Iesu Karaiti​—Pauia ta Tatou au Uianga

“Koai au nei i ta te tangata nei tuatua anga?”​—LUKA 9:18.

KUA ui a Iesu ki tana au pipi i taua uianga ra, no te mea kua kite aia e e tukeke te manako o te au tangata no runga iaia. Inara, kare e tumuanga tau kia kononinoni te au manako. Kare a Iesu i pipini ana mei te au tangata e kare i angaanga muna ana. Mari ra, e piri ua ana aia ki te au tangata i roto i to ratou au vira e te au oire. Kua tutu aere e kua apii aia i te ngai tangata no te mea kua inangaro aia i te au tangata kia kite i te tikaanga tikai no runga iaia.​—Luka 8:1.

Ka kiteaia te tikaanga tikai no runga ia Iesu i roto i tana au tuatua e tana au angaanga, tei tataia i roto i nga Evangeria Pipiria e a​—ta Mataio, Mareko, Luka, e Ioane. Ko taua au rekoti akauruia te tumuanga no te pau anga i ta tatou au uianga no runga ia Iesu. *​—Ioane 17:17.

 UIANGA: E tangata tika tikai ainei a Iesu?

PAUANGA: Ae. Kua taiku mai te aronga tata tuatua enua, kapiti mai a Josephus raua ko Tacitus o te anere mataiti mua, e e tangata tika tikai a Iesu. Tei puapinga rava atu, kua akaari papu mai te au Evangeria e e tangata tika tikai a Iesu, kare i te mea tamanako ua. Kua akataka meitaki mai te rekoti e i naea e iea te reira au mea i tupu ei. Ei akaraanga, kua taiku mai te tangata tata Evangeria ko Luka e itu aronga mana teitei​—tei akapapuia mai to ratou ingoa e te aronga tata tuatua enua o teianei ao—kia akanooia te mataiti i akamata ai a Iesu i tana angaanga orometua.​—Luka 3:1, 2, 23.

Te akakite tika maira te au akapapu anga e e tangata tika tikai a Iesu. “Kua ariki te maataanga o te aronga kite karape e i ora ana tetai tangata tei kiteaia e ko Iesu o Nazareta i te anere mataiti mua,” i akakite mai ei te puka Evidence for the Historical Jesus.

UIANGA: Ko Iesu tikai ainei te Atua?

PAUANGA: Kare. Kare rava a Iesu i manako ana e kua aite aia ki te Atua. Mari ra, kua akaari putuputu mai a Iesu e tei raro ake aia ia Iehova. * Ei akaraanga, kua taiku a Iesu ia Iehova e ko “taku Atua” e ko ‘te Atua mou anake ra.’ (Mataio 27:46; Ioane 17:3) Na tetai tangata i raro ake i tetai ke te ka taiku akapera mai tetai tangata. Ko tetai tangata e taiku ra i te tangata e angaanga ana aia e ko “toku pu” me kore “toku manitia” te manako ra iaia e tei raro ake aia i te pu.

Kua akaari katoa mai a Iesu e e tuke rai aia mei te Atua. Kua akakite ana a Iesu ki te aronga patoitoi tei patoi i tona turanga mana e: “Kua tata katoaia ki roto i ta kotou ture ra e, kia akatika mai nga tangata toko rua ra, e tuatua-mou ïa. Ko au oki tetai i akatika iaku uaorai, e te Metua oki, ko tei tono mai iaku mei, tetai i akatika katoa mai iaku nei.” (Ioane 8:17, 18) Tuke rai a Iesu mei ia Iehova. Akapeea ra i manakoia ai raua ei nga kite e rua? *

UIANGA: E tangata meitaki ua ainei a Iesu?

PAUANGA: Kare. Kare ko tera ua tona tu. Kua marama a Iesu e e maata tana au angaanga puapinga ka akatupu no te rave anga i to te Atua anoano. Teia tetai o taua au turanga:

● “Tamaiti anau tai a te Atua.” (Ioane 3:18) Kua kite a Iesu e noea mai aia. Kua akamata ke ana tona oraanga i mua roa ake ka anauia mai ei aia i te enua nei. “I eke mai nei oki au mei te rangi mai,” i akamarama mai ei aia. (Ioane 6:38) Ko Iesu ta te Atua i anga mua mai, e kua tauturu aia i te anga mai i te au mea katoa. No te mea e na te Atua i anga tika mai iaia, e tika i reira kia kapikiia a Iesu e ko “te Tamaiti anau tai a te Atua.”​—Ioane 1:3, 14; Kolosa 1:15, 16.

