Jesucristo kʼáatchiʼ yéetel u núukil

«¿Máaxen ku yaʼalik le máakoʼoboʼ?» (LUCAS 9:18)

JESUSEʼ taakchaj u yojéeltik baʼax ku tuklik u disipuloʼob tumen yaʼab máakoʼob maʼ u yojloʼob kaʼach máax letiʼiʼ. Baʼaleʼ u jaajileʼ unaj u yojéeltikoʼob kaʼach máaxiʼ tumen letiʼeʼ maʼatech u taʼakikuba yéetel maʼatech u taʼakik baʼax ku beetik. Tsʼoʼoleʼ mantatsʼ yaʼab máakoʼob yaan tu yiknal. U kʼáat kaʼach ka kʼaj óoltaʼak, le oʼolal tu tsikbaltaj tiʼ tuláakal máak le baʼax ku kaʼansik jeʼel tuʼuxak ka xiʼikoʼ (Lucas 8:1).

Jeʼel u páajtal k-kʼaj óoltik Jesús tu yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj yéetel tu beetoʼ. Le oʼolal jach jeʼel u yáantkoʼon le kanpʼéel Evangelioʼob tu beetaj Dios u tsʼíibtaʼaloʼ: Mateo, Marcos, Lucas yéetel Juan. Le libroʼob ku tʼaan tiʼ u kuxtal Jesusaʼ, jeʼel u yáantkoʼon k-ojéelt u jaajil tu yoʼolaleʼ (Juan 17:17). *

 KʼÁATCHIʼ: ¿Yaan wa baʼax eʼesik jach anchaji?

NÚUKIL: Yaan. Yaʼab historiadoroʼob, jeʼex Josefo yéetel Tácito kuxlajoʼob teʼ siglo 1, ku yaʼalikoʼobeʼ jach anchaj Jesús. Tsʼoʼoleʼ tu yoʼolal le fechaʼob, kúuchiloʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼob ku yaʼalik le Evangelioʼoboʼ k-ilik jach tu jaajil anchaji. Jeʼex le ka tu chʼaʼchiʼitaj Lucas le siete máakoʼob ku gobernaroʼob le ka káaj u kʼaʼaytaj Jesusoʼ. Le baʼaxoʼob tsʼíibtaʼanoʼ ku yeʼesikeʼ jach anchaj tuláakal le máakoʼobaʼ (Lucas 3:1, 2, 23).

Jach yaʼab baʼaxoʼob eʼesik anchaj Jesús. Jeʼex u tsolik le libro Evidence for the Historical Jesus (Baʼaloʼob eʼesik jach anchaj Jesús). Le libroaʼ ku yaʼalikeʼ «yaʼab máakoʼob aʼalik jach anchaj teʼ siglo 1 juntúul máak ku kʼaabaʼtik Jesús le Nazaretiloʼ».

KʼÁATCHIʼ: Jesús yéetel Dioseʼ, ¿juntúuliliʼob wa?

NÚUKIL: Maʼatech. Jesuseʼ mix juntéen tu yaʼalaj wa igual yéetel Dios. Letiʼeʼ yaʼab u téenel tu yeʼesaj ku yuʼubik u tʼaan Jéeoba. * Le oʼolal ku yaʼaliktiʼ «in Jajal Dios» yéetel tu yaʼalaj xan tiʼ «chéen juntúuliliʼ Jajal Dios» (Juan 20:17; 17:3). Lelaʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel juntúul j-meyaj ku yaʼalik «jefe» tiʼ u patrón yéetel u yojel tiʼ letiʼ unaj u kʼubik cuentaeʼ.

