Beto Mona Kyese Sambu na Kivuvu na Beto

“[Kele ti kivuvu ya] moyo ya mvula na mvula. Nzambi yina ke tubaka luvunu ve me silaka beto moyo yina ntama mpenza.”​—TITO 1:2.

MVUTUKILA

Sambu na inki beto kezaba nde kyese kevandaka na zulu ntangu mupakulami mosi mefwa ya kwikama?

Inki mutindu kulungana ya kivuvu ya mameme yankaka kewakana ti kulungana ya kivuvu ya bapakulami?

Sambu beto mona kulungana ya kivuvu na beto, inki “bikalulu ya santu” beto fwete monisa?

1. Inki mutindu kivuvu yina Yehowa mepesaka beto lenda sadisa beto na kukanga ntima?

YEHOWA kele ‘Nzambi yina kepesaka kivuvu.’ Ntumwa Polo tubaka mambu yina mpi yikaka nde Yehowa lenda ‘pesa beto kiese ti ngemba sambu na lukwikilu yina beto ke kwikilaka na yandi; mpidina beto ta tula ntima mingi na yandi sambu na ngolo yina Mpeve na yandi kepesaka beto.’ (Roma 15:13) Kana kivuvu mefuluka na ntima na beto, beto takuka kukangila mambu yonso yina lenda kumina beto ntima mpi ntima na beto tafuluka ti kyese mpi ngemba. Bonso Bakristu bapakulami, kivuvu ya mutindu yina tavanda “bonso kibende yina ke kangaka maswa. Yo ke pesaka kikesa ti ngolo” sambu na Bakristu yankaka. (Baeb. 6:18, 19) Kivuvu yina beto kele ti yo kele kima yina beto lenda simba ngolo na bantangu ya mpasi, yo kele kima yina tasadisa beto na kuvanda ve ti ketiketi to na kukonda lukwikilu.​—Tanga Baebreo 2:1; 6:11.

2. Inki bivuvu zole Bakristu ya bubu kele ti yo mpi sambu na inki “mameme yankaka” ketulaka dikebi na kivuvu yina bapakulami kele ti yo?

² Bakristu yina kezinga na bilumbu ya nsuka ketulaka dikebi na bo na bivuvu zole. ‘Kibuka ya fyoti’ ya Bakristu bapakulami yina mebikalaka na ntoto kevandaka ti kivuvu ya luzingu ya kukonda lufwa na zulu mpi tayala bonso bantotila mpi banganga-Nzambi ti Kristu na Kimfumu na yandi. (Luka 12:32; Kus. 5:9, 10) “Ndonga mosi ya bantu mingi” ya “mameme ya nkaka” yina kelongaka kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto yina takituka paladisu kele bantu yina Kimfumu ya Mesiya tayala. (Kus. 7:9, 10; Yoa. 10:16) Mameme yankaka fwete vila ve ata fyoti nde bo taguluka kana bo kesadisa na kikesa yonso “bampangi” Bakristu bapakulami yina kele na ntoto. (Mat. 25:34-40) Bakristu bapakulami tabaka dikabu na bo kansi kivuvu yina mameme yankaka kele ti yo talungana mpenza. (Tanga Baebreo 11:39, 40.) Bika beto tadila ntete kivuvu yina bapakulami kele ti yo.

 ‘KIVUVU YA MOYO’ SAMBU NA BAKRISTU BAPAKULAMI

3, 4. Inki mutindu bapakulami kebakaka ‘moyo ya mpa sambu na kivuvu ya moyo’ mpi kivuvu yango kele inki?

