‘Gĩa na Hinya na Ũũmĩrĩrie Mũno’

“Gĩa . . . na hinya, na ũũmĩrĩrie mũno . . . Jehova Ngai waku e hamwe nawe.”​—JOSH. 1:7-9.

ŨNGĨCOKIA ATĨA?

Enoku na Nuhu moonanirie ũũmĩrĩru na njĩra irĩkũ?

Atumia amwe a tene maaigire kĩonereria harĩ wĩtĩkio na ũũmĩrĩru na njĩra irĩkũ?

Nĩ cionereria irĩkũ cia andũ ethĩ ikũgucagĩrĩria?

1, 2. (a) Rĩmwe na rĩmwe nĩ kĩĩ kĩbataranagia nĩguo mũndũ arũmĩrĩre njĩra ĩrĩa yagĩrĩire ũtũũro-inĩ? (b) Tũgũthuthuria maũndũ marĩkũ?

 ŨŨMĨRĨRU nĩ mũgarũ na kũigua guoya, thoni, na gwĩtigĩra. Twahota gwĩciria atĩ mũndũ mũmĩrĩru nĩ ũrĩa ũrĩ hinya, ũrĩ kĩũga kĩnene, na ũrĩ ũcamba. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe ũũmĩrĩru ũrĩ na ũhooreri nĩ ũbataranagia nĩguo mũndũ ahote kũrũmĩrĩra njĩra ĩrĩa yagĩrĩire mũtũũrĩre-inĩ wa o mũthenya.

² Andũ amwe magwetetwo thĩinĩ wa Bibilia matiarĩ na guoya o na rungu rwa magerio maritũ mũno. Angĩ nao nĩ moonanirie ũũmĩrĩru maũndũ-inĩ marĩa ndungata cia Jehova icemanagia namo o mũthenya. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na cionereria cia ũũmĩrĩru iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia? Tũngĩhota atĩa gũkorũo tũrĩ na ũũmĩrĩru?

AIRA MAARĨ NA ŨŨMĨRĨRU THĨINĨ WA THĨ ĨTEETIGĨRĨTE NGAI

3. Enoku aarathĩte atĩa ũhoro wĩgiĩ andũ arĩa mataarĩ etigĩri Ngai?

³ Ũũmĩrĩru nĩ wabataranagia nĩguo mũndũ akorũo arĩ mũira wa Jehova gatagatĩ-inĩ ka andũ aganu arĩa maatũũraga gũkũ thĩ mbere ya Kĩguũ kĩa hĩndĩ ya Nuhu. O na kũrĩ ũguo, Enoku ‘ũrĩa warĩ wa rũciaro rwa mũgwanja kuuma Adamu,’ arĩ na ũũmĩrĩru nĩ aaheanire ndũmĩrĩri ĩno: “Atĩrĩrĩ, Mwathani okire me na arĩa ake atheru ngiri na ngiri, nĩguo ahingĩrie andũ othe ituĩro rĩao, na ahoote cira-inĩ arĩa othe matetigagĩra Ngai, nĩ ũndũ wa mawĩko mao mothe ma kũrema Ngai, o marĩa maaneka matekũmwĩtigĩra, o na nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa mothe moru maanoiga magĩcambagia Ngai, makĩrĩ ehia maagĩte kũmwĩtigĩra.” (Jud. 14, 15) Enoku aarathire ta ũndũ ũcio warĩkĩtie gwĩkĩka tondũ no mũhaka ũrathi ũcio ũngĩahingire. Hatarĩ nganja, andũ arĩa mataarĩ etigĩri Ngai nĩ maaniniirũo nĩ mũiyũro wa thĩ yothe!

