“Kyaj xynyijawë pën mijtskyëjxm ja [mjamyëët] tmëbëkët ja Jesukristë es nyitsoˈogët.” (1 KOR. 7:16)

ËXTÄˈÄY MÄ YAˈˈATSOOJËMBITY:

¿Wiˈix mbäät xyajjaˈˈatyë jotkujkˈäjtën mä mjëën mdëjk pën ja mfamilyë kyaj yˈëxpeky?

¿Tijaty mdunëp parë mbäädë mfamilyë tˈoymyëdoy ja tëyˈäjtën?

¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈibë fyamilyë kyaj Tyestiigëty?

1. Ko tuˈugë jäˈäy tˈaxäjë tëyˈäjtën, ¿ti mbäät tyuny jyatyëty mä fyamilyë?

JESUS ojts tkexy ja yˈëxpëjkpëty parë tkäjpxwäˈkxtët ko “ja tsäjpotmëdë kutujkën të wyingony” (Mat. 10:1, 7). Tyäˈädë oybyë ayuk myoˈoyaambyë nety ja tuˈugyëˈäjtën etsë jotkujkˈäjtën pënaty yˈaxäjëdëp mëdë oyjyot. Perë Jesus nan ojts tˈanëëmë ja yˈapostëlëty ko mayë jäˈäy kyaj tˈoymyëdowäˈändë ja oybyë ayuk (Mat. 10:16-23). Ets näˈäty diˈib kyaj tˈoymyëdowäˈändë, yëˈë ja familyë, diˈib mëk njawëyäˈänëm (käjpxë Matewʉ 10:34-36).

2. ¿Tiko mbäät nˈijtëm jotkujk oyë nfamilyëˈäjtëm kyaˈëxpëktë?

² ¿Yëˈë tyäˈädë yˈandijpy ko Jyobaa tyestiigëty kyaj mbäät yˈittë jotkujk pën ja fyamilyë kyaj yˈëxpëktë? Kyaj. Ta nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëk yaˈˈaxëkˈijxtëp ko yˈëxpëktë, per kyaj niˈamukë duˈun jyattë. Etsë tyäˈädë jotmay kyaj tiko yˈitët winë xëë. Oy ti jotmay nbatëm, mbäät nˈijtëm jotkujk pën nyaˈijxëmë oybyë jäˈäyˈäjtën ko nfamilyëˈäjtëm xynyibëdëˈkëm o tkatsojkënyëˈattët ja tëyˈäjtën. Ets oy mëjwiin kajaa nbatëm ja jotmay, Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm ets xymyoˈoyäˈänëmë jotkujkˈäjtën pën kyaj nmastutëm. Min nˈokˈijxëm tijaty mbäät xypyudëjkëm parë nˈijtëm jotkujk: 1) nduˈunëmë mëjää parë nyajjaˈäjtëmë tuˈugyëˈäjtën mä jëën tëjk ets 2) nbudëjkëmë familyë parë tˈaxäjëdë tëyˈäjtën.

YAJJAˈˈATË JOTKUJKˈÄJTËN MÄ MJËËN MDËJK

3. ¿Tiko mbäät nduˈunëmë mëjää ets jënoty tëgoty nyajjaˈˈäjtëmë jotkujkˈäjtën?

³ Jëjpˈam ets jyaˈˈatëdë jotkujkˈäjtën jënoty tëgoty parë ja tëyˈäjtënë myëjwiinët mä ja nmëguˈukˈäjtëmë jyot kyorasoon (käjpxë Santya̱ˈa̱gʉ 3:18, Ja  Oibyʉ Tʉiˈya̱jtʉn [OTJ]). * Pën mä familyë kyaj niˈamukë nmëduˈunëmë Jyobaa, tsojkëp nduˈunëmë mëjää parë jyaˈˈatëdë tuˈugyëˈat. ¿Wiˈix mbäät nduˈunëm?

4. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj nyajtëgoˈoyëmë jotkujkˈäjtën?

