Jesu Kristi—Ma Ruẹ Iyo Enọ Mai Kpahe iẹe No

“Ono ahwo a bi se omẹ?”—LUK 9:18.

JESU ọ nọ ilele riẹ onọ yena keme ọ riẹ nọ ahwo a wo ọvuọ eriwo riẹ kpahe oghẹrẹ ohwo nọ ọyomariẹ ọ rrọ. Rekọ u wo unoma ovuovo nọ ahwo na a re gu hu nọ a rọ fiki riẹ wo ọvuọ eriwo riẹ. Jesu o si oma no ahwo hayo ru oware ovo dhere he. Ukpoye, ọ jẹ hai kuomagbe ahwo evaọ iwhre gbe ikpewho. Ọ jẹ hae jọ ẹgbede ta usiuwoma je wuhrẹ ahwo re a riẹ uzẹme na kpahe ọyomariẹ.—Luk 8:1.

Ma rẹ sae riẹ uzẹme na kpahe Jesu evaọ eme gbe eware nọ o ru, wọhọ epanọ a kere fihọ ebe Usiuwoma ene na—Matiu, Mak, Luk, gbe Jọn. Ikuigbe nọ e rrọ ebe nana ma fi eva họ nọ ma rẹ rọ k’iyo enọ nọ ma wo kpahe Jesu. *—Jọn 17:17.

 ONỌ: Kọ ginọ uzẹme nọ Jesu ọ rria evaọ okejọ nọ u kpemu?

UYO NA: Ee. Igbiku wọhọ Josephus avọ Tacitus, gbe efa a fodẹ Jesu wọhọ ohwo nọ ọ rria akpọ na. Tubẹ mai wuzou dede, ebe Usiuwoma na e kẹ imuẹro vevẹ inọ Jesu yọ ohwo nọ ọ rria dẹẹ, orọnikọ ohwo iku-esia ha. Ikuigbe nọ e rrọ Ebaibol na e fodẹ uzedhe oke gbe eria nọ eware nọ a gbiku rai kpahe Jesu na e jọ via. Wọhọ oriruo, Luk omọvo enọ i kere ebe Usiuwoma na ọ fodẹ isu ihrẹ nọ i je su evaọ okenọ Jesu o mu iruo usiuwoma ota riẹ họ, yọ igbiku akpọ jọ e fodẹ edẹ isu ihrẹ na re evaọ ikuigbe rai.—Luk 3:1, 2, 23.

Imuẹro buobu e riẹ nọ i dhesẹ inọ Jesu yọ ohwo nọ ọ rria dẹẹ. Obe jọ nọ uzoẹme riẹ o rrọ Evidence for the Historical Jesus o ta nọ: “Igbiku buobu a rọwo inọ ọzae jọ nọ a re se Jesu ohwo Nazarẹt ọ rria evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ.”

ONỌ: Kọ ginọ uzẹme nọ Jesu họ Ọghẹnẹ?

UYO NA: Ijo. Jesu o roro vievie he inọ ọye avọ Ọghẹnẹ ẹrẹrẹ. Ukpoye, ọ jẹ ta ẹsikpobi inọ Jihova o kpehru vi ọyomariẹ. * Wọhọ oriruo, Jesu o se Jihova nọ “Ọghẹnẹ mẹ,” ọ tẹ jẹ ta nọ Jihova “ọvo họ uvi Ọghẹnẹ.” (Matiu 27:46; Jọn 17:3) Ohwo nọ o wo ọkwa ọsese ọye ọ rẹ ta ẹme otiọnana kẹ ohwo nọ o wo ọkwa okpehru. Oruiruo nọ o bi se ohwo nọ ọ rehọ e riẹ fihọ iruo nọ “ọga mẹ” hayo “ọnọ o wuzou mẹ,” o bi dhesẹ nọ ọyomariẹ o kpotọ vi ọga-iruo riẹ na.

