Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Ku Kamba Ufiiele Kijimbuete Kia Izuua Isukidila-ku!

O Ku Kamba Ufiiele Kijimbuete Kia Izuua Isukidila-ku!

O Ku Kamba Ufiiele Kijimbuete Kia Izuua Isukidila-ku!

“Tu athu aiuka, tu athu ki tu moneka kikuma mu kuenda kuetu.” —1 TES. 2:10.

TAMBUIJILA O IBHUIDISU ÍII:

Ihi i tu longa o ukexilu ua Abisalone, Juda dia Kadiota, ni Dalila ua ku kamba ufiiele?

Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Jonata ni Phetele?

Kiebhi ki tu tena ku kala fiiele ku kaza dietu ni kua Jihova?

1-3. (a) Ihi i londekesa kuila tuala mu izuua isukidila-ku, ni ihi iene mu bhita? (b) Ibhuidisu iebhi i tua-nda tambuijila?

IHI ia bhange Dalila, Abisalone, ni Juda dia Kadiota? Ene a kambele ufiiele—Dalila kexile fiiele ku diiala dia mu zolele kiavulu, o Mufundixi Sansau; Abisalone kexile fiiele kua tat’ê, Sobha Davidi; Juda kexile fiiele kua Mesene iê, Kristu Jezú. O kima kia bhange, kia bhekela ibhidi ku akuâ! Mukonda diahi tua tokala kuijiia o maka enhá?

2 Saí diiala mu izuua ietu, uambe kuila, o athu ene mu lueza dingi mu ukexilu ua ku kamba ufiiele. Ki tu tokala ku diuana. Kioso kia bhana o kijimbuete kia “dizubhilu dia mundu,” Jezú uambe: “Avulu . . . a kà [kamba ufiiele].” (Mat. 24:3, 10) O ‘ku kamba ufiiele,’ kulombolola ku bhana muthu ku nguma, mba ku kamba ufiiele. O ukexilu iú ua ku kamba ufiiele, ulondekesa o kidi kia kuila, tuala “mu izuua isukidila-ku,” mukonda Phaulu uambe kuila o athu eji ‘kamba ujitu ua Mak’â Nzambi, . . . a kamba ufiiele.’ (2 Tim. 3:1, 2, 4) Katé ni madivulu, ni jifilme, ene mu londekesa kuila o ku kamba ufiiele kima kiambote, maji mu kidi, o ukexilu iú u bheka jiphaxi. O ukexilu iú ulondekesa kuila tuala mu izuua isukidila-ku!

3 Ihi i tu longa o Bibidia, ia lungu ni ió a kambele ufiiele m’ukulu? Phangu iahi i tu longa ió alondekesa ufiiele uâ ku akuâ? Nanhi tua tokala ku mu londekesa ufiiele? Tu di longe.

PHANGU IA ATHU M’UKULU I TU DIMUNA

4. Kiebhi Dalila kia kambe ufiiele kua Sansau, ni mukonda diahi kiki kima kia iibha?

4 O phangu ia dianga, ia Dalila ua kambele ufiiele ku diiala dia mu zolele kiavulu, o Mufundixi Sansau. Sansau ua mesenene ku kala ku pholo mu ita ieji bhanga ni akua Fidíxia, phala ku bhângela o mundu ua Nzambi. Mu kuijiia kuila Dalila kazolele Sansau, jisobha jitanu akua Fidíxia, a mu bhana kitadi phala muéne ku a tangela ihi ia kexile ku mu bhana o nguzu, phala ene ku mu jibha. Mukonda dia luímbi, Dalila ua tambula o kitadi, maji mu ku sota kuijiia o kikutu kia Sansau, ua lueza mu veji jitatu. Muéne ua kolokota ku jijidika Sansau ‘ni ku dila izuua ioso, ua mu jijidika kinéne, mu kusuka-ku, ‘Sansau kia mu kumu kiavulu katé ua solo kufuá.’ Kienhiki-phe, muéne ua mu tangela kuila o ndemba iê nuka a i bhutu, se a mu bhutile, o nguzu iê ieji ku bhua. * Kioso kiévu kiki, Dalila u mu bhuta o ndemba kioso kiala mu zeka bhu maku mê, anga uia mu kuixana o jinguma jê phala ku mu bhanga ioso ia mesenene. (Afun. 16:4, 5, 15-21) Kima kia iibha kia bhange! Ua ki bhange mukonda dia luímbi luê, Dalila ua sumbisile o muthu ua mu zolele kiavulu.

