Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Pi Deer Rodad ni Kan Pi’ e Fulweg Riy u Murung’agen Jesus Kristus

Pi Deer Rodad ni Kan Pi’ e Fulweg Riy u Murung’agen Jesus Kristus

Pi Deer Rodad ni Kan Pi’ e Fulweg Riy u Murung’agen Jesus Kristus

“Be yog e girdi’ ni yoor ni gag mini’?”​—LUKE 9:18.

I FITH Jesus ngak pi gachalpen e re deer n’ey ya manang ni girdi’ e ba thilthil rogon ni yad ma lemnag ko ir mini’. Machane dariy rogon ni nge yoor lanin’rad. Jesus e gathi ir be’ ni ma par ni yigoo ir, ma der ma ngongliy ban’en nib mith murung’agen. Ya i un ko girdi’ ko sabethin u lan e pi binaw nge mach rorad. I machib u bang ni boor e girdi’ riy ya bochan ni baadag ni nge nang e girdi’ e tin riyul’ u murung’agen.​—Luke 8:1.

Tin riyul’ u murung’agen Jesus e rayog ni nge m’ug ko thin nge ngongol rok ni bay ka fa aningeg i gospel u Bible ni aram e Matthew nge Mark nge Luke nge John. Pi gospel n’ey e rayog ni nge pi’ e fulweg ko pi’ deer rodad u murung’agen Jesus.​—John 17:17.

DEER: Riyul’ ni Jesus e ir be’ ni immoy kakrom?

FULWEG RIY: Arrogon. Piin ma yoloy chepin e girdi’ nib muun Josephus nge Tacitus ngay ko bin nib m’on e chibog e yad ma yog murung’agen Jesus ni be’ ni immoy kakrom. N’en ni kub ga’ fan e fapi Gospel e be micheg ni Jesus e be’ nib riyul’, ma gathi be’ ni kan tunguy murung’agen. Ya pi gospel nem e be weliy ngal’an boch ban’en nge yungi n’en ni immoy riy. Ni bod Luke ni ir e yoloy reb e Gospel u Bible e ke weliy murung’agen medlip e tayugang’ kakrom ni kan weliy, mab puluw nga chepin e girdi’ ya nge yog ni micheg e re duw ni tabab Jesus riy ko machib.​—Luke 3:1, 2, 23.

Pi n’en ni kan pirieg u murung’agen Jesus e ba riyul’. I yog reb e babyor ni gaar: “Boor e Girdi’ nib llowan’ nib tolang e skul rorad, e yad ma yog ni reb e moon ni Jesus e riyul’ ni i par u Nazareth ko bin m’on e chibog.” (Evidence for the Historical Jesus)

DEER: Riyul’ ni Jesus e ir Got?

FULWEG RIY: Danga’. Dariy ba ngiyal’ ni lemnag Jesus ni taareb rogon ngak Got. Ya boor yay ni i dag ko ngongol rok nib sobut’ ngak Jehovah. * Ni bod ni yog Jesus ni Jehovah e “Got rog” ma “kari mmus ni gur e bin riyul’ e Got.” (Matthew 27:46; John 17:3) Kemus ni be’ nib sobut’an’ e ra weliy murung’agen be’ ni aram rogon. Faanra Jesus e ir Got ma dariy be’ nib tolang ni nge tay fan ara nge lemnag ni ku bay be’ ni ngan tay fan.

Ki dag Jesus nib thil ngak Got. Bay ba ngiyal’ ni yog Jesus ngak e pi toogor rok ni gaar: “Ba’ ni kan yoloy u lan e Motochiyel romed ni faanra taareb rogon e n’en ni yog l’agruw ni’, ni yow e ngar michegew ban’en, ma n’en ni ka rognew e ba riyul’. Gu be welthin ni gu be michegeg, ma en ni Chitamangiy ni ir e ke l’ugeg ku gub e ku er rogon ir ni be micheg murung’ageg.” (John 8:17, 18) Ba tamilang nib thil Jesus ngak Jehovah. Ya uw rogon ni ngan micheg ni yow l’agruw ni’?

DEER: Jesus e kemus ni ir be’ nib moon nib manigil, fa?