Jesuseʼ tu yeʼesaj xaneʼ letiʼ yéetel Dioseʼ maʼ juntúuliliʼobiʼ. Juntéenjeakeʼ u enemigoʼob Jesuseʼ tu yaʼaloʼobtiʼ maʼ tu creertikoʼob wa tsʼaʼan autoridad tiʼ, baʼaleʼ letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Tiʼ a waʼalmajtʼaaneʼexeʼ tsʼíibaʼan wa kaʼatúul j-jaajkunajoʼob ku yaʼalikoʼob junpʼéeliliʼ baʼaleʼ, unaj u yoksaj óoltaʼal baʼax ku yaʼalikoʼob. Maʼalob túun, teneʼ juntúulen tiʼ le j-jaajkunajoʼob tin woʼolaloʼ, le Taata máax túuxtenoʼ letiʼ le uláakʼ juntúul j-jaajkunajoʼ» (Juan 8:17, 18). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ yaan kaʼatúul j-jaajkunaj, letiʼ yéetel Jéeoba; lelaʼ ku tsʼáaik naʼatbileʼ maʼ juntúuliliʼobiʼ. *

KʼÁATCHIʼ: Jesuseʼ, ¿chéen wa juntúul máak uts kaʼachi?

NÚUKIL: Maʼ, maʼ chéen leloʼ. Jesuseʼ tu beetaj yaʼab baʼaloʼob kʼaʼanaʼantak utiaʼal u béeytal baʼax u tukultmaj Dios. Koʼox ilik jujunpʼéeliʼ.

● «U juntúuliliʼ u Paal Jajal Dios.» (Juan 3:18.) Jesuseʼ u yojel kaʼach tuʼux u taal. U yojleʼ káaj u kuxtal táanil tiʼ u síijil way Luʼumeʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Lukʼen kaʼan» (Juan 6:38). Jesús yáax beetaʼab tumen Dios, ka tsʼoʼokeʼ tu yáantaj u Taata u beet u maasil baʼaloʼoboʼ. Tumen mix máak áant Dios u beet Jesuseʼ, ku yaʼalaʼaltiʼ «u juntúuliliʼ u Paal le Taata[oʼ]» (Juan 1:3, 14; Colosenses 1:15, 16, NM).

● «U Paal Máak.» (Mateo 8:20.) Le tʼaanaʼ yaʼab u téenel meyajnaj tiʼ Jesús utiaʼal u tʼaan tu yoʼolal, yéetel ku chíikpajal óoliʼ ochenta u téenel teʼ Evangelioʼoboʼ. Bey úuchik u yeʼesik juntúul máak jeʼexoʼonaʼ, yéetel maʼ tu sutuba Diosiliʼ. Baʼaleʼ ¿bix úuchik u síijil u juntúuliʼ Paal Dios bey wíinik way Luʼumeʼ? Yéetel u espíritu santoeʼ Jéeobaeʼ tu máansaj u kuxtal  u Paal tu jobnel juntúul x-chʼúupal judía ku kʼaabaʼtik María. Bey úuchik u síijil x-maʼ kʼebanil Jesusoʼ (Mateo 1:18; Lucas 1:35; Juan 8:46).

● «J-Kaʼanbesaj.» (Juan 13:13.) Jesuseʼ tu yeʼeseʼ túuxtaʼab u kaʼans yéetel u kʼaʼayt u maʼalob péektsilil u Reino Dios (Mateo 4:23; Lucas 4:43). Jach séeb naʼataʼabik le bix tu tsolil baʼax le Reino yéetel bix ken u béeykuntil baʼax u kʼáat Diosoʼ (Mateo 6:9, 10).

● «Le Tʼaanoʼ.» (Juan 1:1.) Utiaʼal u tsʼáaik  ojéeltbil Dios baʼax ken u beet yéetel baʼax u kʼáat ka u beet wíinikeʼ, tu túuxtaj Jesús way Luʼum utiaʼal ka tʼaanak tu yoʼolaleʼ (Juan 7:16, 17).

KʼÁATCHIʼ: ¿Jesús wa le Mesías aʼalaʼan kun taaloʼ?

