Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

«Mya te twitz txʼotxʼ qe»

«Mya te twitz txʼotxʼ qe»

«Mya te twitz txʼotxʼ qe»

«Ma che el ikʼun kyuʼn xjal, porke mya te twitz txʼotxʼ qe» (JUAN 17:14).

¿Tiʼ tajtoq Jesús tuʼn ttzaj tqʼamaʼn? Tej tten Jesús tzalu twitz Txʼotxʼ, tqʼama qa nya te twitz txʼotxʼ tuʼnju mintiʼ okx tqʼon tibʼ kyxol qe xjal in che kawin. Tqʼama jlu: «Aju nkawbʼile mya te twitz txʼotxʼ; noqwit te twitz txʼotxʼ nkawbʼile, mawtlo che qʼojin qeju ateʼ wukʼile tuʼn miʼn nxi qʼoʼne tuj kyqʼabʼ xjal judiy. Ex aju nkawbʼile myatzun te tzalu» (Juan 18:36). Ax ikx, xi tqʼamaʼn Jesús kye t-xnaqʼtzbʼen tuʼn miʼn kyyasun ex tuʼn tel kyikʼun qe mod nya bʼaʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios (Mateo 20:25-27).

Aju techel kubʼ kyqʼoʼn tnejel okslal. Tqʼama aj tzʼibʼil Jonathan Dymond jlu kyiʼj tnejel okslal: «Mintiʼ e xi [toj qʼoj] maske jakutoq tzʼok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj, jakutoq kubʼ qʼoʼn kychʼixwi, jakutoq che okx qʼoʼn toj cárcel moqa jakutoq che kubʼ bʼyoʼn». Kubʼ kyximen tuʼn tikʼx yajbʼil kyuʼn noq tuʼn miʼn kyonin tiʼj jun kʼloj soldad. Ax ikx, e ok ojtzqiʼn kyuʼn txqantl tuʼnju tbʼanel kymod. Tuʼntzunju, xi qʼamaʼn jlu kye: «Qe txqantl xjal in che labʼin kyiʼje tuʼnju mya mojl in che bʼete kyukʼil, ex mya kytzoqpin kyibʼe kyukʼil ik tzaʼn kye mintiʼ kyjukʼbʼil kyibʼ, kyjaʼtzun in che yolin mya bʼaʼn kyiʼje» (1 Pedro 4:4). Ax ikx kubʼ ttzʼibʼin Will Durant jlu: «Tuʼnju ok tilil kyuʼn okslal tuʼn kynimen te Dios ex tuʼn kyten saq twitz, tukʼil techel kubʼ kyqʼoʼn kubʼ kyyekʼin qa el kyikʼun kybʼinchbʼen qeju oʼkx e ximen kyiʼjx ex qeju mintiʼ e kʼulin te Dios».

¿Alkyeqe in nel kykanoʼn techel kyaj kyqʼoʼn tnejel okslal? Tqʼama uʼj New Catholic Encyclopedia jlu tiʼjju tuʼn miʼn tokx qqʼon qibʼ kyoj tiʼchaq te twitz Txʼotxʼ: «Qa ma qo ximen tiʼj, mintiʼ jun tiquʼn jaku tzaj tqʼamaʼn xjal qa nya bʼaʼn tuʼn tajbʼen jun arma tuʼn». Ax ikx, tqʼama uʼj Reformierte Presse tiʼj jun tqanil etz tuʼn organización de derechos humanos African Rights, qa «oʼkx qe testigos de Jehová mintiʼ e onin» tej kyonin kykyaqil iglesia tuʼn kykubʼ bʼyoʼn xjal atz Ruanda toj 1994.

Tzaj tbʼis jun aj xnaqʼtzal ex tqʼama qe yol lu tiʼjju nya bʼaʼn bʼant kyuʼn nazi: «Ni jun kʼloj xjal xiʼ denunciaril tkyaqil nya ax tok yol kyqʼama [nazi], aju nya bʼaʼn kybʼinchbʼen ex junjuntl tiʼchaq bʼant kyuʼn». Pero tej tjyon tqanil toj Museo Conmemorativo del Holocausto te Estados Unidos, kubʼ ttzʼibʼin jlu: «Ma tzʼel nnikʼe tiʼj qa nya ax tok aju kubʼ nximane». ¿Tiquʼn tqʼamaʼn jlu? Tuʼnju el tnikʼ tiʼj qa kukx e ten testigos de Jehová tzʼaqli twitz Dios.

Yajtzun toj ambʼil jaʼlo, ¿alkyeqe in nel kykanoʼn kymod tnejel okslal? In tzaj tqʼamaʼn uʼj U.S. Catholic qa «chʼixme kykyaqil kuʼxun católico ya mintiʼ in xi kynimen t-xnaqʼtzbʼil iglesia tuʼnju in che anqʼin junx moqa in che kubʼ kuẍe maske naʼmxtoq kykubʼ mojeʼ». Ax ikx in tzaj tqʼamaʼntl uʼj lu aju tqʼama jun diácono. Tqʼama: «Kyxol qeju xjal in chin onine kyiʼj, mas te 50% ya in che anqʼin tukʼil jun xuʼj moqa tukʼil jun xinaq ex naʼmxtoq kykubʼ mojeʼ». Ex in tzaj tqʼamaʼn The New Encyclopædia Britannica qa in nok tilil kyuʼn testigos de Jehová «tuʼn kyten saq toj tkyaqil tten kyanqʼibʼil».