Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Ngan Yognag Be’ e Aram Reb e Pow ko Tin Tomuren e Rran!

Ngan Yognag Be’ e Aram Reb e Pow ko Tin Tomuren e Rran!

Ngan Yognag Be’ e Aram Reb e Pow ko Tin Tomuren e Rran!

“Pangimad ngomed e piin nib mich Got u wun’med e rib fel’, ma mmat’aw ma dariy thibngin.”​—1 THESS. 2:10.

MU GAY E PI THIN NI BAARAY NIB GA’ FAN:

Mang e gad ra fil ko n’en ni rin’ Delilah, nge Absalom, nge Judas Iskariot?

Uw rogon ni ngad folwokgad ko yul’yul’ ni dag Jonathan nge Peter?

Uw rogon ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ko en mabgol rodad nge Jehovah?

1-3. (a) Mang reb e pow riy ni gad be par ko tin tomuren e rran, ma mang e ba muun ko re n’ey? (b) Mang dalip e deer ni gad ra weliy e fulweg riy?

 MANG e taareb rogon rok Delilah, nge Absalom, nge Judas Iskariot? Yad gubin ndar pared ni yad ba yul’yul’. Ri baadag Samson Delilah, machane de par nib yul’yul’ ngak. Me Absalom e de par nib yul’yul’ ngak David ni Pilung ni ir e chitamangin. Me Judas e de par nib yul’yul’ ngak Jesus Kristus ni ir e Masta rok. Boor e girdi’ ni gafgow ni bochan e kireb ni rin’ e pi cha’ ney! Mang fan ni ngad lemnaged e n’en ni rin’ e pi girdi’ ney?

2 I yog be’ ni ma yoloy e babyor ni reb e meewar ko girdi’ e ngiyal’ ney e aram e ngar yognaged be’ ara dab kur pared ni yad ba yul’yul’ ngak be’. Susun ndab da gingad ko re n’ey, ya nap’an ni be weliy Jesus murung’agen e “ngiyal’ ni ke chugur nga tomuren e re m’ag ney,” me yog ni gaar: “Boor e girdi’ e . . . bayi bagayad me yognag bagayad.” (Matt. 24:3, 10NW) Fare bugithin ni “yognag” e be yip’ fan ni “dab kun yul’yul’ ngak be’ min pi’ nga pa’ e toogor rok.” Ngongol ni aray rogon e be micheg ni gad be par ko “tin tomren e rran” ni bod rogon ni yiiynag Paul. I yog ni girdi’ e ngiyal’ ney e “dabiyog ni nge pagan’uy ngorad.” (2 Tim. 3:1, 2, 4) Piin ni yad ma yoloy e babyor nge piin ni yad ma ngongliy e kachido e ba ga’ ni yad ma guy rogon ni nge adag e girdi’ e biney e ngongol. Machane, bin riyul’ riy e ngongol ndariy e yul’yul’ riy nge ngan yognag be’ e ma k’aring e amith nge gafgow nga laniyan’ e girdi’. Mit ney e ngongol e aray e pow riy ni gad be par ko tin tomuren e rran!

3 Mang e gad ra fil ko n’en ni be yog e Bible u murung’agen boch e girdi’ kakrom nda ur pared ni yad ba yul’yul’? Mini’ boch e girdi’ nrayog ni ngad folwokgad rorad ni ur pared ni yad ba yul’yul’ ngak boch e girdi’? Ma mini’ e thingar da pared ni gad ba yul’yul’ ngak? Ngad guyed e fulweg ko pi deer ney.

