon magkahangawa; kay ang GINOONG Dios, bisan ang akon Dios, nagaupud sa imo. Sia indi magpabaya sa imo ukon magbiya sa imo, tubtub nga ang tanan nga buluhaton sa pag-alagdan sang balay sang GINOO matapus.” (1 Cron. 28:20) Gani, may kaisog nga gintukod ni Solomon ang matahom nga templo ni Jehova sa Jerusalem.

11. Paano nabuligan ang isa ka tawo sang pinamulong sang maisog nga Israelinhon nga bata?

¹¹ Sang ikanapulo nga siglo B.C.E., nangin pagpakamaayo sa isa ka aruon ang maisugon nga mga pulong sang isa ka Israelinhon nga bata nga babayi. Nabihag sia sang mga Sirianhon kag nangin alagad sang pangulo nga hangaway sang Siria nga si Naaman. Bangod nahibaluan sang bata ang mga milagro nga  ginhimo ni Jehova paagi kay Eliseo, ginsugiran niya ang asawa ni Naaman nga kon magkadto ang iya bana sa Israel, ayuhon sia sang propeta sang Dios. Nagkadto si Naaman sa Israel, milagruso nga naayo, kag nangin sumilimba ni Jehova. (2 Hari 5:1-3, 10-17) Kon ikaw lamharon nga nagahigugma sa Dios pareho sadto nga bata, hatagan ka man niya sing kaisog nga makapanaksi sa imo mga manunudlo, masigkaestudyante, kag sa iban.

12. Ano ang epekto sang mga pinamulong ni Hari Ezequias sa iya mga sakop?

¹² Ang husto nga mga tinaga sa tion sang katalagman makapaisog man. Sang ginsalakay sang mga Asirianhon ang Jerusalem sang ikawalo nga siglo B.C.E., ginsilingan ni Hari Ezequias ang iya mga sakop: “Magpakabakud kamo kag magpakaisug. Dili kamo magkahadluk ukon magkahangawa tungud sa hari sang Asiria kag sa bug-os nga kadam-an nga nagaupud sa iya; kay may labi pa kadaku nga nagaupud sa aton sang sa iya. Upud sa iya amo ang butkon nga unud; apang upud sa aton amo ang GINOO nga aton Dios, sa pagtabang sa aton kag sa pag-away sang aton mga inaway.” Ano ang epekto sini sa ila? Ti, “ang katawohan nagsalig sa ila kaugalingon sa mga polong ni Ezequias”! (2 Cron. 32:7, 8) Ang kaangay sini nga mga pulong mahimo man magpaisog sa aton kag sa iban nga Cristiano kon may paghingabot.

13. Paano nangin halimbawa sang kaisog ang tulugyanan ni Hari Ahab nga si Obadias?

¹³ Kon kaisa ang kaisog mapakita man bisan wala kita sing ginahambal. Sang ikanapulo nga siglo B.C.E., ang tulugyanan ni Hari Ahab nga si Obadias maisugon nga nagtago sang isa ka gatos ka manalagna ni Jehova sing “tagkinalim-an sa lungib” bangod ginapapatay sila sang malaut nga si Rayna Jezebel. (1 Hari 18:4) Kaangay sang mahinadlukon sa Dios nga si Obadias, madamo sang matutom nga alagad ni Jehova subong ang maisugon nga nag-amlig sa ila mga kauturan paagi sa pagtago sang mga impormasyon sa mga manughingabot.

SI ESTER—MAISOG NGA RAYNA

14, 15. Paano nagpakita sing pagtuo kag kaisog si Rayna Ester, kag ano ang resulta?

¹⁴ Si Rayna Ester nagpakita man sing daku nga pagtuo kag kaisog sang ginplano sang malaut nga si Haman nga pamatyon ang tanan nga mga Judiyo sa bug-os nga Emperyo sang Persia sang ikalima nga siglo B.C.E. Pat-od nga naghaya sila, nagpuasa, kag nangamuyo sing hanuot gid! (Est. 4:1-3) Ginsubuan gid si Rayna Ester. Ginpadal-an sia sang iya pakaisa nga si Mardoqueo sing kopya sang kasuguan nga nagapahanugot sa pagpamatay sa mga Judiyo kag ginsugo sia nga magpalapit sa hari agod mangayo sing pabor para sa iya mga masigka-Judiyo. Pero, ang bisan sin-o nga magkadto sa hari nga wala niya ginpatawag pagapatyon.—Est. 4:4-11.

¹⁵ Apang si Mardoqueo nagsiling kay Ester: ‘Kon maghipus ka, magaabut ang pagtabang kag pagluwas sa nga Judio gikan sa iban nga duug. Sin-o bala ang nakahibalo nga ayhan nag-abut ka sa ginharian sa tion nga subong sini?’ Ginpangabay ni Ester si Mardoqueo nga tipunon ang tanan nga Judiyo sa Susan kag magpuasa para sa iya. ‘Ako man magapuasa,’ siling niya, “niyan magakadto ako sa pagsulud sa hari, bisan indi sono sa kasogoan; kag kon mawala ako, mawala ako.” (Est. 4:12-17) Nanghikot sing maisugon si Ester, kag ang tulun-an sang Ester nagasugid nga ginluwas sang Dios ang iya katawhan. Ang hinaplas nga mga Cristiano subong kag ang ila dedikado nga mga kaupod nagapakita man sing kaanggid nga kaisog sa idalom sang pagtilaw—kag ang Manugpamati sang mga pangamuyo pirme nagasakdag sa ila.—Basaha ang Salmo 65:2; 118:6.

