Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Malu a mîdima mmabi anyi?

Malu a mîdima mmabi anyi?

Malu a mîdima mmabi anyi?

Katshia ku buana Barbara * uvua umona bikena kumona, umvua mêyi ne uvua mutuishibue ne: uvua uyukila ne balela bende bakavua bafue. Yeye ne bayende Joachim bavua babala mikanda ya malu a mîdima ne kuluabu kumanya mua kumvuija malu ku diambuluisha dia lumuenu. Malu abu a mîdima aa avua maleje ne: bavua ne bua kupeta makuta a bungi, ne bakapeta makuta a bungi mu mudimu wabu. Dimue dituku, lumuenu luabu elu luakabadimuija ne: bantu babidi babi bavua ne bua kulua ku nzubu kuabu, lolu kubambila tshivuabu ne bua kuenza bua ku dilama.

NANSHA mudi ditaba malu a mîdima dimueneka dikale dia kale, nditangalake bikole mu bantu. Bantu ba bungi pa buloba badi bavuala bijimba anyi baya kumonangana ne bena mbuku bua babambile tshikala mua kubafikila mu matuku atshilualua anyi tshidibu mua kuenza bua kudikuba ku njiwu. Mukanda mukuabu wa mu Allemagne udi wamba ne: “Enternete udi ukoka ntema ya bantu bikole ku bualu buonso bua mîdima ne ubasaka bua kubumanya.”​—Focus.

Udiku mumanye tshidi Bible wamba bua malu a mîdima anyi? Tshidi Bible wamba mu bualu ebu tshidi mua kukukemesha.

Tshidi Bible wamba bua malu a mîdima

Mukenji uvua Nzambi muelele bena Isalele uvua wamba ne: ‘Muntu kikadi munkatshi muenu, nansha mutempi wa mbuku, nansha muena dijimbu nansha muena bilengulengu, nansha muena buloji, nansha musesuishi wa bantu ne milowu yende, nansha mutendeledi wa bakishi, nansha muena mupongo, nansha muena lubuku lua muzangu. Muntu yonso utu wenza malu au udi bu tshintu tshibi ku mêsu kua Yehowa.’ (Dutelonome 18:10-12) Bua tshinyi mukenji wa Yehowa uvua ubenga bikole menemene malu a mîdima?

Anu bu mutudi baleje kuulu eku, bantu ba bungi badi bitaba ne: badi ne muoyo badi mua kuyukila ne bafue, ne malu adibu babambila kudi bena majimbu adi afumina kudi bafue. Malongesha aa adi afumina ku malu adibu balongesha mu bitendelelu bia bungi a ne: bafue badi ne muoyo mu muaba wa mu nyuma. Kadi Bible yeye udi wamba ne: “Bafue kabena bamanye bualu bumue.” (Muambi 9:5) Bible udi wakula bua bafue bu badi balale tulu tukole, kabayi bamanye bualu nansha bumue budi buenzeka muaba udibu. * (Matayi 9:18, 24; Yone 11:11-14) Bu mudibi nanku, udi mua kudiebeja ne: mmunyi mutudi mua kumvuija malu a mîdima adibu bambila bantu? Malu adibu bambila bantu aa adi afuma kuepi?

Diyukidilangana ne nyuma mibi

Miyuki idi mu Evanjeliyo idi ileja ne: pavua Yezu pa buloba uvua muyukile ne nyuma mibi. Mâko 1:23, 24 udi wamba ne: “Nyuma wa bukoya” wakambila Yezu ne: “Ndi mukumanye” bimpe. Kakuyi mpata, nyuma mibi mmikumanye wewe pebe. Kadi wewe udi mumanye tshidiyi anyi?

Kumpala kua Nzambi kufukaye bantu, wakafuka bifukibua bia mu nyuma anyi banjelu binunu ne binunu. (Yobo 38:4-7) Banjelu badi ne nsombelu mupite wa bantu. (Ebelu 2:6, 7) Badi ne bukole ne meji a bungi, ne bavua bafukibue bua kuenza disua dia Nzambi. Mufundi wa misambu wakimba ne: ‘Nuvudijile Yehowa disanka, nuenu banjelu bende, badi bena bukitu mu bukole buabu, badi benza dîyi didiye wamba.’​—Musambu 103:20.

