Panangliput​—Pagilasinan ti Maudi nga Al-aldaw!

“No kasano a nagbalinkami a nasungdo ken nalinteg ken awan pakababalawanna.”​—1 TES. 2:10.

KITAEM DAGITOY A KANGRUNAAN A PUNTO:

Ania dagiti maadaltayo iti panangliput da Dalila, Absalom, ken Judas Iscariote?

Kasanotayo a matulad ti kinasungdo da Jonatan ken Pedro?

Kasanotayo nga agtalinaed a nasungdo ken ni Jehova ken iti asawatayo?

1-3. (a) Ania ti pagilasinan nga agbibiagtayon iti maudi nga al-aldaw, ken ania ti ramanen dayta? (b) Ania dagiti tallo a saludsod a pagsasaritaantayo?

ANIA ti nagpapadaan da Dalila, Absalom, ken Judas Iscariote? Agpapadada a saan a nasungdo. Liniputan ni Dalila ti mangipatpateg kenkuana a ni Ukom Samson. Liniputan ni Absalom ti amana a ni Ari David. Liniputan ni Judas ti Apona a ni Jesu-Kristo. Nagsagaba ti sabsabali gapu iti dakes nga inaramidda! Ngem apay a rumbeng a pakaseknantayo dayta?

² Sigun iti maysa nga autor, ti panangliput ket maysa kadagiti gagangay unay a pagkapuyan ti tao ita. Ditay pakasdaawan dayta. Idi inted ni Jesus ti pagilasinan “ti panungpalan ti sistema ti bambanag,” kinunana: ‘Adunto ti aglilinniput.’ (Mat. 24:3, 10) Ti “panangliput” kaipapananna “panangisuko, wenno panangyawat iti maysa iti ima dagiti kabusor gapu iti di kinasungdo.” Dayta a kababalin patalgedanna nga agbibiagtayon iti ‘maudi nga al-aldaw’ a dagiti tattao ‘saanda a nasungdo ken mangliliput,’ kas impadto ni Pablo. (2 Tim. 3:1, 2, 4) Masansan a pagbalinen dagiti mannurat iti libro ken pelikula a makapagagar ken romantiko ti panangliput. Ngem iti pudpudno a biag, mangyeg iti saem ken panagsagaba ti panangliput ken di kinasungdo. Pudno a dagita nga aramid ket pagilasinan nga agbibiagtayon iti maudi nga al-aldaw!

³ Ania ti maadaltayo kadagiti pagarigan iti Biblia maipapan kadagiti di nasungdo? Kasanotayo a matulad dagidiay nasungdo? Asino ti pangipakitaantayo iti agtultuloy a kinasungdotayo? Kitaentayo.

DAGITI MAMAKDAAR A PAGARIGAN ITI NAPALABAS

4. Apay a ni Dalila liniputanna ni Samson, ken apay a nagdakes dayta?

⁴ Ti umuna a pagarigan ket ti manangallilaw a ni Dalila a nakatnagan iti rikna ni Ukom Samson. Panggep  idi ni Samson nga idauluan ti ili ti Dios a makilaban kadagiti Filisteo. Nalabit ammo dagiti lima nga appo dagiti Filisteo a saan a napudno ti panagayat ni Dalila ken Samson isu a pinasuksokanda iti dakkel a gatad tapno ammuenna ti sekreto ti naisangsangayan a pigsa ni lakayna iti kasta, mapapatayda. Inawat ti naagum a ni Dalila ti pasuksokda. Ngem namitlo a napaay ti gandatna a mangammo iti sekreto ni Samson. Intultuloyna ngarud a pinilit “babaen iti sasaona iti amin a gundaway ken ginuyguyugoyna.” Kamaudiananna, ‘di nakaanus ti kararua ni Samson agingga a matay pay ketdin.’ Isu nga imbagana a di pay naputputdan ti buokna, ket no maputdan, mapukawna ti pigsana. * Idi naammuan dayta ni Dalila, impakalbona ni Samson bayat a matmaturog iti saklotna. Kalpasanna, inyawatna ni Samson kadagiti Filisteo tapno aramidendan ti kayatda. (Uk. 16:4, 5, 15-21) Anian a nagdakes ti inaramidna! Liniputan ni Dalila ti mangipatpateg kenkuana gapu laeng iti kinaagumna.