⁴ Parë Dios mëduumbë kyaj dyajtëgoyëdë jotkujkˈäjtën, oy ko amumduˈukjot tmënuˈkxtäˈägëdë Dios parë myoˈoyëdët “yëˈë yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën, diˈibë waanë niˈigyë myëjëty” (Fili. 4:6, 7). Nan yajkypyë jotkujkˈäjtën ko nˈëxpëjkëmë Jyobaa tyëyˈäjtën ets ko nbaduˈunëm ja kyäjpxwijënë diˈib miimp mä Biiblyë (Isa. 54:13). Ndukˈoyˈäjtëm nanduˈun ko njantsy tyukxondakëm mä ngäjpxwäˈkxëm ets ko nëjkxëm mä naymyujkën. Pënaty myëdäjttëbë fyamilyë diˈib kyaj yˈëxpeky, këˈëm ttukniwitsëdë parë mbäät duˈun ttundë. Enza, * diˈibë nyaˈay mëk jantsy tukmëtsipˈäjtëbë tëyˈäjtën, ja tsyoony ko tyuundäˈäy mä jyëën tyëjk parë jäˈäy nëjkx dyaˈëxpeky. Yëˈë jyënaˈany: “Dyoskujuyëmë Jyobaa, xëmë jantsy oy wyimbëtsemy kojëts ndunyë mëjää parëts nëjkxy käjpxwäˈkxpë”. Ko duˈunë Jyobaa kyunuˈkxyëty, ta nyayjawëty oy ets agujk jotkujk.

5. ¿Ti jotmay pyattëp pënaty myëdäjttëbë fyamilyë diˈib kyaj yˈëxpeky, ets mä mbäät tpäättë naybyudëkë?

⁵ Jëjpˈam ets nduˈunëmë mëjää parë nˈijtëm tuˈugyë mëdë nfamilyëˈäjtëm diˈib kyaj yˈëxpeky. Näˈäty tsiptakp, pes mbäät xytyuktunäˈänëm tijatyë Biiblyë yajkubojkypy. Ets nääk, mbäät xytyukjotˈambëjkëm ko kyaj nduˈunëm tijaty jyatsojktëp; per pën mëk ndënäˈäyëm, ta ko nyaxët ja tiempë nëjkxëp nˈijtëm jotkujk. Per pën nˈijxëm ko diˈib ja nmëguˈukˈäjtëm xytyuktunäˈänëm kyaj tkutëjˈyë Diosë yˈanaˈamën, mbäät nduˈunëm parë kyaj nëgoo nmëdäjtëmë jotmay (käjpxë Proverbios 16:7). Ko nbatëm tuˈugë jotmay, xëmë yˈoyëty nˈëxtäˈäyëmë naybyudëkë mä mëjjäˈäytyëjk o mä ëxpëjkpajn diˈib yajpëtseembyë tuumbë diˈib kuwijy (Pro. 11:14).

6, 7. 1) ¿Tiko näägë jäˈäy kyaj tsoktë etsë fyamilyë yˈëxpëkët mëdë Testiigë? 2) ¿Ti mbäät ttuny ja diˈib yˈëxpejkypyë Biiblyë o ja Testiigë pën tukmëtsipˈäjtëbë fyamilyë?

⁶ Parë jyaˈˈatëdë jotkujkˈäjtën mä jëën tëjk, tsojkëp ndukˈijxpajtëmë Jyobaa ets njaygyujkëm wiˈix nyayjawëty ja diˈib kyaj yˈëxpeky (Pro. 16:20). Nanduˈun mbäät ttuny pënaty näämnëm ëxpëjktsondaktëp mëdë Testiigëty. Ta jäˈäy diˈib kyaj wiˈix tˈixy ko ja jyamyëët yˈëxpeky, axtë wyinmay ko mbäät pyudëkëty ja fyamilyë. Per ta net diˈib jyantsy yˈaxëkˈijxypy. Esther diˈib tyam Testiigë, jyënaˈany ko jantsy jotˈambëjk ko ja nyaˈay tyëjkë ëxpëjkpë mëdë Testiigë. Jyënaˈany: “Ojts nˈëxkäˈtsë yˈëxpëjkpajn ets nan ojts tninoˈkë”. Howard, diˈib kyaj tkupejky etsë nyëdoˈoxy tˈëxpëkëdë Biiblyë, jyënaˈany: “Mayë yetyëjk yëˈë tsyëˈkëdëp ko ja nyëdoˈoxy tsyuudun lyokëtunëdët tuˈugë sektë diˈib kutsëˈëgë. Ets ko tkanijawëdë wiˈix ja nyëdoˈoxy tkuwäˈänët, ta jyantsy yˈawäˈändäˈäktë”.