NÚUKIL: Jaaj letiʼ. Teʼ Bibliaoʼ aʼalaʼaniliʼ yaan u chíikpajal juntúul máax ken u béeykunt le baʼaxoʼob u kʼáat Dios utiaʼal le Luʼumaʼ. Lelaʼ letiʼe Mesías wa Cristooʼ, le tʼaanoʼobaʼ u kʼáat u yaʼal «yéeyaʼan». Juntéenjeakeʼ juntúul koʼolel samariaileʼ tu yaʼalaj tiʼ Jesús: «Teneʼ in wojel yaan u taal le Mesíasoʼ, le máax ku yaʼalaʼal Cristo tiʼoʼ». ¿Baʼax tu núukaj Jesús? Juntaatsʼ tu yaʼalaj: «Teen, le máax ku tsikbal ta wéetelaʼ» (Juan 4:25, 26, NM).

Baʼaleʼ ¿yaan wa baʼax eʼesik letiʼ le Mesíasoʼ? Yaan óoxpʼéel baʼax eʼesik, yéetel wa ka k-ketoʼobeʼ juntaatsʼ ken k-il máax le Mesíasoʼ. Koʼox ilik wa Jesús letiʼe Mesíasoʼ.

● U chʼiʼibal. Le Bibliaoʼ tu yaʼaleʼ le Mesíasoʼ tu chʼiʼibal Abrahán yéetel David kun taal (Génesis 22:18; Salmo 132:11, 12). Jesuseʼ tiʼ taaliʼ (Mateo 1:1-16; Lucas 3:23-38).

● Le profecíaʼob ken u béeykunt kaʼachoʼ. Le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ u yaʼalmiliʼ bix kun kuxtal le Mesías way Luʼumeʼ. Le ka taal Jesuseʼ láaj béeychaj le baʼax aʼalaʼanoʼ. Tak le ku tʼaanoʼob tiʼ u síijil yéetel tiʼ u kíimiloʼ. Óoliʼ jeʼex ka aʼalaʼab Belén kun síijil (Miqueas 5:2; Lucas 2:4-11), Dios kun tʼanik Egipto (Oseas 11:1; Mateo 2:15) yéetel maʼ kun kachbil mix junpʼéel u baakel ken kíimsaʼak (Salmo 34:20; Juan 19:33, 36). Láaj béeychaj tuláakal le profecíaʼob aʼalaʼab tu yoʼolal le Mesíasoʼ. Jesuseʼ maʼ kʼaʼabéetchaj u beetik mix baʼal utiaʼal ka béeychajkoʼobiʼ. *

● Le baʼax tu yaʼalaj Diosoʼ. Le ka síij Jesuseʼ, Dioseʼ tu túuxtaj u angeloʼob u yaʼaloʼob tiʼ u jaats kanan tamanoʼob tsʼoʼok u síijil le Mesíasoʼ (Lucas 2:10-14). Tsʼoʼoleʼ le táan u kʼaʼaytaj Jesusoʼ, Dioseʼ tʼaanaj yaʼab u téenel desde teʼ kaʼan utiaʼal u yaʼalikeʼ u Paal (Mateo 3:16, 17; 17:1-5). Uláakʼ baʼax eʼesik Jesús letiʼe Mesías aʼalaʼanoʼ, tumen tsʼaʼab páajtalil tiʼ tumen Dios utiaʼal u beetik nukuch milagroʼob (Beetaʼanoʼob [Hechos] 10:38).

 KʼÁATCHIʼ: ¿Baʼaxten anchaj u muʼyaj yéetel u kíimil?

NÚUKIL: Tumen minaʼan u kʼeban Jesús ka síijeʼ, maʼ unaj kaʼach u muʼyajiʼ. Maʼ unaj xan kaʼach u baʼajal tiʼ junpʼéel cheʼ jeʼex u beetaʼal tiʼ juntúul máak kʼasaʼaneʼ. Letiʼeʼ u yojel suʼtsil baʼax kun úuchultiʼ, baʼaleʼ kex beyoʼ tu chaʼaj u kíimsaʼal (Mateo 20:17-19; 1 Pedro 2:21-23).

