Edida Owo Nnọ Idiọn̄ọ Mme Akpatre Usen!

‘Nnyịn ima isọn̄ọ ida inyụn̄ inam se inende inyụn̄ inyeneke nduduọhọ.’—1 THESS. 2:10.

YOM MME AKPAN N̄KPỌ EMI:

․․․․․

Nso ke ikeme ndikpep nto nte Delilah, Absalom, ye Judas Iscariot ẹkedade owo ẹnọ?

․․․․․

Didie ke ikeme ndikpebe nsọn̄ọnda Jonathan ye Peter?

․․․․․

Nso ke nnyịn ikpanam man ika iso isọn̄ọ ida ye nsan̄a ndọ nnyịn ye Jehovah?

1-3. (a) Nso iwụt ke idu ke mme akpatre usen, ndien nso ke emi abuana? (b) Ewe mbụme ita ke idibọrọ?

 NSO ke Delilah, Absalom, ye Judas Iscariot ẹda ẹbiet kiet eken? Kpukpru mmọ ikọsọn̄ọke ida—Delilah ikọsọn̄ọke ida ye Samson ebiereikpe, emi ekenen̄erede ama enye; Absalom ikọsọn̄ọke ida ye Edidem David ete esie; Judas ikonyụn̄ isọn̄ọke ida ye Jesus Christ eteufọk esie. Idiọkido mmọ kiet kiet ama anam afanikọn̄ esịm owo enye eken! Edi, ntak emi ekpebehede nnyịn?

² Owo kiet emi esiwetde n̄wed ọdọhọ ke edida owo nnọ edi kiet ke otu idiọkn̄kpọ oro awakde mfịn etieti. Oro ikpakpaha nnyịn idem. Ke ini Jesus ọkọnọde idiọn̄ọ “akpatre ini editịm n̄kpọ emi,” enye ama ọdọhọ ete: “Ediwak owo . . . [ẹyeda] kiet eken ẹnọ.” (Matt. 24:3, 10) ‘Edida owo nnọ’ ọwọrọ “nditap owo nnọ mme asua ke n̄kari n̄kari usụn̄ m̀mê ke nditre ndisọn̄ọ nda ye enye.” Utọ unana nsọn̄ọnda oro owụt ke idu ke “mme akpatre usen,” emi Paul ọkọdọhọde ke mme owo ‘idinyeneke nsọn̄ọnda’ ẹnyụn̄ ẹdi “mme andida owo nnọ.” (2 Tim. 3:1, 2, 4) Idem okposụkedi oro mme andiwet fim ye mme ewet n̄wed ẹsinamde etie ke n̄wed ye ke fim nte ke idiọkke ndibian̄a owo, abian̄a ye unana nsọn̄ọnda esinen̄ede abiak owo. Ke akpanikọ, mme utọ edinam oro ẹwụt ke nnyịn idu mme akpatre usen.

³ Nso ke ikeme ndikpep nto mme mbụk Bible emi ẹban̄ade mbon oro mîkọsọn̄ọke ida? Nso n̄ko ke ikeme ndikpep nto mbon emi ẹkesọn̄ọde ẹda ye mbon en̄wen? Ndien anie ke nnyịn ikpọsọn̄ọ ida inam akpanikọ inọ? Ẹyak ise.

MBON EMI ẸKENỊMDE IDIỌK UWỤTN̄KPỌ KE ESET

4. Didie ke Delilah akada Samson ọnọ, ndien ntak emi enen̄erede ọdiọk?

⁴ Iyom nditọn̄ọ ye Delilah emi eketienede odụk  odu aban̄a Samson, ebiereikpe emi akamade enye. Samson okoyom ndin̄wana ye mbon Philistia nnọ ikọt Abasi. Etie nte mbọn̄ Philistia mbition ẹma ẹfiọk ke Delilah ikenen̄ekede ima Samson, ntre mmọ ẹma ẹn̄wọn̄ọ ndinọ enye ata ediwak okụk ẹte oyom usụn̄ ọfiọk ebiet emi akwa odudu Samson odude man mmimọ ikeme ndimụm enye n̄wot. Sia Delilah akamade okụk, enye ama enyịme, edi n̄kari esie ama ọtọ enye ofụri utịm ikata sia enye ikekemeke ndifiọk ebiet emi odudu Samson odude. Enye ama eyịre ‘etịn̄ kpukpru ini onyụn̄ aka iso akpak enye.’ Ke akpatre, “ukpọn̄ [Samson ama] akpa mba tutu ekpere ndikpa.” Ntem, Samson ama ọdọhọ enye ke akananam owo ifatke imọ idet, ke edieke ẹfatde imọ idet ke imọ idinyeneke aba odudu. * Ke Delilah ama okokop emi, enye ama anam ẹfat Samson idet ke ini enye edede ke ifụhi esie onyụn̄ ọkpọn̄ Samson ọnọ mme asua esie ẹda ẹnam se ẹmama. (Judg. 16:4, 5, 15-21) Nso idiọk ido! Idiọkitọn̄ akanam Delilah ada Samson emi akamade enye ọnọ.

