Mana cristiano familiawan tiyakuspapis, kusisqa kayta atikun

“Imata qan yachanki warmi[ykita chayri], qosaykita salvayta atinaykimanta?” (1 COR. 7:16.)

KUTICHIYKUNATA MASKʼAY

¿Imaynatá familiaresniyki creeyniykita qhisachaptinkupis wasiykipi allin kawsay kananpaq yanapawaq?

¿Imatá ruwawaq familiayki chiqa kaqpi interesakunanpaq?

Mana cristiano familiankuwan tiyakuqkunata, ¿imaynatá tukuy yanapasunman?

1. Juk runa Reinomanta willayta japʼikuptin, ¿imataq familianpi kanman?

JUK kutipi Jesús, apostolesninta kachachkaptin kayta nirqa: “Rispataj, willaramuychej: Diospa janaj pacha reinon qayllamunña”, nispa (Mat. 10:1, 7). Chay allin willaykunaqa, tukuy sunqu japʼikuqkunapaq allin kawsayta, kusiyta ima apamunman karqa. Chaywanpis Jesusqa apostolesninman, runas Reinomanta willayman churanakunankuta nillarqataq (Mat. 10:16-23). Wakin kutispi chay churanakuyqa, familia ukhullamantataq mayta llakichinanpaqjina kanan karqa (Mateo 10:34-36 leey).

2. Familiaresninku mana paykunajinachu creeptinkupis, ¿imaraykutaq cristianos kusisqa kayta atinkuman?

² Jehovamanta sutʼinchaqkuna, familiaresninku mana paykunajina creeptinku, ¿mana kusisqa kanankutachu niyta munan? Mana. Wakinkuna sinchi churanakuyta muchuptinkupis, mana tukuychu ajinapi rikukunku. Chantapis imaynapichus rikukusqanku mana wiñaypaqchu kanman. Familiaresninku churanakusqankuman, jukjinayasqankuman imaynatachus kutichisqanku mayta yanapanman. Chantapis Jehovaqa payman chiqa sunqu kaqkunata bendicen, mana allinpi rikukuptinku kusisqa kawsakunankupaq yanapaspa. Cristianosta kusisqa kanankupaq kaykuna yanapanman: 1) wasinkupi allin kawsayniyuq kanankupaq kallpachakusqanku, 2) mana cristiano familiankuta, chiqa religionta riqsinankupaq mana saykʼuspa yanapasqanku ima.

WASIYKIPI ALLIN KAWSAY KANANPAQ KALLPACHAKUY

3. ¿Imaraykutaq juk cristiano wasinpi allin kawsay kananpaq kallpachakunan tiyan?

³ Chiqan kaqpa mujun, mana cristiano familiarespa sunqunkupi ijinanpaq, wasipi allin kawsay kananpuni tiyan (Santiago 3:18 leey). Chayrayku juk cristianop familianpi  manaraq tukuychu cristianos kaptinkupis, wasinpi allin kawsay kananpaq mayta kallpachakunan tiyan. ¿Imaynatá chayta ruwanman?

4. ¿Imaynatá cristianos sunqu tiyasqa kawsakunkuman?

⁴ Cristianosqa sunqu tiyasqas kananchik tiyan. Chaypaqtaq mana saykʼuspa mañakuna, ajinamanta Diospa “sonqo tiyaykuyninta” japʼisun (Fili. 4:6, 7). Chantapis Jehovamanta yachakuspa, Bibliap yuyaychaykunasninmanjina kawsakuspa ima, sunqu tiyasqas, kusisqas ima kawsakunchik (Isa. 54:13). Tantakuykunapi, willaypi ruwanasninchikta ima, sunqu kʼajaywan juntʼaspa kusisqallataq kanchik. Mana cristiano familiaresninkuwan tiyakuqkunaqa, chay ruwaykunata juntʼanankupaq tukuy atisqankuta ruwanku. Sutʼincharinapaq, Luisamanta * parlarina. Qusan chiqa kaqman mayta churanakuptinpis payqa, wasinpi ruwaykunasninta tukuspa, Bibliamanta runasman yachachinanpaq tiempochakun. Pay nin: “Jehová bendeciwasqanrayku, willayman rinaypaq kallpachakuptiy, may allin riwan”. Chayrayku payqa sunqu tiyasqa, kusisqa, sunqu juntʼasqa ima kawsakun.