Bible udi uleja ne: mu tshikondo kampanda bamue banjelu bakatuadija kupetangana ne bantu mu mushindu uvua Yehowa kayi muanyishe to. Bavua ne tshipatshila kayi? Muanjelu wa kumpala wakenza bualu ebu, wakashima bantu ba kumpala Adama ne Eva bua kubasemeja kule ne Nzambi Mufuki wabu. Mu dienza nunku, wakadivuija nkayende Satana Diabolo, mushiminyinyanganyi wa malu ne muluishi wa Nzambi.​—Genese 3:1-6.

Pashishe, banjelu bakuabu ‘bakashiya muaba wabu mene’ mu diulu, kuangatabu mibidi ya bantu ne kutuadijabu kuenda masandi ne bakaji bimpe kumona ba pa buloba. (Yuda 6; Genese 6:1, 2) Banjelu bavua batomboke aba ne ndelanganyi yabu bakakengesha bantu ne kufikishabu buloba ku ‘diuwula tente ne malu mabi.’ Udi pamuapa mumanye muyuki wa mu Bible wa mushindu uvua Nzambi mujikije malu mabi ne mubutule bantu babi ba mu tshikondo tshia Nowa ne Mvula wa kabutu.​—Genese 6:3, 4, 11-13.

Mvula wa kabutu eu wakasaka banjelu aba bua kulekelabu mibidi ya bantu ne kupinganabu mu muaba wa mu nyuma. Kadi Mufuki kakabanyishila bua kupinganabu ‘muaba wabu’ wa ku ntuadijilu to. Kadi bakabapuekesha milongo mu nsombelu udibu bafuanyikija ne “nyongolo ya mîdima.” (2 Petelo 2:4, 5) Bible udi ubikila banjelu bavua batombokele Nzambi abu ne: “bademon.” (Yakobo 2:19) Bobu ke badi basaka bantu bua kuenza malu a mîdima.

Tshidi bademon basue

Tshipatshila tshia kumpala tshidi natshi nyuma mibi padiyi iyukila ne bantu nkubapangisha bua kutendelela Yehowa Nzambi mulelela. Bintu anyi makole adi bantu badi benza malu a mîdima bela meji ne: badi nawu kaena ne bualu bua nsongo, kadi adi apangisha anu bantu bua kupeta dimanya dijalame dia Nzambi ne kukolesha malanda abu nende.

Tshipatshila tshibidi tshia bademon tshidi mua kumuenekela mu mushindu uvua mfumuabu Satana mutete Yezu. Satana wakaleja Yezu ‘makalenge onso a pa buloba ne butumbi buawu.’ Ntshinyi tshivua Satana ujinga? Uvua ujinga bua Yezu ‘atue binu panshi, amukukuile.’ Eyowa, Satana ne bademon mbasue bua bantu babatendelele. Kadi Yezu wakabenga lungenyi elu lua kutombokela Nzambi ne kulekela ntendelelu mulelela.​—Matayi 4:8-10.

Nyuma mibi eyi kayitu itamba kuyukila patoke ne bantu lelu bu muvuayi miyukile ne Yezu to. Kadi idi iyukila ne bantu mu mayele mu mishindu idi imueneka bu idi kayiyi mibi, bu mudi kutangila bimanyinu mu mitoto ne ngondo, dimona malu mu lumuenu, dibala mishonyi ya mu tshianza ne dikeba bimanyinu kampanda mu bilota. Bantu kabakushimi ne malu a mushindu eu. Malu aa adi afikisha muntu ku dipetangana ne nyuma mibi. Nyuma mibi idi yenza mudimu ne malu adi amueneka bu mimpe bua kushimakaja bantu ne tshipatshila tshia kubapangisha bua kutendelela Yehowa. Padi nyuma mibi kayiyi ikumbaja tshipatshila tshiayi, itu misangu ya bungi ikengesha bantu ne ivuija badiyi ikuata mu buteyi bu bapika. Bikalabi bikuenzekala nunku, ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kudipatula mu bupika buayi?