5. (a) Kasano nga impakita ni Absalom a saan a nasungdo ken David, ken ania ti ipakita dayta maipapan ken Absalom? (b) Ania ti narikna ni David iti panangtraidor kenkuana ni Ahitofel?

⁵ Ti maikadua a pagarigan ket ti traidor a ni Absalom. Gapu iti nakaro nga ambisionna, determinado a mangagaw iti trono ti amana a ni Ari David. ‘Inagaw nga umuna ni Absalom ti puso dagiti tattao ti Israel’ babaen ti panangipakitana kadakuada iti pammarang a kinadungngo ken pannakaseknan, ken panangibagana kadagiti ulbod a kari. Arakupen ken agkanna ida, a kas man la agpaypayso a maseknan kadakuada ken kadagiti kasapulanda. (2 Sam. 15:2-6) Naala pay ni Absalom ti suporta ti mapagtalkan a mamalbalakad ni David a ni Ahitofel, a nagbalin a traidor ken nakikadua iti kudeta. (2 Sam. 15:31) Iti Salmo 3 ken 55, inladawan ni David ti epekto kenkuana dayta a panangliput. (Sal. 3:1-8; basaen ti Salmo 55:12-14.) Ti dakes a plano ni Absalom ket maibusor iti ari a pinulotan ni Jehova. Ipakita dayta a panangliput nga inlaksidna ti kalintegan ti Dios a mangpili iti agbalin nga ari. (1 Cron. 28:5) Ngem napaay ti panagrebelde ni Absalom isu a nagtultuloy a nagturay ni David kas pinulotan ni Jehova.

6. Kasano a trinaidor ni Judas ni Jesus, ken ania ti tukoyen ti nagan a Judas?

⁶ Kitaentayo met ti panangtraidor ni Judas Iscariote ken Kristo. Iti maudi a Paskua a sinelebraran ni Jesus a kaduana ti 12 nga apostolna, kinunana: “Pudno kunak kadakayo, Maysa kadakayo ti mangliputto kaniak.” (Mat. 26:21) Idi rumabrabiin, kinuna ni Jesus kada Pedro, Santiago, ken Juan iti hardin ti Getsemani: “Adtoy! Ti mangliput kaniak asidegen.” Idi kuan, nagparang ni Judas iti hardin agraman dagiti padana a manangliput, “ket idi immasideg a dagdagus ken Jesus kinunana: ‘Naimbag nga aldawmo, Rabbi!’ ket inagkanna a sidudungngo unay.” (Mat. 26:46-50; Luc. 22:47, 52) ‘Liniputan ni Judas ti nalinteg a dara’ ken inyawatna ni Kristo kadagiti kabusor. Ket mano ti nangisukatan ti agruprupa iti kuarta a ni Judas iti Apona? Tallopulo laeng a kapisi a pirak! (Mat. 27:3-5) Manipud idin, maus-usaren ti nagan a Judas a pangtukoy iti maysa a “traidor” nangruna iti daydiay mangliput iti gayyemna. *

7. Ania dagiti maadaltayo iti inaramid da (a) Absalom ken Judas ken (b) Dalila?

⁷ Ania ti maadaltayo kadagita a mamakdaar a pagarigan? Agpada a nakababain ti nagtungpalan da Absalom ken Judas gapu iti panangtraidorda iti pinulotan ni Jehova.  (2 Sam. 18:9, 14-17; Ara. 1:18-20) Ti nagan a Dalila kanayon nga ipalagipna ti panangliput ken pammarang nga ayat. (Sal. 119:158) Anian a nagpateg nga ilaksidtayo ti aniaman a tarigagay nga agbalin nga ambisioso wenno naagum tapno ditay mapukaw ti anamong ni Jehova! Adda pay kadi nabilbileg a pagarigan a makatulong kadatayo a mangilaksid iti nagdakes a kababalin a kinatraidor?

