Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Asoo “Keleseɛnema” Amuala A Di Kelaese Ngilehilelɛ Zo A?

Asoo “Keleseɛnema” Amuala A Di Kelaese Ngilehilelɛ Zo A?

Asoo “Keleseɛnema” Amuala A Di Kelaese Ngilehilelɛ Zo A?

KELESEƐNEMA nyɛ a wɔ ɛkɛ a? Atlas of Global Christianity bɔ amaneɛ kɛ wɔ 2010 ne anu, ɛnee Keleseɛnema kɛyɛ mgbe mgbe 2.3 a wɔ ewiade kɔsɔɔti a. Buluku ko ne ala eza hanle kɛ Keleseɛnema ɛhye mɔ wɔ ɛzonlenlɛ mɔɔ bo 41,000 la anu, noko asolo biala ngilehilelɛ nee ye ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo. Kɛmɔ menli mɔɔ ka kɛ bɛle “Keleseɛnema” la anye zo ɛda bɛ la ati, menli mɔɔ gyi ahane la adwenle ɛzɛkye anzɛɛ ɛnnwu mɔɔ bɛyɛ a. Bie a bɛbabiza bɛ nwo kɛ, ‘Asoo menli mɔɔ ka kɛ bɛle Keleseɛnema la amuala a di Kelaese ngilehilelɛ zo amgba a?’

Bɛmaa yɛzuzu edwɛkɛ ne anwo wɔ adenle fofolɛ zo. Ɔwɔ kɛ awie mɔɔ ɛlɛtu adenle la maa kpanyinli mɔɔ wɔ ɛweɛne ne azo la nwu maanle mɔɔ ɔvi nu la. Eza ɔwɔ kɛ ɔfa kɛlata bie anzɛɛ pasepɔto ɔdi nwolɛ daselɛ. Zɔhane ala a ɔnle kɛ nɔhalɛ Keleseɛnenli ka ye ɔ nloa anu ala kɛ ɔdie Kelaese ɔdi a. Ɔwɔ kɛ ɔyɛ ninyɛne bie mɔ ɔfa ɔdi nwolɛ daselɛ. Duzu debie ɔ?

Bɛlumuale bɛvale edwɛkɛkpɔkɛ “Keleseɛnema” bɛlile gyima wɔ ɛvolɛ 44 Y.M. Baebolo kɛlɛvolɛ Luku bɔle amaneɛ kɛ: “Na Anteɔko ɛkɛ yɛɛ bɛlumuale bɛvɛlɛle ɛdoavolɛma ne Keleseɛnema a.” (Gyima ne 11:26) Menli mɔɔ bɛvɛlɛle bɛ Keleseɛnema la ɛnee le Kelaese ɛdoavolɛma. Duzu a maa awie yɛ Gyisɛse Kelaese ɛdoavolɛ a? The New International Dictionary of New Testament Theology kilehile nu kɛ: “Gyisɛse ɛdoavolɛ mɔɔ [awie] bayɛ la kile kɛ ɔbavi ye ɛhulolɛ nu . . . yeava ɔ nwo amuala yeabɔ afɔle wɔ ye ngoane mekɛ kɔsɔɔti anu.” Nɔhalɛ Keleseɛnenli a le awie mɔɔ fi ye ɛhulolɛ nu di Gyisɛse, mɔɔ vale Keleseɛne ɛzonlenlɛ ne ziele ɛkɛ ngilehilelɛ nee ye adehilelɛ zo bɔkɔɔ la.

Asoo yɛbahola yɛanwu menli zɛhae wɔ menli dɔɔnwo mɔɔ fɛlɛ bɛ nwo Keleseɛnema la avinli? Duzu a Gyisɛse mumua ne hanle kɛ bɛbagyinla zo bɛanwu ye nɔhalɛ ɛdoavolɛma a? Maa yɛzuzu kɛzi Baebolo ne bua kpuyia ɛhye mɔ la anwo. Yɛbazuzu edwɛkɛ nnu mɔɔ Gyisɛse hanle mɔɔ ɔbaboa yɛ yeamaa yɛanwu ye nɔhalɛ ɛdoavolɛma la anwo wɔ edwɛkɛ mɔɔ doɔdoa zo la anu. Yɛbanwu kɛzi alumua Keleseɛnema ne yɛle nwolɛ neazo la. Na yɛanlea saa menli mɔɔ ka kɛ bɛle Keleseɛnema ɛnɛ la bie mɔ da subane ɛhye mɔ ali a.