Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Yesu Kidishitu Malondololo ku Bipangujo Byetu

Yesu Kidishitu Malondololo ku Bipangujo Byetu

Yesu Kidishitu Malondololo ku Bipangujo Byetu

“Lelo byobya bibumbo binenanga ami’mba ne ani?”—LUKA 9:18.

YESU wāipangwile bandi bana ba bwanga kino kipangujo, mwanda wādi uyukile’mba bantu bādi na milangwe mishileshile padi. Ino kekwādipo bubinga bwinebwine bwa kuvutakanibwa. Yesu kādipo mwitolwele, wingidila mu bufyafya. Ino, wādi wisoba mu bantu mu bibundi byabo bikatampe ne bityetye. Wādi usapula ne kufundija mu kitango kya bantu mwanda wādi usaka bantu bayuke bubinebine bumutala.—Luka 8:1.

Bubinebine butala padi Yesu bubwanya kujiulwa mu binenwa ne bilongwa byandi bisonekelwe mu Maevanjile aná a mu Bible—Mateo, Mako, Luka, ne Yoano. Bino bilembwa bya ku bukomo bwa mushipiditu po pemanine malondololo a bipangujo byetu bitala padi Yesu.—Yoano 17:17.

KIPANGUJO: Le bine Yesu wādi muntu utelwa mu mānga?

MALONDOLOLO: Bine. Ba Jozefu ne Tasite balembi ba mānga ba mu myaka katwa kabajinji, i batele Yesu bu muntu wādi’ko. Kya mvubu kutabuka, Maevanjile alombola mu muswelo ukulupilwa amba Yesu wādi muntu binebine, ke muntupo wa kufwatakanya. Bilembwa bilombola patōkelela kitatyi ne kifuko kyāikele’ko Yesu. Kimfwa Luka mulembi wa Evanjile i mutele bamfumu bakatampe basamba-babidi—bene batelelwe majina abo na balembi ba mānga—mwanda wa kulombola mwaka mwine wāshilwile Yesu mwingilo wandi.—Luka 3:1, 2, 23.

Bukamoni bulombola amba Yesu i muntu utelwa mu mānga kebupatanibwapo. Dibuku dimo (Evidence for the Historical Jesus) dinena amba “Bafundi bavule betabije’mba uno muntu uyukene bu Yesu wa Nazala wāikele’ko mu myaka katwa kabajinji.”

KIPANGUJO: Lelo bine Yesu i Leza?

MALONDOLOLO: Mhm. Yesu kādipo wimona bu udingakene pamo na Leza. Ino, Yesu wālombwele misunsa mivule amba wādi munshi mwa Yehova. * Kimfwa, Yesu wātelele Yehova bu “Leza wami” ne bu “Leza enka wa binebine.” (Mateo 27:46; Yoano 17:3) I enka muntu udi munshi mwa muntu mukwabo ubwanya kwingidija bino binenwa. Mwingidi wita mukulumpe wandi wa kaji bu “Muzungu wami” nansha bu “shefu wami” wimwene bine bu udi munshi mwandi.

Yesu nandi wālombwele’mba wādi mwishile na Leza. Difuku dimo, Yesu wānene balwana nandi bādi batuna lupusa lwandi amba: “Mu mukanda-wenu-wabijila namo kisonekelwe’mba: Mwanda wakupitamo bantu babidi, nankyo i wa binebine. Amiwa nēsamba ami mwine, ne Tata wakuntuma aye wisambila’nka ami.” (Yoano 8:17, 18) Yesu i mwishile na Yehova. Shi ke amopo, mwanda waka Bible wibatela bu bantu babidi?

KIPANGUJO: Le Yesu wādi’tu’nka muntu muyampe?

MALONDOLOLO: Mhm. Wādi mupite ne pa kwikala bu muntu muyampe. Yesu wādi uyukile amba wāingile mingilo mivule ya mvubu mu kuvuija kiswa-mutyima kya Leza. Tala bidi mingilo imoimo:

“Mwana wa bunka wa Leza.” (Yoano 3:18) Yesu wādi uyukile kwaātambile. Būmi bwandi bwāshilwile tamba kala kumeso kwa aye kubutulwa pano panshi. Wāshintulwile amba, “ami . . . natūkile mūlu.” (Yoano 6:38) Yesu wādi kipangwa kibajinji kya Leza kadi wākweshe ku kupanga bintu bikwabo byonso. Yesu byaādi umo kete wapangilwe na Leza kasuku kandi, wādi na bubinga bwa kwitwa bu “Mwana wa bunka wa Leza.”—Yoano 1:3, 14; Kolose 1:15, 16.