BOCH BAN’EN NI BUCH ROK BOCH E GIRDI’ KAKROM

4. Uw rogon ni yognag Delilah Samson, ma mang fan nrib kireb e re n’em?

4 Am lemnag rogon ni bannag Delilah Samson. Baadag Samson ni nge cham ngak piyu Filistia ni pa’ e girdi’ rok Got. Sana manang fa lal i pumoon ni yad ma yog e thin rok piyu Filistia ni gathi ri baadag Delilah Samson. Ere, ka rogned ngak ni yad ra pi’ boor e salpiy ngak ni faanra guy rogon nge nang e gin ni be yib gelngin Samson riy ya nge yog nra lied nge yim’. Bochan nrib chogow Delilah ma aram me m’agan’ ko n’en ni kar ognaged ngak. Machane dalip yay ni guy rogon ni nge nang e gin ni be yib gelngin Samson riy ma de yog Samson ngak. Ma aram me par “nga yigi i fith ngak ni gubin e rran.” Me “chalban Samson ngak me lemnag ni gaar, ‘faan mang e ku gum’ ma kab fel’.’” Tomur riy me yog ngak ndawor ni th’ab piyan lolugen, ma faan yira th’ab ma ra m’ay gelngin. * Faani nang Delilah ni ke yog Samson e tin riyul’, ma aram me yog ngak be’ ni nge th’ab piyan lolugen Samson u nap’an ni be mol ni ke teyey’ nga daken ay. Ma aram me pi’ nga pa’ e pi toogor rok ni ngar rin’ed e tin ni yad baadag ngak. (Judg. 16:4, 5, 15-21) Rib gel e kireb ko n’en ni rin’ Delilah, ya gelngin e chogow rok me yognag be’ nri ma t’ufeg.

5. (a) Uw rogon ndaki yul’yul’ Absalom ngak David, ma mang e ke dag u murung’agen? (b) Uw rogon u wan’ David u nap’an ni chel Ahithofel nge togopuluw ngak?

5 Kum lemnag e n’en ni rin’ Absalom. Bochan nri baadag ni nge gagiyeg, ma aram me turguy u wan’ ni nge lag e liw rok David ni chitamangin. Som’on e guy Absalom rogon ni nge ‘fel’ u wan’ e girdi’.’ I dag ni gowa ba t’uf e girdi’ rok, ma i micheg boch ban’en nde riyul’ ngorad. Bayi n’en me gumuchmuch ngak bagayad ara faray owchen ya ngan lemnag nriyul’ ni be lemnagrad nge tin nib t’uf rorad. (2 Sam. 15:2-6) Ki yog rok ni nge n’igin Ahithofel ni nge togopuluw ngak David. (2 Sam. 15:31) Psalms 3 nge 55 e weliy David riy rogon gelngin e kireban’ ni tay ni bochan e re n’ey. (Ps. 3:1-8; mu beeg e Psalm 55:12-14.) Pi n’en nib kireb ni rin’ Absalom e ba togopuluw ngak e en ni ke dugliy Jehovah ni nge mang pilung. Ma re n’ey e ke m’ug riy ni ke togopuluw nga mat’awun Jehovah ni nge mel’eg e en ni nge mang pilung. (1 Kron. 28:5) Tomur riy me mang Absalom e war me ulul David ko gagiyeg ni ir fare pilung ni ke mel’eg Jehovah.

6. Uw rogon ni yognag Judas Jesus, ma uw rogon ni yima fanay fare ngachal ni Judas e ngiyal’ ney?

6 Am lemnag e n’en ni rin’ Judas Iskariot ngak Kristus. Nap’an e bin tomur e madnom ko Paluk’af ni tay Jesus nge fa 12 i apostal rok u taabang, me gaar ngorad: “Nggog ngomed, ni bay bigimed ni bayi yognigeg.” (Matt. 26:21) Ku re nep’ nem me non Jesus ngak Peter, nge James, nge John u lan fa gi milay’ ni Gethsemane ni gaar: “Mu sapgad, baaray faanem ni ir e nge yognigeg!” De n’uw nap’an nga tomuren me yib Judas ko fa gi milay’ ni ke un bogi girdi’ ngak “me yan ngak Jesus, me gaar: ‘Tamachib, nge yib e gapas ngom,’ me faray owchen.” (Matt. 26:46-50; Luke 22:47, 52) I yognag Judas “be’ nib moon ndariy ban’en ni ke kirebnag” u nap’an ni pi’ Jesus nga pa’ e piin ni yad baadag ni ngar lied nge yim’. Uw urngin yang e salpiy ni silber ni yognag Jesus ngay? Kari mus ni 30! (Matt. 27:3-5) Ka aram nap’an i yib ni ma fanay e girdi’ fare ngachal ni Judas u boch e thin u nap’an ni yibe weliy murung’agen be’ ni ke chel ke “yognag” be’, nib ga’ ni be’ nrib fel’ e thin rorow. *

