Ir al contenido

Ir al índice

«Maʼ reh ta i wach akʼal taqeh»

«Maʼ reh ta i wach akʼal taqeh»

«Maʼ reh ta i wach akʼal taqeh»

«X-ixowjik kiwach ruʼuum i wach akʼal, ruʼuum maʼ reh ta i wach akʼal taqeh» (JUAN 17:14, RLLH).

¿Chajariik xraaj ruqʼorom i Jesús? Reʼ reh maʼ jeʼ ta naq rukabʼ taqeh i tinamit, maʼ irumin ta naq riibʼ pan política eh ruukʼ i kibaʼnooj i tinamit pan ruqʼijil. Reʼ reh xuqʼor: «Reʼ i runimaal i wajaawriik i hin maʼ reʼ ta reh ayuʼ wach akʼal. Wi ta reh ayuʼ wach akʼal, reʼ i tinamit nee naq inki aʼn i peleto chi nukoʼljiik, reh chi maʼ nee ta naq kinkiqʼasaj pan kiqʼabʼ taqe i kʼamal kibʼeeh i aj judío» (Juan 18:36). Jeʼ reʼ noq, reʼ reh xukʼuhtaaj keh taqeh i rajtahqaneel chi maʼ na ta kibʼanam keh i naʼojbʼal eh i qʼorik re’ i maʼ irukʼam ta riibʼ ruukʼ iruqʼor Santo Laj Huuj (Mateo 20:​25-​27).

Reʼ kehtalil taqeh i peet ajnimaneel. Reʼ ajtzʼihbʼ Jonathan Dymond, xuqʼor chi reʼ taqeh peet rajloqʼineel i Dios «maʼ xkaaj ta ojik pan qʼaqʼinik, atoobʼ ta ne naq inchalik i kʼaxkilal chi kinaah, jeʼ rukabʼ i kʼixbʼilal oon chi ne kikojarik preexo oon ne kikantesjik». Maʼxta naq inkaaj reh chi ne kiʼikʼik pan tiʼ kʼaxik ruum chi maʼ ajwach ta naq aj chiʼij inkaaj ojik. Reʼ wilih irubʼan chi maʼ jenaj ta naq kiwach kuukʼ taqeh kʼachareel. Ruum aj reʼ, xq’orarik keh: «yuʼnaak inkilow chi maʼ hat ta taq chik haaʼ chubʼanariik i yiibʼ wach naʼojbʼal, reʼ i xa nkikʼsaj chik naah rubʼanariik. Ruum i reʼ, maʼ tiklik ta chik kiqʼorik taq chawiij» (1 Pedro 4:​4). Jeʼ rukʼab xuqʼor irutz’ir riij ink’ularik, re’ Will Durant «re’ inkib’an naq i ma’ holohik ta laj na’ojb’al, ma’ holohik ta naq inkil taqeh ajnimaneel eh inkixowaaj naq kiwach, ruum chi inkikoj naq pan kik’achariik iruq’or i Santo Laj Huuj».

¿Ajwach inkib’an i wilih yuʼnaak? Noq qojqʼorik chi riij chi maʼ kiʼibʼ ta oq wach qakʼux, reʼ huuj New Catholic Encyclopedia iruqʼor chi «reʼ i ojik pan qʼaqʼinik xti qʼeʼ naq ko ruman eh chi maʼxta naq ne inqʼatwik keh chi maʼ ne ta kiʼooj, atoobʼ ta reʼ kikapebʼaal iruqʼor keh chi maʼchih». Jenaj huuj reh suecia xuqʼor chi chuʼnchel taqeh iglesia xiwihʼik chupaam i kansanik xbʼanarik pan 1994 ar Ruanda, eh xa reʼ woʼ «taqeh testigo reh Jehova maʼ xiwihʼik ta ar».

Jenaj ajkʼuhtanel inq’orik chi riij i nimlaj kansanik xkib’an taqeh nazi, eh xuqʼor: «maʼ jenoʼ tzuhbʼ oon jenoʼ molaabʼ reh jenoʼ tinamit xwuktik eh xqʼorik chi riij taqeh i chukuj qʼorik eh chu’nchel i ti’ k’axik xk’ularik pan q’aq’inik wilih». Xa reʼ la, noq xusikʼ runaʼojbʼal pan Museo Conmemorativo reh Estados Unidos, reʼ reh xutzʼihbʼaaj: «Yuʼnaak wehtʼal chi maʼ jeʼ ta reʼ xkʼularik». Xunabʼeej, chi atoobʼ ta tiʼ xkikʼul taqeh testigo reh Jehová, maʼ xkiqʼehtaaj ta wach taqeh inkinimaj.

¿Ajwach inkikʼam keh i rehtalil taqeh peet rajloqʼineel i Dios chi riij chi saq wach i kʼacharik? Reʼ huuj U.S. Catholic iruqʼor: «Chuʼnchel taqeh kʼijool católico maʼ inkikʼam ta naah iruk’uhtaaj i kiʼiglesia chi riij i yohkik ruuk’ jenoʼ kʼachareel noq maʼ kaxaro ta taqeh». Chi riij i reʼ, iruqʼor i xuqʼor jenaj ajkʼamal bʼeeh: «Yejal siento keh i kʼachareel inuyeew kinaʼojbʼal, kʼacharik chik inkibʼan ruukʼ i kuchʼihil noq kichalik chi rupahqaljiik chi inkaaj kib’anam kaxaro». Reʼ huuj The New Encyclopædia Britannica iruqʼor chi reʼ taqeh testigo reh Jehova «inkiyeew kikʼux reh chi saq wach i kikʼachariik jeʼ rukʼab iruk’uhtaaj i Santo Laj Huuj».