5. (a) Kiebhi kia londekesa Abisalone ku kamba ufiiele kua Davidi, kiki kia londekesa ihi ia lungu ni Abisalone? (b) Kiebhi kia divu Davidi kioso kia mu kambe ufiiele kua kamba diê Ahitofele?

5 O phangu ia mukuá, ia Abisalone. Mukonda dia luímbi, muéne ua mesenene ku tambula o kididi kia tat’ê, Sobha Davidi. Abisalone, ua bhangesa ‘o mixima ia akua Izalaiele ku lunguluka,’ mu ku a bhana ikanenu ia makutu, ni ku alondekesa henda ia makutu. Muéne ua kexile mu a bhabha, ni ku a bhana jinzóbole phala kulondekesa kuila ua mesenene o mbote iâ. (2 Sam. 15:2-6) Ahitofele uexile kamba dia Davidi, ua di te ué mu kikutu ni Abisalone, kexile fiiele kua Davidi. (2 Sam. 15:31) Mu Jisalamu 3 ni 55, Davidi u tanga o jiphaxi ja kexile naju mukonda dia ku mu zemba. (Jisá. 3:1-8; tanga Jisálamu 55:12-14.) Abisalone ua londekesa o ku kamba o sonhi, mu ku kamba ufiiele ku ungana ua Nzambi, mukonda dia luímbi luê, mu ku mesena o kididi kia sobha a mu undu kua Jihova. (1 Mal. 28:5) Mu kusuka-ku Abisalone ua lueza, Davidi ua kolokota ku usobha mukonda a mu undile kua Jihova.

6. Kiebhi Juda kia kambe ufiiele kua Jezú, o dijina Juda lelu di lombolola ihi?

6 Xinganeka ué ia bhange Juda dia Kadiota, kua Kristu. Mu fesa ia Phasu ia sukina ia bhange Jezú ni 12 maxibulu mê, muéne ua ambela: “Kidi kiene ngi mi ambela, mudienu sai-mu muthu ua-nda ku ngi thelekala.” (Mat. 26:21) Mu usuku, Jezú uambela Phetele ni Tiiaku, ni Nzuá mu Jaludim ia Ngetesemane: “Ua ngi thelekala, iú uiz’ú kiá.” Mu kithangana kieniókio, Juda anga u bhixila kua Jezú, uixi: “Mesene, nga ku menekena! Anga u mu bhana nzobole.” (Mat. 26:46-50; Luk. 22:47, 52) Juda ua ‘sumbisa o manhinga a muthu ua iuka,’ ua bhana Jezú Kristu ku jinguma. Juda ua tambula ki kuxi? 30 a kitadi kia phalata! (Mat. 27:3-5) O dijina Juda ene mu di sokesa ni ku ‘kamba ufiiele,’ bhenge-bhenge, se muthu u kamba ufiiele kamba diê. *

7. Ihi i tu longa o ukexilu ua (a) Abisalone ni Juda ni (b) Dalila?

7 Ihi i tu longa o athu enhá? Abisalone ni Juda, afú ni jisonhi mukonda a kitukila o athu a a undu kua Jihova. (2 Sam. 18:9, 14-17; Ika. 1:18-20) O dijina Dalila, dilombolola ku kamba ufiiele, mba henda ia makutu. (Jisá. 119:158) Tua tokala ku katula o luímbi ku muxima uetu, mukonda ku tena ku tu bhangesa ku kamba ku tu xikina kua Jihova! O kuila o phangu ia athu enhá, i tena ku tu kuatekesa ku dituna kima kieji tu bhangesa ku kamba ufiiele?