³ Ntumwa Piere sonikilaka Bakristu bapakulami mikanda zole mpi yandi bingaka bo “bantu yina ya Nzambi solaka.” (1 Pie. 1:1) Yandi monisaka mambu yina kele na kati ya kivuvu ya kitoko yina Nzambi pesaka kibuka ya fyoti. Na mukanda na yandi ya ntete, Piere sonikaka nde: “Beto zitisa Nzambi yina kele Tata ya Mfumu na beto Yesu Kristo! Yandi wilaka beto mawa, yo yina yandi pesaka beto moyo ya mpa ntangu yandi tedimisaka Yesu Kristo na lufwa. . . . Na bima yina ya Nzambi me bumbaka sambu na bantu na yandi, ebuna beto ke mona kiese sambu na yo. Bima yina ke bebaka ve, yo mpi ke kumaka mvindu ve, yo mpi ke vilaka ve. Nzambi me bumbaka yo kuna na zulu sambu na beno, beno bantu yina ya yandi ke simbaka na ngolo na yandi, sambu na lukwikilu na beno, tii kuna yandi ta songa beno kuguluka yina ya yandi me yidikaka sambu na kusonga beno na nsuka ya mambu yonso. . . . Kansi na ntangu yina beno ta mona kiese.”​—1 Pie. 1:3-6.

⁴ Bakristu yina Yehowa meponaka sambu na kuyala kumosi ti Kristu na luyalu ya Kimfumu ya zulu kebakaka “lubutuku ya mpa” mpi kekumaka bana ya Nzambi yina mebutuka na mpeve. Bo mepakulamaka na mpeve santu sambu na kukuma bantotila mpi banganga-Nzambi ti Kristu. (Kus. 20:6, NW) Piere tubaka nde “moyo ya mpa” kangudilaka bo ‘kivuvu ya moyo,’ yina yandi bingaka ‘bima yina kebebaka ve mpi ya kekumaka mvindu ve mpi ya kevilaka ve’ yina Nzambi mebumbilaka bo “na zulu.” Bantu yankaka keyitukaka sambu bapakulami kevandaka mpenza na kyese ya mingi sambu na kivuvu na bo ya moyo! Kansi, kivuvu yai talungana kana bo kelanda kuvanda ya kwikama.

5, 6. Sambu na nki Bakristu bapakulami fwete sala kikesa sambu kivuvu na bo ya kuzinga na zulu kulungana?

⁵ Na mukanda na yandi ya zole, Piere longisilaka bapakulami sambu na “kutula ngolo na kulanda kaka kubinga yina ya Nzambi bingaka bo ti kusola yina ya yandi solaka bo.” (2 Pie. 1:10) Bo fwete kudipesa sambu na kuyedisa bikalulu ya Bukristu bonso lukwikilu, kudipesa na Nzambi mpi zola. Piere tubaka nde, “kana beno sala mutindu yina mpenza” beno takuma ve bumolo mpi tabuta mbuma.​—Tanga 2 Piere 1:5-8.

⁶ Na mambu yina yandi zabisaka bankuluntu yina butukaka na mpeve na dibundu ya Filadelfia ya mvu-nkama ya ntete yina vandaka na Asie Mineure, Kristu tubaka nde: “Mono songaka nge na kukanga ntima, ebuna nge mpi kangaka ntima; yo yina, mono mpi ta keba nge na mpila nde nge kumona mpasi ve na ntangu yina ya mpasi ta kwisa kubwila bantu yonso awa na nsi-ntoto sambu na kumeka bo. Kubika fioti mono ke kwisa. Kansi nge fweti simba kaka mambu yina ya nge ke na yo, na mpila nde muntu ya nkaka kubotula ve matabisi na nge.” (Kus. 3:10, 11) Kana mupakulami mosi kele dyaka kwikama ve, yandi tabaka ve ‘mpu ya lukumu yina kitoko na yo ke manaka ve.’​—1 Pie. 5:4; Kus. 2:10.