5. (a) Didie ke Absalom okoyom ndibọ David ukara, ndien nso ke edinam esie okowụt? (b) Eketie David didie ke idem ke ini Ahithophel akakabarede edi andida owo nnọ?

⁵ Owo en̄wen emi iyomde ndineme mban̄a edi Absalom owo abian̄a. Absalom ama oyom akwa itie tutu oyom ndibọ Edidem David ete esie ukara. Enye ọkọtọn̄ọ ke “[ndidep] esịt nditọ Israel” ebe ke ndinam nte imama mmọ ke ndin̄wọn̄ọ emi ye oko nnọ mmọ. Enye ama esifat onyụn̄ etịm mmọ inua man etie nte ke imenen̄ede ikere iban̄a mmọ. (2 Sam. 15:2-6) Enye ama akam edep esịt akpan ufan David, Ahithophel, emi eketienede enye oyom ẹbọ David ukara. (2 Sam. 15:31) Ke Psalm 3 ye 55, David etịn̄ nte utọ unana nsọn̄ọnda oro akafịnade imọ. (Ps. 3:1-8; kot Psalm 55:12-14.) Absalom akaduak ndinam edidem emi Jehovah ekemekde ibak. Edinam esie okowụt ke enye ikadaha nte ke Jehovah enyene unen ndimek edidem. (1 Chron. 28:5) Enye ikekemeke ndinam se enye akaduakde, ntem David ama aka iso akara nte enye emi Jehovah ekemekde.

6. Didie ke Judas akada Jesus ọnọ, ndien nso ke ndikot owo Judas ọwọrọ?

⁶ Idahaemi, kere ban̄a se Judas Iscariot ada owo nnọ akanamde Christ. Ke akpatre Passover emi Jesus ekenịmde ye mme apostle esie 12, enye ama ọdọhọ mmọ ete: “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo, owo kiet ke otu mbufo ayada mi ọnọ.” (Matt. 26:21) Ekem okoneyo oro, Jesus ama ọdọhọ Peter, James, ye John ke In̄wan̄ Gethsemane ete: “Sese! Andida mi nnọ asan̄a ekpere.” Itịn̄ke-tịn̄ ima, Judas ọbiọn̄ọde ye mbon emi enye akadade odụk odu, “ndien enye asan̄a nnennen ebịne Jesus ọkọdọhọ ete: ‘Rabbi, mmọkọm-o!’ onyụn̄ etịm enye inua ima ima.” (Matt. 26:46-50; Luke 22:47, 52) Judas ‘akada edinen iyịp ọnọ’ ke ini enye akayakde Jesus ọnọ mbon emi ẹkeyomde ndiwot enye. Ndien enye Judas oro akamade okụk do akanam emi ke ntak okụk ifan̄? Ke ntak mbak silver 30 kpọt! (Matt. 27:3-5) Tutu mfịn, ẹsikot owo emi adade owo, akpan akpan ufan esie, ọnọ mme asua, Judas. *

7. Nso ke ikpep ito uwem (a)Absalom ye Judas (b) Delilah?

⁷ Nso ke mme mbụk emi ẹkpep nnyịn? Absalom ye Judas ẹkekpa n̄kpa esuene ke ntak emi mmọ ẹkedade mbon emi Jehovah ekemekde ẹnọ. (2 Sam.  18:9, 14-17; Utom 1:18-20) Ẹdiọn̄ọ Delilah nte n̄wan abian̄a emi akamade ima n̄kari. (Ps. 119:158) Ntem, enen̄ede ọfọn itre ndiyom ikpọ itie m̀mê ndidiọk itọn̄, sia emi ekeme ndinam Jehovah okûma nnyịn! Emi edi ata akpan ukpepn̄kpọ emi ekemede ndinam nnyịn ika iso isọn̄ọ ida.

KPEBE MBON ORO ẸKESỌN̄ỌDE ẸDA

8, 9. (a) Nso ikanam Jonathan ọn̄wọn̄ọ ndisọn̄ọ nda ye David? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Jonathan?