4. Nuhu aarĩ “mũthiritũ wa Ngai” ona gũtariĩ atĩa?

⁴ Kĩguũ kĩu gĩokire mwaka wa 2370 M.M.M., mĩaka makĩria  ma 650 thutha wa ũrathi wa Enoku. Ihinda-inĩ rĩu, Nuhu agĩciarũo, akĩgĩa na famĩlĩ, na marĩ hamwe na ariũ ake magĩaka thabina. Araika aganu nĩ meehumbire mĩĩrĩ ya andũ, magĩkoma na atumia arĩa maarĩ athaka, na makĩmaciarĩra Anefili. Makĩria ma ũguo, ũũru wa andũ warĩ mũingĩ mũno na thĩ ĩkaihũrũo nĩ ũhinya. (Kĩam. 6:1-5, 9, 11) O na kũhaana ũguo, Nuhu “mũthiritũ wa Ngai [ũrĩa wa ma],” nĩ aathire na mbere kũruta ũira arĩ na ũũmĩrĩru arĩ “mũhunjia wa ũhoro wa ũthingu.” (Thoma 2 Petero 2:4, 5.) Tũrabatara ũũmĩrĩru o ta ũcio matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria.

MOONANIRIE WĨTĨKIO NA ŨŨMĨRĨRU

5. Musa onanirie wĩtĩkio na ũũmĩrĩru atĩa?

⁵ Musa aarĩ kĩonereria kĩega kĩa wĩtĩkio na ũũmĩrĩru. (Ahib. 11:24-27) Kuuma mwaka wa 1513-1473 M.M.M., Ngai nĩ aamũhũthĩrire gũtongoria Aisiraeli moime Misiri merekeire werũ-inĩ. Musa nĩ eeiguaga atagĩrĩire, ĩndĩ nĩ eetĩkĩrire wĩra ũcio. (Tham. 6:12) Marĩ na Haruni mũrũ wa nyina, nĩ maathire mbere ya Firauni mũthamaki mũũru wa Misiri maita maingĩ, na marĩ na ũũmĩrĩru makĩmũmenyithia ũhoro wa Mahũra Ikũmi, marĩa Jehova aahũthĩrire kũnyararithia ngai cia Misiri na kũhonokia andũ Ake. (Tham., mũr. 7-12) Musa nĩ onanirie wĩtĩkio na ũũmĩrĩru tondũ nĩ aanyitagwo mbaru biũ nĩ Ngai o ta ũrĩa o na ithuĩ atũnyitaga mbaru.—Gũcok. 33:27.

6. Tũngĩhũngwo mahũri nĩ anene a thirikari, tũngĩhota atĩa kũruta ũira tũrĩ na ũũmĩrĩru?

⁶ Tũrabatara ũũmĩrĩru o ta ũrĩa warĩ na Musa, tondũ Jesu oigire ũũ: ‘Ningĩ mũgaatwarũo kũrĩ aathani na athamaki nĩ ũndũ wakwa, nĩ getha mũtuĩke aira kũrĩ o, o na kũrĩ andũ a ndũrĩrĩ. Na rĩrĩa makaamũneana-rĩ, mũtikanatangĩkĩre mĩarĩrie ĩrĩa mũkaaria nayo o na kana ndeto iria mũkaaria: nĩ ũndũ thaa ĩo nĩ mũkaaheo ũhoro wa kwaria. Nĩ ũndũ ti inyuĩ mũgaakorũo mũkĩaria, no nĩ roho wa Ithe wanyu ũkaaragia ũrĩ thĩinĩ wanyu.’ (Mat. 10:18-20) Tũngĩhũngwo mahũri nĩ anene a thirikari, roho wa Jehova nĩ ũrĩtũhotithagia tũrute ũira na njĩra ya gĩtĩo tũrĩ na wĩtĩkio na ũũmĩrĩru.—Thoma Luka 12:11, 12.

