Kana Mwa Ziba?

Jesu naa talusañi ha naa bulezi kuli u zamaye ni yena limaili ze peli?

▪ Mwa ngambolo ya hae ye zibahala hahulu ya fa lilundu, Jesu naa bulezi kuli “haiba mutu a ku hapeleza ku zamaya ni yena maili i liñwi, u zamaye ni yena limaili ze peli.” (Mateu 5:41) Mwendi bateelezi ba Jesu ha ne ba utwile manzwi ao ne ba hupuzi musebezi wa naa eza mutu ka ku hapelezwa ki babusi.

Mwa linako za Jesu, Isilaele ne i li mwatasaa puso ya Maroma. Maroma ne ba sa zina-zinangi ku hapeleza batu kamba lifolofolo ku ba belekela kamba ku zamaisa nto ifi kamba ifi ye ne ba nga kuli ya tokwahala ilikuli musebezi u petiwe ka bubebe. Ka mutala, masole ba Maroma ne ba hapelelize Simoni wa kwa Sirene ku lwala kota ya linyando ya Jesu ni ku i isa kwa sibaka kwa naa yo bulaelwa. (Mateu 27:32) Mikwa ye cwalo ya ku hapelezanga batu ku eza misebezi ne i li ye lunya mi ne i toilwe hahulu ki Majuda.

Ne ku sa zibahalangi kuli musipili wa naa ka hapelezwa mutu ku lwala mushimbo ne u ka ba o kuma kai. Kono ha lu koni ku nahana kuli batu ne ba ka itatela ku zamaya musipili o mutelele hahulu ku fita o no tokwahala. Kamukwaocwalo, Jesu ha naa susuelize bateelezi ba hae kuli ba zamaye limaili ze peli, naa ba taluseza kuli ba swanela ku eza musebezi wo ne ba hapelezwa ku eza ki babusi ku si na ku bilaela.—Mareka 12:17.

Annasi ya bulezwi mwa Libuka za Evangeli ne li mañi?

▪ Ka nako ya naa zekiswa Jesu, Annasi (Ananus) naa talusizwe sina “muprisita yo muhulu.” (Likezo 4:6) Annasi ne li mukwenyanaa Kayafa muprisita ya pahami wa Isilaele, mi ni yena Annasi naa kile a ba muprisita ya pahami ku zwa ibato ba ka 6 C.E. kamba 7 C.E. ku isa ibato ba ka 15 C.E., ha tululwa fa situlo ki mubusisi wa Roma ya bizwa Valerius Gratus. Nihakulicwalo, ka ku ba kuli naa banga muprisita ya pahami, Annasi naa zwezipili ku ba ni maata a matuna mwa Isilaele. Bana ba hae ba ketalizoho ni mukwenyanaa hae ne ba kile ba ba fa situlo sa muprisita ya pahami.

Ibile feela kuli Isilaele ne i zwelapili ku ba naha ye lukuluhile, muprisita ya pahami naa zwelangapili ku ba fa situlo seo ku fitela a shwa. (Numere 35:25) Nihakulicwalo, Isilaele ha ne i li mwatasaa zamaiso ya Maroma, muprisita ya pahami naa ketiwanga kamba ku zwisiwa ka tato ya mubusisi wa Roma ni malena ba ne ketiwanga ki mubuso wa Roma. Caziba wa litaba za kale Flavius Josephus u biha kuli, Quirinius mubusisi wa Muroma ya naa busa Siria, naa zwisize Joazar fa situlo sa buprisita bo bu pahami ibato ba ka 6 C.E. kamba 7 C.E. mi naa ketile Annasi. Kono ku bonahala kuli, babusi ba mahedeni bao ne ba ketanga ka tokomelo baprisita ba ba pahami ku zwa mwa lusika lwa baprisita.

Lusika lwa Annasi ne lu fumile hahulu mi ne lu zibahala hahulu ka mukwañuli. Ku bonahala kuli ne ba fumisizwe ki bulyangelino bwa ku lekisanga lika ze ne itusiswa kwa matabelo mwa tempele ze cwale ka maiba, lingu, mafula ni waine. Josephus u bulela kuli Ananus (Ananiasi), mwanaa Annasi naa na ni “batanga ba ne ba sa sepahali ba ne ba amuhanga batu linubu ze ne ya kwa baprisita ni ku nata ba ne ba hananga ku zusa linubu.”