Ir al contenido

Ir al índice

Wasanchaj kayqa qhepa pʼunchaykunaj señalnin

Wasanchaj kayqa qhepa pʼunchaykunaj señalnin

Wasanchaj kayqa qhepa pʼunchaykunaj señalnin

“Yachankichej [...] kasqaykuta llimphus, [chayri cheqa sonqos] cheqan kawsaywan, mana kʼaminas ima.” (1 TES. 2:10.)

KAY TAPUYKUNAMAN KUTICHIY

¿Imatataj Dalila, Absalón chantá Judas Iscariote wasanchaj runas kasqankumanta yachakunchej?

¿Imaynatataj Jonatán jina, Pedro jina ima cheqa sonqos kasunman?

¿Imaynatataj qosanchejta chayri warminchejta, Jehovatapis mana wasanchasunmanchu?

1-3. a) ¿Qhepa pʼunchaykunamanta ima señaltataj rikushanchej, imataj wasanchay niyta munan? b) ¿Ima kinsa tapuykunamantaj kutichisun?

¿IMAPITAJ, Dalila, Absalón, Judas Iscariote ima rijchʼakorqanku? Kinsantinku wasanchaj runas karqanku. Dalilaqa, juez Sansonta wasancharqa, pichus payta munakorqa. Absalontaj tatan rey Davidta. Judastajrí Yachachejnin Cristo Jesusta. Kinsantinku sajrata ruwasqankuwan, wajkunata mayta ñakʼaricherqanku. ¿Imaraykutaj ruwasqanku interesanawanchej tiyan?

2 Uj qhelqaj warmi, kay tiempopi runas imasmanchus mayta yachaykukusqankumanta ujnin, wasanchay kasqanta nin. Chaytaj mana tʼukunapajchu, imaraykuchus Jesusqa, “kay pachaj tukukuyninmanta[...]” ima señalchus kananta nishaspa jinata nerqa: “Ashkhas [...] purajmanta chʼatanakonqanku [chayri wasanchanakonqanku]”, nispa (Mat. 24:3, 10). ¿Imataj wasanchay? “Uj runa amigonta chayri paypi atienekusqan runata chʼaukiyasqan chayri ñakʼarichisqan”. Chaytaj qhepa pʼunchaykunapi kausashasqanchejta rikuchin. Pablo nerqa jina runasqa “Diosta mana manchachikojkuna”, “wasanchajkuna” ima kanku (2 Tim. 3:1-4). Librosta, novelasta ima qhelqajkuna, peliculasta ruwajkuna imaqa wasanchayta sumajpaj, kʼachitupaj ima qhawachinku. Chaywanpis mana jinachu, imajtinchus wasanchayqa runasta mayta llakichin, ñakʼarichin ima. Arí, wasanchayqa, qhepa pʼunchaykunaji señalnin chaytataj sutʼita kay tiempopi rikushanchej.

3 ¿Imatataj wasanchaj runasmanta Bibliapi yachakunchej? ¿Imatataj cheqa sonqo kajkunamanta yachakunchej? Chantá, ¿pimantaj imapis kajtin cheqa sonqo kana? Chaykunata qhawarina.

¿PIKUNAMANTÁ MANA YACHAKUNACHU?

4. ¿Imaynatá Dalila Sansonta wasancharqa, imaraykutaj chayta ruwasqan may sajra karqa?

4 Dalilamantaraj parlarina. Juez Sansonqa, chay chʼaukiyaj warmiwan sonqonta suwachikorqa. Chay juezqa Diospa llajtanpa sutinpi, filesteoswan maqanakunankupaj umachanan karqa. Filesteosmanta phishqa kurajkunaqa, ichapis Dalila Sansonta mana munakusqanta yacharqanku. Chayraykutaj maymantachus chay jina kallpan jamusqanta tapunanpaj, ashkha qolqeta qonankuta nerqanku. Dalilaqa, qolqerayku nisqankuman jina ruwarqa, chaywanpis kinsa kutipi qhasillata taporqa. Chantá “kutin kutinta chayllatapuni” mayta tapusqanrayku, “Sansonpa uman nanarqa, manañataj kawsaytapis munarqachu”. Jinapitaj payqa, chujchanta ni jaykʼaj kʼuturasqankuta willarqa, kʼutorajtinkutaj kallpan chinkananta nerqa. * Chayta yachaytawan Dalilaqa, arphinpi puñushajtin chujchanta kʼuturacherqa, munasqankuta ruwanankupajtaj enemigosninman jaywaykorqa (Jue. 16:4, 5, 15-21). ¡May sajra ruwaypuni chay karqa! Dalilaqa qolqeta munapayasqanrayku, payta munakoj runata wasancharqa.

