Jises Kraist A Pölü Ach Kewe Kapas Eis

“Io ekkewe pwin aramas ra apasa pwe ngang?”​—LUK. 9:18, TF.

JISES a eisini nöün kewe chon käeö ena kapas eis pun a silei pwe a sokkopat ekiekin aramas usun i. Iwe nge, ese wor popun ar repwe osukosuk. Jises esap emön mi mochen äkkäläemönülo me akkangang le monomon. Nge fen i a nonnom lein aramas lon sopwur kewe me ar kewe telinimw. A afalafal me asukula aramas pun a mochen repwe silei ewe enlet usun i.​—Luk 8:1.

Ewe enlet usun Jises a pwälo ren an kapas me föfför, ikkena met ra mak lon ekkewe rüänü Puken Kapas Allim, Mattu, Mark, Luk, me Jon. Pölüwen ach kewe kapas eis usun Jises a longolong woon ekkena puk.​—Jon 17:17.

KAPAS EIS: Itä Jises wesewesen emön mi manau me loom?

PÖLÜWAN: Ewer. Ekkewe sou uruwo, kapachelong Josephus me Tacitus iir kewe mi manau le atun ekkewe aposel, ra erä pwe Jises Kraist emön mi wesewesen manau me loom. Nge ewe a kon lamot, ewe Puken Kapas Allim a affataöchü pwe Jises wesewesen emön nge esap chök och tutulap. Ewe pworaus lon a tichiki ewe fansoun me ia ewe mettoch a fis ie. Äwewe chök, ewe sou makken Puken Kapas Allim Luk a fos usun ekkewe fümön sou nemenem ren an epwe affata ewe ier Jises a poputääni an we angangen afalafal, me ekkewe sou uruwo ra tipeeü pwe iten ekkewe fümön sou nemenem mi pwüng.​—Luk 3:1, 2, 23.

A wesewesen ffat ewe pisekin ännet pwe Jises a manau me loom. Ewe puk Evidence for the Historical Jesus, a apasa: “Lap ngeni ekkewe sou tipächem ra tipeeü ngeni pwe emön mwän mi iteföülo itan Jises seni Nasaret, a wesewesen manau le atun ekkewe aposel.”

KAPAS EIS: Itä Jises i ewe Kot?

PÖLÜWAN: Aapw. Esap mwo fän eü än Jises epwe alöllöi pwisin i ngeni Kot. Nge fän chommong Jises a pwäri pwe mi chök nonnom fän nemenien Jiowa. * Äwewe chök, Jises a apasa pwe Jiowa “ai  Kot” me “ewe emon chok Kot mi enlet.” (Mattu 27:46; Jon 17:3) Emön chök mi nonnom fän nemenien emön, a tongeni nöünöü ekkena fos. Emön chon angang mi kör ngeni nöün we meilap “nei pos” are “nei meilap,” a affata pwe i a nom fän nemenian.

Jises a pwal pwäraatä pwe i mi sokkolo seni Kot. Fän eü Jises a ereni ekkewe chon ü ngeni an nemenem: “Lon ami alluk a fen makketiu pwe an ruemon aramas pwarata mi enlet. Iwe, ngang ua pwarata usi, o ewe Sam, ewe mi tinieito, a pwal pwarata usi.” (Jon 8:17, 18) Jises a sokkolo seni Jiowa. Ina popun lon ei wokisin a affata pwe iir rüüemön chon pwäraatä.

KAPAS EIS: Itä Jises emön chök aramas mi mürinnö?

PÖLÜWAN: Aapw. A pwal wor ekkoch me lükün ena. Jises a weweiti pwe i a wiseni ekkoch wis mi lamot ren pwönütään minne Kot a tipeni. Ikkeei ekkoch me leir.

● “Nöün Kot Aleman.” (Jon 3:18) Jises a silei ia a feito me ie. I a manau langattam fansoun me mwen an uputiw woon fönüfan. A äweweei, “üa feitiu seni läng.” (Jon 6:38) Jises i äemönün förien Kot, me i a älisi Kot le föratä meinisin ekkewe pwal ekkoch mettoch. Pokiten i chök ewe Kot a pwisin föratä, iwe, a pwüngü ngeni an epwe iteni “Nöün [Kot] Aleman.”​—Jon 1:3, 14; Kolose 1:15, 16.