5. Familiaresninchik mana cristianoschu kaptinku, ¿ima chʼampaypitaq rikukunchik? ¿Maypitaq yanapata tarisunman?

⁵ Familiaresninchik mana cristianoschu kaptinkuqa, paykunawan allinpi kawsakunapaq mayta kallpachakunanchik tiyan. Chaytaq mana atikullanqachu, imaraykuchus wakin kutiqa Bibliawan churanakuq imasta ruwananchikta munanqanku. Ichapis wakinkunaqa, mana jinata ruwaptinchik phiñakunqanku. Chaywanpis sinchita sayasqanchikqa, qhipaman allinta kawsakunapaq yanapasun. Imatachus mañawasqanchik Bibliap nisqanwan mana churanakuptintaq, allin kanman kasunanchik mana phiñakunankupaq (Proverbios 16:7 leey). Mana atipanapaqjina chʼampaypi rikukuspaqa, ancianospa yuyaychayninkuta, “allin kamachi, yuyayniyoj[...]” publicacionespi yuyaychasqankuta ima maskʼana (Pro. 11:14).

6, 7. a) ¿Imaraykutaq wakin runas familianku Jehovamanta sutʼinchaqkunawan yachakunankuta mana munankuchu? b) Jehovamanta sutʼinchaq chayri Bibliamanta yachakuq, familian creeyninwan churanakuptin, ¿imatataq ruwanman?

⁶ Wasipi allin kawsay kananpaq, Jehovapi atienekunanchik tiyan, mana cristiano familiaresninchiktapis entiendenanchik tiyan (Pro. 16:20). Kunallanraq Bibliamanta yachakuqkunapis ajinallatataq ruwananku tiyan. Wakin runasqa, qusanku chayri warminku Bibliamanta yachakunankuta saqillanku, familiankupaq allin kasqanta yuyasqankurayku. Wakinkunataq mayta phiñakunku. Ester, pichus Diosta kunan yupaychan, qusan Jehovamanta sutʼinchaqkunawan Bibliamanta yachakuyta qallariptin, “mayta phiñarikusqanta” nin. Pay sutʼinchan: “Wakin publicacionesninta qʼupaman wikchʼupurqani, wakintataq ruphaykuchipurqani”, nispa. Gerardopis qallariypiqa, warmin Bibliamanta yachakunanta mana munarqachu, pay nin: “Achkha qharis, warminku saqra religionwan chʼawkiyachikunankuta manchachikunku. Chaymanta imaynatachus jarkʼanankuta mana yachaspataq phiñakunku”, nispa.

⁷ Bibliamanta yachakuqman qusan chayri warmin churanakuptin, ¿imaynatá yanapasunman? Yachakuchkasqanta mana saqinanchu kasqanta sutʼinchaspa. Ichapis qusanwan chayri warminwan kʼacha, respetoyuqtaq kaptin yuyayninta tikrachinman (1 Ped. 3:15). Gerardo nin: “Señorayman mayta agradeceni mana phiñakusqanmanta, nitaq imitamantapis jukjinayasqanmanta”. Señoran nillantaq: “Bibliamanta manaña yachakunayta niwarqa, umayta tʼuqpichkawasqankuta yuyaspa. Ñuqataq mana siminakunaypaq mayta kallpachakurqani, ichapis yuyasqan chiqa kasqanta nirqani,  chaywanpis ñuqa mana ajinachu kasqanmanta mana iskaychakusqayta sutʼincharqani. Yachakuchkarqani chay librotataq leerinanta nirqani. Leesqantawantaq niña imatapis niwarqachu, tʼukullataq qhipakurqa”. Kayta ama qunqakunachu: mana cristiano kaq, qusan chayri warmin cristiano ruwanasninta ruwananpaq lluqsiptin, qunqasqa sientekunman chayri celosakunman. Cristiano kaqtaq, kʼachamanta parlapayaspa yuyasqanta tikrachinanpaq yanapanman.

