Jesu Kreste Lipuzo za Luna ka za Hae za Alabiwa

“Kanti buñata bu li ki na mañi?”—LUKA 9:18.

JESU naa buzize balutiwa ba hae puzo yeo kakuli naa ziba kuli batu ne ba na ni mihupulo ye shutana-shutana ka za hae. Niteñi, ne ku si na libaka le li utwahala le ne li ka ba lyanganisa. Jesu naa si ka ipata kwa batu ni ku ezeza lika kwa mukunda. Kono naa ikambotile ni batu mwa minzi ni mwa mileneñi. Naa kutazanga ni ku luta batu fa nyangela bakeñisa kuli naa bata kuli ba zibe niti ka za hae.—Luka 8:1.

Lwa kona ku ituta niti ka za Jesu ka ku lemuha likezo ni manzwi a hae a ñozwi mwa libuka ze nee za mwa Bibele za Evangeli za Mateu, Mareka, Luka ni Joani. Litaba zeo ze ñozwi ka susumezo ya moya wa Mulimu za kona ku lu tusa ku alaba lipuzo ze lu na ni zona ka za Jesu. *—Joani 17:17.

 PUZO: Kana Jesu ne li mutu ya naa kile a ba teñi luli?

KALABO: Eni. Bocaziba ba silifasi ba litaba za kwaikale ba ba cwale ka Josephus ni Tacitus ba mwa lilimo za mwanda wa pili, ba talusa kuli Jesu ne li mutu ya naa kile a ba teñi luli. Sa butokwa ni ku fita kikuli Libuka za Evangeli li bonisa ka ku kolwisa kuli Jesu ne li mutu luli ya naa kile a ba teñi. Libuka ze, li bonisa ka ku nonga ni ka butungi fo ne li ezahalezi likezahalo ni ko ne li ezahalezi. Ka mutala, muñoli wa Evangeli Luka ha bonisa silimo sa naa kalisize Jesu bukombwa bwa hae, u bulela ka za babusi ba supile ili bao mabizo a bona a bulezwi ki bocaziba ba silifasi ba litaba za kwaikale.—Luka 3:1, 2, 23.

Bupaki bo bu bonisa kuli Jesu naa kile a ba teñi luli bwa kolwisa. Buka ye bizwa Evidence for the Historical Jesus i bulela kuli: “Bocaziba ba bañata ba lumela kuli mutu ya bizwa Jesu wa Nazareta naa kile a pila lilimo ze 2,000 kwamulaho ko.”

PUZO: Kana Jesu ki Mulimu?

KALABO: Batili. Jesu a li ku ba a ikunge kuli naa likana ni Mulimu. Kono Jesu naa bonisize ka nako kaufela kuli naa ipeile kwatasaa Jehova. * Ka mutala, Jesu naa amile ku Jehova kuli ki “Mulimu wa ka” ni kuli ki yena “Mulimu a nosi wa niti.” (Mateu 27:46; Joani 17:3) Manzwi ao a kona ku itusiswa feela ki mutu ya ipeya kwatasaa yo muñwi. Mubeleki ha biza mubelekisi wa hae kuli “muzamaisi wa ka,” u bonisa kuli yena ki yo munyinyani ku muzamaisi wa hae.

Jesu hape naa bonisize kuli naa shutana ni Mulimu. Jesu naa kile a bulelela balwanisi ba hae kuli: “Mwa Mulao wa mina ku ñozwi kuli, ‘Bupaki bwa batu ba babeli ki bwa niti.’ Na na ipaka, ni Ndate ya ni lumile, wa ni paka ni yena.” (Joani 8:17, 18) Ka ku ya ka liñolo le, Jesu ni Jehova ba shutana. Kona ha ku ngiwa kuli ki lipaki ze peli. *

PUZO: Kana Jesu naa li feela mutu yo munde?

KALABO: Batili. Naa si feela mutu yo munde. Jesu naa utwisisize kuli naa peta buikalabelo bo bu shutana-shutana bo bu ama tato ya Mulimu. Bo buñwi bwa buikalabelo bo, ki bo:

● “Mwana wa libanda wa Mulimu.” (Joani 3:18) Jesu naa ziba kwa naa simuluha. Naa pilile kwa lihalimu pili a si ka to pepwa kale fa lifasi. Naa talusize kuli: “Ni zwile kwa lihalimu.” (Joani 6:38) Jesu ne li yena wa pili ku bupiwa ki Mulimu, mi naa tusize Ndatahe mwa ku bupa lika ze ñwi kaufela. Bakeñisa kuli ki yena a nosi ya naa bupilwe ki Mulimu kasibili, Jesu naa kona ku bizwa kuli ki “mwana wa libanda wa Mulimu.”—Joani 1:3, 14; Makolose 1:15, 16.