FULWEG RIY: Danga’, ya manang Jesus ni boor e liw ni bay riy nib ga’ fan nga rogon ni nge lebguy e tin nib m’agan’ Got ngay. Gad ra weliy boch murung’agen e pi liw nem:

“Fak Got ni kari maagirag rok.” (John 3:18) Manang Jesus e gin ni yib riy. U m’on nni gargeleg nga fayleng nib girdi’, ma bay bang ni immoy riy. Ya gaar: “Ku gub u tharmiy nga but’.” (John 6:38) I sunmiy Got Jesus ko som’on me ayuweg ngar sunumiyew urngin ban’en. Bochan ni yigoo ir e sunmiy Got ko som’on, ma rayog ni nga nog ni Jesus e ir “Fak Got ni kari maagirag rok.”​—John 1:3, 14; Kolose 1:15, 16.

“Fak e girdi’.” (Matthew 8:20) Boor yay ni yog Jesus ni ir “fak e girdi’.” Ke weliy e re n’ey ni gonap’an 80 yay u lan fare Gospel. Re thin nem e be tamilangnag ir be’ nib girdi’ ma gathi ir reb e Got. Ere uw rogon ma fak Got ni kari maagirag rok e kan gargeleg nib girdi’? U daken gelngin Got nib thothup me pi’ e yafas rok Fak nga yan nga yin Maria ni fare ppin ni Jew nge diyen. Me tomur riy me gargeleg Jesus ni be’ ni dariy e denen rok ma be’ nib flont.​—Matthew 1:18; Luke 1:35; John 8:46.

“Tamachib.” (John 13:13) I tamilangnag Jesus ni maruwel ni pi’ Got ngak e nge ‘machibnag . . . fare Thin Nib Fel’’ u murung’agen Gil’ilungun Got. (Matthew 4:23; Luke 4:43) Be weliy ma be tamilangnag fan murung’agen Gil’ilungun Got ni nge lebguy e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay boch nga m’on.​—Matthew 6:9, 10.

“Fare thin.” (John 1:1) Jesus e ir Mitethin rok Got, ir e fanay Jehovah ni nge weliy ko girdi’ e n’en ni baadag ni ngar rin’ed. I fanay Jehovah, Jesus ni nge fek e thin rok ko girdi’ u roy u fayleng.​—John 7:16, 17.

DEER: Jesus e riyul’ ni ir fare Messiah ni kan micheg?

FULWEG RIY: Arrogon. Pi yiiy u Bible e yog nra yib fare Messiah ara Kristus, ni fan e ir e “En ni Kan Dugliy.” Cha’ney ni kan micheg e bay maruwel ni nge rin’ ya nge yog ni lebug e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay. Bay ba ngiyal’ ni yog reb e ppin nu Samaria ku Jesus ni gaar: “Gu manang ni fare Messiah ni ke lunguy e Kristus e bay yib,” me fulweg Jesus ngak ni gaar: “I gag ir, i gag e cha’ ney ni gu be non ngom.”​—John 4:25, 26.

Gur, bay e mich riy ni Jesus e ir fare Messiah? Bay dalip i kanawo’ ni ke micheg nriyul’ e re n’em, ni bod rogon lon buguli pa’ be’ ni kemus e ir e ba puluw ngak. Ere ba puluw e re nem ku Jesus, fa? Ngad weliyed:

Pi ga’ rok. I weliy e Bible ni fare Messiah e ra yib ko tabinaw ku Abraham miki yib ko pi ga’ rok David. (Genesis 22:18; Psalm 132:11, 12) Jesus e ke yib ko ganong rok Abraham nge David.​—Matthew 1:1-16; Luke 3:23-38.

Ke lebug fapi yiiy. Fapi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Hebrew e bay riy boor e yiiy u murung’agen e yafas rok fare Messiah u nap’an ni immoy u fayleng, ni kub muun ngay boch ban’en u murung’agen e ngiyal’ nni gargeleg riy nge murung’agen e yam’ ni tay. Ke lebguy Jesus urngin e pi yiiy nem: Ni ba muun ngay ni kan gargeleg u Bethlehem (Mikah 5:2; Luke 2:4-11), kan pining nga wuru’ u Egypt (Hosea 11:1; Matthew 2:15), kan li’ nge yim’, ndariy reb e yil rok nni t’ar (Psalm 34:20; John 19:33, 36). Gathi Jesus e ir e k’aring e pi n’em ni nge buch ya nge yan i puluw ko n’en ni kan yiiynag u murung’agen fare Messiah. *

N’en ni micheg Got. Nap’an nni gargeleg Jesus, me l’og Got e pi angel rok nga ranod rogned ngak e piin ni ma gafaliy e saf ni kan gargeleg fare Messiah. (Luke 2:10-14) Boor yay u nap’an ni i machib Jesus, me non Got u tharmiy nga but’ ni be weliy rogon ni kari felan’ ngak Jesus. (Matthew 3:16, 17; 17:1-5) Ke pag Jehovah Jesus ni nge ngongliy e maang’ang, ya pi n’ey ni i rin’ e ku be micheg ni ir fare Messiah.​—Acts 10:38.