⁷ Ko nyaˈëxpëjkëm tuˈugë jäˈäy diˈibë jyamyëët tukmëtsipˈäjtëp, ¿wiˈix mbäät nbudëjkëm? Tsojkëp nˈanmäˈäyëm ets kyaj tmastuˈudët ja ëxpëjkën. Ets pën oyjyaˈaytyakp ets wyintsëˈkëp ja jyamyëët, mbäät tyëgatsy ja jyot wyinmäˈäny (1 Peed. 3:15). Howard jyënaˈany: “Nmoobyëtsë dyoskujuyëmë nnëdoˈoxy ko dyaˈijxë yuunkˈäjt naxypyˈäjtën ets kots kyaj xynyibëdeˈky”. Etsë nyëdoˈoxy jyënaˈany: “Ojtsëts mëktaˈaky xyˈanëëmë parëts kyaj nekyˈëxpëkëdë Biiblyë. Pes duˈunë nety wyinmay ko nëgoobëts  nyajwinˈëëny. Nduunëtsë mëjää parëts kyaj mëët nayˈoojëdët ets nˈanmääyëts ko extëm wyinmay waˈan jyantsy dyuˈunëty, per ko ëjts kyajtsë nety duˈun nwinmay. Tajëts nˈanmääy ets tkäjpxët ja liibrë diˈibëtsë nety nˈëxpejkypy. Ets ko ojts tkajpxy, ta duˈunyë ojts wyëˈëmë ets kyaj mää tpaty diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty”. Ja diˈib kyaj yˈëxpeky nan mbäät naytyuˈuk nyayjawëty o axëëk ko ja jyamyëët tsyoony ets ttuny tijatyë Dios jyaˈäjtypy. Per ko yajmëgäjpxët mëdë oybyë ää ayuk mbäät dyajjëgeˈeky tijaty jyëjptsëˈk jyëjpjäˈäwëp.

NˈOKPUDËJKËM PARË TˈAXÄJËDË TËYˈÄJTËN

8. ¿Wiˈixë Pablo ojts tkäjpxwijy ja Dios mëduumbë diˈibë jyamyëët kyaj myëbeky?

⁸ Apostëlë Pablo ojts tkäjpxwijy ja Dios mëduumbë parë kyaj tmastuˈudët ja jyamyëët mët ko kyaj myëbeky (käjpxë 1 Korintʉ 7:12-16). * Nan ojts jyënaˈany ko mbäät ja nyaˈay o ja nyëdoˈoxy tˈaxäjë ja tëyˈäjtën, diˈib pudëkëdëp parë yˈitët agujk jotkujk. Per tsojkëp tˈixët wiˈix mbäät tpudëkë parë tjaygyukët ja tëyˈäjtën. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë eksperiensyë.

9. ¿Wiˈix mbäät nnaygyuentˈäjtëm ko ndukmëtmaytyakëmë tëyˈäjtënë ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyaj yˈëxpeky?

⁹ Ko ja jäˈäy diˈib yˈëxpejkypyë Biiblyë tjaygyukë ko të tpäätyë tëyˈäjtën, ta tjantsy tyukxondaˈaky ets mbäädë net xëmë tnimaytyaˈaky tijaty jyajtypy. Ets nan yˈawijxypy ets ja fyamilyë tˈaxäjëdë tëyˈäjtën. Duˈun jyajtyë Fred, yëˈë jyënaˈany: “¡Njantsy tyukmëtmaytyäˈägaambyëtsë nety oypyënëty!”. Per näˈäty kyaj xëmë ja familyë tˈaxäjë. Extëm jyënaˈany ja nyëdoˈoxyë Fred: “Tëjëtsë nety xyajtsipkaˈxnë”. Ja tuˈugë toxytyëjk diˈib tëjkë ëxpëjkpë kyum 18 jëmëjt, jyënaˈany: “Wanaty wanatyëtsë nety ngupëkäˈäny”. Pën nyaˈëxpëjkëm tuˈugë jäˈäy diˈibë jyamyëët kyaj ttsojkënyëˈatyë tëyˈäjtën, oy ko ndukniˈˈijxëm wiˈix mbäät tnimaytyaˈaky ja tëyˈäjtën extëm kyaj dyajjotˈambëkët ja jyamyëët. Moisés jyënany: “Duˈunëts yam yäˈädë ääw ëyuk nasmatsëjäˈäny, ta tyuˈuy pyojyën, ets jyäˈtëty jap duˈun mä yëˈë jot winmäˈänyën, ta yëˈë määnikën, ta yëˈë tuu kyëdaˈagyën naxkëjxy, ets ta yëˈë määnik dyajxoogyën yëˈë [mëëy]” (Deu. 32:2, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés). Duˈun extëm ko wanaty tyuˈuy, yaˈoˈoyëp ja kojy pëjtaˈaky, nanduˈun mbäät wanaty wanaty nimaytyakëm ja tëyˈäjtën parë këkpäät jyäˈtët.