● “Mwanaa mutu.” (Mateu 8:20) Jesu naa ipizize hañata sina “Mwanaa mutu” ili pulelo ye fumaneha ibato ba ha 80 mwa Libuka za Evangeli. Pulelo yeo i bonisa kuli, Jesu ne li mutu luli isiñi Mulimu ya naa li mwa sibupeho sa butu. Mwana wa libanda wa Mulimu naa pepilwe cwañi sina mutu? Ka moya o kenile, Jehova naa  shimbululezi bupilo bwa Mwanaa hae mwa mba ya Maria, Mujuda wa mwalyanjo ili ku tahisa kuli a be fa mezi a manca. Kabakaleo, Jesu naa pepilwe a si na sibi mi naa petehile.—Mateu 1:18; Luka 1:35; Joani 8:46.

● “Muluti.” (Joani 13:13) Jesu naa bonisize hande fo ku sweu kuli musebezi wa naa filwe ki Mulimu ne li wa ku “luta . . . ni ku kutaza taba ye nde” ya Mubuso wa Mulimu. (Mateu 4:23; Luka 4:43) Naa talusize hande ka ku utwahala ni ka mukwa o bunolo seo Mubuso wa Mulimu u li sona ni ze u ka peta ka ku taleleza tato ya Jehova.—Mateu 6:9, 10.

● “Linzwi.” (Joani 1:1) Jesu ne li Mubuleli wa Mulimu. Mulimu naa itusisanga Jesu kwa ku fa litaba ni litaelo kwa batu. Jehova naa itusisize Jesu kwa ku fitisa lushango lwa hae kwa batu fa lifasi.—Joani 7:16, 17.

PUZO: Kana Jesu ne li Mesia ya naa sepisizwe?

KALABO: Eni. Bupolofita bwa mwa Bibele ne bu sinuzi ka za ku taha kwa Mesia kamba Kreste ili manzwi a talusa “Mutoziwa.” Mutoziwa yo naa ka peta ze ñata mwa ku taleleza mulelo wa Jehova. Ka nako ye ñwi, musali yo muñwi wa Musamaria naa bulelezi Jesu kuli: “Na ziba kuli Mesia wa taha, yena ya bizwa Kreste.” Jesu kiha mu bulelela ka ku nonga kuli: “Na ya ambola ni wena, ki na yena.”—Joani 4:25, 26.

Kana ku na ni bupaki bo bu bonisa kuli Jesu ne li yena Mesia luli? Eni, bu teñi. Ku na ni bupaki bo bulaalu bo bu zibahaza Jesu ku ba yena Mesia sina feela sinyatela mo si kona ku zibahaleza muñaa sona. Kana Jesu naa talelelize bupaki bo? Ha lu nyakisiseñi:

● Lusika lwa hae. Bibele ne i polofitile kuli Mesia naa ka simuluha ku Abrahama ka lusika lwa Davida. (Genese 22:18; Samu 132:11, 12) Jesu ne li muikulu wa Abrahama ni Davida.—Mateu 1:1-16; Luka 3:23-38.

● Bupolofita bo bu talelelizwe. Mañolo a Siheberu a na ni bupolofita bo buñata ka za bupilo bwa Mesia bwa fa lifasi, ku kopanyeleza cwalo ni bupolofita ka za ku pepwa ni ku shwa kwa hae. Jesu naa talelelize bupolofita bo kaufela. Ka mutala: Naa pepezwi mwa Betelehema (Mika 5:2; Luka 2:4-11), naa bizizwe ku zwa mwa Egepita (Hosea 11:1; Mateu 2:15), mi naa bulailwe ku si na nihaiba lisapo la hae le ne li lobilwe (Samu 34:20; Joani 19:33, 36). Jesu naa si ke a kona ku zamaisa lika mwa bupilo bwa hae kuli a kone ku taleleza bupolofita bo kaufela bo ne bu bulela ka za Mesia. *

● Bupaki bo bu zwelela ku Mulimu kasibili. Ka nako ya ku pepwa kwa Jesu, Mulimu naa lumile mangeloi kuli a yo taluseza balisana kuli Mesia u pepilwe. (Luka 2:10-14) Ka linako li sikai mwahalaa bukombwa bwa Jesu, Mulimu kasibili naa bulezi ku zwelela kwa lihalimu kuli naa katelwa Jesu. (Mateu 3:16, 17; 17:1-5) Jehova naa file Jesu maata a ku eza limakazo ili ku fa bupaki bo bu ekezehile bwa kuli Jesu ne li yena Mesia.—Likezo 10:38.

