Dibuta ya Kukabwana na Lusambu Lenda Zinga na Kyese

‘Inki mutindu nge lenda zaba nde nge ta gulusa [nkwelani] na nge?’​—1 KOR. 7:16.

KETI NGE LENDA PESA MVUTU?

Inki Bakristu lenda sala

sambu na kutula ngemba na kati ya dibuta yina kele ya kukabwana na mambu ya lusambu?

Inki mutindu Mukristu lenda sadisa bantu ya dibuta na yandi na kundima lusambu ya kyeleka?

Inki bantu yankaka lenda sala sambu na kusadisa bampangi Bakristu yina kezingaka na kati ya mabuta yina mekabwanaka na mambu ya lusambu?

1. Inki bupusi kundima nsangu ya Kimfumu lenda vanda ti yo na dibuta?

NTANGU Yezu tindaka balongoki na yandi na dibaku mosi buna, yandi tubaka nde: “Beno kwenda kulonga bantu nde: ‘Kimfumu ya Nzambi me kuma penepene!’” (Mat. 10:1, 7) Nsangu yai ya mbote tanata ngemba mpi kyese na bantu yina tandima yo na masonga yonso. Kansi, Yezu kebisaka balongoki na yandi nde bantu mingi tatelamina kisalu na bo ya kusamuna Kimfumu. (Mat. 10:16-23) Mbangika mosi ya nene kebasikaka ntangu bantu ya dibuta kebuya nsangu ya Kimfumu.​—Tanga Matayo 10:34-36.

2. Sambu na nki Bakristu yina kezingaka na kati ya mabuta yina kele ya kukabwana na mambu ya lusambu lenda vanda na kyese?

² Keti dyambu yai ketendula nde Bakristu yina kezingaka na kati ya mabuta yina kele ya kukabwana na mambu ya lusambu lenda vanda ve na kyese? Kele ve! Ata mbangika yina kekatukaka na dibuta lenda vanda ngolo, mbala mingi yo kevandaka buna ve. Yo yina, mbangika yina kekatukaka na dibuta kebasikaka ve ntangu yonso. Mbala mingi, mutindu Mukristu kesalaka mambu kevandaka na kisina ya mbangika. Dyaka, Yehowa kesakumunaka bantu yina kele ya kwikama na yandi, yandi kepesaka bo kyese ata na bantangu ya mpasi. Bakristu lenda yedisa kyese na bo (1) ntangu bo kesala bikesa sambu na kutula ngemba na dibuta mpi (2) ntangu bo kesala bikesa ya kyeleka sambu na kusadisa bantu ya dibuta yina kele ve Bakristu na kundima lusambu ya kyeleka.

TULA NGEMBA NA DIBUTA

3. Sambu na nki nkwelani yina kele yandi mosi Mukristu na kati ya dibuta fwete tula ngemba?

³ Ngemba kele mfunu mingi sambu nkeni ya lunungu kubuta mbuma na kati ya dibuta. (Tanga Yakobo  3:18.) Ata bantu yonso na dibuta ya Bukristu meyantikaka ntete ve kuvukana na lusambu ya kyeleka, Mukristu yina kele na dibuta yango fwete sala kikesa sambu na kutula ngemba. Inki mutindu yandi lenda sala yo?

4. Inki mutindu Bakristu lenda tanina ngemba na bo ya mabanza?

⁴ Bakristu fwete tanina ngemba na bo ya mabanza. Dyambu yai kelombaka kusala bisambu ya kyeleka, yina lenda natila beto “ngemba ya Nzambi” yina mefwanana ve ata ti kima mosi. (Filp. 4:6, 7) Kuzaba Yehowa mpi kusadila minsiku ya Masonuku na luzingu kenataka kyese mpi ngemba. (Yez. 54:13) Kukwenda na balukutakanu ya dibundu mpi kudipesa na kikesa na kisalu ya kusamuna kevandaka mpi mfunu kana beto kezola kubaka ngemba mpi kyese. Na mutindu mosi buna, bankwelani yina kele bo mosi Bakristu na kati ya mabuta lenda sala bisalu ya Bukristu. Tadila mbandu ya Enza, * yina bakala na yandi ketelaminaka lukwikilu na yandi. Yandi kekwendaka na kisalu ya kusamuna na nima ya kusala bisalu ya nzo. Enza ketuba nde: “Yehowa kesakumunaka mono mingi ntangu mono kesalaka bikesa sambu na kulonga nsangu ya mbote kumosi ti bampangi yankaka.” Ya kyeleka balusakumunu ya mutindu yai kenataka ngemba mpi kyese.