⁸ Bible etịn̄ n̄ko aban̄a ediwak mbon emi ẹkesọn̄ọde ẹda. Yak ineme iban̄a iba ke otu mmọ inyụn̄ ise se ikemede ndikpep nto mmọ. Iditọn̄ọ ye owo emi ọkọsọn̄ọde ada ye David. Mîkpedịghe ntak n̄kpọ kiet, etie nte Jonathan akpan Edidem Saul ekpekedi edidem Israel ke itie ete esie. Edi Jehovah ekemek David ete edi edidem. Jonathan ama enyịme owo emi Abasi ekemekde. Enye ikefịbeke David ida nte ke enye amia mbuba ye imọ. Edi ama “ama enye nte ukpọn̄ esiemmọ,” onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ke imọ idikpọn̄ke enye. Enye ama akam ọnọ David ọfọn̄idem, akan̄kan̄, utịgha, ye ubọpisịn esie, emi ọwọrọde ndikpono enye nte edidem. (1 Sam. 18:1-4) Jonathan ama anam kpukpru se enye ekekeme man ‘ọsọn̄ọ David idem,’ tutu esịm edida ke iso ete esie nnam n̄kpọ emi akpakadade enye ibuot. Enye ama ọsọn̄ọ ada ọdọhọ David ete: “Afo eyedi edidem ke Israel, ami nyonyụn̄ ndi udiana fo.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Imosụk ise nte David ọkọkwọde ikwọ emi okowụtde adan̄a nte enye akamade Jonathan onyụn̄ ofụhọde n̄kpa esie.—2 Sam. 1:17, 26.

⁹ Jonathan ama ọfiọk owo emi enye ọkpọsọn̄ọde ada ọnọ. Enye ama enen̄ede osụk ibuot ọnọ Jehovah, kpa Akakan Andikara, onyụn̄ enen̄ede ọnọ David emi Abasi ekemekde ibetedem. Kpasụk ntre mfịn, idem ọkpọkọm owo inọhọ nnyịn ifetutom ke esop, nnyịn ikpenyene ndinyịme ndidiana ye mbon oro ẹmekde ẹte ẹda usụn̄ ke otu nnyịn.—1 Thess. 5:12, 13; Heb. 13:17, 24.

10, 11. (a) Ntak emi Peter ọkọsọn̄ọde ada ye Jesus? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Peter, ndien nso ke oro akpanam nnyịn inam?

¹⁰ Owo en̄wen emi ekenịmde eti uwụtn̄kpọ, oro iyomde ndineme mban̄a, edi apostle Peter emi ọkọn̄wọn̄ọde ke imọ idikpọn̄ke Jesus. Ke ini Christ eketịn̄de ke ndamban̄a usụn̄ ete ke edi ata akpan n̄kpọ mme owo ndibuọt idem ke iyịp ye ikpọkidem imọ emi imọ idiwade ke mîbịghike, ikọ oro ama odoro ediwak mbet esie ndidien, ntre mmọ ẹma ẹkpọn̄ enye. (John 6:53-60, 66) Ntre Jesus ama obụp mme apostle esie 12 ete: “Nte mbufo n̄ko ẹmeyom nditiene nnyọn̄?” Peter ama ọbọrọ ete: “Ọbọn̄, nnyịn idinyọn̄ ibịne anie? Afo enyene ikọ nsinsi  uwem; ndien nnyịn imenịm ke akpanikọ, imonyụn̄ idi idifiọk ite ke afo edi Edisana Owo Abasi.” (John 6:67-69) Ndi emi ọwọrọ ke kpukpru se Jesus eketịn̄de aban̄a uwa oro ama an̄wan̄a Peter? Etie nte idịghe kpukpru akan̄wan̄a enye. Kpa ye oro, Peter ama ebiere ndisọn̄ọ nda ye edimek Eyen Abasi.

¹¹ Idịghe nte ke Peter ekekere ke anaedi Jesus anam ndudue, ke ama aka ko ke enye oyokpụhọ se enye eketịn̄de. Enye ama osụhọde idem onyụn̄ ọdiọn̄ọ ke Jesus enyene “ikọ nsinsi uwem.” Ntre n̄ko mfịn, isinam n̄kpọ didie ke ini ikụtde n̄kpọ emi mîn̄wan̄ake nnyịn m̀mê emi mîdịghe nte nnyịn ikerede ke n̄wed emi “akama-ukpọhọde emi anamde akpanikọ” ewetde? Ikpenyene ndiyom usụn̄ nnam n̄kpọ oro an̄wan̄a nnyịn utu ke nditie mbet ẹnam ukpụhọde man ekekem ye ekikere nnyịn.—Kot Luke 12:42.