KAIELA O PHANGU IA ATHU ALONDEKESA O UFIIELE

8, 9. (a) Mukonda diahi Jonata, ua kanena Davidi ku mu kala fiiele? (b) Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Jonata?

8 O Bibidia i tanga ué athu a mukuá exile jifiiele. Tu di longe phangu ia athu kiiadi, phala kuijiia ihi ia tu longa, tua-nda mateka ni diiala ua londekesa o ufiiele uê kua Davidi. Jonata, mona ua dikota ua Sobha Saúlu, muéne ua tokalele ku bhingana tat’ê ku utuminu ua Izalaiele. Maji Jihova ua solo Davidi phala ku kala sobha ia Izalaiele. Jonata ka kexile ni difuba. Muéne ka kuatela Davidi unguma. Maji “muxima ua Jonata u takana ni muxima ua Davidi,” ua mu kanena ku mu kala fiiele. Muéne ua mu bhana o divunga diê, ni xibhata iê, ni mufula uê, ni phonda iê, phala ku mu londekesa kijingu. (1 Sam. 18:1-4) Jonata ua bhange ioso phala ‘ku suínisa Davidi,’ katé ua te o muenhu uê mu iluezu phala ku zokela Davidi kua Saúlu. Jonata ua kanene Davidi ni ufiiele: “Hádia eie muene ua ka kala ku ungana ua ku tumina Izalaiele, eme-phe ngà ka bhabhela kò-kué; kifua mu ungana [uê] eme kadi.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Kiki tu ki mona kioso kiafu Jonata, Davidi ua londekesa o henda iê mu mukumbi.—2 Sam. 1:17, 26.

9 Jonata uejidile se nanhi a tokalele ku mu kala fiiele. Muéne uexile fiiele ku Ungana ua Jihova, iu ua kuatekesa Davidi, mu kuijiia kuila muéne a mu undile kua Nzambi. Kiene kimoxi ué lelu, se ka tu bhana ikalakalu kia ujitu mu kilunga, tua tokala ku kuatekesa o jiphange, a a te ku pholo phala kuendesa o kilunga.—1 Tes. 5:12, 13; Jihe. 13:17, 24.

10, 11. (a) Mukonda diahi Phetele uexile fiiele kua Jezú? (b) Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Phetele, ihi i tu suínisa o ku bhanga?

10 O phangu ia mukuá, ia poxolo Phetele, ua kanena kua Jezú ku mu kala fiiele. Kioso Kristu kia bhana o kifika, phala ku kuatekesa o maxibulu mê ku tendela o valolo ia ku kala ni kixikanu, ku manhinga ni mu xitu iê ieji bhana mu sata, o maxibulu mê ka ki uabhela, ia a mu xisa. (Nzu. 6:53-60, 66) Kienhiki, Jezú uebhula o 12 kia jipoxolo jê: “Enu uenu mua mesena kuienu? Phetele u vutula, uixi: Ngana, tuia kua nanhi? Eie-eie uala ni maka ma muenhu ki uâbhua. Etu tua xikana, tua k’ijiia kuma eie u Muthu Ukôla ua tundu kua Nzambi.” (Nzu. 6: 67-69) O kuila kiki kilombolola kuila Phetele uejidile ihi ia zuelele Jezú, ia lungu ni sata Iê? Kana. Maji né kiki, Phetele ua mesenene muene ku kala fiiele kua Mon’a Nzambi a mu undu.

11 Phetele ka xinganeka kuila Jezú ua kexile mu tonoka ngó, ni kuila Muéne ueji lungulula o ima ia zuela. Kana, Phetele uejidile kuila Jezú ua kexile ni “maka ma muenhu ki uâbhua.” Kiene kimoxi ué lelu, ihi i tu bhanga kioso ki tu tanga maka mu madivulu metu a bhanga “o kimbadi kia mukua kidi,” ki tua mu ku a tendela kiambote, mba ki tu bhonza ku a belesela? Etu tua tokala ku suína phala ku i xikina, mu veji dia ku kingila kuila o milongi a i lungulula kala ki tua mesena.—Tanga Luka 12:42.