5. a) ¿Imaynatá Absalón, Davidta wasancharqa, imatataj chay ruwasqanwan rikucherqa? b) ¿Imaynatá David sientekorqa, Ahitofel wasanchasqanmanta?

5 Absalonmantañataj parlarina. Payqa, imatapis payllapaj munasqanrayku, tatan rey Davidpa kamachina tiyananta qhechuyta munarqa. Chayraykutaj “tukuy israelitaspa sonqonkuta suwarqa” nisunman, allinta qhawachikunallanpaj llulleriosninwan, kʼacha rimaykunawan ima runasta parlapayaj. Paykunamanta, necesitasqankumanta ima llakikushanmanpis jina, paykunata ojllaykoj, muchʼaykojtaj (2 Sam. 15:2-6). Absalonqa, Davidpa atienekusqan yuyaychajnin Ahitofeltapis, payman kutikunanpaj tanqarqa, pichus Davidta wasancharqa, contranpitaj sayaykorqa (2 Sam. 15:31). Davidqa, 3 chantá 55 Salmospi, wasanchasqankumanta imaynachus sientekusqanta qhelqarqa (Sal. 3:1-8; Salmo 55:12-14 leey). Absalonqa Jehovaj churasqan reypa contranpi oqharikusqanwan, Diospa kamachiyninta pisipaj qhawasqanta rikucherqa. Chantapis payllapaj imatapis munasqanta, mana pʼenqayniyojtaj kasqanta rikucherqa (1 Cró. 28:5). Chay oqharikusqanqa mana allinchu llojserqa, Davidtaj Jehovaj ajllasqan jina kamachillarqapuni.

6. ¿Imaynatá Judas Jesusta wasancharqa, chantá imawantaj Judas suti wakin qalluspi ninakun?

6 Kunantaj Judas Iscariotemanta parlarina. Jesusqa iskay chunka apostolesninwan qhepa kaj pascua fiestata ruwashaspa nerqa: “Cheqatapuni niykichej: Qankunamanta ujniykichej wasanchawanqa”, nispa (Mat. 26:21). Chay chʼisipachataj, Getsemaní huertapi Pedroman, Santiagoman, Juanman ima nerqa: “Noqata japʼichiwajqa chayamushanña”, nispa. Chayllapi Judasqa, Jesusta japʼej runaswan khuska rikhurimorqa, “jinapi Jesusman qayllaykuspa, nerqa: Imaynalla, Yachachej Señorníy, nispa, muchʼaykorqataj” (Mat. 26:46-50; Luc. 22:47, 52). Judasqa qolqeta munapayasqanrayku, Jesusta enemigosninwan japʼichispa “mana juchayojta wañuyman jaywa[rqa]”. ¿Mashkha qolqeraykutaj chayta ruwarqa? Kinsa chunka qolqeraykulla (Mat. 27:3-5). Chaymantapacha Judas suteqa, wakin qalluspi “wasanchaywan” ninakun, astawanpis uj amigota wasanchaywan. *

7. ¿Imatataj yachakunchej a) Absalonmanta, Judasmantawan, chantá b) Dalilamanta?

7 ¿Imatataj paykunamanta yachakunchej? Absalonwan, Judaswanqa, Jehovaj ajllasqasninta wasanchasqankurayku, pʼenqayta wañorqanku (2 Sam. 18:9, 14-17; Hech. 1:18-20). Dalila sutitaj, wasanchaywan, uyallamanta munakuywan ima wiñaypaj ninakonqa (Sal. 119:158). Chayrayku imatapis noqallanchejpaj chayri qolqeta munapayayta qhesachananchej tiyan, imaraykuchus Jehová niña allinpajchu qhawawasunman. Paykunamantaqa ni imaynamanta wasanchana kasqanta, mayta yachakunchej.