10-12. 1) ¿Wiˈixë Pedro ojts tkäjpxwijy ja Dios mëduumbë diˈibë jyamyëët kyaj yˈëxpeky? 2) ¿Wiˈixë Selma yajtukniˈˈijxë ets tpadunët ja käjpxwijën diˈib yajpatp mä 1 Peedrʉ 3:1, 2?

¹⁰ Dios duˈun twinmäˈänymyooyë apostëlë Pedro parë ojts tkäjpxwijy ja toxytyëjk diˈibë nyaˈay kyaj yˈëxpeky: “Naytyukkëdëkëdë  [o kajpxykyupëktë] ja mnyaˈay, es dëˈën, oy mnyaˈay tkamëbëktë ja Diosë yˈayuk, mdukˈaxäjëdëp ja Jesukristë kyaj jaˈagyëjxm ko wiˈix xyˈanëëmëdë, jaˈa dëˈën ko tˈixtët ko miits xyjikyˈattë wäˈätspë jikyˈäjtën es wintsëˈkën mëët” (1 Peed. 3:1, 2). Tuˈugë toxytyëjk mbäät tpudëkë nyaˈay parë tˈaxäjëdë tëyˈäjtën ko twintsëˈëgët, oy kyatsokëdët tsuj yajxon. Nanduˈun ja yetyëjk diˈibë nyëdoˈoxy kyaj yˈëxpeky, jëjpˈam ets dyaˈixëdët ja tsojkën mä tnigëbäjkˈatyë fyamilyë, oy ja nyëdoˈoxy tyukmëtsipˈatëdët (1 Peed. 3:7-9).

¹¹ Mä tyäˈädë tiempë, mayë Dios mëduumbë të tˈixtë ko jantsy pudëjkëbë tyäˈädë käjpxwijënë diˈibë Pedro yäjk. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajtyë Selma. Ko tyëjkë ëxpëjkpë mëdë Testiigëty, ja nyaˈay, Steve, ninuˈun tkaˈoyˈijxy. Steve jyënaˈany: “Axëëgëts nnayjäˈäwë, jotˈambëjkëts ets kyajëts nnijäˈäwë tijëts ndunëp”. Selma jyënaˈany: “Mätsë nety nganijawë tëyˈäjtën, kyajtsë nety oy mëët njukyˈaty. Ni jeˈeyëts mbäät wiˈix ngaˈˈanëëmë mët ko pojënë jyantsy jyotˈambeky. Ets kojëts ndëjkë ëxpëjkpë, ta mas axëëk jyaˈayˈajty”. ¿Wiˈixë Selma twinguwäˈkë tyäˈädë jotmay?