KALA FIIELE KUA KAZA DIÊ

12, 13. Ihi i bhangesa o muthu ku kamba ufiiele kua kaza diê, ni mukonda diahi ki ki fuama ku tatela o kitala kia muthu?

12 O ku kamba ufiiele kima kia iibha, ku katula o kutululuka ku muiji ua Kidistá, ni mu kilunga. Mu kuijiia o kidi kiki, tua-nda di longa kiebhi ki tu tena ku kolokota mu ufiiele kua kaza dietu, ni kua Nzambi ietu.

13 O ku ta phánda, kiene o kituxi ki bhekela ndolo iavulu mu ukaza. O muthu u kamba o ufiiele kua kaza diê, u ta kituxi, u bhana dingi valolo ku muthu uéngi. O muthu a mu bhanga kiki, a mu xisa ubheka uê—u kala ni lamba ku muxima. Kiebhi kiki ki tena ku bhita ni athu a iiadi a di zolele kiavulu ku dimatekenu? Kiki ki mateka kioso mu ukaza muthu umoxi u kamba ku zola mukuá. Gabriella Turnaturi, Mulongexi ua Sociologia, uambe kuila, “o makaza a tena ku kamba ufiiele mudiâ, mukonda kene mu bhanga o ima kumoxi, i tena ku suínisa o ukamba uâ.” Kiki ki tena ku bhita katé muene ni makaza a kazala kiá ukulu. Mu kifika, saí diiala ua kexile mu kitala kia 50 a mivu, ua kazala kiá 25 a mivu, ua xisa o muhatu uê, phala ku sokana ni muhatu uéngi. Saí athu amba kuila, o ukexilu iú, ki kituxi mu kitala kiki. Maji o kitala kia muthu ki ki tokala ku bhangesa o muthu ku kala ni ukexilu iú. O ku kamba ku kala fiiele mu ukaza kima kia iibha—ku kamba ufiiele. *

14. (a) Kiebhi Jihova kia divua ia lungu ni ku kamba ufiiele mu ukaza? (b) Ihi ia zuela Jezú ia lungu ni makaza a di xisa?

14 Kiebhi Jihova kia divua kioso kia mona o makaza ku di xisa sé ku kaiela o itumu ia Bibidia? O Nzambi ietu ua zembe ‘o ukexilu ua ku di xisa,’ muéne uala ni itendelesu ia lungu ni ió ka xila kaza diê, mba ku xisa kaza diê. (Tanga Malakiia 2:13-16.) Kála Tat’ê, Jezú u divua ué kia iibha kioso kia mona athu ku di xisa, muéne ua longo kuma o muthu ka tokala ku xisa kaza diê, mba ku banza kuila ki kituxi.—Tanga Matesu 19:3-6, 9.

15. Kiebhi makaza kia tena ku suínisa o ufiiele uâ kua kaza diê?

15 Kiebhi o ió a kazala kiá, a tena ku kolokota fiiele kua kaza diê? O Mak’â Nzambi a zuela: “Enda ni ku sanguluka jinga ni muhatu’é ua tundu-nê undenge” u “Kemba jinga ni muhatu [mba munumi] ua kazola ké.” (Jisa. 5:18; Ndo. 9:9) Kioso kiaia ni ku kula mu ukaza, ene a tokala “a bhanga ioso,” phala o ukamba uâ u suíne dingi mu ukexilu uoso. Kiki kilombolola kuila kala muthu ua tokala u kala ni kithangana phala ku kala kumoxi ni kaza diê. Ene a tokala ku langa o ukaza uâ, ni ukamba uâ ni Jihova. Maji phala ku tena ku bhanga kiki, o dikaza dia tokala ku di longa kumoxi o Bibidia, ku kalakala kumoxi mu sidivisu ia kuboka, ni ku samba kumoxi phala ku bhinga o dibesá dia Jihova.

KOLOKOTA MU UFIIELE UÊ KUA JIHOVA

16, 17. (a) Kiebhi o ufiiele uetu kua Nzambi, a tena ku u polovala ku muiji ni mu kilunga? (b) Phangu iebhi ilondekesa kuila o ku belesela o ijila ia Nzambi, ia ku kamba ku dilunga ni jindandu a a kaie mu kilunga, i tena ku bhekela mbote iavulu?