7. Mang e gad ra fil ko n’en ni rin’ (a) Absalom, nge Judas, nge (b) Delilah?

7 Mang e kad filed ko n’en ni rin’ e pi cha’ ney? Absalom nge Judas e ba gel e tamra’ ko yam’ ni kar tew ni bochan e kar yognagew l’agruw ni’ ni ke dugliyrow Jehovah. (2 Sam. 18:9, 14-17; Acts 1:18-20) Me Delilah e yira rung’ag fithingan, ma n’en ni ma yib ngan’uy e aram e ngongol ndariy e yul’yul’ riy nge adag ni goo bogi ban’en. (Ps. 119:158) Ere, rib ga’ fan ni ngad siyeged e chogow nge lem ni yi baadag ni nga nog e thin u boch ban’en ya rayog ni nge kirebnag e tha’ u thildad Jehovah! N’en ni kad weliyed u roy e ra ayuwegdad ni ngad siyeged e pi n’en nra k’aringdad ndab kud yul’yul’gad.

MU FOLWOK ROK E PIIN NRA PARED NI YAD BA YUL’YUL’

8, 9. (a) Mang fan ni micheg Jonathan nra par nib yul’yul’ ngak David? (b) Uw rogon ni ngad folwokgad rok Jonathan?

8 Be weliy e Bible murung’agen boch e girdi’ ni ur pared ni yad ba yul’yul’. Ngad weliyed murung’agen l’agruw i yad nge n’en nrayog ni ngad filed rorow. Som’on e ngad weliyed murung’agen reb e pumoon ni i par nib yul’yul’ ngak David ni ka nog Jonathan ngak. Jonathan e ir e th’abi ilal u fak Saul ni Pilung, ere susun ni ir e ra mang e bin migid e pilung nu Israel. Machane, ke mel’eg Jehovah David ni nge mang pilung. Yugu aram rogon ma ke tay Jonathan fan e n’en ni ke dugliy Got ma de awan’ ngak David, ya ‘kari adag daken David,’ ngemu’ me micheg nra par nib yul’yul’ ngak. Ke pi’ e mad rok, nge sayden rok, nge gat’ing rok, nge leed rok ngak David ya nge m’ug ni be tayfan. (1 Sam. 18:1-4) I rin’ Jonathan e tin nrayog rok ni nge ‘pi’ e athamgil nga laniyan’ David’ miki tay e yafas rok nga thatharen e riya’ u nap’an ni be ayuweg rok Saul. I non ngak David u fithik’ e yul’yul’ ni gaar: “Gur e cha’ ni bay mmang pilung nu Israel me gag e bay gu par ko re liw nib migid ngom.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17, BT) Ere, aram fan nnap’an ni yim’ Jonathan me weliy David murung’agen e t’ufeg rok ngak nge kireban’ rok u daken reb e tang.​—2 Sam. 1:17, 26.

9 Manang Jonathan e en thingari par nib yul’yul’ ngak. I par nib yul’yul’ ngak Jehovah ni ir e Th’abi Tolang u ga’ngin e palpalth’ib, me ayuweg David ni ir e en ni ke dugliy Got. Ku er rogon e ngiyal’ ney ni yugu aram rogon nra dawor ni pi’ reb e maruwel ngodad u lan e ulung, ma susun e ngad ayuweged e pi walag ni kan dugliyrad ni nga rogned e thin u lan e ulung, ma ngad rin’ed nib m’agan’dad ngay.​—1 Thess. 5:12, 13; Heb. 13:17, 24.

10, 11. (a) Mang fan nde pag Peter Jesus me par nib yul’yul’ ngak? (b) Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Peter, ma mang e susun ni nge k’aringdad e re n’em ni ngad rin’ed?

10 Apostal Peter e ku ir bagayad e pi girdi’ nem ni yad ba yul’yul’, ya micheg nra par nib yul’yul’ ngak Jesus. Nap’an ni fanay Jesus e fanathin ni nge tamilangnag feni ga’ fan ni nge mich u wan’ pi gachalpen ni yira pi’ downgin nge rachaen ni maligach, ma boor i yad e gin ko n’en ni ke yog Jesus ma aram mar digeyed. (John 6:53-60, 66) Ere, fith Jesus fa 12 i apostal rok ni gaar: “Ma gimed, gimed ba adag ni ngkum paged gag ngam marod?” Me Peter e fulweg ni gaar: “Somol, i mini’ e gamad ra yan ngak? Yi gur e bay fapi thin rom ni ir e ma pi’ e yafos ndariy n’umngin nap’an ngak e girdi’.” (John 6:67-69) Gur, be yip’ e re n’ey fan ni ke nang Peter ko mang e be yog Jesus u murung’agen e maligach ni bayi pi’? Sana danga’. Machane, ke dugliy u wan’ ni nge par nib yul’yul’ ngak Jesus ni Fak Got ni ir e ke dugliy.