CHEQA SONQO RUNASMANTA YACHAKUNA

8, 9. a) ¿Imaraykutaj Jonatán, Davidta mana wasanchananta nerqa? b) ¿Imaynatá Jonatán jina ruwasunman?

8 Bibliaqa, may chhika cheqa sonqo runasmanta parlallantaj. Iskay runasmanta parlarina, pikunamantachus mayta yachakusunman. Ñaupajtaqa, Jonatanmanta parlarina, payqa Davidman cheqa sonqo karqa. Rey Saulpa kuraj churin kasqanraykutaj, Israelpa kamachina tiyananta herenciata jina japʼinman karqa. Chaywanpis Jehovaqa, Davidta chaypaj ajllarqa. Jonatantaj Diospa nisqanta jatunpaj qhawarqa. Nitaj enemigonta jina qhawaspa envidiakorqachu. Astawanqa, “Davidpa may sumaj kawsaqen ruwakorqa”, mana wasanchanantataj nerqa. Chantapis wakin pʼachasninta, espadanta, qara chumpintawan regalarqa. Chaywanqa David kamachinan kasqanta jatunpaj qhawarqa (1 Sam. 18:1-4). Chantapis “payta kallpachanampaj” tukuy atisqanta ruwarqa, tatanmanta jarkʼananpajpis kausayninta wañuy pataman churarqa. Kayta nispataj amigonta sonqocharqa: “Qanqa Israelpa reynin kanayki tiyan, noqataj qampa qhepaykipi kasaj yanapasunaypaj”, nispa (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17). Chayraykuchá Davidqa takishaspa, Jonatán wañupojtin paymanta mayta sonqonta nanachikusqanta, payta munakusqanta ima nerqa (2 Sam. 1:17, 26).

9 Jonatanqa pimanchus cheqa sonqo kananta yacharqa. Payqa Tukuy Imata Kamachej Jehová Diosta jatunpaj qhawarqa, Diospa ajllasqan Davidtataj mana wasancharqachu. Noqanchejpis qotuchakuypi mana jatun ruwaykunata japʼispapis, pikunatachus Jehová qotuchakuyta qhawanankupaj churan chaykunata yanapana (1 Tes. 5:12, 13; Heb. 13:17, 24).

10, 11. a) ¿Imaraykutaj Pedro Jesusman cheqa sonqollapuni karqa? b) ¿Imaynatá Pedro jina ruwasunman, imamantaj cheqa sonqo kayninchej tanqanawanchej tiyan?

10 Pedromantañataj parlarina, payqa Jesusman cheqa sonqo kananta nerqa. Cristoqa kausayninta tumpamantawan jaywanan kashajtin, aychanpi, yawarninpi ima creeyninkuta rikuchinankupaj rijchʼanachinaswan kikincharqa. Chayta uyarispataj ashkha discipulosnin phiñarikuspa saqerparerqanku (Juan 6:53-60, 66). Chantataj Jesusqa, chunka iskayniyoj apostolesninman kutirikuspa taporqa: “Qankunapis ripuyta munankichejchu?”, nispa. Pedrotaj kuticherqa: “Pimantaj riykumanri? Qampallata tiyapusunki wiñay kawsay palabra. Noqayku creeykuña, yachaykutaj Diospa ajllakusqan kasqaykita”, nispa (Juan 6:67-69). ¿Jesuspa nisqanta tukuynintachu sutʼita entiendenman karqa? Ichapis mana. Chaywanpis Diospa ajllasqa Churinman, cheqa sonqollapuni kayta munarqa.

11 Pedroqa, mana yuyarqachu Jesús pantasqa kashasqanta, chayri chay nisqanmanta pesachikunanta. Astawanqa llampʼu sonqowan Jesuspallata “wiñay kawsay palabra” kapusqanta yacharqa. Publicacionespi “yuyayniyoj juntʼaj mayordomo”, imatapis yachachisqanta mana allintachu entiendejtinchej chayri mana yuyasqanchejman jinachu kajtin, ¿imatá ruwanchej? Yuyasqanchejman jina, tiempowan cambianankuta suyanamantaqa, entiendenapaj kallpachakunanchej tiyan (Lucas 12:42 leey).