● “Tamaiti a te tangata.” (Mataio 8:20) Maata te taime te taiku anga a Iesu iaia uaorai e ko “te Tamaiti a te tangata,” te taangaanga anga i te au tuatua tei taikuia mei tetai 80 taime i roto i te au Evangeria. Te akakite maira teia tuatua e e tangata tikai aia e kare i te Atua i roto i te kopapa tangata. Akapeea te Tamaiti anau tai a te Atua te anauia mai anga ei tangata? Na roto i te vaerua tapu, kua tuku mai a Iehova i te oraanga o tana Tamaiti ki roto i te kopu o te paretenia ngati  Iuda ko Maria, te akatupu anga iaia kia nui. Tei tupu mai, kua anauia mai a Iesu ma te ara kore e te apa kore.​—Mataio 1:18; Luka 1:35; Ioane 8:46.

● “Orometua.” (Ioane 13:13) Kua akataka meitaki mai a Iesu e kua oronga mai te Atua i tana angaanga ei “apii anga . . . e te tuatua anga i te evangelia” no runga i te Patireia o te Atua. (Mataio 4:23; Luka 4:43) Na roto i te tu taka meitaki e te mama ua, kua akamarama mai aia eaa te Patireia o te Atua e ta te reira ka rave ei akatupu i to Iehova anoano.​—Mataio 6:9, 10.

● “Te Logo.” (Ioane 1:1) Kua tavini a Iesu ei Vaa Tuatua na te Atua—ko te ravenga ia i oronga mai ei te Atua i te akakiteanga e te ikuikuanga ki tetai ke. Kua taangaanga a Iehova ia Iesu kia oronga mai i Tana karere ki te au tangata i te enua nei.​—Ioane 7:16, 17.

UIANGA: Ko Iesu ainei te Mesia taputouia?

PAUANGA: Ae. Kua akakite mai te au totou Pipiria i te aere anga mai o te Mesia, me kore te Karaiti, te aiteanga “Tei Akatainuia.” E angaanga puapinga ta Tei Taputouia no te akatupu anga i to Iehova akakoroanga. I tetai atianga, kua akakite tetai vaine Samaria kia Iesu e: “Kua kite au e, te aere maira te Mesia, ko te Akatainuia ra ïa.” E oti kua akakite taka meitaki atu a Iesu kiaia e: “Ko au ïa e karanga atu kia koe na.”​—Ioane 4:25, 26.

E akapapuanga ainei tetai e ko Iesu tikai te Mesia? E toru akakiteanga papu te akaari maira i te au akapapu anga, mei te akairo mangamanga rima rai e akataka maira e e tai rai tangata. Aiteite ra ainei te reira kia Iesu? Akamanako ana:

● Tona papaanga tupuna. Kua totou mai te Pipiria e no roto mai te Mesia ia Aberahama tei na roto mai i te papaanga kopu tangata o Davida. (Genese 22:18; Salamo 132:11, 12) Na roto mai a Iesu i taua nga uanga ra.​—Mataio 1:1-16; Luka 3:23-38.

● Akatupuia te au totou. Maata te au totou no runga i te oraanga o te Mesia i te enua nei i roto i te au Tuatua Tapu Epera, kapiti mai te au akakite anga no runga i tona anau anga e te mate. Kua akatupu a Iesu i te au totou ravarai. Koia oki: Kua anauia aia i Betelehema (Mika 5:2; Luka 2:4-11), kua tikinaia i Aiphiti (Hosea 11:1; Mataio 2:15), kua tamateia aia e kare tetai o tona au ivi i aatiia (Salamo 34:20; Ioane 19:33, 36). Kare e tano e kua parani a Iesu i tona uaorai oraanga kia aru rotai ki te au mea no te akatupu anga i te au totou no runga i te Mesia. *

● Ta te Atua akapapuanga. I te tuatau o to Iesu anau anga, kua tono te Atua i te au angera kia akakite ki te au tiaki mamoe e kua anauia mai te Mesia. (Luka 2:10-14) I te tuatau o ta Iesu angaanga orometua, kua tuatua mai te Atua i tetai au atianga mei te rangi mai, te akakite mai anga i tona tu mareka ia Iesu. (Mataio 3:16, 17; 17:1-5) Kua tauturu a Iehova ia Iesu kia rave i te au angaanga temeio, te akapapu katoa mai anga e ko Iesu te Mesia.​—Angaanga 10:38.