 PUZO: Ki kabakalañi Jesu ha naa nyandile ni ku shwa?

KALABO: Bakeñisa kuli Jesu naa li mutu ya naa si na sibi, naa sa swaneli ku nyanda. Naa sa swaneli ku kokotelwa fa kota ya linyando kuli a shwele fateñi lifu le li swabisa sina sibangoki. Niteñi, Jesu naa libelezi ku fita mwa manyando ao kaufela mi naa itatezi ku nyanda.—Mateu 20:17-19; 1 Pitrosi 2:21-23.

Bupolofita bo bu bulela ka za Mesia ne bu sinuzi kuli Mesia u ka nyandiswa ni ku shwela libi za ba bañwi. (Isaya 53:5; Daniele 9:24, 26) Jesu kasibili naa bulezi kuli naa tile ku to “fa moyo wa hae kuli a liulule ba bañata.” (Mateu 20:28) Ba ba bonisa tumelo mwa sitabelo sa hae se si liulula ba na ni sepo ya ku lukululwa kwa sibi ni lifu ni ku pila ku ya ku ile mwa Paradaisi fa lifasi. *—Joani 3:16; 1 Joani 4:9, 10.

PUZO: Kana lwa kona ku lumela luli kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu?

KALABO: Eni. Jesu naa libelezi luli ku zusiwa kwa bafu. (Mateu 16:21) Kono ki kwa butokwa ku ziba kuli Jesu ni bañoli ba Bibele ne ba si ka bulela kuli naa ka izuhela feela kwa bafu. Wo ki muhupulo o ne u si ke wa lumelwa. Kono Bibele i bulela kuli: “Mulimu a mu zusa kwa bafu ka ku mu lukulula mwa mihala ya lifu.” (Likezo 2:24) Haiba lwa lumela kuli Mulimu u teñi ni kuli ki yena Mubupi wa lika kaufela, fohe lwa swanela ku lumela kuli naa kona ku zusa Mwanaa hae kwa bafu.—Maheberu 3:4.

Kana ku na ni bupaki bo bu kolwisa bo bu bonisa kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu? Ha mu nyakisise bupaki bo bu latelela.

● Bupaki bwa batu ba ne ba iponezi zuho ya Jesu. Hasamulaho wa lilimo ze 22 ku zwa fa lifu la Jesu, muapositola Paulusi naa ñozi kuli ne ku na ni batu ba ba fitelela 500 ba ne ba iponezi zuho ya Jesu ni kuli buñata bwa bona ne ba sa pila ka nako yeo Paulusi naa ñola taba yeo. (1 Makorinte 15:6) Bupaki bwa mutu a li muñwi kamba ba babeli bwa kona ku haniwa, kono ki mañi ya kona ku hana bupaki bwa batu ba 500 ba ne ba iponezi zuho ya Jesu?

● Lipaki ba ba sepahala. Balutiwa ba Jesu ba pili ba ne ba ziba hande ze ne ezahezi ne ba shaezi ka bundume kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu. (Likezo 2:29-32; 3:13-15) Mane ne ba nga kuli ku lumela mwa zuho ya hae ki kwa butokwa hahulu ku Mukreste. (1 Makorinte 15:12-19) Balutiwa bao ne ba itatela ku shwa ku fita ku latula tumelo ya bona ku Jesu. (Likezo 7:51-60; 12:1, 2) Kana mwa ziba mutu yo muñwi ya kona ku itatela ku shwela taba ya ziba hande kuli ki ya buhata?

Lu nyakisisize likalabo za Bibele kwa lipuzo ze silezi za butokwa hahulu ka za Jesu. Likalabo zeo li lu bonisa hande kuli Jesu ki mañi. Kono kana likalabo zeo ki za butokwa luli? Ka mubulelelo o muñwi, kana ze mu keta ku lumela ka za Jesu ki za butokwa?

[Litaluso za kwatasi]