Jeʼex u yaʼalik le profecíaʼoboʼ, le Mesíasoʼ kʼaʼabéet kaʼach u muʼyaj yéetel u kíimil utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban máak (Isaías 53:5; Daniel 9:24, 26). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ taal way Luʼum «utiaʼal u tsʼáa u kuxtal bey junpʼéel boʼol utiaʼal u jáalkʼabtaʼal yaʼabkach máakoʼobeʼ» (Mateo 20:28). Le oʼolaleʼ le máaxoʼob ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ jeʼel u páajtal u jáalkʼabtaʼaloʼob tiʼ le kʼeban yéetel le kíimil utiaʼal u kuxtaloʼob minaʼan u xuul tiʼ junpʼéel paraíso way Luʼumeʼ (Juan 3:16; 1 Juan 4:9, 10). *

KʼÁATCHIʼ: ¿Baʼax eʼesik jach tu jaajil kaʼa kuxkíintaʼab Jesús?

NÚUKIL: Jesuseʼ jach u yojel kaʼach yaan u kaʼa kuxkíintaʼal (Mateo 16:21). Baʼaleʼ mix letiʼ, mix le máaxoʼob tsʼíibt le Biblia aʼal wa tu yoʼolal u páajtalil wíinik kun kaʼa kuxtaloʼ. Lelaʼ junpʼéel baʼal maʼ tu páajtal u yúuchul. Baʼaxeʼ «Dioseʼ tu kaʼapúut kuxkíintaj, ka tu tokaj tiʼ u páajtalil le kíimiloʼ» (Beetaʼanoʼob 2:24). Bey túunoʼ, wa k-creertik yaan Dios yéetel k-creertik letiʼ beet tuláakal baʼaleʼ, jeʼel u páajtal xan k-creertik tu kaʼa kuxkíintaj u Paaleʼ (Hebreob 3:4).

Baʼaleʼ ¿yaan wa baʼax eʼesik Dios kaʼa líiʼse? Koʼox ilik.

● Yaan máaxoʼob ile. Veintidós jaʼaboʼob kíimik Jesuseʼ, le apóstol Pablooʼ tu tsʼíibteʼ maas tiʼ 500 disipuloʼob il Jesús le tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ, yéetel tu yaʼaleʼ u maas yaʼabil tiʼ letiʼobeʼ láayliʼ kuxaʼanoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ (1 Corintoiloʼob 15:6). Maʼ xaaneʼ jeʼel u yaʼalaʼal maʼ jaaj wa chéen ka ilaʼak kaʼach tumen juntúul wa kaʼatúul máakoʼobiʼ, baʼaleʼ 500 máakoʼob ile.

● Jach jaaj baʼax tu yaʼaloʼob. Tumen le yáax disipuloʼob naatsʼ yanoʼob kaʼach tiʼ Jesusoʼ, ku páajtal u yaʼalikoʼob jach baʼax úuchiʼ. ¿Baʼax tu yaʼaloʼob? Tu yaʼaloʼob yéetel x-maʼ saajkil tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal Jesús (Beetaʼanoʼob 2:29-32; 3:13-15). Letiʼobeʼ ku creertikoʼob kaʼacheʼ le úuchik u kaʼa kuxkíintaʼal Jesusoʼ, junpʼéel baʼax kʼaʼabéet u kaʼansaʼal tiʼ tuláakal le cristianoʼoboʼ (1 Corintoiloʼob 15:12-19). Kex u yojloʼob jeʼel u kíimsaʼaloʼobeʼ, maʼ xuʼul u creertikoʼob Jesusiʼ (Beetaʼanoʼob 7:51-60; 12:1, 2). ¿Máasaʼ techeʼ maʼ ta tsʼáaik a kuxtal tu yoʼolal junpʼéel baʼal a wojel maʼ jaajiʼ? Mix letiʼob.

Le seis kʼáatchiʼob tu yoʼolal Jesús tsʼoʼok k-núukik yéetel le Bibliaoʼ, tsʼoʼok u yáantkoʼon k-ojéelt máax Jesús. Baʼaleʼ ¿baʼaxten kʼaʼanaʼan k-ojéeltik u jaajil? ¿Jach wa kʼaʼanaʼan baʼaxoʼob k-creertik?

[Tsolajiloʼob]