 UIANGA: Eaa a Iesu i tamamaeia ai e i mate ei?

PAUANGA: Ei tangata ara kore, kare a Iesu e tau kia tamamaeia. Kare katoa aia e tau kia patiatiaia ki runga i te tatauro me kore rakau tamamae mei tetai tangata kino rai, e kia tamate taakamaia. Inara, kua tapapa atu a Iesu i te reira tu takinokinoanga e kua ariki puareinga ua i te reira.​—Mataio 20:17-19; 1 Petero 2:21-23.

Kua akakite mai te au totou no runga i te Mesia e ka mamae e ka tamateia te Mesia ei tapoki i te au ara a tetai ke. (Isaia 53:5; Daniela 9:24, 26) Na Iesu uaorai i tuatua e kua aere mai aia “e kia oronga i tona ora ei oko no te tangata e manganui.” (Mataio 20:28) Ka rauka i te aronga te irinaki ra i te puapinga o tona mate akaatinga, te manakonakoanga no te akaoraia mai anga mei te ara e te mate, e kia noo e tuatau ua atu i runga i te enua Parataito. *​—Ioane 3:16; 1 Ioane 4:9, 10.

UIANGA: Ka irinaki tikai ainei tatou e kua akatuia mai a Iesu mei te mate?

PAUANGA: Ae. Kua irinaki papu tikai a Iesu e ka akatuia mai aia mei te mate. (Mataio 16:21) E mea puapinga i te akamanako e, kare rava a Iesu e te aronga tata Pipiria i karanga ana e ka akatuia mai aia mei te mate na roto i tetai atu mataara ke kare na roto i te Atua. Kare taua tu manako ra e tau ana. Inara, kua akakite mai te Pipiria e: “Koia oki ta te Atua i akatu mai nei, kua matara oki iaia te tapeka o te mate.” (Angaanga 2:24) Me ariki tatou e e Atua tetai e koia Tei Anga mai i te au mea ravarai, e tumuanga tau no tatou kia irinaki e ka rauka iaia i te akatu mai i tana Tamaiti mei te mate mai.​—Ebera 3:4.

E akapapu anga tikai ainei tetai e kua akatuakaouia mai a Iesu? Akamanako ana i te ka aru mai.

● Akapapuanga a te au kite. Mei tetai 22 mataiti i muri ake i to Iesu mate, kua tata te apotetoro ko Paulo e kua tere atu ki te 500 tangata tei kite ia Iesu tei akatuakaouia mai, e te ora ra rai te maataanga ia ratou i te tuatau o ta Paulo tataanga. (1 Korinetia 15:6) Penei kare koe e irinaki me e tai me kore e rua nga kite, akapeea ra me e 500 au kite, ka irinaki ainei koe i ta ratou akapapuanga?

● Au kite irinakiia. Kua akakite mataku kore te au pipi mua a Iesu​—tei kite tikai eaa tei tupu—e kua akatuakaouia mai a Iesu mei te mate. (Angaanga 2:29-32; 3:13-15) E tika, kua irinaki ratou i tona tuakaouanga ei mea puapinga no te akarongo Kerititiano. (1 Korinetia 15:12-19) Kua ariki puareinga ua taua au pipi ra kia mate ratou, ma te kore e kopae i to ratou akarongo i roto ia Iesu. (Angaanga 7:51-60; 12:1, 2) Kua kite ainei koe i tetai tangata tei inangaro puareinga ua kia mate no tetai tangata, e kua kite aia e e pikikaa ua te reira?

E ono uianga puapinga ta tatou i akamanako ana ki te au pauanga Pipiria no runga ia Iesu. Te akakite taka meitaki maira taua au pauanga ra e koai a Iesu. Inara e puapinga tikai ainei te au pauanga? Tetai tua, e puapinga ainei taau ka iki no te irinaki anga kia Iesu?

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]