“Mwana wa muntu.” (Mateo 8:20) Yesu wētelele aye mwine misunsa mivule bu “Mwana wa muntu,” kishima kyaāngidije kitanwa mu Maevanjile kintu kya misunsa 80. Kino kishima kilombola’mba wādi muntu mupwididile, ke Leza uvwele ngitu ya bu muntupo. Le i muswelo’ka wābutwilwe Mwana wa bunka wa Leza bu muntu? Kupityila ku mushipiditu sandu wandi, Yehova wātundulwidile būmi bwa wandi Mwana mu difu dya Madia, mwana-mukaji mujike Muyuda, ebiya waimita. Mfulo-mfulō, Yesu wabutulwa pampikwa bubi kadi mubwaninine.—Mateo 1:18; Luka 1:35; Yoano 8:46.

“Mufundiji.” (Yoano 13:13) Yesu wālombwele patōka’mba mwingilo wāmupele Leza wādi wa “kufundija . . . , ne kusapula myanda-miyampe” ya Bulopwe bwa Leza. (Mateo 4:23; Luka 4:43) Wāshintulwile patōkelela kadi mu muswelo upēla Bulopwe bwa Leza bwine i bika ne byobukalonga pa kufikidija kiswa-mutyima kya Yehova.—Mateo 6:9, 10.

“Mwanda.” (Yoano 1:1) Yesu wāingile bu Musedi wa myanda wa Leza—mwine wāingidije Leza mwanda wa kupa bakwabo musapu ne bulombodi. Yehova wāingidije Yesu pa kusapwila bantu ba pano panshi musapu Wandi.—Yoano 7:16, 17.

KIPANGUJO: Lelo Yesu wādi Meshiasa wālailwe?

MALONDOLOLO: Bine. Bupolofeto bwa Bible bwālaile kwiya kwa Meshiasa, nansha Kidishitu, ko kunena’mba “mushingwe māni.” Uno wālailwe wādi wakwingila mwingilo mukatampe mu kufikidija mpango ya Yehova. Difuku dimo, mwana-mukaji umo Mwine Samadia wānene Yesu amba: “Ndyūkile’mba Meshiasa wiyanga, wakutelwa dya bu-kidishitu.” Ebiya Yesu wamulombola patōkelela’mba: “I yenka ami unena nobe uno.”—Yoano 4:25, 26.

Lelo kudi bubinga bukwabo bulombola’mba Yesu wādi bine Meshiasa? Kudi bukamoni busatu buleta abo bonso bubinga bwa’mba Yesu i Meshiasa, pamo’nka na kimfwa kya mwishidile mishiko ya mu bikasala bya bantu. Lelo Yesu i mukwatañane na kino kimfwa? Tutalei:

Musuku wandi. Bible wālaile amba Meshiasa wādi wa kutamba kudi Abalahama kupityila ku musuku wa Davida. (Ngalwilo 22:18; Mitōto 132:11, 12) Ko kwātambile Yesu.—Mateo 1:1-16; Luka 3:23-38.

Bupolofeto bwāfikidile. Mu Bisonekwa bya Kihebelu mudi makumi na makumi a bupolofeto butala pa būmi bwa pano panshi bwa Meshiasa, kubadila’mo ne myanda itala kubutulwa ne lufu lwandi. Yesu wāfikidije buno bupolofeto bonso. Bumo bidi i buno: Wābutwidilwe mu Betelema (Mika 5:2; Luka 2:4-11), wāitwa mu Edipito (Hosea 11:1; Mateo 2:15), ne kwipaibwa kwampikwa mukupa wandi nansha umo kutyumunwa. (Mitōto 34:20; Yoano 19:33, 36) Yesu kādipo unenwe kulumbulula būmi bwandi pa kufikila pa bintu byādi bisakibwa mwanda wa kufikidija bupolofeto bonso butala padi Meshiasa. *

Bukamoni bwa Leza aye mwine. Kitatyi kyābutwilwe Yesu, Leza wātumine bamwikeulu kukasapwila bakumbi amba Meshiasa wabutulwa. (Luka 2:10-14) Misunsa mivule mu bula bwa mwingilo wa Yesu, Leza aye mwine wānene tamba momwa mūlu, walombola’mba witabije Yesu. (Mateo 3:16, 17; 17:1-5) Yehova wākweshe Yesu alonge bingelengele bya bukomo, bine byāletele bukamoni bukwabo bulombola’mba Yesu wādi Meshiasa.—Bilongwa 10:38.