CHIQA RELIGIONTA RIQSINANKUPAQ YANAPAY

8. ¿Imatataq Pablo mana cristianowan casarasqas kaqkunaman nin?

⁸ Apóstol Pabloqa, cristiano kaqkuna, warminkuta chayri qusankuta Diosta mana yupaychasqankuraykulla, mana saqirparinankuta nirqa (1 Corintios 7:12-16 leey). * Chantá qusan chayri warmin ichapis chiqa kaqta japʼikunanta nirqa, chaytaq kusisqallapuni kanankupaq yanapanman. Chaywanpis qusankuta chayri warminkuta Bibliamanta yachakunankupaq yanapayta munanku chayqa, allin yuyaywan chayta ruwananku tiyan. Imatachus juk hermano ruwasqanta qhawarina.

9. Mana cristiano familiaresman Bibliamanta parlachkaspa, ¿imatá mana ruwanachu?

⁹ Bibliamanta yachakuqkunaqa chiqa kaqta tarisqankuta reparaspa mayta kusikunku, chayrayku ichapis yachakuchkasqankumanta diantinta parlankuman. Ajinata Fred ruwarqa, pay yuyarikun: “¡Tukuyman willarayta munarqani!”, nispa. Payqa, achkha runasjina, familiaresnin Reinomanta willayta usqhayllata japʼikunankuta munarqa. Chaywanpis mana jinapunichu kanman. Warmin yuyarikun: “Mayta saykʼuchiwarqa”, nispa. Wak warmimanta parlarina, payqa qusanmanta 18 watasninmanraq chiqa kaqta japʼikurqa. Pay nin: “Pisimanta pisilla yachakuyta necesitarqani”, nispa. Chiqa religionmanta mana yachayta munaq warmiyuqta chayri qusayuqta Bibliamanta yachachichkanchik chayqa, allin kanman paywan khuska yachakuchkasqanmanta mana sunquta nanachispalla, imaynatachus sutʼincharinanta sapa kuti ensayananchik. Moisés nirqa: “Yachachisqayqa para jina jichʼakamuchun. Yuyasqayqa chhulla jina kachun, qhora patapi chhillchi jina, chʼiki patapi yaku sutʼushaj jina” (Deu. 32:2). Arí, kaypi chayri jaqaypi, chiqa kaq sutʼuyjinalla chʼallpananqa, aswan allin kanman sinchi parajina kananmantaqa.

10-12. a) ¿Imatataq apóstol Pedro mana cristiano qusayuq chayri warmiyuq kaqkunaman yuyaycharqa? b) ¿Imaynatá Bibliamanta yachakuq, kay 1 Pedro 3:1, 2 nisqanta kasukuyta yacharqa?

¹⁰ Apóstol Pedro, Dios yuyaychasqanmanjina mana creyentewan casarasqa cristianasman kayta qillqarqa: “Qosaykichejwan  kʼumuykukoj sonqoyoj kaychej. Ajinamanta Diospa palabrampi mana creejkunapis, warmisninkoj sumaj kawsayninta rikuspa, mana parlasqalla Señorman kutirikunkuman kawsayniykichejta, kʼumuykukoj kasqaykichejtapis rikusqankurayku” (1 Ped. 3:1, 2). Juk warmi, mana kʼachamantachu, nitaq munakuywanchu qusan parlapayaptinpis, mayta respetaptin chiqa kaqmanta yachakunanpaq yanapanman. Kikillantaq cristiano qusapis, creesqanta warmin mana allinpaqchu qhawaptinpis, munakuywan kamachinan tiyan (1 Ped. 3:7-9).