16 Saí jiphange mu kilunga a tele ituxi, ia a bazela ni ‘ku tema phala a disanze mu kixikanu.’ (Tit. 1:13) A mukuá o kituxi kia te, kia bhangesa ku a kaia mu kilunga. Maji “ió oso a a beta mu ku a longa,” o milongi iene mu a kuatekesa ku kula dingi mu nzumbi. (Jihe. 12:11) Maji ihi i tuamba se tuala ni ndandu, mba kamba dietu a mu kaie mu kilunga? O ufiiele uetu u kala mu jipolova—se tu kala ku mbandu ia muthu ua te kituxi, anga ku mbandu ia Nzambi. Jihova u tu mona se tua mu belesela o ijila iê ia ku dibhana ni muthu a mu kaie mu kilunga.—Tanga 1 Kolindo 5:11-13.

17 Xinganeka o phangu ilondekesa o mbote ijila kioso o muiji kia belesela o kitendelesu kia Jihova, kia ku kamba ku dilunga ni ndandu a mu kaie mu kilunga. Saí munzangala a mu kaie ukulu kiá mu kilunga, mu ithangana íii, o tat’ê, ni manh’â, ni jiphange jê jiuana, ‘a batula o ukamba’ ni muéne. Saí ithangana kioso kia mesenene ku kuatekesa mu ikalakalu, athu ku muiji ka mesenene o kikuatekesu kiê, mukonda dia ufiiele uâ kua Jihova. Kioso kia vutuka mu kilunga, muéne uambe kuila ua kexile ni vondadi ia ku kala ni muiji, bhenge-bhenge mu usuku kioso kia kexile mu xala ubheka uê. Maji muéne uambe kuma, se muéne ua di bhanene kiambote ni muiji uê, ueji sanguluka. Maji mukonda dia muiji uê ka mesenene ku dibhana né, kiki kia mu bhangesa ku bhanga kima phala ku dibhana ni muiji uê, o vondadi íii ia mu suínisa ku kala dingi ni ukamba ni Jihova. Xinganeka mu maka enhá se u kala ni vondadi ia ku xibhaka o ijila ia Nzambi, ia ku kamba ku dilunga ni jindandu jê a a kaie mu kilunga.

18. Kala ki tua di longa kiá o mbote ijila mu ku belesela, ni ibhidi ijila mu ku kamba ufiiele, ihi i ua mu banza o ku bhanga?

18 Tuala ku mundu uezala ni ukexilu ua ku kamba ufiiele. Né kiki, mu kilunga muene phangu iavulu ia Jikidistá ene mu londekesa ufiiele, u tua tokala ku kaiela. Ene alondekesa mu ukexilu ua mienhu iâ, kála a mu tu zuelela: ‘Enu mu jimbangi, Nzambi ué mbangi, kuma tu athu a ujitu, tu athu a iuka, tu athu ki tu moneka kikuma, mu kuenda kuetu mu’axaxi kenu oso mua xikana.’ (1 Tes. 2:10) Kienhiki, etu oso tu kolokote fiiele kua Nzambi ni ku akuetu.

[Tanga mu luji]

^ kax. 4 Ko ndemba ia kexile ku bhana o nguzu kua Sansau, maji o ukamba uê ni Jihova, mukonda uexile Nazilé.

^ kax. 6 Kienhiki o kizuelu “nzobole ia Juda,” kilombolola ‘ku kamba ufiiele.”

^ kax. 13 Phala kuijiia dingi kiebhi o muthu kia tena ku dibhana ni kaza diê ua mu kambe ufiiele, tanga o mbandu iambe: “Como Enfrentar a Traição do Cônjuge” mu Mulangidi ua 15 ua Kanake ua 2010 mu jimbandu ja 29-32, mu phutu.

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku mbandu 16]

Phetele ua londekesa ufiiele ku Mona a mu undu kua Nzambi, sumbala a mukuá ka Mu xikana