11 De lemnag Peter nde puluw e n’en ni yog Jesus ma ra boch nga tomuren ma ra nang e oloboch rok me thilyeg e n’en ni ke yog. Ba sobut’an’ Peter ma manang ni Jesus e ir e ‘bay fapi thin rok ni ir e ma pi’ e yafos ndariy n’umngin nap’an ngak e girdi’.’ Uw rogon e ngiyal’ ney? Mang e gad ma rin’ u nap’an ni gad ra beeg ban’en u lan e pi babyor rodad ni ke ngongliy “fare tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop” nib mo’maw’ ni ngad nanged fan ara der puluw nga rogon ni gad be lemnag? Susun e ngad guyed rogon ngad nanged fan ko bin ni ngad lemnaged ni bay ni thilyeg ni nge puluw nga rogon ni gad be lemnag.​—Mu beeg e Luke 12:42.

MU PAR NI GAB YUL’YUL’ NGAK E EN MABGOL ROM

12, 13. (a) Mang fan nrayog ni nge dab ki yul’yul’ be’ ko en mabgol rok? Mang fan ndabi towey be’ ko duw rok ya nge dab ki yul’yul’ ko en mabgol rok?

12 Ra dab kum par ni gab yul’yul’ ngak be’ ma aram reb e ngongol nrib kireb ma susun e dab ni pag ni nge kirebnag e gapas nge taareban’ u lan e tabinaw ko Kristiano nge ulung. Chiney e ngad weliyed rogon nrayog ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ko en mabgol rodad nge Got.

13 Nge par be’ nge be’ ni gathi mabgol rok e aram reb e ngongol ndariy e yul’yul’ riy ni ma kirebnag laniyan’ e piin mabgol. Be’ ni kar parew be’ ni gathi mabgol rok e daki yul’yul’ ngak e en mabgol rok ya ke adag be’ nga wuru’ e mabgol rok. Ra yan i par faen mabgol rok ni goo ir. Uw rogon nra buch e re n’ey u thilin l’agruw ni’ ni ur moyew nib t’uf bagayow rok bagayow? Ba ga’ ni ma buch e re n’ey ni faanra darur lemnagew lanin’row. I yog Gabriella Turnaturi ni ir reb e Sensey u reb e skul nib tolang nrayog ni nge “dab ki yul’yul’ ba wu’ i mabgol ngorow ni faan yow ra tal ndab kur rin’ew e tin nib t’uf ni ngar rin’ew ya nge yog ni par nib gel e tha’ u thilrow.” Rayog ni ngki buch e re n’ey rok boch e girdi’ ni ke n’uw nap’an ni kar mabgolgad. Bod ni bay reb e pumoon ni 50 e duw rok ni chuw ko ppin rok ni ke gaman 25 e duw ni kar mabgolgow ni bochan e nge un ngak yugu reb e ppin. Boch e girdi’ e yad ma yog nrayog ni ngar rin’ed e re n’ey ni bochan e kar pilibthirgad. Machane, dab da guyed rogon ni nge m’ug nre n’ey e gowa ban’en ndabiyog ni ngan siyeg, ya bin riyul’ riy e ireray e ngongol ndariy e yul’yul’ riy.

14. (a) Uw rogon u wan’ Jehovah e ngongol ndariy e yul’yul’ riy u lan e mabgol? (b) Mang e yog Jesus u murung’agen e re n’ey?

14 Uw rogon u wan’ Jehovah e piin ni yad ma chuw ko mabgol rorad nde puluw fan ko thin nu Bible? Got rodad e ‘dabun e mabgol ni ma wer,’ ma bay e thin nib gel ni ke yog nib togopuluw ngak e piin ni yad ma gafgownag e en mabgol rorad mi yad digey. (Mu beeg e Malaki 2:13-16.) Jesus e ku bod e Chitamangin ni dabun e mabgol ni ma wer, ma aram fan ni yog ndabiyog ni nge chuweg be’ leengin ara figirngin me par ni susun e dariy ban’en ni ke buch.​—Mu beeg e Matthew 19:3-6, 9. 