KUKOTA NA KIMFUMU

7. Inki kivuvu ya kitoko Yude sonikaka na mukanda na yandi?

⁷ Penepene ya mvu 65 T.B., Yude mpangi ya Yezu sonikilaka bampangi na yandi bapakulami mukanda mosi mpi yandi bingaka bo “bantu yina ya Tata Nzambi me solaka.” (Yude 1; fwanisa ti Baebreo 3:1.) Yandi sonikilaka bo mukanda yina sambu na kutubila kivuvu ya kitoko ya luguluku ya Bakristu yina Nzambi meponaka sambu na Kimfumu ya zulu ‘kuguluka bo yonso.’ (Yude 3) Ata yandi vandaka ti mambu yankaka ya kutuba, na nsuka ya mukanda ya nkufi yina yandi sonikaka, yandi tubilaka kivuvu ya kitoko yina Bakristu  bapakulami kele ti yo ntangu yandi sonikaka nde: “Nzambi yina kele yandi mosi kaka, yandi kele mpi Ngulusi na beto. Yandi muntu lunga kukeba beno na mpila nde beno kubwa ve; yandi muntu lunga kusonga beno, na ntwala ya lukumu na yandi, nde beno ke na kifu ve, kansi beno ke na kiese. Na zina ya Mfumu na beto Yesu Kristo, lukumu, kiyeka, ngolo ti kimfumu kuvanda na Nzambi, katuka na bilumbu yonso me luta, bubu yai, tii mvula na mvula.”​—Yude 24, 25.

8. Na kuwakana ti Yude 24, inki kemonisa nde kyese kevandaka na zulu ntangu mupakulami mosi mefwa ya kwikama?

⁸ Ya kyeleka, Bakristu bapakulami yina kele kwikama kezolaka nde Nzambi kutanina bo na mambu ya mpasi yina kekuminaka konso muntu mpi ya kenataka na lufwa. Kivuvu na bo yina mesimbamaka na Biblia kele nde Yezu Kristu tafutumuna bo na lufwa mpi tapesa bo nzila ya kumonika na nitu ya kukuka ya kimpeve na ntwala ya Nzambi ti kyese ya mingi. Kana mupakulami mosi mefwa ya kwikama ti kivuvu ya kyeleka ya ‘kutelama na lufwa ti nitu ya kimpeve,’ yandi tafutumuka ti nitu ya ‘kukonda kupola, ya lukumu.’ (1 Kor. 15:42-44) Kana ‘kiese kevandaka mingi na zulu sambu na muntu mosi ya masumu mebalula ntima,’ yindula kyese yina kevandaka na zulu ntangu mpangi mosi ya Kristu ya mebutuka na mpeve mefwa ya kwikama. (Luka 15:7) Yehowa ti bigangwa na yandi ya kimpeve tasepela kumosi ti Bakristu bapakulami ntangu bo tabaka lufutu na bo na “kiese.”​—Tanga 1 Yoane 3:2.

9. Inki mutindu kukota na Kimfumu kele mpenza “nswa” sambu na bapakulami ya kwikama mpi inki mutindu kivuvu yina kevandaka ti bupusi na zulu ya bapakulami yina kele na ntoto?

⁹ Kiteso mosi, Piere sonikilaka Bakristu bapakulami nde kana bo bikala ya kwikama kivuvu na bo talungana, “Nzambi ta pesa [bo] nswa mpenza ya kukota na Kimfumu ya mvula na mvula ya Yesu Kristo.” (2 Pie. 1:10, 11) Bo tabaka lufutu ntangu bo takota na kimfumu ya zulu, “yina Nzambi tapesa bo nswa”, bikalulu na bo ya Bukristu tamonisa mpenza kyese na bo. “Nswa” yina lenda monisa mpi balusakumunu ya kuluta nene yina bapakulami ya kudipesaka na ntinu sambu na luzingu  tabaka. Bo lenda tadila mambu yina bo salaka na luzingu na bo ya kwikama ti ntima ya kufuluka na kyese mpi ntonda. Ntembe kele ve nde, kivuvu yai kepesaka Bakristu bapakulami yina kele na ntoto kikesa sambu ‘mabanza na bo kuvanda ya kuyilama.’​—1 Pie. 1:13.

KIVUVU YA MAMEME YANKAKA

10, 11. (a) Inki kivuvu mameme yankaka kele ti yo? (b) Inki mutindu kulungana ya kivuvu ya kuzinga na ntoto kewakana ti Kristu mpi “kilumbu yina ya Nzambi ta songa bana na yandi”?

