Jesukristë. Yajtëˈëwën etsë atsoˈojëmbijtën

“¿Wiˈix ja jäˈäyëty jyënaˈany ko pënëts ëj?” (LUKɄS 9:18)

JESUS nyijawëyaambyë nety wiˈix ja yˈëxpëjkpëty wyinmaytyë mä pënën yëˈë, mët ko may ja jäˈäy kyaj nety yajxon tnijawëdë. Per kyaj tiko tkanijawëdët, pesë Jesus kyaj jagam yˈijty ets kyaj ayuˈutsyë tijaty ttuuny, xëmë yajpaty mayjyaˈayoty. Tsyojk etsë jäˈäy yˈixyˈatëdët, pääty tnimaytyakyë tëyˈäjtënë oy mä yajpaty (Lukʉs 8:1).

Mbäät nnijäˈäjëm yajxon pënën Jesus mët ja kyäjpx myaytyakën ets tijaty tyuun. Ets nmëdäjtëmë Evangelios mä yajnimaytyaˈaky: Matewʉ, Markʉs, Lukʉs etsë Fwank diˈib yajjääy mët yëˈëgyëjxmë Diosë myëjää. Jap yajnimaytyaˈaky wiˈixë Jesus jyukyˈajty parë nnijäˈäjëm ja tëyˈäjtën (Fwank 17:17).

YAJTËˈËWËN: ¿Jantsy tëyˈäjtën ko Jesus jyukyˈajty?

YAˈˈATSOOJËMBITY: Tëyˈäjtën. Mayë ëxpekyjyaˈay, extëmë Josefo mëdë Tácito diˈib mä primer siiglë, ojts tˈëxpëjkpëtsëmdë ko Jesus jantsy jukyˈäjt. Per diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ko mä Evangelios yajxon tijaty tnigäjpxtäˈäy, extëmë lugäär etsë jëmëjt diˈib yajtëyˈäjtëndëjkëp ko Jesus jantsy jukyˈäjt ets kyaj pën jeˈeyë tmääytyëëy. Extëmë Lucas, ojts tkujayë ko nijëxtujkë netyë jäˈäy diˈib myëdäjttëbë kutujkën ko Jesus dyajtsondakyë Diosë tyuunk. Ets pënaty yˈëxpëjkpëtsëëmdëp tijaty, yajtëyˈäjtëndëjkëdëp ko jantsy jukyˈäjttë tyäˈädë jäˈäyëty (Lukʉs 3:1, 2, 23).

Kanäk peky jyaˈˈaty diˈib yajtëyˈäjtëndëjkëp ko Jesus jantsy jukyˈäjt. Tuˈugë liibrë jyënaˈany: “Mayë ëxpekyjyaˈay kyupejkypy ko mä primer siiglë jukyˈäjt tuˈugë Jesus diˈib Nazaret” (Evidence for the Historical Jesus [Tijaty yajtëyˈäjtëndëjkëp ko Jesus jyukyˈajty]).

YAJTËˈËWËN: ¿Tuknaxë Jesus mëdë Dios?

YAˈˈATSOOJËMBITY: Kyaj. Jesus ninäˈä kyanayajnäjxë tuknax mëdë Dios. Kanäkˈok dyaˈijxë ko tsojkëp tmëmëdowëdë Jyobaa. * Ojts jyënaˈany: “Ëjtsë nDios” ets ko yëˈë “tiˈigyë Dios” diˈib tëyˈäjtën (Fwank 20:17; 17:3). Duˈun extëm tuˈugë  mëduumbë jyënaˈany, “nwintsënëts” o “ja diˈib nyikëjxmˈäjtypyë tuunk”, parë tmaytyaˈaky ja jäˈäy diˈib masë kutujkën myëdäjtypy.

