¿Ne gare mäi?

¿Ni rikadre milla krobu aune ñaka milla krati Jesukwe niebare ye dre gäräbare kwe?

▪ Jesukwe kukwe kädriebare Ngüdrebiti yekänti niebare kwe: “Nane ni mdakwe tribe ngwiamna milla krati ja kräke mae ne ngwane, [...] ma rika tribe ngwena milla krobu kräke” (Mateo 5:41). Nitre mika nämene sribire ja dibiti yebätä Jesús nämene blite, nitre kädekani krikri aune guardiatre ye nämene sribi ye erere mike nitre mada ye kisete.

Siklo I ye ngwane nitre romano nämene juta Israel gobraine. Nitre ye rabadre nitre mada aune jondron nire ni madakwe ye mike sribire ja dibiti. Arato, jondron meden rabadre tuin kwin ietre sribi kwetre ye nuainkäre ye rabadre den jai. Ñodre, nitre romano käkwe sribi mikani Simón Cirene ye kisete: niara mikani ja dibiti kri Jesús murie ketakäre ye ngwen nemen Jesús murie ketai ye käi känti (Mateo 27:32). Sribi mika nämene nitre mada kisete ye ñaka nämene nemen nuäre kräketre aune niaratre nämene ja tarenike, kukwe ye erere ñaka nuain nämene nitre judio ye ngätäite.

Nitre mika nämene tribe ngwen nememe medente ye ñaka gare kwin nie. Nitre judio ie kä kitani tribe ngwankäre yekänti niaratre rikadre ngwen bäri ta ye niaratre ñaka tö namani nuain. Ye medenbätä, Jesukwe niebare nitre niara kukwe nuaka yei rikadre milla krobu; kukwe yebiti nämene mike gare nitre kädekani krikri käkwe sribi mikadre nuaindre ietre ye nuaindre kwetre ja töi kwinbiti (Marcos 12:17).

Tärä ketabokä Bibliabätä tä blite Jesubätä yekänti ¿nire abokän kädekata Anás?

▪ Jesús jänikani ngite ye ngwane Anás, o Anán “sacerdote bäri ütiäte” ye kädekateta (Lucas 3:2; Juan 18:13, 19; Hechos 4:6). Kä ye ngwane Caifás nämene sacerdote erere nitre Israel ngätäite aune nämene duanane Anás ie. Sribi ye arabe Anás jatani nuainne kä 6 o 7 yete ja käne, akwa Valerio Grato ni romano sribikä gobran ben ye käkwe kä 15 ye ngwane niara dianinkä sribi yebätä. Niarakwe sribibare sacerdote bäri kri yebätä nitre Israel nämene niara mike ütiäte jai. Duana kwe bätä ngobo nirike käkwe sribi ye nuainbare arato.

Juta mada ñaka nämene Israel gobraine ye ngwane nitre kädekani sacerdote bäri kri nämene sribi ye nuainne jankunu (Números 35:25). Akwa, gobrantre Roma namani gobrane ye ngwane nitre krikri sribikä gobran yebe aune nitre reire juta Roma yete, ye nämene nitre denkä kädekakäre sacerdote bäri kri, aune ye erere arato nämene nitre ye denkä nierare sribi yebätä. Flavio Josefo, ni kukwe kira tikaka käkwe niebare, gobran romano kädeka nämene Quirinio nämene gobrane juta Siria yekänti, ye käkwe sacerdote Joazar dianinkä sribi yebätä kä 6 o 7 ye ngwane, aune Anás mikani kwe täte. Ni raba niere nitre romano nämene ja töi mike nitre ja mräkäre ye erere kädeke sacerdote bäri kri.

Anás mräkätre nämene jondron bökäne krubäte aune tö nämene jondron tuabätä bäri jakwe. Templo yekänti niaratre nämene ütü, obeja, aceite aune vino bätä jondron mada mada ribe nämene kukwadre Ngöböi ye rürübäine. Josefo käkwe tikani, Ananías abokän Anás ngobo “nitre nämene sribire kräke ye ngätäite nitre nämene ja ngwen käme krubäte, ngwian bian nämene sacerdote mada ye kräke ye nämene den jai aune nitre ngwian ükakrökä ñaka nämene ngwian ye bien ie angwane niara nämene nitre ye mete”.