SỌN̄Ọ DA YE EBE M̀MÊ N̄WAN FO

12, 13. Nso ikeme ndinam ebe m̀mê n̄wan ọkpọn̄ kiet eken, ndien ntak emi isua emana owo mîkpanamke owo anam oro?

¹² Editre ndisọn̄ọ nda ke usụn̄ ekededi ifọnke. Ntre, inaha nnyịn iyak enye abiat emem ye edidianakiet ke ubon ye ke esop. Ke ntre, ẹyak ineme nte ikpakade iso isọn̄ọ ida ye Abasi ye ebe m̀mê n̄wan nnyịn.

¹³ Efịbe edi kiet ke otu ndiọkn̄kan edinam emi owụtde ke owo isọn̄ọke ida. Owo emi esịnde efịbe inamke akpanikọ inọ nsan̄a esie, enye ọkpọn̄ enye aka akama owo en̄wen. Nsan̄a oro ẹkpọn̄de do akabade odu ikpọn̄ ke unana idotenyịn—emi onyụn̄ anam uwem odorode enye. Ntak emi utọ n̄kpọ emi esitịbede ọnọ ebe ye n̄wan emi ẹkesimade kiet eken? Ediwak ini, emi esitọn̄ọ ke ini mmọ mînen̄ekede ima kiet eken aba. Gabriella Turnaturi, prọfesọ emi ekpepde n̄kpọ aban̄a itie ebuana mme owo, ọdọhọ ke “ebe m̀mê n̄wan ndikpọn̄ kiet eken esitọn̄ọ ke ini mmọ ẹtrede ndinam kpukpru se mmọ ẹkpenamde man ẹnen̄ede ẹkpere kiet eken.” Idem mbon emi ẹma ẹkedụk idem akwa owo ẹkeme ndikpọn̄ nsan̄a mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, owo isua 50 osio n̄wan esie ndọ man ọkọdọ n̄wan en̄wen emi eyede enye, okposụkedi emi n̄wan esie anamde akpanikọ, mmọ ẹma ẹkenyụn̄ ẹdọ ndọ ke isua 25. Ndusụk owo ẹdọhọ ke nte mbon emi ẹdide n̄kpọ nte isua 50 ẹsinamde n̄kpọ edi oro. Edi idịghe isua emana owo esinam owo anam ntre. Ifọnke owo ọkpọn̄ nsan̄a esie, sia oro edi nditre ndinam akpanikọ. *

14. (a) Jehovah ese didie mbon oro ẹkpọn̄de nsan̄a mmọ? (b) Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a edinam akpanikọ ke ndọ?

¹⁴ Jehovah ese didie owo oro ọkpọn̄de ebe m̀mê n̄wan esie ke ini enye mînamke se Bible ọdọhọde ke ẹkeme ndida ndian̄ade ndọ? Abasi nnyịn “asasua usiondọ.” Enye enen̄ede asua ọnọ mbon emi ẹnamde n̄kpọ ibak ibak ye ebe m̀mê n̄wan mmọ ẹnyụn̄ ẹkpọn̄de mmọ. (Kot Malachi 2:13-16.) Ukem nte Ete esie, Jesus ekekpep ke owo ikemeke ndidian̄ade ndọ ye nsan̄a esie nnyụn̄ nnam nte ke inyeneke se idiọkde do.—Kot Matthew 19:3-6, 9.

15. Nso ke mme ọdọ ndọ ẹkpenam man mmọ ẹka iso ẹsọn̄ọ ẹda ye kiet eken?

¹⁵ Nso ke mme ọdọ ndọ ẹkpenam man ẹka iso ẹsọn̄ọ ẹda ye nsan̄a mmọ? Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Dara ye n̄wan [m̀mê ebe] uyen fo,” onyụn̄ adian n̄ko ete, “Dia uwem ye n̄wanndọ [m̀mê ebe] fo emi afo amade.” (N̄ke 5:18; Eccl. 9:9) Nte mme ọdọ ndọ ẹkponde owo, ana mmọ ẹnam se mmọ ẹkekeme man ẹka iso ẹdiana kiet ke kpukpru n̄kpọ. Emi  ọwọrọ ke ana mmọ ẹse kiet eken enyịn, ẹsidu ọtọkiet, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹkpere kiet eken. Ana mmọ ẹtịn̄ enyịn ẹkpeme ndọ mmọ ye itie ufan mmọ ye Jehovah. Man ẹnam emi, ana mmọ ẹsitie kiet ẹkpep Bible, ẹsisan̄a kiet ke an̄wautom, ẹsinyụn̄ ẹtie kiet ẹbọn̄ akam ẹben̄e edidiọn̄ Jehovah.