7. Joshua aahotire atĩa kũgaacĩra na gũkorũo na ũũmĩrĩru?

⁷ Gũthiĩ na mbere gũthoma Watho wa Ngai nĩ gwateithirie Joshua ũrĩa wacokire ithenya rĩa Musa, akũrie wĩtĩkio na ũũmĩrĩru. Mwaka wa 1473 M.M.M., Aisiraeli nĩ meethagathagĩte biũ kũingĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro. Ngai eerire Joshua ũũ: “Gĩta o kũgĩa na hinya, na ũũmĩrĩrie mũno.” Kũrũmĩrĩra Watho, nĩ kũngĩateithirie Joshua agĩe na ũũgĩ na agaacĩre wĩra-inĩ wake. Eerirũo ũũ: “Ndũkanetigĩre, o na kana ũmake, nĩ ũndũ Jehova Ngai waku e hamwe nawe handũ o hothe harĩa ũrĩthiaga.” (Josh. 1:7-9) No mũhaka akorũo ciugo icio nĩ ciekĩrire Joshua hinya mũno! Na hatarĩ nganja Ngai aarĩ hamwe nake, tondũ ũhootani mũnene wa kwĩgwatĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro wahingire thutha wa mĩaka ĩtandatũ tu—gũkinyĩria mwaka wa 1467 M.M.M.

ATUMIA ARĨA MAATUNGATĨIRE NGAI MARĨ NA ŨCAMBA

8. Rahabu atũigĩire kĩonereria kĩrĩkũ kĩa wĩtĩkio na ũũmĩrĩru?

⁸ Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ atumia aingĩ, marĩ na ũũmĩrĩru nĩ makoretwo  magĩtungatĩra Ngai marĩ na ũcamba. Kwa ngerekano, Rahabu ũrĩa warĩ mũmaraya itũũra-inĩ rĩa Jeriko nĩ onanirie wĩtĩkio harĩ Ngai. Arĩ na ũũmĩrĩru, akĩhitha athigani erĩ arĩa maatũmĩtwo nĩ Joshua, agĩcoka akĩhĩngĩca andũ arĩa maatũmĩtwo nĩ mũthamaki wa itũũra rĩu. Marĩ na andũ a mũciĩ wake nĩ maahonokirio rĩrĩa Aisiraeli meegwatĩire Jeriko. Rahabu nĩ aatiganire na waganu wake, agĩtungatĩra Jehova arĩ mwĩhokeku, na agĩtuĩka ũcũwe wa Mesia. (Josh. 2:1-6; 6:22, 23; Mat. 1:1, 5) Mũtumia ũcio nĩ aarathimirũo mũno nĩ ũndũ wa wĩtĩkio na ũũmĩrĩru wake.

9. Debora, Baraka, na Jaeli moonanirie ũũmĩrĩru atĩa?

⁹ Thutha wa gĩkuũ kĩa Joshua kĩndũ mwaka wa 1450 M.M.M., Ngai aahũthagĩra atiirĩrĩri bũrũri thĩinĩ wa Isiraeli. Jabini Mũthamaki Mũkaanani nĩ aakoretwo ahinyĩrĩirie Aisiraeli mĩaka 20, rĩrĩa Jehova aahũthĩrire Debora, mũtumia mũnabii akarurumũre Baraka Mũtirĩrĩri Bũrũri oe ikinya. Baraka nĩ aarũrũnganithirie arũme 10,000 Kĩrĩma-inĩ gĩa Taboru eharĩirie kũrũa na Sisera mũnene wa mbũtũ ya Jabini, ũrĩa waikũrũkĩte ngurumo-inĩ cia Kishoni arĩ na thigari ciake na makari 900 ma mbaara. Hĩndĩ ĩrĩa Aisiraeli maambĩrĩirie gũikũrũka merekeire ngurumo-inĩ icio, Ngai agĩtũma kũu kĩanda-inĩ kũgĩe na mũiyũro wa maĩ, kĩhaaro kĩu kĩa mbaara gĩkĩgĩa na matomboya nginya makari ma ita ma Akanaani makĩremwo nĩ gũthiĩ. Arĩa maarĩ mwena wa Baraka makĩhootana ĩndĩ “mbũtũ ĩo yothe ya Sisera ĩkĩũragwo, ĩkĩninwo biũ na hiũ cia njora.” Sisera akĩũrĩra hema-inĩ ya mũtumia wetagwo Jaeli, ĩndĩ arĩ toro, mũtumia ũcio akĩmũũraga. Kũringana na ciugo cia ũrathi cia Debora kũrĩ Baraka, “gĩtĩo” kĩa ũhootani ũcio gĩathire kũrĩ mũtumia ũcio wetagwo Jaeli. Tondũ Debora, Baraka na Jaeli nĩ moonanirie ũũmĩrĩru-rĩ, bũrũri wa Isiraeli “ũgĩkĩgĩa na thayũ ũkĩhorera ihinda rĩa mĩaka mĩrongo ĩna.” (Atiir. 4:1-9, 14-22; 5:20, 21, 31) Arũme na atumia aingĩ etigĩri Ngai nĩ makoretwo makĩonania wĩtĩkio na ũũmĩrĩru o ta ũcio.