¹² Selma tim wëˈëm wyinmäˈänyoty ti tëgok ja Testiigë tukniˈˈijxë diˈibë nety yaˈëxpëjkëp. Yëˈë jyënaˈany: “Kojëts tëgok ojts xynyiminy ja Testiigë, kyajtsë nety nˈëxpëkäˈäny, pes uxëp tëjëtsë nety nayˈooyëty mëdë Steve ets tëjëtsë nety xyjantsy tyukjotˈambeky, pääty, määy täjpëtsë nety ets axëëgëts njantsy nyayjawëty. Tajëts ja nmëguˈukˈäjtëm ndukmëtmaytyaktääy wiˈixëtsë nety të njaty, tajëts xyˈanmääy ngäjpxëdë 1 Korintʉ 13:4-7. Njamyejtsypyëts kojëts njënany: Steve ninäˈänëmëts xykyatseky extëm yä jyënaˈany. Tajëts ja nmëguˈukˈäjtëm xyˈatsooy: Ets mijts, ¿myaˈijxëbë tsojkën extëm yä jyënaˈany? Tajëts nˈatsooy ko kyaj, mët ko tsipëts ntsokët extëm jyaˈayˈaty. Tajëts yuunk naxypy xyˈanmääy: Selma, ¿pën diˈib ëxpëjkp parë Dios tmëdunäˈäny? ¿Steve o mijts? Tajëts njaygyujkë ko tsojkëbëts nety nyajtëgatsëdë njäˈäyˈäjtën. Nmënuˈkxtakëtsë Jyobaa parëts xypyudëkët ets ntsokëdëts ja nyaˈay. Tajëts ja njotmay yˈoˈoyë wanaty wanaty”. Ja nyajxy 17 jëmëjt parë Steve ojts tˈaxäjë ja tëyˈäjtën.

¿TI MBÄÄT NIˈAMUKË NDUˈUNËM?

13, 14. ¿Wiˈix mbäät niˈamukë nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë fyamilyë kyaj yˈëxpeky?

¹³ Duˈun extëm ko wanaty tyuˈuy ets dyajtsamë naxwinyëdë parë dyajmuxyë ääy ujts, nanduˈun pyudëkëty tijaty ndukmëduˈunëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈibë fyamilyë kyaj Tyestiigëty parë yˈitët agujk jotkujk. Elvina, diˈib Brasil, jyënaˈany: “Päätyëts mëk nˈity mä tëyˈäjtën, mët kojëts ja nmëguˈuktëjk dyaˈixëdë tsyojkën”.

¹⁴ Ko nyaˈijxëmë tsojkën ets  nˈoyjyaˈaytyakëm, nan mbäät mëjwiin kajaa pyudëkëty ja jäˈäy diˈib kyaj yˈëxpeky. Duˈun jyajty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Nigeria, diˈib ojts tˈaxäjë tëyˈäjtën kyum mäjk tëgëk jëmëjt mä nety ja nyëdoˈoxy të tyëkë ëxpëjkpë. Yëˈë jyënaˈany: “Karrotyëtsë nety nëjkxtë mët tuˈugë Testiigë ko ja kyarrë myaˈty, ta ojts nyijkxy mä ja käjpn diˈib wingon wëˈëmp parë ojts tˈëxtäˈäyë Testiigëty. Ja Testiigëty tajëts xyajjäjtaktë ets ojts xyˈaxäjëdëts extëmxyëpts jyawë tëëyëp mëët nayˈixyˈäjtënë. ¡Ja tsojkënë diˈibëts nˈijx, yëˈë diˈibëtsë nety xëmë ja nëdoˈoxy të xytyukmëtmaytyaˈaky!”. Ja tuˈugë toxytyëjk diˈib Inglaterra, diˈib ojts tˈaxäjë tëyˈäjtën kyum 18 jëmëjt mä nety ja nyaˈay të tyëkë ëxpëjkpë, jyënaˈany: “Yëˈë Testiigëty xëmëts xywyoowdë nimajtsk kaabyë. Ets jantsy oyëts xëmë xyajnayjäˈäwëdë”. * Mä tyäˈädë paˈis, nanduˈun jyajty tuˈugë yetyëjk diˈib ok yˈaxäjë tëyˈäjtën, yëˈë jyënaˈany: “Ja Testiigëty miindëp mäjëtsë ndëjk ets yëˈëjëty nan xywyoowdëbëts mä tyëjk. Ojts dyaˈixëdë tsyojkën, ets mas kojëts nyajpaty mä hospital, nimayëts ojts xykyuˈixëdë”. Extëm nˈijxëm, niˈamukë mbäät nyaˈijxëmë tsojkënë parë ja nmëguˈukˈäjtëmë fyamilyë diˈib kyaj yˈëxpeky.

15, 16. ¿Wiˈix mbäät yˈittë jotkujk pënaty ijttëp mëdë fyamilyë diˈib kyaj Tyestiigëty?