Jesus nan ojts tnigajpxy ko yëˈë kyaj tyuknaxëty mëdë Dios. Ko tëgok ja myëtsipëty kyaj tmëbëjktë pën yëˈë myëdäjtypyë kutujkën, ta tˈanmääy: “Mä miits ja mˈanaˈamënëty jääybyety yˈity: Pën ja nimajtskpë ja testiigë tiˈigyë kyäjxtë, yëˈë dën nmëbëjkëm. Pes ëjtsë dëˈën këˈëm naynyidestiigëˈäjtëp, esë nDeetyëts diˈibëts xykyajx, yëˈë dën jatuˈugë testiigë” (Fwank 8:17, 18). Jyobaa mëdë Jesus kyaj tyuknaxëty, pes koxyëp dyuˈunëty, kyajxyëp mbäät nimajtsk tyestiigëˈattë.

YAJTËˈËWËN: ¿Jeˈeyëdaa Jesus yˈijty oyjyaˈay?

YAˈˈATSOOJËMBITY: Kyaj, kyaj jeˈeyë yˈijty oyjyaˈay. Jesus kanäk pekyë tuunk tnikëjxmˈäjty parë yˈadëwët tijatyë Dios tsyejpy. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtsk.

● “Dios ja tyuˈukˈUˈunk.” (Fwank 3:18.) Jesus nyijäˈäbë nety mä të tsyoony. Nyijäˈäp ko të nety yˈokjukyˈäjtpë mä kyaminy kyajäˈtynyëm yä Naxwiiny. Yëˈë jyënany: “Ëj të [ntsoonyëts] tsäjpotm” (Fwank 6:38). Yëˈë tim jawyiinë Dios yajkojë ets tpudëjkë parë dyajkojtääy tijaty. Ets mët ko yëˈë këˈëmë Dios ojts yajkojˈyëty, ta yajtijy, “Dios ja tyuˈukˈUˈunk” (Fwank 1:3, 14; Kolosʉ 1:15, 16).

● “Naxwinyëdë jäˈäyë yˈuˈunk.” (Mateo 8:20, Traducción del Nuevo Mundo.) Jesus kanäkˈok nyaytyijë “naxwinyëdë jäˈäyë yˈuˈunk” ets ja myinyë tyäˈädë ayuk naa 80 okën mä Evangelios. Duˈun dyaˈijxë ko yëˈë nety tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy ets kyaj yëˈëjëty tuˈugë anklës diˈib nayajtëgäjtsë. Per ¿wiˈixë Diosë tyuˈukˈUˈunk myiiny jyajty extëmë naxwinyëdë jäˈäy? Mët yëˈëgyëjxmë Jyobaa myëjää, ojts dyajtëgäjtsë ja yˈUˈungë jyukyˈäjtënë ets tpëjtaky María jyodoty diˈibë nety kyajnëm tsyëënë mëdë yetyëjk. Duˈunë Jesus myaxuˈunkˈäjty wäˈäts jäˈäy ets nitii poky tkamëdäjty (Matewʉ 1:18; Lukʉs 1:35; Fwank 8:46).

● “Yaˈëxpëjkpë.” (Fwank 13:13.) Jesus ojts yajxon tnigajpxy ko Diosë nety të tyuknipekyëty parë tyukniˈˈixët ets tkäjpxwäˈkxët ja oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypy ja Diosë Kyutujkën (Matewʉ 4:23; Lukʉs 4:43). Jantsy tsuj yajxon ets adëyë tnimaytyaky tidën yˈandijpy Diosë Kyutujkën ets wiˈixë tyäˈädë Anaˈamën dyaˈˈadëwäˈäny ti Dios tsyejpy (Matewʉ 6:9, 10).

● Ja “Ayuk.” (Fwank 1:1.) Dios yëˈë yajkugajpxyˈäjtë Jesus, diˈib yajkajpxynyäjx mä wiinkpëty. Ets nan yëˈë kugajpxyˈäjt yä Naxwiiny (Fwank 7:16, 17).

YAJTËˈËWËN: ¿Yëˈë Jesus ja Mesías diˈib yajwandak?