CIUGO CITŨ NO ITŨME ANDŨ MAGĨE NA ŨŨMĨRĨRU

10. Tũngiuga ciugo citũ no itũme mũndũ agĩe na ũũmĩrĩru nĩkĩ?

¹⁰ Ciugo citũ no itũme Akristiano arĩa angĩ magĩe na ũũmĩrĩru. Hĩndĩ ya karine ya 11 M.M.M., Mũthamaki Daudi eerire mũrũ wake Suleimani ũũ: “Gĩa na hinya, na ũũmĩrĩrie; o naguo wĩra ũcio ũũrute; menya wĩtigĩre o na kana ũmake; nĩ gũkorũo Jehova Ngai, o Ngai wakwa, e hamwe nawe; ndarĩ hingo agagũtigĩrĩra, o na kana atigane nawe, o nginya hĩndĩ ĩrĩa wĩra wothe ũrĩa ũkarutwo nĩ ũndũ wa nyũmba ya Jehova ũgathira.” (1 Maũ. 28:20) Suleimani nĩ onanirie ũũmĩrĩru na agĩaka hekarũ ya Jehova yarĩ na riri thĩinĩ wa Jerusalemu.

11. Ciugo cia ũũmĩrĩru cia kairĩtũ ka Isiraeli ciateithirie atĩa mũndũ ũmwe ũtũũro-inĩ wake?

¹¹ Hĩndĩ ya karine ya ikũmi M.M.M., ciugo cia kairĩtu kooimĩte Isiraeli nĩ ciatuĩkire kĩrathimo harĩ mũndũ warĩ na mangũ. Kairĩtu  kau gaatahĩtwo nĩ thũ gagatuĩka ngombo ya Naamani mũnene wa mbũtũ ya ita ya Ashuri ũrĩa warũarĩte mangũ. Tondũ nĩ kaamenyete ciama iria Jehova aaringĩte kũgerera Elisha-rĩ, keerire mũtumia wa Naamani atĩ korũo mũthuri wake no athiĩ Isiraeli, mũnabii wa Ngai no amũhonie. Naamani nĩ aathire Isiraeli, akĩhonio na njĩra ya kĩama, na agĩtuĩka mũthathaiya wa Jehova. (2 Ath. 5:1-3, 10-17) Angĩkorũo ũrĩ mũndũ mũnyinyi wendete Ngai o ta kairĩtu kau, no akũhe ũũmĩrĩru wa kũhunjĩria arutani, arutwo o na andũ angĩ.

12. Ciugo cia Mũthamaki Hezekia ciateithirie raiya ake atĩa?

¹² Ciugo ibacĩrĩirũo wega no ciũmĩrĩrie mũndũ hĩndĩ ya mathĩna. Rĩrĩa Ashuri mooimagarire makahũũrane na Jerusalemu hĩndĩ ya karine ya kanana M.M.M., Mũthamaki Hezekia eerire raiya ake ũũ: “Gĩai na hinya, na mũũmĩrĩrie; menyai mwĩtigĩre, o na kana mũmake nĩ ũndũ wa mũthamaki wa Ashuri, o na kana ũndũ wa kĩrĩndĩ gĩothe kĩrĩa kĩĩ hamwe nake; nĩ gũkorũo ũrĩa wĩ hamwe na ithuĩ nĩ mũnene mũno gũkĩra arĩa me hamwe nake; Senakeribu ũcio-rĩ, nĩ hinya wa andũ ehokete; no rĩrĩ, Jehova Ngai witũ nĩwe wĩ hamwe na ithuĩ atũteithie, na atũhũranĩre mbaara.” Ciugo icio ciaiyũkirio atĩa? Andũ “acio magĩgĩikara mehokete ndeto icio ciaaririo nĩ Hezekia.” (2 Maũ. 32:7, 8) Ciugo ta icio no itũme ũũmĩrĩru witũ o na wa Akristiano arĩa angĩ wongerereke hĩndĩ ĩrĩa tũgũmĩirũo nĩ arĩa matũnyariraga.