“MAGPAKABAKOD”

16. Ano ang halimbawa ni Jesus para sa mga lamharon?

¹⁶ Isa ka bes sang unang siglo C.E., ang 12 anyos nga si Jesus nasapwan sa templo, “nga nagalingkod sa tunga sang mga manunudlo kag nagapamati sa ila kag nagapamangkot  sa ila.” Dugang pa, “ang tanan nga nagapamati sa iya nahayanghag gid sa iya paghangop kag sa iya mga sabat.” (Luc. 2:41-50) Bisan lamharon pa, may bastante nga pagtuo kag kaisog si Jesus agod pamangkuton ang tigulang nga mga manunudlo sa templo. Ang pagdumdom sa halimbawa ni Jesus makabulig sa mga lamharon sa kongregasyon nga hingalitan ang tagsa ka kahigayunan nga ‘magpangapin sa atubangan sang tanan nga nagapangayo sing pangatarungan tuhoy sa ila paglaum.’—1 Ped. 3:15.

17. Ngaa ginpalig-on ni Jesus ang iya mga disipulo nga “magpakabakod,” kag ngaa dapat kita mangin mabakod?

¹⁷ Ginpalig-on ni Jesus ang iban nga “magpakabakod.” (Mat. 9:2, 22) Ginsilingan niya ang iya mga disipulo: “Yari karon! Magaabot ang tion, sa pagkamatuod, nag-abot na ini, nga magaalaplaag kamo, ang kada isa sa iya kaugalingon nga balay, kag biyaan ninyo ako nga nagaisahanon; apang wala ako nagaisahanon, bangod ang Amay upod sa akon. Ginsiling ko ini nga mga butang sa inyo agod paagi sa akon may paghidait kamo. Sa kalibutan may kapipit-an kamo, apang magpakabakod kamo! Nadaug ko ang kalibutan.” (Juan 16:32, 33) Kaangay sang una nga mga disipulo ni Jesus, ginadumtan man kita sang kalibutan, apang indi kita dapat mangin bahin sini. May kaisog man kita nga magpain sa kalibutan kon pamalandungan naton ang kaisog ni Jesus. Nadaug niya ang kalibutan, kag madaug man naton ini.—Juan 17:16; Sant. 1:27.

“MAGPAKAISOG KA!”

18, 19. Paano nagpakita sing pagtuo kag kaisog si apostol Pablo?

¹⁸ Si apostol Pablo nag-antos sang madamo nga pagtilaw. Isa ka bes, ginpatay na kuntani sia sang mga Judiyo sa Jerusalem kon wala sia ginluwas sang Romanong mga soldado. Sina nga gab-i, “ang Ginuo nagtindog sa tupad niya kag nagsiling: ‘Magpakaisog ka! Kay subong nga nagpanaksi ka sing maid-id tuhoy sa akon sa Jerusalem, dapat ka man magpanaksi sa Roma.’” (Binu. 23:11) Amo sini ang ginhimo ni Pablo.

¹⁹ Wala sing kahadlok nga ginsabdong ni Pablo ang “pinakaali nga mga apostoles,” nga nagtinguha nga dagtaan ang kongregasyon sang Corinto. (2 Cor. 11:5; 12:11) Indi kaangay sa ila, mapamatud-an niya nga ginpadala sia ni Jesus bangod madamo ang iya gin-antos subong sang pagkabilanggo, pagbakol, makatalagam nga mga paglakbay, iban nga katalagman, gutom, kauhaw, kag mga gab-i nga wala sing tulog, subong man ang iya kabalaka sa mga kauturan. (Basaha ang 2 Corinto 11:23-28.) Ang maayo nga halimbawa sang pagtuo kag kaisog ni Pablo pamatuod nga ang iya kusog halin sa Dios!

20, 21. (a) Maghatag sing halimbawa sang mga kahimtangan nga kinahanglan ang kaisog. (b) Sa anong mga kahimtangan nga dapat kita magpakita sing kaisog, kag ano ang mapat-od naton?

²⁰ Indi tanan nga Cristiano makaeksperiensia sang grabe nga paghingabot. Apang tanan kita dapat magpakaisog agod maatubang ang mga hangkat sa kabuhi. Sa pag-ilustrar: Isa ka lamharon nga lalaki sa Brazil ang miembro sang isa ka gang. Pagkatapos makatuon sa Biblia, narealisar niya nga dapat sia magbag-o, apang ang mga nagabiya sa ila gang masami nga ginapatay. Nangamuyo sia kag naggamit sing mga kasulatan agod ipakita sa lider kon ngaa mahalin sia. Nakabiya sia nga wala maano kag nangin manugbantala sang Ginharian.

²¹ Kinahanglan ang kaisog sa pagbantala sang maayong balita. Kinahanglan man ini sang Cristianong mga pamatan-on agod mahuptan nila ang ila integridad sa eskwelahan. Mahimo kinahanglan ang kaisog sa paglisensia sa trabaho agod makatambong sa tanan nga sesyon sang kombension. Madamo pa kita sing masambit nga halimbawa. Apang bisan ano man ini nga pagtilaw, pamatian ni Jehova ang aton mga “pangamuyo nga may pagtuo.” (Sant. 5:15) Kag pat-od gid nga hatagan niya kita sang iya balaan nga espiritu agod mangin ‘maisog kita kag mabakod’!

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 11]

Maisugon nga nagbantala si Enoc sa di-diosnon nga kalibutan

[Retrato sa pahina 12]

Maisog kag mabakod si Jael