● “Nöün Aramas.” (Mattu 8:20) Fän chommong Jises a apasa pwe i ewe “Nöün Aramas,” an nöünöü ei mwuten kapas a pwä fän 80 lon ekkewe puken Kapas Allim. Ei mwuten kapas a affata pwe i wesewesen emön aramas me esap i Kot nge a wiliti aramas. Ifa usun nöün Kot we Äläemön a uputiw usun emön aramas? Ren än Jiowa manaman, a walong manauen Nöün we lon luken ewe fin Jus itan Meri pwe epwe koluesini. Ina popun Jises a uputiw usun emön mi unusöch nge ese wor tipisin.​—Mattu 1:18; Luk 1:35; Jon 8:46.

● “Sense.” (Jon 13:13) Jises a affata pwe an we angang me ren Kot, ina an epwe “aiti [asukula]” me “afalafala ewe Pworaus Allim” usun ewe Mwuun Kot. (Mattu 4:23; Luk 4:43) A fokkun fataffatöch me mecheres än Jises äweweei weween än Kot we Mwu me met epwe föri pwe epwe pwönüetä minne Kot a tipeni.​—Mattu 6:9, 10.

● “Ewe Kapas.” (Jon 1:1) Jises a aweni Awen Kot pwe epwe apasa än Kot pworaus me an kapasen emmwen ngeni ekkewe ekkoch. Jiowa a nöünöü Jises le esile ngeni aramas woon fönüfan An kapas.​—Jon 7:16, 17.

KAPAS EIS: Itä Jises i ewe Messaia mi pwonetiw?

PÖLÜWAN: Ewer. Ekkewe oesini lon Paipel ra oesini usun warotoon ewe Messaia, are Kraist, mi wewe ngeni “Emön mi Kepit.” Ei Emön mi Pwonetiw epwe watte wisan lon pwönüetään minne Jiowa a tipeni. Fän eü, emön fin Sameria a ereni Jises: “Üa silei pwe ewe Messaia epwe wareto, ewe mi iteni Kraist.” Jises a apasa: “Ngang ätewe mi kapas ngonuk.”​—Jon 4:25, 26.

Mi wor pisekin ännet pwe Jises wesewesen ewe Messaia? A wor ülüngät pisekin ännet me ika ra chufengen a fokkun fataffatöch, usun chök erierin aütün paw a chök weneiti emön. Itä ekkewe pisekin pwäraatä a weneiti Jises? Nengeni:

● Tettelin samasaman. Ewe Paipel a oesini pwe ewe Messaia epwe feito seni mwirimwirin Eperiam lon tettelin familien Tafit. (Keneses 22:18;  Kölfel 132:11, 12) Jises mwirimwirin ekkena rüüemön.​—Mattu 1:1-16; Luk 3:23-38.

● Ekkewe oesini mi pwönüetä. A fokkun chommong ekkewe oesini lon ewe Tesin Ipru usun manauen ewe Messaia woon fönüfan, kapachelong pworausen an uputiw me an mälo. A pwönüetä meinisin ekkewe oesini lon manauen Jises. Ekkoch me leir: A uputiw lon Petleem (Mika 5:2; Luk 2:4-11), a kökköwu seni Isip (Osea 11:1; Mattu 2:15), me a ninniilo nge ese mwo nge kup efoch chüün (Kölfel 34:20; Jon 19:33, 36). Ese wesewesen tufich än Jises epwe pwisin föri pwe manauan epwe apwönüetä meinisin ekkewe oesini usun ewe Messaia. *

● Än Kot we kapasen pwäraatä. Atun Jises a uputiw, Kot a tiinaalo ekkewe chonläng pwe repwe ereni ekkewe chon mas pwe ewe Messaia a uputiw. (Luk 2:10-14) Fän chommong lon än Jises angangen afalafal, Kot a pwisin fosetiw seni läng pwe epwe pwäraatä an pwapwaiti Jises. (Mattu 3:16, 17; 17:1-5) Jiowa a atufichi Jises an epwe föri manaman, mi änneta pwe Jises i ewe Messaia.​—Fofor 10:38.