Mua kuepuka malu a mîdima

Kudishimi to, nyuma mibi itu iyukila ne bantu mbaluishi ba Nzambi, ne nebikale mua kuyibulutula kumpala eku. (Yuda 6) Idi isokoka tshidiyi ne ishima, yakula pa muaba wa bafue. Mmunyi muudi mua kudiumvua wewe mujingulule ne: mulunda webe uvua musokoke tshidiye ne tshipatshila tshia kukupangisha malu mimpe kampanda? Newenze tshinyi wewe mujingulule ne: muntu uudi mudie nende bulunda ku Enternete udi ukulobesha bua kuenda nebe masandi? Dikala mu malanda ne bademon mbualu budi ne njiwu minene. Udi ne bua kuenza muebe muonso bua kukosa malanda ne nyuma mibi. Ntshinyi tshiudi mua kuenza?

Pavua bamue bantu ba mu Efeso wa kale balonge tshidi Bible wamba bua malu a mîdima, bakamona ne: bivua bikengela kuosha mikanda yabu ya malu a majimbu ivua imueneka mikale ya makuta a bungi. ‘Bakayosha ku mêsu kua bantu bonso.’ (Bienzedi 19:19, 20) Lelu eu mu bintu bidi bitangila malu a majimbu mudi mikanda, bijimba, ne bintu bikuabu bia mushindu eu ne mudi kabidi matadi, manaya a ku ordinatere ne malu a ku Enternete. Udi ne bua kudiepula ku malu onso adi amueneka bu malu a mîdima.

Vuluka bualu bua mulume ne mukajende butuvua bakule ku ntuadijilu kua tshiena-bualu etshi. Ku diambuluisha dia lumuenu luabu luvuabu batangila bakajingulula ne: bantu babi bavua ne bua kulua ku nzubu kuabu kadi kabavua ne bua kubateleja anyi kuitaba malu avuabu ne bua kubambila. Kadi pavua Bantemu ba Yehowa babidi aba Connie ne Gudrun bakokole ku tshiibi tshiabu babambila ne: bavua babatuadile lumu luimpe lua Nzambi, Joachim ne Barbara bakangata dipangadika dia kubateleja. Muyuki wabu wa kabafikisha ku diakula bua malu a mîdima, Connie ne Gudrun bakumvuija bualu ebu bimpe ku diambuluisha dia Bible. Bakatuadija kulonga nabu Bible.

Mu matuku makese Joachim ne Barbara bakangata dipangadika dia kukosa malanda ne bademon. Bantemu aba bakabumvuija ne: bademon kabakusanka bua dipangadika dinudi bangate edi to. Mu bulelela, Joachim ne Barbara bakapeta ntatu bua tshikondo kampanda ne bademon bakabatatshisha bikole. Mu bule bua tshikondo kampanda, bavua batshina butuku buonso too ne pakayabu kubuela mu nzubu mukuabu bua kupeta disulakana. Mu tshikondo tshivuabu batata etshi, bakashala beyemene mêyi adi mu Filipoi 4:13 adi amba ne: ‘Ndi mumanye mua kuenza malu onso mu Mukalenge udi unkolesha.’ Yehowa wakabenesha dipangadika diabu ne bademon bakalekela kubatatshisha. Lelu eu Joachim ne Barbara badi ne disanka dia kutendelela Yehowa, Nzambi mulelela.

Bible udi ulomba bantu bonso badi basue kupeta masanka a kudi Yehowa ne: ‘Nudikokeshe kudi Nzambi; kadi nukandamene Diabolo, ne yeye neanunyeme. Semenayi pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nenu.’ (Yakobo 4:7, 8) Wewe musue, Yehowa Nzambi udi mua kukuambuluisha ne neakuambuluishe bua kupatuka mu bupika bua bademon. Padi Joachim ne Barbara bavuluka mudibu bapatuke mu bupika bua bademon, badi bitaba ne muoyo mujima mêyi adi mu Musambu wa 121:2 adi amba ne: “Dikuatshisha dianyi didi difuma kudi Yehowa.”

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Tudi bashintulule mêna.

^ tshik. 7 Bua kumanya malu a bungi adi atangila bafue, bala nshapita 6, udi wamba ne: “Bafue batu penyi?” mu mukanda wa Bible utu ulongesha tshinyi menemene? mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 11]

Malu a mîdima adi apangisha bantu bua kuikala mu malanda mimpe ne Nzambi

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 12]

‘Semenayi pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nenu.’​—Yakobo 4:8.