5. Inki mpasi bankwelani yina kele bo mosi Bakristu na kati ya mabuta kekutanaka ti yo mpi na wapi bo lenda zwa lusadisu?

⁵ Beto fwete sala bikesa ya kyeleka sambu na kuyedisa bangwisana ya ngemba ti bantu ya dibuta na beto yina kele ve Bakristu. Dyambu yai lenda vanda mpasi sambu mambu yina bo kezolaka nde beto sala lenda wakana ve ti minsiku ya Biblia. Kana beto kezitisa minsiku ya Biblia bantu ya dibuta na beto yina kele ve Bakristu lenda wa makasi, kansi kusala buna kenataka ngemba na makwisa. Ya kyeleka, kubuya dyambu yina kefwa ve minsiku ya Biblia lenda nata mpasi ya kukonda mfunu. (Tanga Bingana 16:7.) Ntangu beto kekutana ti bampasi, yo kele mfunu na kusosa ndongisila ya Masonuku yina kekatukaka na mikanda ya kimvuka ya mpika ya kwikama mpi ya mayele mpi na bankuluntu.​—Bing. 11:14.

6, 7. (a) Sambu na nki bantu yankaka ketelaminaka bantu ya dibuta na kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa? (b) Inki mutindu longoki ya Biblia to muntu yina kele Mukristu lenda sala mambu ntangu dibuta ketelamina yandi?

⁶ Kuyedisa ngemba na kati ya dibuta yina nkwelani mosi kele Mukristu kelombaka kutudila Yehowa ntima mpi kuzaba mawi ya bampangi ya dibuta yina kele ve Bakristu. (Bing. 16:20) Ata bantu yina meyantika kulonguka Biblia lenda monisa luswasukusu na dyambu yai. Babakala to bankento yankaka yina kele ve Bakristu lenda buyisa ve bankwelani na bo na kulonguka Biblia. Nkutu, bo lenda tuba nde kulonguka Biblia lenda vanda mfunu sambu na mambote ya dibuta. Kansi, bankaka lenda telamina yo. Esther yina kele bubu mbangi, ndimaka nde yandi “buyaka” ntangu bakala na yandi yantikaka kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa. Yandi ketuba nde: “Mono vandaka kulosa mikanda na yandi na nganda mpi kuyoka yo tiya.” Howard yina buyaka na luyantiku nde nkento na yandi kulonguka Biblia ketuba nde: “Babakala mingi kewaka boma nde bo kekusaka bankento na bo na kukota na kadibundu. Bakala lenda zaba ve mutindu ya kusala mambu na ntwala ya dyambu yina kemonana bonso kigonsa mpi yandi lenda telamina yo.”

⁷ Longoki yina nkwelani na yandi ketelamina kulonguka na yandi ya Biblia, yo tavanda mbote nde bo sadisa yandi na kuyambula ve. Mbala mingi, yandi tavanda ti makuki ya kuyidika mambu na kumonisaka mawete mpi luzitu sambu na nkwelani na yandi yina kele ve Mukristu. (1 Pie. 3:15, 16) Howard ketuba nde: “Mono kele mpenza na kyese sambu nkento na mono vandaka pima mpi salaka ve  ata dyambu mosi ya mbi!” Nkento na yandi ketendula nde: “Howard songaka mono na kuyambula kulonguka Biblia. Yandi tubaka nde bo vandaka kupusa mono na kingolongolo na kundima nde mambu yina kele kyeleka. Na kisika ya kupesa bikuma, mono zabisaka yandi nde yo lenda vanda kyeleka kansi, mono kemona mpenza ve inki mutindu. Yo yina, mono lombaka yandi na kutanga mukanda yina mono vandaka kulonguka. Yandi tangaka yo mpi ndimaka mambu yina vandaka na kati. Dyambu yai simbaka mpenza ntima na yandi.” Yo kele mbote na kuyibuka nde bankento yina kele ve Bakristu lenda yindula nde babakala na bo meyambula to meyekula bo ntangu bo kesala bisalu ya Bukristu, kansi zola ya kyeleka lenda nunga mawi ya mutindu yina.