KAPAS EIS: Pwata Jises epwe küna riäfföü me mälo?

PÖLÜWAN: Ese fich än Jises epwe küna riäfföü pun ese wor tipisin. Ese pwal mwo nge fich ngeni an epwe chüfölütä woon ewe irään ninni usun emön chon atai allük me mälo lon eü napanap mi ässäw. Nge Jises a silei pwe epwe küna pwüngüngaw me a chök tipeeü ngeni.​—Mattu 20:17-19; 1 Piter 2:21-23.

Ekkewe oesini usun ewe Messaia ra oesini pwe ewe Messaia epwe küna riäfföü me mälo pwe epwe pwölüolo tipisin aramas. (Aisea 53:5; Taniel 9:24, 26) Jises a pwisin apasa pwe a feito pwe epwe “fangala manauan fänäsengesin chomong aramas pwe möön manauer.” (Mattu 20:28) Chokkewe mi eäni lükülük woon an asoren mälo, a wor ar äpilükülük pwe repwe ngaselo seni tipis me mälo me küna manau esemuch lon ewe Paratis woon fönüfan. *​—Jon 3:16; 1 Jon 4:9, 10.

KAPAS EIS: Sia tongeni wesewesen lükü pwe Jises a manausefäl seni mälo?

PÖLÜWAN: Ewer. Jises a fokkun silei pwe i epwe manausefäl seni mälo. (Mattu 16:21) Iwe nge, a lamot sipwe ekieki pwe esap mwo fän eü än Jises me ekkewe chon makkeei Paipel ra apasa pwe Jises epwe amanauatä pwisin i seni mälo. Sise tongeni lükü ena sokkun ekiek, pun ewe Paipel a apasa: “Kot a amanauasefäli seni mäla.”(Fofor 2:24) Ika sia lükü pwe mi wor emön Kot me i ewe Chon Föratä mettoch meinisin, iwe, a wor chommong popun ach sipwe lükü pwe a tongeni amanauatä Nöün we seni mälo.​—Ipru 3:4.

A wor pisekin pwäraatä pwe Jises a manausefäl? Etittina ekkeei pworaus fan.

● Alon chon neföüföü ngeni minne a fis. Orun 22 ier mwirin mäloon Jises, ewe aposel Paul a makkeei pwe a wor lap seni 500 chon küna Jises, ewe a manausefäl me lap ngeniir ra chüen manau lupwen Paul a makkeei ei pworaus. (1 Korint 15:6) Neman ika epwe chök emön are rüüemön chon küna minne a fis, iwe, epwe mecheres ach sisap lükü, nge itä iö esap tongeni tipeeü ngeni alon ekkewe 500 chon neföüföü ngeni minne a fis?

● Chon pwäraatä mi lüküchar. Nöün Jises kewe chon käeö me loom, ra pwora le esilefetälei pwe Jises a manausefäl, pun iir ra silefichi minne a wesewesen fis. (Fofor 2:29-32; 3:13-15) Ina minne, me rer a lamot lon lüküen Chon Kraist än emön epwe lükü än Jises we manausefäl. (1 Korint 15:12-19) Ekkena chon käeö ra tipeeü ngeni ar repwe mälo lap seni ar repwe fangetä lon ar lükü Jises. (Fofor 7:51-60; 12:1, 2) Met kopwe ekieki usun emön a tipeeü ngeni an epwe mälo fän iten och mettoch nge mi silei pwe ese pwüng?

Sia fen käeö met Paipel a pölüwen ngeni ekkewe wonu kapas eis usun Jises. Pölüwen ekkena kapas eis ra affata ngenikich ika iö ena Jises. Nge pölüwan kana mi wesewesen lamot? Epwe wor lamotan lon met ka mochen kopwe lükü usun Jises?