13. Obadia ndungata ya Mũthamaki Ahabu atũigĩire kĩonereria kĩrĩkũ kĩa ũũmĩrĩru?

¹³ Rĩmwe na rĩmwe no tuonanie ũũmĩrĩru o na hatarĩ na ciugo. Hĩndĩ ya karine ya ikũmi M.M.M., Obadia ũrĩa warĩ ndungata ya Mũthamaki Ahabu, arĩ na ũũmĩrĩru nĩ aahithire anabii igana rĩmwe a Jehova marĩ “mĩrongo ĩtano ĩtano ngurunga-inĩ,” nĩguo matikoragithio nĩ Jezebeli Mũtumia wa Mũthamaki. (1 Ath. 18:4) O ta Obadia ũrĩa warĩ mwĩtigĩri Ngai, ndungata nyingĩ njĩhokeku cia Jehova mahinda-inĩ maya, irĩ na ũũmĩrĩru nĩ igitagĩra Akristiano arĩa angĩ na njĩra ya kwaga kũheana ũhoro ũngĩtũma manyarirũo.

ESITERI MŨTUMIA WARĨ MŨŨMĨRĨRU WA MŨTHAMAKI

14, 15. Esiteri Mũtumia wa Mũthamaki onanirie wĩtĩkio na ũũmĩrĩru atĩa, na moimĩrĩro maarĩ marĩkũ?

¹⁴ Hĩndĩ ya karine ya gatano M.M.M., Esiteri, Mũtumia wa Mũthamaki nĩ onanirie wĩtĩkio na ũũmĩrĩru mũnene, rĩrĩa Hamani aabangĩte njama ya kũniina rũrĩrĩ rwa Ayahudi thĩinĩ wa Perisia guothe. Hatarĩ nganja Ayahudi nĩ maagirĩkire mũno na makĩĩhinga kũrĩa na kũnyua na makĩhoya na ngoro yao yothe! (Esit. 4:1-3) Esiteri akĩgĩa na ihooru inene. Moridekai, mũrũ wa ithe mũnyinyi wa Esiteri nĩ aamũtũmĩire kobĩ ya watho ũrĩa warutĩtwo wa gwathana Ayahudi moragwo na akĩmwatha athiĩ mbere ya mũthamaki agathaithanĩre andũ ao Ayahudi. Ĩndĩ, mũndũ o wothe angĩathire mbere ya mũthamaki atetĩtwo no kũũragwo oragagwo.—Esit. 4:4-11.

¹⁵ O na kũrĩ ũguo, Moridekai eerire Esiteri ũũ: ‘Ũngĩkira ki ihinda rĩrĩ, Ayahudi nĩ mekuona ũhonokio kuuma handũ hangĩ, no rĩrĩ, wee mwene o na nyũmba ya thoguo nĩ kũninwo mũkũninwo biũ; na ningĩ-rĩ, nũ ũũĩ kana hihi watuĩkire mũthamaki mũndũ-wa-nja nĩ ũndũ wa ihinda ta rĩrĩ kĩũmbe?’ Esiteri akĩĩra Moridekai ere Ayahudi magomane Shushani mehinge kũrĩa na kũnyua nĩ ũndũ wake. Akĩmwĩra, “niĩ na niĩ, o na airĩtu akwa-rĩ, nĩtũkwĩhinga kũrĩa irio o ta ũguo; na thutha ũcio njoke ndonye he mũthamaki, njĩke ũndũ ũcio ũtatwaranĩte na watho ũrĩa wathanĩtwo; na ingĩgĩkua-rĩ, ndigĩkue.” (Esit. 4:12-17) Esiteri nĩ onanirie ũũmĩrĩru, na ibuku rĩa Esiteri nĩ rĩonanagia atĩ Ngai nĩ aahonokirie andũ Ake. Mahinda-inĩ maitũ, Akristiano arĩa aitĩrĩrie maguta o hamwe na ng’ondu ingĩ nĩ monanagia ũũmĩrĩru o ta ũcio hĩndĩ ya mĩnyamaro—na ‘Mũigua wa mahoya’ akoragwo hamwe nao hingo ciothe.—Thoma Thaburi 65:2; 118:6.