QOSAYKITA CHAYRI WARMIYKITA AMA WASANCHAYCHU

12, 13. ¿Imaynamantá casado kausaypi wasanchay rikhurinman, imaraykutaj wasanchanankupaj edadninkuta achakita jina churasqanku mana allinchu?

12 Cristiana familiapi, qotuchakuypi ima, allin kausay, ujchasqataj kasqanta, ni ima laya wasanchay chinkachinanta saqenachu. Chaypi tʼukurispataj, imaynatachus warminchejman chayri qosanchejman, Diosman ima cheqa sonqollapuni kananchejta qhawarina.

13 Wasanchaymanta ujnin aswan sajra ruwayqa, qhenchachakuy. Imajtinchus chayta ruwajqa wajta qhawakuspa, casarakushaspa imatachus nisqanta pʼakin. Jinallamanta, wasanchasqa kajqa sapallan rikhurin, kausayninpis niña kikinchu. ¿Imaynataj chay kanman sichus ñaupajta mayta munanakorqanku? Ashkha kutispeqa munakuyninku chiriyapusqanrayku, jinapi rikukunkuman. Runaswan allinta kausakunamanta yachachej Gabriella Turnaturi, jinata wasanchaymanta sutʼinchan: “Khuska tiyakojtinkupis, yuyayninku wajnejpi kajtin wasanchanakuy rikhurinman”, nispa. Chaytaj mana jovenesllapichu rikukun, manaqa machu runaspipis. Sutʼincharinapaj, 50 watasniyoj runa, waj warmiwan purinanrayku warminmanta divorciakun, warmin 25 watastaña mana wasanchajtinpis. Wakin runasqa, chay ruway manapis jatun juchachu kanman jina, chay edadpi qharisqa ajinapuni kanku nispalla ninku. Chaywanpis mana khuyarikuspa chayta ruwajqa, warminta wasanchashan. *

14. a) ¿Imatá Jehová, qosankuta chayri warminkuta wasanchajkunamanta yuyan? b) ¿Imatataj Jesús qosankuta chayri warminkuta mana wasanchanankumanta nerqa?

14 ¿Imatataj Jehová mana Bibliaj nisqanman jina, qosanta chayri warminta saqerpajkunamanta yuyan? Diosninchejqa divorciakuyta mayta chejnikun, chantapis qosankuta chayri warminkuta ñakʼarichejkunata, saqerpajkunata ima mayta juchachan (Malaquías 2:13-16 leey). Jesustaj Tatan jinallataj yuyarqa. Pay yachachisqanman jinaqa, uj runa mana juchayoj qosanta chayri warminta mana wijchʼuyta chayri saqerpayta atinchu, manapis ima kanmanchu jina kausananpaj (Mateo 19:3-6, 9 leey).

15. ¿Imaynatá casarasqa kajkuna qosankuta chayri warminkuta mana wasanchanankupaj kallpachakunkuman?

15 ¿Imaynatá casarasqa kajkuna warminkuta chayri qosankuta mana wasanchankumanchu? Diospa Palabran kutichin: “Wayna kashaspa casarakusqayki warmiykiwan kusikuy”, nispa. Chantá nillantaj: “Qanqa kusikuy munakusqayki warmiykiwan [chayri qosaykiwan]”, nispa (Pro. 5:18; Ecl. 9:9). Tiempo pasasqanman jina, sapa ujninku munanakuspa qhariwarmi kausayninkupi “khuska kananku tiyan”. Qhareqa warminmanta, warmitaj qosanmanta llakikunan tiyan. Iskayninku karikunanku tiyan. Aswan kʼachas kaspa purajmanta masichakunanku tiyan. Chantapis qhariwarmi kausayninkuta, Dioswan masichakusqankuta ima jarkʼananku tiyan. Chaypajtaj mana saykʼuspa khuska Bibliata ukhunchananku tiyan, khuska willananku tiyan, khuskataj Jehovaj bendicionninta mañakunanku tiyan.