¹⁰ Ntumwa Polo sonikaka sambu na kivuvu ya kitoko yina “bana ya Nzambi” yina mebutuka na mpeve, bayina tayala na “kimvuka ti Kristo.” Na nima yandi tubilaka kivuvu ya kitoko yina Yehowa mepesaka kibuka ya mameme yankaka: “Sambu bima yonso ya Nzambi salaka ke vingila kaka kilumbu yina ya Nzambi ta songa bana na yandi [bapakulami]. Sambu bima yina ke landaka mambu ya mpamba-mpamba. Yo ke salaka mpidina na luzolo na yo mosi ve, kansi na luzolo ya Nzambi. Kansi beto lenda tula ntima nde kilumbu mosi Nzambi ta katula bima yina yonso na kimpika yina ke nataka lufwa, ebuna yo ta baka dipanda ya lukumu yina ya bana ya Nzambi ta baka.”​—Roma 8:14-21.

¹¹ Yehowa pesaka bantu kivuvu ntangu yandi silaka na kufwa “nioka yina ya ntama,” Satana Dyabulu na nzila ya ‘nkuna ya lusilu’. (Kus. 12:9; Kuy. 3:15) Ntete-ntete, nkuna yina vandaka Yezu Kristu. (Gal. 3:16) Na lufwa na yandi mpi na lufutumuku na yandi, Yezu pesaka nzikisa ya ngolo ya kivuvu yina bantu kele ti yo sambu na kukatuka na masumu mpi na lufwa. Kulungana ya kivuvu yai kewakana ti kilumbu yina ya “Nzambi ta songa bana na yandi.” Bapakulami yina kele na lukumu kele kitini ya zole ya nkuna yina. Bo tamonana kumosi ti Kristu ntangu bo tafwa ngidika ya bima yai ya mbi ya Satana. (Kus. 2:26, 27) Dyambu yai, tanatila mameme yankaka yina mekatuka na mpasi ya nene luguluku.​—Kus. 7:9, 10, 14.

12. Inki mambote bantu tabaka na ntangu bapakulami tamonana?

¹² Na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda ya Kristu, bantu tabaka mpenza ndembikilu! Na ntangu yina, ‘bana ya Nzambi’ yina tavanda na lukumu ‘tamonana’ ntangu bo tayala bonso banganga-Nzambi ti Kristu mpi tapesa bantu mambote ya kimenga ya nkudulu ya Yezu. Sambu Kimfumu ya zulu tayala, “bantu” tabaka ndembikilu ya malanda ya disumu mpi lufwa. Malembe-malembe, bantu ya bulemfu “ta baka dipanda ya lukumu yina ya bana ya Nzambi ta baka.” Kana bo bikala ya kwikama na Yehowa na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda mpi ya kumekama ya nsuka yina tasalama na nsuka ya Luyalu ya Bamvula Funda, Nzambi tasonika bazina na bo kimakulu na kati ya “mukanda ya moyo.” Bo tabaka “dipanda ya lukumu yina ya bana ya Nzambi ta baka.” (Kus. 20:7, 8, 11, 12) Yo kele mpenza kivuvu ya kitoko!

BETO TANINA KIVUVU NA BETO

13. Kivuvu na beto mesimbama na nki mpi nki ntangu Yezu tamonana?

¹³ Mikanda zole ya kupemama yina ntumwa Piere sonikaka kele ti malongi mingi sambu na kusadisa bapakulami mpi mameme yankaka na kutanina bivuvu na bo. Yandi monisaka nde kivuvu na bo mesimbama ve na mambu yina bo kesalaka kansi, na mambote ya Yehowa yina bantu mefwana ve na kubaka. Yandi sonikaka nde: “Mabanza na beno fweti vanda ya kuyilama; beno kangula meso, beno tula ntima na beno na makabu yina ya Nzambi ta pesa beno ntangu Yesu Kristo ta kwisa kumonika.” (1 Pie. 1:13) Kristu tamonana ntangu yandi tapesa balongoki na yandi ya kwikama lufutu mpi talungisa lusambisu ya Yehowa na zulu ya bantu ya mbi.​—Tanga 2 Tesalonika 1:6-10.