SADISA BO NA KUNDIMA LUSAMBU YA KYELEKA

8. Inki ndongisila ntumwa Polo kepesa Bakristu yina kele ti bankwelani ya kele ve Bakristu?

⁸ Ntumwa Polo kesyamisa Bakristu na kufwa ve makwela kaka sambu nkwelani na yandi kele ve Mukristu. * (Tanga 1 Korinto 7:12-16.) Kuyibukaka nde nkwelani yina kele ve Mukristu kele ti makuki ya kukuma Mukristu lenda sadisa nkwelani yina kele Mukristu na kutanina kyese na yandi ata bo kezinga na dibuta yina nkwelani mosi mpamba kele Mukristu. Kansi, ntangu beto kesala bikesa sambu na kulonga kyeleka na nkwelani yina kele ve Mukristu, beto fwete sala keba mutindu bambandu yai kelanda kemonisa yo.

9. Ntangu beto kelonga kyeleka ya Biblia na bantu ya dibuta yina kele ve Bakristu, inki ndongisila beto fwete landa?

⁹ Kuyindula mutindu yandi salaka mambu sambu na kulonguka kyeleka yina kele na Biblia, Jason ketuba nde: “Mono vandaka na mpusa ya kuzabisa konso muntu yina!” Ntangu longoki mosi ya Biblia kesepela ti kyeleka ya mambu yina bo longaka yandi na Masonuku, yandi lenda vanda mpenza na kyese sambu na kutubila yo mbala na mbala. Yandi lenda vingila nde bampangi ya dibuta yina kele ve Bakristu kundima nsangu ya Kimfumu mbala mosi, kansi bo lenda sepela ve ti nsangu yina ya mbote. Inki mutindu kikesa ya Jason kusimbaka ntima ya nkento na yandi? Nkento yango keyibuka nde: “Mono waka mpasi mingi.” Nkento mosi ya ndimaka kyeleka bamvula 18 na nima ya bakala na yandi tubaka nde: “Na mbala ya ntete ya mono longukaka, mono kumaka na mpusa ya kulonguka mbala na mbala.” Kana nge kelonguka Biblia ti muntu yina nkwelani na yandi kevandaka ve ti mpusa ya kuvukana ti yandi na lusambu ya kyeleka, sambu na nki ve kusolula ti longoki yina mbala na mbala sambu na kusadisa yandi na kutubila dyambu yango ti nkwelani na yandi na mayele yonso? Moize tubaka nde: “Malongi na mono ta panzana na ntoto bonso mvula; yo ta vanda bonso malulu na zulu ya ntoto.” (Kul. 32:2) Bangongo ya kyeleka yina metubama na ntangu mpi na mutindu ya mbote kesepedisaka kuluta kutuba mambu mingi.

10-12. (a) Inki ndongisila ntumwa Piere pesaka Bakristu yina kele ti bankwelani yina kele ve Bakristu? (b) Inki mutindu longoki mosi ya Biblia sadilaka ndongisila yina kele na 1 Piere 3:1, 2?

¹⁰ Ntumwa Piere pesaka ndongisila ya kupemama sambu na bankento ya Bakristu ya kezingaka  na mabuta yina kele ya kukabwana na mambu ya lusambu. Yandi sonikaka nde: “Beno fweti lemfuka na babakala na beno, sambu kana babakala na beno ya nkaka ke ndimaka ve nsangu ya Nzambi, bo ta baka lukwikilu sambu na bikalulu na beno ya mbote. Mfunu ta vanda diaka ve beno na kutubila bo diaka ata kima mosi, sambu bo ta mona nde bikalulu na beno kele ya kinzambi ti ya luzitu.” (1 Pie. 3:1, 2) Nkento lenda nata bakala na yandi na lusambu ya kyeleka ntangu yandi kelemfuka mpi kemonisa luzitu ya mingi sambu na yandi, ata bakala yina kemonisa yandi mpasi. Kiteso mosi, bakala yina kele Mukristu fwete kuditambwisa na mpila ya mbote mpi kuvanda mfumu ya dibuta ya zola ata yandi lenda kutana ti mbangika ya nkento na yandi yina kele ve Mukristu.​—1 Pie. 3:7-9.