KA ISO SỌN̄Ọ DA YE JEHOVAH

16, 17. (a) Nso ikeme ndinam ọsọn̄ nnyịn ndisọn̄ọ nda ye Abasi ke ubon nnyịn ye ke esop? (b) Ewe uwụtn̄kpọ iwụt ke ndinịm ewụhọ Abasi emi ọdọhọde ete itre ndụk ye owo emi ẹsiode ke esop ekeme ndinyene ufọn?

¹⁶ Odu ndusụk owo ke esop emi ẹkenamde akwa idiọkn̄kpọ, emi ẹkenyụn̄ ‘ẹsọn̄ọde ẹsua ẹnọ mmọ, man mmọ ẹsọn̄ idem ke mbuọtidem.’ (Titus 1:13) Nte ndusụk mmọ ẹkenamde n̄kpọ akanam ẹsio mmọ ke esop. Edi amaedi ‘mbon oro ẹkeyakde ntụnọ oro ọnọ mmọ ukpep,’ enye ama an̄wam mmọ ẹfiak ẹnyene eti idaha ke enyịn Abasi. (Heb. 12:11) Nso ke ikpanam edieke inyenede iman m̀mê ata ufan emi ẹsiode ke esop? Se nnyịn inamde ediwụt m̀mê nnyịn isọn̄ọ ida ye Abasi m̀mê owo oro. Jehovah ke ese m̀mê nnyịn iyanam ewụhọ esie emi ọdọhọde ete nnyịn itre ndụk ye owo ekededi emi ẹsiode ke esop.—Kot 1 Corinth 5:11-13.

¹⁷ Kere ban̄a ufọn kiet oro ẹkemede ndinyene ke ini ubon ẹnamde ewụhọ Jehovah emi ọdọhọde itre ndụk ye iman nnyịn emi ẹsiode ke esop. Ẹma ẹsio akparawa kiet ke esop ke se ibede isua duop, ndien ke ofụri ini emi, ete ye eka ye nditọeka esie mbinan̄ ẹma “ẹtre ndidụk ndụk” ye enye. Ndusụk ini, enye ama esidomo ndisịn idem ke se mmọ ẹnamde, edi kpukpru mmọ ẹma ẹnam ọfọn etieti, inyịmeke ndidụk ndụk ye enye. Ke ẹma ẹkefiak ẹda enye, enye ọkọdọhọ ke ama esidọn̄ imọ ndidu ye mbonubon mmimọ, akpan akpan ke okoneyo emi ikesidude ikpọn̄. Enye ama ọdọhọ ke ekpedi mbonubon mmimọ ẹma ẹma ndidụk ọkpọkọm ata esisịt ndụk ye imọ, ke imọ ikpokoyụhọ ye oro. Edi sia enye mîkekemeke ndineme n̄kpọ ekededi ye mmọ, ọkpọsọn̄ udọn̄ emi enye ekenyenede ndifiak ndian idem ye mmọ ama anam enye afiak ọtọn̄ọ ufan ye Jehovah. Ti emi ini ekededi emi ọdọn̄de fi ndibiat ewụhọ Abasi emi ọdọhọde ete etre ndụk ye iman fo emi ẹsiode ke esop.

18. Ke ima ikeneme se nsọn̄ọnda ye editre ndisọn̄ọ nda ọwọrọde, nso ke afo ebiere ndinam?

¹⁸ Nnyịn idu ke ererimbot abian̄a emi mme owo mîsọn̄ọke ida ye kiet eken. Kpa ye oro, ke esop Abasi imenyene ediwak mbon emi ẹsọn̄ọde ẹda, emi ikemede ndikpebe. Nte mmọ ẹdude uwem etịn̄ se mmọ ẹdide, anam etie nte mmọ ẹdọhọ ẹte: “Mbufo ẹdi ntiense, Abasi etiene edi n̄ko, ẹban̄a nte nnyịn ikọsọn̄ọde ida inyụn̄ inamde se inende mînyụn̄ inyeneke nduduọhọ ke otu mbufo emi ẹnịmde ke akpanikọ.” (1 Thess. 2:10) Kpukpru nnyịn ikpakam ika iso isọn̄ọ ida ye Abasi ye nditọete nnyịn!

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 10]

Peter ama ọsọn̄ọ ada ye edimek Eyen Abasi kpa ye oro mbon eken ẹkekpọn̄de Enye