KIPANGUJO: Mwanda waka Yesu wāsusukile ne kufwa?

MALONDOLOLO: Yesu byaādi muntu wampikwa bubi, kādipo ufwaninwe kususuka. Kādipo ufwaninwe kupopwa ku mutyi pamo bwa kipolapola ne kumuleka afwile’ko bya bumvu. Ino, Yesu wādi utengele kuno kumweshibwa malwa kadi wāitabije ne mutyima tō kwiamona.—Mateo 20:17-19; 1 Petelo 2:21-23.

Bupolofeto butala padi Meshiasa bwālaile amba Meshiasa wādi ufwaninwe kususuka ne kufwa mwanda wa kuputa bubi bwa bakwabo. (Isaya 53:5; Danyele 9:24, 26) Yesu aye mwine wānene amba wāile “kupana muya wandi ke kikūlwa kya bavule bene.” (Mateo 20:28) Boba betabije mu lufu lwa mvubu lwa kitapwa kya kikūlwa kyandi badi na kyepelo kya kunyongololwa ku bubi ne lufu ne kwikala nyeke mu Paladisa pano pa ntanda. *Yoano 3:16; 1 Yoano 4:9, 10.

KIPANGUJO: Lelo tubwanya bine kukulupila amba Yesu wāsangukile mu lufu?

MALONDOLOLO: Bine. Yesu wādi ukulupile ne pa mfulo kusangulwa mu lufu. (Mateo 16:21) Ino i biyampe tuyuke’mba, ekale Yesu, nansha balembi ba Bible kebālombwelepo amba wādi wa kusanguka mu muswelo wandi. Uno mulangwe kewādipo wa kukulupilwa. Ino, Bible unena’mba: “Leza wamusangwile, wa-mukutulula mu misongo ya lufu.” (Bilongwa 2:24) Shi twitabije amba Leza udi’ko ne amba i Umpangi wa bintu byonso, nabya tudi na bubinga bonso bwa kukulupidila’mba wāsangwile wandi Mwana mu lufu.—Bahebelu 3:4.

Lelo kudi bubinga buluji bulombola’mba Yesu wāsangwilwe? Tala buno bulonda’ko.

Bukamoni bwa kamoni kēmwenine bintu. Kintu kya myaka 22 kupwa kwa Yesu kufwa, mutumibwa Polo wāsonekele’mba kwādi batumoni 500 ne musubu bāmwene Yesu musanguke ne amba bavule mobadi bādi bakidi bōmi kitatyi kyāsonekele Polo. (1 Kodinda 15:6) Kamoni kamo nansha batumoni babidi babwanya kwilwa bukidibukidi, ino le i ani ubwanya kupatana bukamoni bwa batumoni 500 bēmwenine na meso?

Bukamoni buluji. Bana ba bwanga babajinji ba Yesu—bene bādi na kyepelo kya pa bula kya kuyuka bine byālongekele—bāsapwile kwa kubulwa moyo amba Yesu wāsangukile. (Bilongwa 2:29-32; 3:13-15) Na bubine, bādi bamwene amba kukulupila mu lusangukilo lwandi kudi na mvubu mu lwitabijo lwa Mwine Kidishitu. (1 Kodinda 15:12-19) Bano bana ba bwanga bādi betabije kufwa pa kyaba kya kutuna lwitabijo lwabo mudi Yesu. (Bilongwa 7:51-60; 12:1, 2) Lelo uyukile muntu kampanda wāitabije kufwa ne mutyima tō pangala pa kintu kyayukile amba i kya bubela?

Tubabandaula malondololo aleta Bible ku bipangujo bisamba bikatampe bitala padi Yesu. Ano malondololo etulombola patōka Yesu mwine i ani. Ino le malondololo adi na kamweno? Mu muneneno mukwabo, le i meshile na byobya byokulupile bitala padi Yesu?

[Kunshi kwa dyani]

^ Mu Bible, Yehova i dijina dya Leza dya bunka.

^ Shi ukimba kuyuka mulongo wa bupolofeto bwāfikidile padi Yesu, tala paje 200 wa dibuku Lelo I Bika Bine Bifundija Bible?

^ Shi usaka kuyukila’ko myanda mivule itala mvubu ya kikūlwa kya lufu lwa Yesu, tala shapita 5 wa dibuku Lelo I Bika Bine Bifundija Bible?