TULADEN DAGIDIAY NASUNGDO

8, 9. (a) Apay nga inkari ni Jonatan ti kinasungdona ken David? (b) Kasanotayo a matulad ni Jonatan?

⁸ Naglaon met ti Biblia iti adu a pagarigan dagiti nasungdo nga indibidual. Usigentayo ti dua kadakuada ken kitaentayo no ania ti maadaltayo. Unaentayo ti maysa a lalaki a nasungdo ken David. Isu ti inauna nga anak ni Ari Saul a ni Jonatan nga agtawid koma iti trono ti Israel. Ngem ni David ti pinili ni Jehova a sumaruno nga ari. Rinaem ni Jonatan ti desision ti Dios isu nga imbes nga agimon ken ibilangna ni David kas karibal, ti “kararua ni Jonatan naisinggalut iti kararua ni David” ken inkarina ti kinasungdona kenkuana. Intedna pay ken David dagiti kawes, kampilan, bai, ken barikesna kas panangbigbig iti kinaarina. (1 Sam. 18:1-4) Inaramid ni Jonatan ti amin a kabaelanna tapno ‘mapapigsana ti ima ni David.’ Uray la inrisgona ti biagna idi indepensana ni David iti sanguanan ni Saul. Sisusungdo nga imbaga ni Jonatan ken ni David: “Sika agarikanto iti Israel, ket siak agbalinakto a maikadua kenka.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Di pakasdaawan a kalpasan ti ipapatay ni Jonatan, inyebkas ni David ti ladingit ken panagayatna babaen ti kanta.​—2 Sam. 1:17, 26.

⁹ Ammo ni Jonatan no siasino ti rumbeng a pangipakitaanna iti kinasungdo. Naan-anay a nagpasakup iti Soberano a ni Jehova, ken sinuportaranna ni David a pinulotan ti Dios. Umasping iti dayta, uray no awan ti espesial a pribilehiotayo iti kongregasion, masapul a situtuloktayo a mangsuporta kadagidiay nadutokan a mangidaulo kadatayo.​—1 Tes. 5:12, 13; Heb. 13:17, 24.

10, 11. (a) Apay a nagtalinaed ni Pedro a nasungdo ken Jesus? (b) Kasanotayo a matulad ni Pedro, ken ania ti iparegta dayta nga aramidentayo?

¹⁰ Ti sabali pay a nagsayaat nga ulidan nga usigentayo ket ni apostol Pedro, a nangikari iti kinasungdona ken Jesus. Idi nagusar ni Kristo iti ilustrasion tapno ipaganetgetna ti kinapateg ti panangipakita iti pammati iti dandaninan idaton a lasag ken darana, adu nga adalanna ti nakigtot iti imbagana ket pinanawanda. (Juan 6:53-60, 66) Dinamag ni Jesus iti 12 nga apostolna: “Kayatyo kadi met ti mapan?” Ni Pedro ti simmungbat: “Apo, iti siasino ti papananminto? Addaanka iti sasao ti agnanayon a biag; ket namatikami ken naammuanmi a sika Daydiay Santo ti Dios.” (Juan 6:67-69)  Kayatna kadi a sawen a naan-anay a naawatan ni Pedro ti amin nga imbaga ni Jesus maipapan iti aramidenna a sakripisio? Nalabit saan. Ngem determinado ni Pedro nga agbalin a nasungdo iti Anak a pinulotan ti Dios.