DEER: Mang fan ni gafgow Jesus nge yim’?

FULWEG RIY: Jesus e be’ nib flont ma de t’uf ni nge gafgow. Maku dariy fan ni ngan richibiy nga baley i gek’iy ni bod be’ nib kireb min digey ni nge yim’ u reb e kanawo’ nrib gel e tamra’ riy. Machane ke pag Jesus ir ni nge gafgow mab m’agan’ ngay ni ngan gafgownag ni aram rogon.​—Matthew 20:17-19; 1 Peter 2:21-23.

Rogon fare yiiy u murung’agen fare Messiah e ran gafgownag, me yim’ ni fan e nge upunguy e denen rok e girdi’ . (Isaiah 53:5; Daniel 9:24, 26) I yog Jesus ni ke yib ni nge “pi’ e pogofan rok nge biyuliy boor e girdi’ ngay.” (Matthew 20:28) Piin ni ke michan’rad ko angin fare maligach ni ke pi’ e rayog ni ngan chuwegrad ko denen nge yam’ me yog ni ngar pared ni manemus u Paradis u fayleng. *​—John 3:16; 1 John 4:9, 10.

DEER: Rayog ni nge mich u wan’dad ni kan faseg Jesus ko yam’?

FULWEG RIY: Arrogon. Manang Jesus ni ran faseg ko yam’. (Matthew 16:21) Machane ba ga’ fan ni ngan nang ni de yog Jesus ara piin nri yoloyed e Bible ni ran faseg ko yam’ u daken e maang’ang. Ra lem ney e ba mo’maw’ ni nge mich u wan’uy. Aram fan ni yog e Bible ni gaar: “Me faseg Got ko yam’ nge chuweg u fithik’ gelngin e yam’.” (Acts 2:24) Faanra ba mich u wan’dad ni bay Got ni ir e en ni Ta Sunmiy gubin ban’en ma aram e ra mich u wan’dad nrayog ni nge faseg Fak ko yam’.​—Hebrews 3:4.

Bay e mich riy ni riyul’ ni kan faseg Jesus ko yam’? Mu lemnag e pi n’en ni ran weliy.

Rogon ni kan micheg. Sogonap’an 22 e duw u tomuren ni ke yim’ Jesus me yoloy apostal Paul ni ke pag 500 e girdi’ ni kar guyed Jesus ni ke fas ko yam’ ma yooren i yad e kab fas u nap’an ni ka be yoloy Paul e babyor rok. (1 Korinth 15:6) Sana ba mom ni ngan darifannag e n’en ni yog taabe’ fa l’agruw ni’ ni kar guyed e n’en ni ke buch, machane ba mo’maw’ ni ngan togopuluw ko n’en ni yog 500 e girdi’ ni kar guyed e n’en ni buch.

Pi mich ni rayog ni nge pagan’uy ngorad. Pi gachalpen Jesus kakrom ni bay rogorad ni ngar nanged e n’en ni ke buch e kar micheged nriyul’ ni kan faseg Jesus ko yam’. (Acts 2:29-32; 3:13-15) Ma kar lemnaged ni faanra nge mich u wan’uy fare fas ko yam’ ma ba ga’ fan ko michan’ rok be’ nib Kristiano. (1 Korinth 15:12-19) Ba m’agan’ pi gachalpen ngay ni ngar mad ko bin ni ngar digeyed e michan’ rorad ngak Jesus. (Acts 7:51-60; 12:1, 2) Ga manang be’ nib m’agan’ ngay ni nge yim’ ni bochan reb e ban?

Kad weliyed e fulweg u nel’ e deer nib ga’ fan u Bible u murung’agen Jesus. Fulweg ko pi deer n’ey e ke tamilangnag ngodad ko mini’ Jesus. Machane ba ga’ fan e pi fulweg ney? Tin ni ga ra mel’eg ni nge mich u wan’um u murung’agen Jesus e ba ga’ fan, fa?

[Footnotes]

^ Rogon ni bay u Bible e Jehovah e fithingan Got.

^ Rayog ni ngam guy boch e pi yiiy ni kan lebguy u murung’agen Jesus ko page 231 ko fare babyor ni Mang e Ri Be Fil e Bible?

^ Ra ga baadag ni ngkum nang boch u murung’agen angin fare biyul ni pi’ Jesus, mu guy e guruy ni 5 ko fare babyor ni Mang e Ri Be Fil e Bible?