Ofariẹ, Jesu o dhesẹ nọ ọye avọ Ọghẹnẹ yọ imava. Evaọ ẹdẹjọ, Jesu ọ ta kẹ ahwo jọ nọ e wọso ogaga riẹ inọ: “A kere họ evaọ uzi rai nọ, isẹri imava uzẹme. Mẹ họ ọnọ o se isẹi oma mẹ, Ọsẹ nọ o vi omẹ ze o se isẹi kẹ omẹ.” (Jọn 8:17, 18) Avro ọ riẹ hẹ inọ Jesu avọ Jihova yọ imava. O gbẹ rrọ ere he, ẹvẹ ma sae rọ ta nọ ae yọ isẹri ivẹ?

ONỌ: Kọ emamọ ohwo ọvo Jesu ọ jọ?

UYO NA: Ijo. U vi ere. Jesu ọ riẹ inọ re ọ sai ru oreva Ọghẹnẹ vọvọ, u wo eware jọ nọ o re rugba. Ejọ rai ena:

● “Ọmọvo Ọghẹnẹ.” (Jọn 3:18) Jesu ọ riẹ obonọ o noze. Ọ rria ikpe buobu taure a te ti yẹe evaọ otọakpọ. Ọ ta nọ: “Me no obọ odhiwu ze.” (Jọn 6:38) Evaọ usu emama Ọghẹnẹ kpobi, Jesu họ ọrọ ọsosuọ, yọ o fi obọ họ kẹ Ọghẹnẹ ma eware nọ i kiọkọ kpobi. Fikinọ Jesu ọvo Ọghẹnẹ ọ rọ obọriẹ ma, a se rie nọ “Ọmọvo Ọghẹnẹ.”—Jọn 1:3, 14; Ahwo Kọlọsi 1:15, 16.

● “Ọmọ ohwo.” (Matiu 8:20) Jesu o se omariẹ ẹsibuobu nọ “Ọmọ ohwo,” yọ ẹme nana ọ romavia te unuẹse udhone (80) evaọ ebe Usiuwoma na. Ẹme nana u dhesẹ nọ ohwo-akpọ dẹẹ Jesu ọ jọ, orọnikọ Ọghẹnẹ nọ o nwene oma zihe ruọ ohwo-akpọ họ. Kọ ẹvẹ a ti ro yẹ ọmọvo Ọghẹnẹ wọhọ ohwo-akpọ? Jihova ọ rọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ ro kpeze uzuazọ Ọmọ riẹ fihọ edhede ọmọtẹ Ju jọ nọ ọ riẹ ọzae he nọ a se Meri, onọ o lẹliẹ Meri dihọ. Onana u ru nọ a ro yẹ Jesu gbagba, nọ ọ gbẹ  rọ reuku uzioraha ha.—Matiu 1:18; Luk 1:35; Jọn 8:46.

● “Owuhrẹ.” (Jọn 13:13) Jesu ọ ta riẹ vevẹ inọ iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ họ re “o wuhrẹ . . . jẹ vuẹ ovuẹ usiuwoma” kpahe Uvie Ọghẹnẹ. (Matiu 4:23; Luk 4:43) Jesu ọ rọ eme elọlọhọ dhesẹ oware nọ Uvie Ọghẹnẹ o rrọ vevẹ gbe oware nọ Uvie na u ti ru re a sae jọ akpọ na ru oreva Jihova.—Matiu 6:9, 10.

● “Ẹme na.” (Jọn 1:1) Jesu ọ jọ ọtota kẹ Ọghẹnẹ, koyehọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma riẹ kẹ amọfa evuẹ. Jihova ọ rọ ẹkwoma Jesu vuẹ ahwo-akpọ eware nọ ọyomariẹ ọ gwọlọ.—Jọn 7:16, 17.

ONỌ: Kọ Jesu họ Mesaya nọ a ya eyaa riẹ na?