¹¹ Bambandu mingi ya bilumbu na beto kemonisa mfunu ya kusadila ndongisila yina Piere pesaka. Beto tadila mbandu ya Selma. Ntangu yandi yantikaka kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa, bakala na yandi Steve zolaka ve. Yandi ketuba nde: “Mono waka makasi, zuwa, mpi kukonda lutaninu.” Selma ketuba nde: “Ata na ntwala ya kuzaba kyeleka, kuzinga ti Steve vandaka mpasi. Yandi vandaka makasi. Ntangu mono yantikaka kulonguka Biblia, kikalulu yina kumaka dyaka mingi.” Inki sadisaka Selma?

¹² Selma keyibuka dilongi yina yandi bakaka na Mbangi yina longukaka ti yandi. Selma ketuba nde: “Kilumbu mosi buna, mono vandaka ve ti mpusa ya kulonguka Biblia. Mazono na mpimpa, Steve bulaka mono sambu mono zolaka kumonisa yandi dyambu mosi, mpi mono vandaka na mawa. Na nima, mono zabisaka mpangi nkento yina mambu yina kusalamaka mpi mutindu mono vandaka kudiwa. Yandi lombaka mono na kutanga 1 Korinto 13:4-7. Ntangu mono tangaka yo, mono yantikaka kuyindula mutindu ‘Steve kesadilaka mono ve ata kima mosi na kati ya mambu yina ya zola.’ Kansi, mpangi nkento yina pusaka mono na kuyindula mutindu yankaka ntangu yandi yulaka mono ngyufula yai: ‘Na mambu yai ya zola inki yo nge kemonisilaka bakala na nge?’ Mono pesaka mvutu nde: ‘Ata mosi ve, sambu kuzinga ti yandi kele mpasi.’ Mpangi nkento yina yulaka Selma na mawete yonso nde: ‘Nani kesala bikesa sambu na kukuma Mukristu na nzo yai, nge to Steve?’ Ntangu mono bakisaka nde mono fwete soba mabanza na mono, mono sambaka Yehowa sambu na kusadisa mono na kuzola Steve mingi. Malembe-malembe, mambu yantikaka kusoba.” Na nima ya bamvula 17, Steve ndimaka kyeleka.

MUTINDU BANTU YANKAKA LENDA SADISA

13, 14. Inki mutindu bantu yankaka na dibundu lenda sadisa bampangi yina kezingaka na mabuta yina kele ya kukabwana na lusambu?

¹³ Bonso matonsi ya mvula yina kebwaka na ntoto mpi kesadisaka banti na kuyela, bantu mingi na kati ya dibundu kesadisaka Bakristu yina kezingaka na dibuta yina nkwelani mosi kele Mukristu na kuvanda na kyese. Elvina yina kele na insi Brésil ketuba nde: “Zola ya bampangi na mono ya babakala mpi ya bankento na dibundu kusadisaka mono na kukangama na kyeleka.”

¹⁴ Mawete mpi dikebi yina bampangi ya dibundu kemonisaka lenda simba ntima ya muntu ya dibuta yina kele ve Mukristu. Bakala mosi ya kundimaka kyeleka na insi Nigeria na nima ya bamvula 13 tuka nkento na yandi kumaka mbangi ketuba nde: “Ntangu mono vandaka kusala nzyetelo ti Mbangi mosi, kamio na yandi fwaka. Yandi kwendaka kusosa  Bambangi yankaka na bwala ya nzyunga mpi bo pesaka beto bisika ya kulala. Bo lungisaka bampusa na beto ya kinsuni bonso nde beto mezabanaka ti bo tuka kileki. Kaka na ntangu yina, mono monaka zola ya Bukristu yina nkento na mono vandaka kutubila ntangu yonso.” Na insi Angletere, nkento yina kumaka mbangi bamvula 18 na nima ya bakala na yandi keyibuka nde: “Bambangi bingaka beto zole sambu na kudya. Ntangu yonso, mono vandaka kudiwa mbote.” * Kaka na insi yina mosi, bakala yankaka yina kumaka Mbangi tubaka nde: “Bampangi babakala mpi bankento vandaka kwisa kutala beto to bo vandaka kubingisa beto na banzo na bo mpi mono monaka nde bo vandaka ti kikalulu ya kutudila bantu dikebi. Ntangu mono vandaka na lupitalu, kikalulu yai monanaka mpenza mpi bamingi kwisaka kutala mono.” Keti nge lenda vanda ti mabaku ya kumonisila bantu ya dibuta na nge yina kele ve Bakristu dikebi ya mutindu yina?