YAˈˈATSOOJËMBITY: Yëˈë. Mä Biiblyë ojts yajnaskäjpxë ko minäämbë nety tuˈugë jäˈäy parë yˈadëwët tijatyë Dios tyuknibëjtakëp. Yëˈë nety yajmaytyakpë Mesías o Kristë diˈib nikajp “winˈixy”. Tëgok, tuˈugë toxytyëjk diˈib Samaria tˈanmääyë Jesus: “Ëj nnijäˈäbëts ko minëp ja Kristë diˈibë Dios wyinˈijx”. Jesus ta tˈatsooy: “Ëjtsë dëˈën Kristë diˈibë mmëgäjxëp” (Fwank 4:25, 26).

Per ¿ti yajtëyˈäjtëndëjkëp ko Jesus yëˈë duˈun ja Mesías? Tëgëk peky jyaˈˈaty diˈibë Jesus yajtukˈëxkäjp ko yëˈë duˈun ja Mesías. Duˈunxyëp extëm tuˈugë jäˈäy yajtukˈëxkapy ja kyëkää diˈib ojts nyikojtuˈuty. Min nˈokˈijxëm pën jantsy yëˈë Jesus.

 ● Tyëëm yˈääts. Mä Biiblyë ojts yajnigajpxy ko Mesías ja myinäˈäny mä Abrahángë tyëëm yˈääts ets mä ja fyamilyë David (Génesis 22:18; Salmo 132:11, 12). Jesus ja myiiny mä tyäˈädë majtskpë familyë (Matewʉ 1:1-16; Lukʉs 3:23-38).

● Yaˈˈadëë tijaty ojts yajnaskäjpxë. Mä Escrituras Hebreas jap ojts yajnigajpxy kanäk peky wiˈixë nety ja Mesías jyukyˈatäˈäny Naxwiiny. Jesus tukëˈëyë dyaˈˈadëëdääy. Axtë diˈib ojts yajnaskäjpxë wiˈix myaxuˈunkˈatäˈäny ets yˈoogäˈäny. Extëm ko myaxuˈunkˈatäˈäny Belén (Miqueas 5:2; Lukʉs 2:4-11), ko Dios yajpëtsëmäˈänyëty Egipto (Oseas 11:1; Matewʉ 2:15) ets ko nituˈugë pyäjk kyayajtëjäˈäny ko yˈoogët (Salmo 34:20; Fwank 19:33, 36). Jesus kyaj mbäät tijaty ttuuny parë yˈadëëdäˈäyët diˈib ojts yajnaskäjpxë mä ja Mesías. *

● Këˈëmë Dios ojts tnigajpxy. Ko Jesus myaxuˈunkˈäjty, ta Dios tkejxyë yˈanklëstëjk parë ja borreegë kuentˈäjtpë yajtukˈawanëdët ko të myiny jyaˈty ja Mesías (Lukʉs 2:10-14). Ok, ko Jesus dyajtsondaky ja tuunk, kanäkˈokë Dios ojts kyajpxy parë jyënany ko kyupejkypy ja yˈUˈunk (Matewʉ 3:16, 17; 17:1-5). Ja tuk peky diˈib xytyukˈijxëm ko Jesus yëˈë ja Mesías diˈib yajwandak, yëˈë ko Dios myooyë mëjää parë ttuunyë miläägrë (Apostʉlʉty 10:38).

YAJTËˈËWËN: ¿Tiko Jesus yˈayooy ets yˈoˈky?

YAˈˈATSOOJËMBITY: Jesus kyaj nety nyitëkëty yˈayowët, pes kyaj nety të tmëmaxuˈunkˈatë poky kaytyey. Nan kyaj nety nyitëkëty ets yajkëxwopët kepykyëjxy extëm tuˈugë yajjäˈäyˈoˈkpë. Yëˈë nyijäˈäbë nety ti tukmiin tukkëdakëp, ets wyinguwäˈägëyan ja oˈk tëgoˈoyën (Matewʉ 20:17-19; 1 Peedrʉ 2:21-23).