¹¹ Saan a pinanunot ni Pedro a nagkamali laeng ti panangmatmat ni Jesus iti bambanag ket no maikkan iti gundaway, mabalin nga ibabawina ti imbagana. Imbes ketdi, sipapakumbaba a binigbigna nga addaan ni Jesus iti “sasao ti agnanayon a biag.” Umasping iti dayta, ania ti reaksiontayo ita no adda mabasatayo kadagiti publikasiontayo manipud iti “matalek a mayordomo” a narigattay a matarusan wenno saan a maitunos iti pampanunotentayo? Masapul nga ikagumaantayo a tarusan dayta imbes a namnamaentayo lattan nga addanto panagbalbaliw a maitunos iti panangmatmattayo.​—Basaen ti Lucas 12:42.

AGTALINAEDKA A NASUNGDO ITI ASAWAM

12, 13. Ania ti mabalin a makagapu a liputan ti maysa ti asawana, ken apay a saan a pagpambar ti edad?

¹² Dakes ti aniaman a kita ti panangliput isu a rumbeng a liklikan tapno saan a madadael ti talna ken panagkaykaysa dagiti Kristiano a pamilia ken ti kongregasion. Usigentayo ita no kasanotayo a makapagtalinaed a nasungdo iti asawatayo ken iti Diostayo.

¹³ Ti pannakikamalala ket maysa kadagiti kasasaeman a kita ti panangliput. Ti nakikamalala dinadaelna ti kinamatalekna iti asawana ken imbaw-ingna ti atensionna iti sabali. Iti apagdarikmat, agmaymaysan ti naliputan nga asawa. Naan-anay a nagbaliw ti biagna, nga arigna nagtupak ti langit kenkuana. Apay a napasamak dayta iti dua a tao a dati nga agin-innayat? Masansan a mangrugi dayta no lumamiis ti ayatda iti maysa ken maysa. Kuna ni Gabriella Turnaturi a propesor ti sociology a mapasamak ti panangliput no saanen nga aramiden ti agassawa ti amin a kabaelanda a mangpabileg iti relasionda. Napasamak pay ketdi dayta iti dadduma a nabayagen nga agassawa. Kas pagarigan, ti 50 ti tawenna a lalaki, a 25 a tawenen a kasado, indiborsiona ti matalek nga asawana tapno makikabbalay iti sabali a babai a nakaatrakaranna. Awagan dayta ti dadduma a “midlife crisis” a kas man la normal laeng dayta kadagiti kasta ti edadna. Ngem saan a mabalin nga ipambar ti edad. Ti agpayso nga awag iti dayta ket panangliput. *

14. (a) Ania ti marikna ni Jehova kadagidiay mangliput iti asawana? (b) Ania ti kinuna ni Jesus maipapan iti saan a kinasungdo iti asawa?

¹⁴ Ania ti marikna ni Jehova kadagidiay mangpanaw iti asawada nga awan ti Nainkasuratan a rason? Ti Diostayo ‘kagurana ti panagdiborsio’ ken nangyebkas kadagiti nadagsen a sasao kadagidiay mangabuso ken mangpanaw kadagiti assawada. (Basaen ti Malakias 2:13-16.) Kasta met ti rikna ni Jesus kadagidiay di nasungdo kadagiti assawada isu nga insurona a saan a mabalin a tallikudan wenno panawan ti inosente nga asawa ken agtignay a kasla awan ti napasamak.​—Basaen ti Mateo 19:3-6, 9.

15. Kasano a makapagtalinaed a nasungdo ti maysa iti asawana?

¹⁵ Kasano a makapagtalinaed a nasungdo ti maysa iti asawana? Kuna ti Sao ti Dios: “Agrag-oka iti asawa ti kinaagtutubom” ken, “Kitaem ti biag a kaduam ti asawa nga ay-ayatem.” (Prov. 5:18; Ecl. 9:9) Bayat a lumakay ken bumaket ti agassawa masapul nga aramidenda ti amin a kabaelanda a mangpatibker iti relasionda iti pisikal ken emosional. Kaipapanan dayta nga ipaayda ti kasapulan ti tunggal maysa, adda  panawenda iti maysa ken maysa, ken nasingedda iti tunggal maysa. Ikagumaanda a patibkeren ti relasionda nga agassawa ken ti relasionda ken ni Jehova. Tapno maaramidda dayta, masapul nga agkaduada nga agadal iti Biblia, regular nga agkaduada iti ministerio, ken agkaduada a mangikararag iti pamendision ni Jehova.