JEHOVAMAN CHEQA SONQO KANA

16, 17. a) ¿Imaynatataj cheqa sonqo kayninchej familiapi, qotuchakuypi ima pruebaman churasqa kanman? b) ¿Imataj rikuchiwanchej qharqosqa familiareswan mana masichakuymanta kamachiyta kasukuy, may allin kasqanta? Sutʼinchay.

16 Qotuchakuymanta wakin hermanosqa mayta juchallikorqanku, chayraykutaj “sinchʼita kʼami[chikuspa cheqanchasqa karqanku], creeyninkupi paykuna allin kanankupaj” (Tito 1:13, 14). Chaywanpis wakin kuteqa qharqosqa kanku. Chaytaj, “castigasqa kajkuna chaywan yachaqakuspa” Dioswan allinyakunankupaj yanapan (Heb. 12:11). ¿Qharqosqa kaj, familianchej chayri amigonchej kajtinrí? Chaypi cheqa sonqochus manachus kasqanchej rikukun, manataj qharqosqa kajmanchu, manaqa Diosman. Jehovaqa ni mayqen qharqosqa kajwan masichakunata kamachiwanchej, paytaj chayta kasukushasqanchejtachus, manachus qhawamushan (1 Corintios 5:11-13 leey).

17 Qharqosqa familiareswan mana masichakuymanta kamachiyta kasukuy, may allin kasqanta qhawarina. Uj jovenqa, chunka watastaña qotuchakuymanta qharqosqa karqa, chay tiempopitaj tatan, maman, tawa hermanosnin ima mana paywan “kawsak[orqankuchu]”. Payqa wakin kuti familian imatapis ruwajtin paykunawan kayta munaj, chaywanpis tukuyninku mana paywan masichakorqankuchu. Qotuchakuyman kutirinpusqantawan, familianta mayta faltachasqanta nerqa, astawanpis chʼisisninpi sapallan kashaspa. Familian tumpallatapis paywan masichakunman karqa chaytaj, chaywan sonqo juntʼasqa kakunallanta nerqa. Payqa ni mayqenninkuwan parlarikuyta atejchu. Familianwan khuska kayta munasqantaj, Jehovaman kutirinanpaj tanqarqa. Maykʼajllapis qharqosqa familiareswan mana masichakuymanta kamachiyta pʼakinapaj jina kashajtinchej, chayta yuyarikunapuni.

18. Cheqa sonqos kajtinchej chayri wasanchaj runas kajtinchej imaschus kananta yachaspa, ¿imatataj ruwasun?

18 Kay pachapeqa wasanchaj runas, mana cheqa sonqo runas ima juntʼa kashan. Cristiana qotuchakuypirí, cheqa sonqo hermanos tiyan, paykunamantataj mayta yachakusunman. Kausayninkupi cheqa sonqosllapuni kasqanku chayta rikuchin, kaytapis ninkuman jina: “Qankuna testigos jina yachankichej, Diospis yachallantaj, imaynatachus qankuna creejkuna ukhupi kasqaykuta llimphus, [chayri cheqa sonqos] cheqan kawsaywan, mana kʼaminas ima” (1 Tes. 2:10). Diosman, runa masinchejman ima cheqa sonqo kayta munasqanchejta, sapa pʼunchay rikuchinallapuni.

[Sutʼinchaykunasnin]

^ párr. 4 Sansonpa kallpanqa mana chujchanpichu kasharqa, manaqa imawanchus chay ninakusqanpi, nisunman nazareo jina Jehovapaj tʼaqasqa kasqanpi.

^ párr. 6 Wakin qalluspeqa, Jesusta Judas muchʼaykusqan, “imaynallamantapis wasanchaywan ninakun”.

^ párr. 13 Wasanchasqa kajkuna, kay Torremanta Qhawaq revistapi 15 junio 2010, 29-32 paginaspi “Wasanchasuptinpis ñawpaqman riyta atinki” nisqapi yanapata tarinkuman.

[Tapuykuna]

[10 paginapi dibujo/foto]

Pedroqa Diospa ajllasqa Churinman cheqa sonqollapuni karqa, wajkuna saqerparejtinkupis