 ‘WĨYŨMĨRĨRIEI’

16. Jesu aigĩire andũ ethĩ kĩonereria kĩrĩkũ?

¹⁶ Mũthenya ũmwe hĩndĩ ya karine ya mbere M.M., Jesu arĩ wa mĩaka 12 nĩ aakorirũo thĩinĩ wa hekarũ, “aikarĩte thĩ kũrĩ arutani, agĩthikagĩrĩria ũrĩa moigaga, o na akĩmoragia maũndũ.” Makĩria ma ũguo, “andũ arĩa othe maamũiguaga makĩgega nĩ ũndũ wa ũũgĩ wake, o na ũrĩa aacokagia ũhoro orio maũndũ.” (Luk. 2:41-50) O na gũtuĩka Jesu aarĩ o mwana, aarĩ na wĩtĩkio na ũũmĩrĩru wa kũmũhotithia kũũria arutani acio akũrũ ciũria. Gwĩcũrania ũhoro wa kĩonereria kĩa Jesu, nĩ gũgũteithia andũ ethĩ thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano mahũthĩre biũ mĩeke ĩrĩa marĩ nayo ‘gũcokeria mũndũ o wothe ũngĩenda kũmenya ũrĩa metĩkĩtie.’—1 Pet. 3:15.

17. Jesu eerire arutwo ake magĩe na ‘ũũmĩrĩru’ nĩkĩ, na ithuĩ tũrabatara gwĩkaga maũndũ na ũũmĩrĩru nĩkĩ?

¹⁷ Jesu eeraga andũ magĩe na ‘ũũmĩrĩru.’ (Mat. 9:2, 22) Eerire arutwo ake ũũ: ‘Atĩrĩrĩi, hingo nĩ ĩgũũka, o na rĩu no nginyu, mũkũnyagana, mũinũke, mũndũ gwake, mũndige o nyiki; no ningĩ ndirĩ nyiki, nĩ gũkorũo twĩ na Ithe witũ. Ndamwĩra maũndũ macio nĩ getha thĩinĩ wakwa mũgĩe na thayũ. Gũkũ thĩ mũrĩonaga thĩna; no gĩai na ũũmĩrĩru, niĩ nĩ ndooretie maũndũ ma gũkũ thĩ.’ (Joh. 16:32, 33) O ta arũmĩrĩri a Jesu a tene, kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ nĩ gĩtũthũire, o na kũrĩ ũguo, rekei ithuĩ tũtikanahanane na thĩ. Gwĩcũrania ũhoro wa ũũmĩrĩru ũrĩa Jesu aarĩ naguo no gũtũhe ũũmĩrĩru wa gwĩthema tũtigathũkio nĩ thĩ ĩno. Jesu nĩ aatoririe thĩ, o na ithuĩ no tũhote kũmĩtooria.—Joh. 17:16; Jak. 1:27.

‘GĨAI NA ŨŨMĨRĨRU!’

18, 19. Mũtũmwo Paulo onanirie atĩa wĩtĩkio na ũũmĩrĩru?