Extëm ojts yajnaskäjpxë, ja Mesías ayowäämbë nety ets oogäämp parë dyajpokynyiwäˈätsëdë naxwinyëdë jäˈäy (Isaías 53:5; Daniel 9:24, 26). Jesus ojts tnigajpxy tiko myiiny yä Naxwiiny, jyënany: “Nyakëdëts ja njikyˈäjtën es nimayjyaˈay nyitsoˈoktët” (Matewʉ 20:28). Pääty, pënaty pyëjtaktëbë mëbëjkënë ko Jesus ojts xyjuˈuybyëtsëˈëmëm, mbäät yˈawäˈätspëtsëmdë mä poky kaytyey ets mä oˈk tëgoˈoyën ets jyukyˈattët xëmëkyëjxm mä ja it lugäärë tsujpë yä Naxwiiny (Fwank 3:16; 1 Fwank 4:9, 10). *

YAJTËˈËWËN: ¿Tiko mbäät nmëbëjkëm ko Jesus jukypyëjk?

YAˈˈATSOOJËMBITY: Jesus ijtpë nety seguurë ko jyukypyëkäˈäny (Matewʉ 16:21). Per ni yëˈë ets ni diˈib jyaaytyë Biiblyë kyajënandë ko këˈëm nyayajjukypyëkäˈänyëty. Biiblyë jyënaˈany: “Dios dyajjikypyejky ja Jesus es dyajpëtseemy mä oj nyaxtëkë, mët ko kyaj mbäät myëmadaˈagyëty ja oˈkën” (Apostʉlʉty 2:24). Pën nmëbëjkëm ko tamë Dios ets ko yëˈë tijaty ojts dyajkojtäˈäy, ta nˈijtëm seguurë ko yëˈë yˈUˈunk yajjukypyëjk (Ebreeʉsʉty 3:4).

Per ¿ti xytyuknijäˈäjëm ko jantsy jukypyëjk? Nˈokˈijxëm tuˈuk majtsk.

● Jäˈäy diˈib ijxëdë. Ja nety të nyäjxnë 22 jëmëjt mä Jesus të yˈooky, ko Apostëlë Pablo tkujäˈäyë ko 500 naxyë yˈëxpëjkpë yˈijxëdë ko jyukypyejky, ets ko tamë nety nimay yˈakjukyˈattë (1 Korintʉ 15:6). Mbäät pën jyënaˈany ko kyaj tyëyˈäjtënëty koxyëp jeˈeyë niduˈuk nimajtsk yˈijxëdë, perë tyäˈädë 500 naxyë jäˈäy yˈijxëdë.

● Mbäät nmëbëjkëm pënaty nidestiigëˈäjtëde. Nipën yajxon tkanijäˈäjë ti tuun jäjtë extëm ja Jesusë yˈëxpëjkpëty. ¿Wiˈix jyënandë? Ojts tkäjpxwäˈkxtë amëk jotmëk ko ja Myaˈestrë të nety jyukypyeky (Apostʉlʉty 2:29-32; 3:13-15). Ets wyinmääytyë ko tsojkëp tmëdattëdë duˈumbë mëbëjkën pënaty pyanëjkxtëbë Kristë (1 Korintʉ 15:12-19). Ets oy oˈkën jëjpˈam yajpattë, kyaj tmastuttë ja myëbëjkën diˈib myëdäjttë mä Jesus (Apostʉlʉty 7:51-60; 12:1, 2). ¿Këdii kyaj xykyuˈoogët diˈib mnijäˈäp ko kyaj tyëyˈäjtënëty? Pes nanduˈun ja Jesusë yˈëxpëjkpëty.

Të net nnijäˈäjëm pënën Jesus extëmë Biiblyë të tˈatsoojëmbity. Per ¿jëjpˈam ets nnijäˈäjëm ja tëyˈäjtën? O ¿jëjpˈam ets nˈijxëm ti nmëbëkäˈänëm?

[Notë diˈib noky ëxˈääy]