UYO NA: Ee. Eruẹaruẹ Ebaibol e ta nọ ohwo jọ ọ te ziọ akpọ na nọ a ti se Mesaya hayo Kristi, onọ otofa riẹ o rrọ “Ọnọ A Wholo.” Ọnana nọ a ya eyaa riẹ na o ti wo abọ ologbo evaọ erugba ẹjiroro Jihova. Evaọ ẹdẹjọ, aye Sameria jọ ọ ta kẹ Jesu nọ: “Mẹ riẹ nọ, Mesaya ọ be tha (ọ nọ a re se Kristi).” Kẹsena, Jesu ọ tẹ ta vevẹ kẹ aye na inọ: “Mẹ nọ ọ be ta ẹme kẹ owhẹ na, mẹ họ ọ ye.”—Jọn 4:25, 26.

Kọ imuẹro jọ e ginẹ riẹ inọ Jesu họ Mesaya na? Eware esa jọ e riẹ nọ i dhesẹ onana via, nwane wọhọ epanọ imava e rẹ sai wo oghẹrẹ isi evabọ evona ha na. Kọ eware esa na e ginẹ jọ oma Jesu rugba? Muẹrohọ ae:

● Uyẹ nọ o no ze. Ebaibol ọ ta kpahotọ inọ Mesaya na o ti no uyẹ Abraham ze evaọ uviuwou Devidi. (Emuhọ 22:18; Olezi 132:11, 12) Uyẹ Abraham avọ Devidi Jesu o gine no ze.—Matiu 1:1-16; Luk 3:23-38.

● Eruẹaruẹ nọ i rugba. Eruẹaruẹ buobu e rrọ Ikereakere Hibru na nọ e ta kpahe epanọ uzuazọ Mesaya na o te jọ evaọ otọakpọ, te epanọ a ti ro yẹi gbe uwhu riẹ. Eruẹaruẹ na kpobi i rugba evaọ oma Jesu. Ejọ evaọ usu rai họ: A yẹ riẹ evaọ Bẹtlẹhẹm (Maeka 5:2; Luk 2:4-11), a se rie no Ijipti ze (Hosia 11:1; Matiu 2:15), yọ a wiri enwa riẹ hẹ evaọ okenọ o ro whu (Olezi 34:20; Jọn 19:33, 36). U wo oghẹrẹ ọvo nọ Jesu ọ hai ro ru re eruẹaruẹ kpobi nọ e ta kpahe Mesaya na e sae jọ oma riẹ rugba ha. *

● Ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ rọ unu riẹ ta. Nọ a yẹ Jesu no, Ọghẹnẹ o te vi ikọ-odhiwu nyae vuẹ ithuru-igodẹ inọ a yẹ Mesaya na no. (Luk 2:10-14) Nọ Jesu o mu iruo usiuwoma ota riẹ họ no, Ọghẹnẹ ọ ta ẹme no obọ odhiwu ze ẹsibuobu ro dhesẹ nọ ọ jẹ Jesu rehọ. (Matiu 3:16, 17; 17:1-5) Jihova o fi obọ họ kẹ Jesu ru eware igbunu ilogbo buobu, yọ enana e kẹ imuẹro efa inọ Jesu họ Mesaya na.—Iruẹru Ikọ Na 10:38.

ONỌ: Fikieme Jesu ọ rọ ruẹ uye je whu?

UYO NA: Jesu ọ kare uzioraha, fikiere ọ reosa  uye-oruẹ hẹ. Yọ o ru oware ovo nọ u te epanọ a rẹ rọ kare iẹe fihọ ure-oja re ọ jọ etẹe whu uwhu omovuọ wọhọ oji hi. Jesu ọ riẹ nọ enana kpobi e te via kẹ ọyomariẹ, ghele na u no rie eva ze nọ ọ rọ ruẹ uye na.—Matiu 20:17-19; 1 Pita 2:21-23.