15, 16. Inki lenda sadisa Mukristu na kuvanda kaka na kyese ntangu bantu yankaka ya dibuta kekuma ve Bakristu?

¹⁵ Ya kyeleka, bankwelani, bana, bibuti to bampangi yankaka yina kele ve Bakristu bo yonso ve kendimaka lusambu ya kyeleka, ata bampangi kevandaka ti nkadilu ya mbote mpi ketaka kimbangi na mayele na nima ya bamvula mingi. Bantu yankaka kendimaka ve kyeleka to kekumaka bambeni. (Mat. 10:35-37) Kansi, kana Bakristu kemonisa bikalulu ya mbote yo lenda basisa mbutu ya mbote mpenza. Bakala mosi ya vandaka ve Mukristu ketuba nde: “Ntangu nkwelani yina kele Mukristu keyantika kumonisa bikalulu yina ya zola, nge tazaba ve mambu yina kesalama na mabanza mpi na ntima ya nkwelani yina kele ve Mukristu. Yo yina, kuyambula ve nkwelani na nge yina kele ve Mukristu.”

¹⁶ Ata muntu mosi ve na dibuta kekuma Mukristu, Mukristu yina kele na dibuta yango lenda vanda na kyese. Ata bakala ya mpangi nkento mosi kundimaka ve nsangu ya Kimfumu na nima ya kusala bikesa na nsungi ya bamvula 21, mpangi nkento yina ketuba nde: “Ntangu mono kesalaka bikesa sambu na kusepedisa Yehowa, kevandaka ya kwikama na ntwala na yandi mpi kesalaka bikesa sambu na kuyedisa kimpeve na mono, mono kevandaka na kyese. Kudipesa na bisalu ya kimpeve mumbandu kulonguka na nge mosi, kukwenda na balukutakanu, kusala kisalu ya kusamuna, mpi kusadisa bampangi yankaka na dibundu mesadisaka mono na kupusana penepene na Yehowa mpi na kutanina ntima na mono.”​—Bing. 4:23.

KUYAMBULA VE LUSAMBU YA KYELEKA!

17, 18. Inki mutindu Mukristu lenda landa kuvanda ti kivuvu na kati ya dibuta yina mekabwanaka na mambu ya lusambu?

¹⁷ Kana nge kele Mukristu ya kwikama yina kezingaka na dibuta ya kukabwana na lusambu, kuyambula ve lusambu ya kyeleka. Kuvila ve nde ‘Yehowa ta bika ve bantu na yandi ata fioti sambu na zina na yandi.’ (1 Sam. 12:22) Yandi kele kaka ti nge kana nge ketudila yandi ntima. (Tanga 2 Bansangu 15:2.) Ya kyeleka, “mona kiese na Mfumu Nzambi. . . . Kudipesa na Mfumu Nzambi, tula yandi ntima.” (Nk. 37:4, 5) “Samba Nzambi konso ntangu,” mpi vanda ti lukwikilu nde Tata na beto ya zulu lenda sadisa nge na kukanga ntima na konso mpasi yina.​—Roma 12:12.

¹⁸ Lomba Yehowa mpeve santu na yandi sambu yo sadisa nge na kutula ngemba na kati ya dibuta. (Baeb. 12:14) Ya kyeleka, beto lenda sala mambu ya kenataka ngemba yina lenda simba ntima ya bantu ya dibuta yina kele ve Bakristu. Nge tazwa kyese mpi ngemba ya ntima mpi ya mabanza kana nge “sala mambu yina yonso sambu na kupesa Nzambi lukumu.” (1 Kor. 10:31) Na mambu yina yonso, yo kele mpenza kyese na kuzaba nde nge kele ti lusadisu ya zola ya bampangi babakala mpi bankento na kati ya dibundu!

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Sola ntangu ya mbote sambu na kutendula balukwikilu na nge

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Tudila bankwelani yina kele ve Mukristu dikebi