¹⁵ Kyaj niˈamukë familyë tˈaxäjëyäˈändë ja tëyˈäjtën, oy jantsy oy njajäˈäyˈäjtëm o tsuj yajxon njanimaytyakëm ja tëyˈäjtën. Mbäät ninäˈä tkaˈoymyëdowdë o duˈunyëm xytyukmëtsipˈäjtëm (Mat. 10:35-37). Per oy kyatëgatsët, xëmë mbäät nyaˈijxëmë oybyë jäˈäyˈäjtën extëmë Dios mëduumbë. Pes tuˈugë yetyëjk diˈib ok tëjkë ëxpëjkpë, jyënaˈany: “Ko nyaˈijxëmë oybyë jäˈäyˈäjtën extëmë Dios mëduumbë, kyaj nnijäˈäjëm wiˈix mbäät dyajtëgatsy ja jyot wyinmäˈäny etsë jyot kyorasoon ja diˈib kyaj yˈëxpeky. Pääty ninäˈä mbäät ngajënäˈänëm ko të ngamadakëm”.

¹⁶ Per mbäät nˈijtëm jotkujk oy ja nfamilyëˈäjtëm kyatëkët ëxpëjkpë. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, ja kujk ttunyë mëjää 21 jëmëjt parë ja nyaˈay tˈaxäjëdë tëyˈäjtën. ¿Wiˈix nyayjawëty? Yëˈë jyënaˈany: “Jotkujkëts xëmë nnayjawëty mët ko nduumbyëts tijatyë Jyobaa kyupejkypy, nmëmëdoobyëts ets nduumbyëtsë mëjää parëts oy mëët nˈity. Jamëtsë nwinmäˈäny nbëjtaˈaky mä tijatyë Dios jyaˈäjtypy, extëm nˈëxpekyëts, nëjkxyëts mä naymyujkën, käjpxwäˈkxpë ets nbudëkëtsë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nˈëxpëjkëm. Tyäˈädë yëˈëjëts xypyudëjkëp parëts mas nmëwingonëdë Jyobaa ets nmëmëdowëdëts xëmë” (Pro. 4:23).

¡KËDII MˈËXTËKËWAˈAKY!

17, 18. ¿Ti mbäät pyudëkëtyë Dios mëduumbë parë kyaj yˈëxtëkëwäˈägët oy ja jyiiky myëguˈuk tkamëdundë Jyobaa?

¹⁷ Pën mijts naytyuˈugë Jyobaa xymyëduny, këdii mˈëxtëkëwaˈaky. Jamyats ko “Jyobaa kyaj tmastuˈudäˈänyë kyäjpn mët yëˈëgyëjxmë xyëë” (1 Sam. 12:22). Jyobaa xëmë yˈitäˈäny mët mijts pën ninäˈä xykyamastuˈuty (käjpxë 2 Crónicas 15:2). Panëjkxë tyäˈädë käjpxwijën: “Tukxondäˈägë Jyobaa ko mëjwiin kajaa yˈoyëty [...]. Yajnaxë mnëˈë mduˈu mä Jyobaa ets yëˈë tukˈijxpat” (Sal. 37:4, 5). Nuˈkxtäˈäk xëmë ets mmëbëk amumduˈukjot ko Jyobaa mbudëkëyanëp parë kyaj mˈëxtëkëwäˈägët oy ti tyun jyatëdët (Rom. 12:12).

¹⁸ Mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa parë mbudëkëdët mëdë myëjää ets xyajjaˈˈatëdë jotkujkˈäjtën mä mjëën mdëjk (Ebre. 12:14). Pes mbäät näˈä mjäˈty mä mjiiky mmëguˈugë kyorasoon. Ko tukëˈëyë xytyunët extëm mbäädë jäˈäy “tmëjˈix tmëjjawët ja Dios”, ta nëjkx mnayjawëty agujk jotkujk (1 Kor. 10:31). Jamyats ko abëtsemy nyaxwinyëdë xymyëdatyë mmëguˈuktëjk diˈib mtsojkëp ets mbudëkëyanëp.

[Notë diˈib noky ëxˈääy]

[Yajtëˈëwën]

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 30]

Ëxtäˈäyë winmäˈäny näˈä mbäät xynyimaytyaˈaky ja tëyˈäjtën

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 31]

Yaˈixëdë ko mnaytyukjotmaytyuunëp ja nmëguˈukˈäjtëmë jyamyëët diˈib kyaj yˈëxpeky