A ruẹaro inọ Mesaya na ọ te ruẹ uye je whu re ọ sai voro izieraha ahwo-akpọ no. (Aizaya 53:5; Daniẹl 9:24, 26) Jesu omariẹ ọ ta nọ ọ nyaze re ọ rehọ “uzuazọ riẹ ta ibuobu.” (Matiu 20:28) Ahwo nọ a fi ẹrọwọ họ idhe-ẹtanigbo Jesu a ti wo erọvrẹ izieraha rai, jẹ te rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase otọakpọ. *—Jọn 3:16; 1 Jọn 4:9, 10.

ONỌ: Kọ ma sae ginẹ rọwo nọ a kpare Jesu no uwhu ze?

UYO NA: Ee. Jesu o wo evaifihọ vọvọ inọ a te kpare iẹe no uwhu ze. (Matiu 16:21) Rekọ u wuzou re ma riẹ nọ, te Jesu gbe ahwo nọ i kere Ebaibol na a ta ha inọ Jesu ọ te rọ ogaga jọ gheghe rọ kparoma no uwhu ze. Ohwo ọvo nọ ọ rẹ rọwo ẹme otiọye ọ rrọ họ. Ukpoye, Ebaibol ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ tẹ kpare iẹ no iwhuowhu” ze. (Iruẹru Ikọ Na 2:24) Ma tẹ rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ, gbe inọ ọye ọ ma eware kpobi, oyena u re ru nọ ma rẹ rọ rọwo inọ ọ rẹ sae kpare Ọmọ riẹ no uwhu ze.—Ahwo Hibru 3:4.

Kọ imuẹro ivevẹ jọ e riẹ inọ Jesu ọ ginẹ kparoma no uwhu ze? Roro kpahe eware nọ e rrọ obotọ na.

● Ẹme nọ ahwo nọ a rọ ẹro ruẹ Jesu a ta. Oware wọhọ ikpe 22 nọ Jesu o whu no, Pọl ukọ na o kere nọ evaọ ẹdẹjọ, ahwo nọ a bu vi udhusoi akuasoi (500) a rọ ẹro ruẹ Jesu nọ ọ kparoma no uwhu ze no, yọ ibuobu ahwo nana a gbẹ jọ uzuazọ evaọ okenọ Pọl o ro kere ẹme nana. (1 Ahwo Kọrint 15:6) O rrọ lọlọhọ re a vro oware nọ omọvo hayo imava a ta, rekọ o lọhọ tere he re a vro oware nọ ahwo udhusoi akuasoi a ta.

● Imuẹro nọ a rẹ vro vievie he. Ilele ọsosuọ Jesu nọ e rọ ẹro ruẹ oware nọ o via dẹẹ a rọ ababọ ozodhẹ whowho inọ a kpare Jesu no uwhu ze no. (Iruẹru Ikọ Na 2:29-32; 3:13-15) A rehọ e riẹ inọ ẹkparomatha Jesu nọ a rẹ rọwo u wuzou gaga kẹ Ileleikristi. (1 Ahwo Kọrint 15:12-19) U no ilele yena eva ze nọ a re whu viukpenọ a rẹ vro ẹrọwọ nọ a fihọ Jesu. (Iruẹru Ikọ Na 7:51-60; 12:1, 2) Kọ who roro nọ ohwo jọ ọ rriẹ nọ ọ rẹ rọwo nọ o re whu fiki oware nọ ọ riẹ keke nọ o rrọ uzẹme he?

Ma jọ uzoẹme nana ta kpahe oware nọ Ebaibol ọ ta, onọ o kẹ iyo enọ ezeza jọ nọ i wuzou gaga kpahe Jesu. Iyo yena i fi obọ họ kẹ omai riẹ uzedhe ohwo nọ Jesu ọ rrọ no. Kọ iyo yena e ginẹ roja? Oware nọ ma be gwọlọ ta na họ, kọ oware kpobi nọ whọ salọ nọ whọ rẹ riẹ kpahe Jesu u muẹme?

[Oruvẹ-obotọ]