¹⁸ Mũtũmwo Paulo nĩ aakirĩrĩirie magerio maingĩ. Hĩndĩ ĩmwe, tiga nĩ ũndũ aahonokirio nĩ thigari cia Roma, nĩ angĩatembũrangirũo nĩ Ayahudi thĩinĩ wa Jerusalemu. Kũrĩ ũtukũ ‘Mwathani akĩmuumĩrĩra akĩrũgama harĩ we, akĩmwĩra atĩrĩ, gĩa na ũũmĩrĩru: tondũ o ta ũrĩa woimbũranĩire ũhoro wakwa gũkũ Jerusalemu, noguo ũtarĩ hingo ũtagaatuĩka mũira wa kuumbũranĩra ũhoro wakwa kũrĩa Roma nakuo.’ (Atũm. 23:11) Ũguo noguo Paulo eekire.

¹⁹ Paulo atarĩ na guoya nĩ aarũithirie “atũmwo [arĩa meetuaga] anene,” arĩa meendaga gũthũkia kĩũngano gĩa Korintho. (2 Kor. 11:5; 12:11) Ngũrani nao, Paulo nĩ aangĩahotire kuonania atĩ kũna we aarĩ mũtũmwo tondũ wa—kuohwo njera, kũhũũrũo, ng’endo ciarĩ na moritũ, mogwati mangĩ, kũhũta, kũnyota, kũũrũo nĩ toro, o hamwe na gũtangĩkĩra mũno Akristiano arĩa angĩ. (2 Akorintho 11:23-28.) Na githĩ ũcio ndwarĩ wĩtĩkio na ũũmĩrĩru mũnene ũrĩa woonanirie kũna atĩ aaheagwo hinya nĩ Ngai!

20, 21. (a) Heana ngerekano ya kuonania atĩ no mũhaka tũikarage tũgĩkũragia ũũmĩrĩru. (b) Nĩ maũndũ-inĩ marĩkũ tũngĩbatara kuonania ũũmĩrĩru, na tũrĩ na ma na ũndũ ũrĩkũ?

²⁰ Ti Akristiano othe marĩcemanagia na magerio maritũ. O na kũrĩ ũguo, othe nĩ mekũbatara ũcamba nĩguo mahote kũhiũrania na moritũ ma mũtũũrĩre. Kwa ngerekano-rĩ, mwanake ũmwe thĩinĩ wa Brazil nĩ aaingĩrire gĩkundi-inĩ kĩmwe kĩa mĩkora. Thutha wa kwĩruta Bibilia nĩ onire bata wa kũgarũrũka, ĩndĩ mũndũ o wothe angĩoimire gĩkundi-inĩ kĩu no kũragwo oragagwo. Aahoire Ngai, na akĩhũthĩra Maandĩko gũtaarĩria mũnene wa gĩkundi kĩu gĩtũmi gĩa kwenda kuuma thĩinĩ wa gĩkundi kĩu. Mwanake ũcio agĩtĩkĩrio oime gĩkundi-inĩ kĩu, ndaigana gwĩkwo ũũru, na agĩtuĩka mũhunjia wa Ũthamaki.

²¹ Ũũmĩrĩru nĩ ũbataranagia harĩ kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega. Akristiano ethĩ nĩ marabatara ngumo ĩyo angĩkorũo nĩ megũtũũria wĩkindĩru wao. Ũũmĩrĩru no ũbataranie harĩ kũhoya rũtha wĩra-inĩ nĩguo mũndũ akorũo kĩrũrũngano-inĩ thikũ ciothe ciakĩo. Nĩ harĩ maũndũ maingĩ tũngĩgweta. O na kũrĩ ũguo, moritũ marĩa mothe tũrĩcemanagia namo, Jehova nĩ arĩiguaga mahoya ‘maitũ ma wĩtĩkio.’ (Jak. 5:15) Tũrĩ na ma atĩ no atũhe roho wake mũtheru nĩguo ‘tũgĩe na ũũmĩrĩru na hinya’ mũingĩ!

[Ciũria cia wĩruti]

[Mbica karatathi ka 19]

Enoku aahunjirie arĩ na ũũmĩrĩru thĩinĩ wa thĩ ĩtaarĩ na wĩtigĩri Ngai

[Mbica karatathi ka 20]

Jaeli aarĩ na hinya na ũũmĩrĩru