¹¹ Kunanpis achkha cristianosqa, Pedrop yuyaychasqanta kasukuy, may sumaq kasqanta rikunku. Selmamanta parlarina, Jehovamanta sutʼinchaqkunawan yachakuyta qallariptin, qusan Steve mayta phiñakurqa. Qusan nin: “Mayta molestakurqani, celosakurqani, iskayrayarqani ima”, nispa. Selma nin: “Manaraq chiqa kaqmanta yachakuchkaptiypis, paywan kawsakuy uma nanay karqa. Runtu qarata saruspajina imatapis ruwanay karqa, imaptinchus imamantapis phiñarikullaq. Bibliamanta yachakuyta qallariptiytaq astawanraq karqa”. ¿Imataq payta yanaparqa?

¹² Selmaqa, Bibliamanta yachachiqnin juk kuti nisqanta mana qunqakunchu. Pay nin: “Mana yachakuyta munasqay pʼunchay karqa. Ñawpaq chʼisillapi juk imamanta mayta sutʼinchayta munasqayrayku, qusay maqaykuwarqa. Chayrayku llakisqa, manataq allinchu sientekurqani. Chaytataq hermanaman willakurqani, paytaq 1 Corintios 13:4-7 leerinayta niwarqa. Ñuqa kayta nisqayta yuyarikuni: ‘Qusayqa, ni jaykʼaq ajina munakuywan parlapayawanchu’, nispa. Hermanataq yuyayniyta tikrachinaypaq tapuwarqa: ‘¿Qamrí, chay munakuymanta mayqillantapis rikuchinkichu?’. Ñuqataq mana, nispa kutichirqani, phiñaskiri kasqanrayku mana atisqayta nirqani. Kʼachamantataq kutichiwarqa: ‘Selma, ¿pitaq cristiano kayta munachkanrí? ¿Stevechu chayri qamchu?’. Ajinamanta yuyasqayta tikrachinayta reparakurqani. Qusayta, aswan munakuywan parlapayanaypaq Jehovamanta yanapata mañakurqani, pisimanta pisitaq manaña jinachu karqa”. Steveqa 17 watasninman chiqa kaqta japʼikurqa.

¿IMAYNATÁ WAKKUNA YANAPASUNMAN?

13, 14. ¿Imaynatá mana cristiano familiaresninkuwan tiyakuq hermanosta yanapasunman?

¹³ Imaynatachus chhillchi para jallpʼata juqʼuchaspa plantitasta wiñachin, ajinata qutuchakuymanta hermanos, kʼacha kayninkuta rikuchispa, mana cristiano familiareswan tiyakuqkunata kusikunankupaq yanapankuman. Brasilmanta Elvina nin: “Chiqa kaqpi sinchita sayachkani chayqa, hermanosniy munakuwasqankurayku”, nispa.

¹⁴ Munakuyninchik, kʼacha kayninchik ima, mana cristiano familiaresninchikpa  sunqunkutapis kuyurichinman. Ajinata rikuchiwanchik Nigeriamanta juk hermano, pichus warminmanta 13 watasninmanraq chiqa kaqta japʼikurqa. Pay nin: “Jehovamanta sutʼinchaqwan viajachkarqani. Jinallapi auton fregarparikurqa, paytaq aswan qayllallapi kaq llaqtitaman, Jehovamanta sutʼinchaqkunata maskʼaq rirqa. Paykunataq wasinkuman waqyarikuwarqayku, unayñapis riqsiwaykumanjinataq atiendewarqayku. ¡Chayjina munakuymantamin warmiy parlallawaqpuni!”, nispa. Inglaterramanta juk warmiqa, qusanmanta 18 watasninman cristianaman tukurqa. Pay yuyarikun: “Hermanosqa iskayniykutapuni mikhunapaq waqyarikuwaq kayku. Sumaqta sientechiwaq kanku”, nispa. * Jinallataq chay suyumanta juk runawan karqa. Payqa warminjina Jehovamanta sutʼinchaqman tukurqa. Pay nin: “Hermanosqa wasiykuman jamuq kanku chayri wasinkuman waqyarikuwaq kayku. Ñuqaykumanta llakikusqankuta rikuchiwaq kayku, astawanpis hospitalpi kachkaptiy achkhas waturikuwarqanku”, nispa. Arí, hermanospa mana cristiano familiaresninkumanta interesakuspa, tukuy yanapakuyta atinchik.