14, 15. (a) Sambu na kutanina kivuvu na beto, beto fwete tula dikebi na beto na nki? (b) Inki ndongisila Piere pesaka?

¹⁴ Sambu na kutanina kivuvu na beto, beto fwete tula dikebi mpi kuwakanisa  luzingu na beto ti “kilumbu” ya Yehowa. Kilumbu yina tafwa “zulu” ya bilumbu yai to baluyalu ya bantu mpi “ntoto,” disongidila kimvuka ya bantu ya mbi mpi “mambu” na yo. Piere sonikaka nde: “Nki bikalulu beno fweti vanda na yo? . . . Beno fweti tula ngolo sambu kilumbu yina yo kwisa kaka na bilumbu yai. Na kilumbu yina zulu ta fwa na tiya, bima yonso ta zika na tiya yo kuma petepete!”—2 Pie. 3:10-12.

¹⁵ “Zulu ya mpa [Luyalu ya Kimfumu ya Kristu]” mpi “ntoto ya mpa [kimvuka ya bantu ya mbote]” tayinga “Zulu” mpi “ntoto” ya bubu yai. (2 Pie. 3:13) Na nima, Piere pesaka bandongisila ya pwelele ya ketadila mutindu beto “ke vingila” to ketanina kivuvu yina beto kele ti yo sambu na lusilu ya ntoto ya mpa: “Yo yina bampangi na mono, ntangu beno ke vingila kilumbu yina, beno tula ngolo na kuvanda bantu ya mbote ti ya kukonda kifu na meso ya Nzambi, beno tula mpi ngolo sambu na kuzinga na ngemba ti yandi.”​—2 Pie. 3:14.

BETO FWETE ZINGA NA KUWAKANA TI KIVUVU NA BETO

16, 17. (a)  Inki “bikalulu ya santu” beto fwete monisa? (b) Inki mutindu kivuvu na beto talungana?

¹⁶ Beto fwete tanina kaka ve kivuvu na beto, kansi beto fwete zinga mpi na kuwakana ti yo. Beto fwete tula dikebi na mutindu ya bantu yina beto kele na kimpeve. Kuvanda ti “bikalulu ya santu,” kelombaka kulanda kuvanda ti bikalulu ya mbote na kati ya mimpani. (2 Pie. 3:11; 1 Pie. 2:12) Beto fwete “zolana”. Yo kelombaka kusala yonso yina beto lenda sala sambu na kutanina bumosi ya kimvuka ya bampangi na beto ya ntoto ya mvimba mpi na kati ya dibundu na beto. (Yoa. 13:35) “Bikalulu ya santu” kele bisalu yina kemonisaka nde beto kele mpenza ti bangwisana ya mbote ti Yehowa. Kusala buna kelombaka bisambu ya masonga, lutangu na beto ya Biblia ya konso kilumbu, kulonguka na beto mosi, lusambu ya dibuta mpi kudipesa mpenza na kusamuna ‘nsangu ya mbote ya kimfumu.’​—Mat. 24:14.

¹⁷ Konso muntu na kati na beto, kezolaka kuvanda mutindu ya bantu yina Yehowa kendimaka mpi yina yandi tagulusa ntangu ngidika ya bima yai ya mbi “tafwa.” Na nima, beto tamona kulungana ya kivuvu na beto sambu kele ti “kivuvu ya moyo ya mvula na mvula. Nzambi yina ke tubaka luvunu ve me silaka beto moyo yina ntama mpenza.”—Tito 1:2.

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 22]

Bakristu bapakulami kebakaka kivuvu ya “moyo ya mpa”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 24]

Beno tanina kivuvu ya beno kele ti yo na kati ya dibuta na beno