AGTALINAED A NASUNGDO KEN JEHOVA

16, 17. (a) Kasano a masubok ti kinasungdotayo iti Dios no adda mailaksid a kapamilia wenno kakongregasiontayo? (b) Ania a pagarigan ti mangipakita a nasayaat ti resultana no agtulnogtayo iti bilin ti Dios a saan a makilangen kadagiti nailaksid a kakabagian?

¹⁶ Adda dagidiay kameng ti kongregasion a nakaaramid kadagiti nadagsen a basol ken nadisiplinada “buyogen ti kinainget, tapno nasalun-atda koma iti pammati.” (Tito 1:13) Dadduma ti masapul a mailaksid gapu iti konduktada. Para kadagidiay “a nasanayen iti dayta,” nakatulong ti disiplina tapno maisubli ti nasayaat a relasionda iti Dios. (Heb. 12:11) Kasano no adda nailaksid a kabagian wenno nasinged a gayyemtayo? Masubok no asino ti pangipakitaantayo iti kinasungdotayo​—iti Dios wenno iti daydiay nailaksid. Rumbeng a nasungdotayo ken Jehova. Makitana no tungtungpalentayo ti bilinna a saan a makilangen iti asinoman a nailaksid.​—Basaen ti 1 Corinto 5:11-13.

¹⁷ Usigentayo ti maysa a nasayaat a resulta no ti maysa a pamilia sisusungdo a tungpalenna ti bilin ni Jehova a saan a makilangen kadagiti nailaksid a kakabagian. Maysa nga agtutubo a lalaki ti nailaksid iti nasurok a 10 a tawen. Kabayatan dayta, dagiti nagannak ken uppat a kakabsatna ‘insardengda ti makikadua’ kenkuana. Adda dagiti gundaway a kayatna ti makiraman kadagiti aktibidadda, ngem nagtalinaed a nasungdo dagiti kapamiliana iti bilin ni Jehova a di makilangen kenkuana. Idi naisublin, kinunana a kanayon a kailiwna ti pannakikaduana iti kapamiliana, nangruna no kasta nga agmaymaysa iti rabii. Inaminna nga uray sagpaminsan la koma a nakilangen idi ti kapamiliana, mapneken iti dayta. Ngem gapu ta saanda a nakisarsarita kenkuana, ti napalalo a tarigagayna a makadua ida ti maysa a nakatignayanna a mangisubli iti nadadael a relasionna ken Jehova. Laglagipem dayta no masulisogka a manglabsing iti bilin ti Dios a saan a makilangen kadagiti nailaksid a kakabagiam.

18. Ania ti determinasionmo ita ta naammuamon ti kinapateg ti kinasungdo ken dagiti resulta ti panangliput?

¹⁸ Saan a nasungdo ken aglilinniput dagiti tattao iti lubong a pagbibiagantayo. Ngem iti uneg ti kongregasion, adu dagiti mapagulidanan ti kinasungdona a mabalintayo a tuladen. Arigna ibagbaga ti wagas ti panagbiagda: “Dakayo ti makasaksi, kasta met ti Dios, no kasano a nagbalinkami a nasungdo ken nalinteg ken awan pakababalawanna kadakayo a manamati.” (1 Tes. 2:10) Aramidentayo koma ti amin a kabaelantayo nga agtalinaed a nasungdo iti Dios ken iti maysa ken maysa.

[Footnotes]

[Salsaludsod]

[Ladawan iti panid 10]

Uray no pinanawan ti dadduma ti napulotan nga Anak ti Dios, nagtalinaed a nasungdo kenkuana ni Pedro