15, 16. ¿Imataq mana cristiano familiawan tiyakuqkunata kusisqallapuni kanankupaq yanapanman?

¹⁵ Cristianos chiqa kaqmanjina may chhika watasta sumaqta kawsakuspa, mana sunquta nanachispalla willaptinkupis, mana tukuy qusaschu chayri warmischu, wawaschu, nitaq familiareschu chiqa religionman yaykunqanku. Ichapis ni jaykʼaq chaypi interesakunqankuchu chayri sinchita qhisachallanqankupuni (Mat. 10:35-37). Chaywanpis, paykuna chawpipi cristianojinallapuni kana. Juk runa, pichus warminmanta qhipaman hermanoman tukurqa nin: “Cristianosjina kawsakunchik chayqa, warminchikpa chayri qusanchikpa sunqunpi, yuyayninpi imachus kananta mana yachanchikchu. Chayrayku ni jaykʼaq saykʼunachu”.

¹⁶ Cristianosqa, familianku chiqa kaqta mana riqsiyta munaptinkupis kusisqallapuni kawsakunkuman. Juk hermanaqa 21 watastaña qusan Reinomanta willaykunata japʼikunanpaq kallpachakuchkan. ¿Imayná sientekun? Pay nin: “Kusisqallapuni kawsakuni, imaraykuchus Jehovap sunqunta kusichinaypaq, chiqa sunqu kanaypaq, paywan masichakusqayta sinchiyachinaypaq ima kallpachakullanipuni. Chantapis Bibliata ukhunchanaypaq, tantakuyman rinaypaq, willanaypaq, hermanosta yanapanaypaq ima tiempoyta churani. Ajinamanta sunquyta jarkʼani, Jehovap qayllanpitaq sientekuni” (Pro. 4:23).

¡AMA SAYKʼUYCHU!

17, 18. ¿Imaynatá juk cristiano, familiaresnin Jehovata mana sirviptinkupis mana saykʼunmanchu?

¹⁷ Jehovata chiqa sunqullawanpuni sirvichkanki chayqa, familiayki mana munaptinpis ama saykʼuychu. Kayta ama qunqaychu: Jehovaqa “sutinta jatunchananrayku mana saqesonqa[chu]” (1 Sam. 12:22). Payqa qamwan kanqa, sichus paywan kanki chayqa (2 Crónicas 15:2 leey). Chayrayku “Tata Diosta munakuspa mayta kusikuy, [...]. Tata Diospa makisninman kawsayniykita churay. Paypi atienekuy” (Sal. 37:4, 5). “Mana saykʼuspa Diosmanta mañaku[llay]puni”, ima kaptinpis Janaqpachapi Tatanchik yanapasunanpitaq mayta atienekuy (Rom. 12:12).

¹⁸ Wasiykipi allin kawsay kananpaq, Jehovamanta espíritu santonta mañakuy (Heb. 12:14). Ichapis juk pʼunchay familiaresniykip sunqunkuta kuyurichinqa. “Dios jatunchasqa kanampaj” tukuy imata ruwaspaqa kusisqa, sunqu tiyasqa ima kanki (1 Cor. 10:31). Kayta ama qunqaychu: mana sapaykichu kachkanki, Jallpʼantinmanta hermanospa munakuynin, yanapaynin ima qamwan kachkan.

[Sutʼinchaykunasnin]

[Tapuykuna]

[28 paginapi dibujo/foto]

Ima ratopichus creeyniykimanta sutʼinchanaykipaq allinta qhawarikuy

[29 paginapi dibujo/foto]

Mana cristiano qusasmanta chayri warmismanta interesakuna