15. Uw rogon ni nge par e piin mabgol ni yad ba yul’yul’ ngorad?

15 Uw rogon ni nge par e piin mabgol ni yad ba yul’yul’ ngorad? Be yog e Bible ni gaar: “Nge fel’ u wun’um leengim [ara figirngim] me par e felfelan’ rom ko re pin [ara re pumoon] ni kam leay” ma “Nguum par nib felan’um ko fare pin [ara fare pumoon] nib t’uf rom.” (Prov. 5:18, BT; Ekl. 9:9, BT) Nap’an ni be pilibthir fa wu’ i mabgol i yan, ma thingar rin’ew urngin ban’en nrayog rorow ya nge yog ni par e mabgol rorow nib gel. Re n’ey e be yip’ fan ni ngar guyew rogon ni ngaur parew nib chugur e tha’ u thilrow, ma nge bagayow me pi’ e tin nib t’uf rok bagayow, mu ur rin’ew boch ban’en u taabang. Thingar ra guyew rogon ni nge par e tha’ u thilrow nib fel’ maku er rogon e tha’ u thilrad Jehovah. Rogon me yog ni rin’ e piin mabgol e re n’ey e aram e ngaur beeged e Bible u taabang, ma yad be un ko machib u taabang, ma yad be yibilay e tow’ath rok Jehovah u taabang.

MU PAR NI GAB YUL’YUL’ NGAK JEHOVAH

16, 17. (a) Uw rogon nrayog ni ngan skengnag e yul’yul’ rodad u lan e tabinaw ngu lan e ulung? (b) Mang e ke buch ni be dag ni faan yira fol ko fare motochiyel rok Got ndab kun chag ngak be’ u lan e tabinaw ni kan tharbog ma ra yib angin?

16 Bay boch e girdi’ u lan e ulung ni kar rin’ed boch e denen nib ubchiya’ ma kan ginangrad “nib gel, ni bochan e nge mich Kristus u wun’rad nib fel’ rogon.” (Titus 1:13) Bay boch i yad ni kan tharbog ko ulung ni bochan e dar folgad. Ma piin ni ke “yal’uwegrad” e gechig ni kan tay ngorad e kar guyed rogon ni ngar fal’eged e tha’ u thilrad Got bayay. (Heb. 12:11) Uw rogon ni faanra bay reb e girdi’ u tabinaw rodad ara reb e fager rodad ni kan tharbog ko ulung? Ireray e ngiyal’ nra m’ug ko gad ba yul’yul’ ngak Got ara faen ni kan tharbog. Be yaliydad Jehovah ya nge guy ko gad be fol ko motochiyel rok ni be yog ndab da nonad ngak be’ ni kan tharbog fa danga’.​—Mu beeg e 1 Korinth 5:11-13.

17 Am lemnag ban’en ni buch ni be dag angin nra yib ni faanra fol chon e tabinaw ko fare motochiyel rok Jehovah ni be yog ndab kun non ngak be’ u lan e tabinaw ni kan tharbog ko ulung. Immoy reb e pagel nni tharbog ko ulung mab pag ragag e duw mfini sul bayay. Nap’an e ngiyal’ ni baaram ni kan tharbog ma da i chag e chitamangin, nge chitiningin, nge aningeg i pagel ni walagen ngak. Yu ngiyal’ e ma guy rogon ni nge “chag” ngorad, machane yad gubin ni kar pared ni yad ba yul’yul’ nda ur nonad ngak. Tomuren ni kan sulweg ko ulung me yog ni ma kireban’ ndarur chaggad chon e tabinaw rok, nib ga’ nu nap’an e ngiyal’ ni goo ir nnep’. Machane, ke yog ni faan gomanga yugu ra chaggad buchuuw ma ke gaman u wan’. Machane, bochan nda i non chon e tabinaw rok ngak ma aram reb i fan ni lemnag ni nge fal’eg e tha’ u thilrow Jehovah bayay. Ere, nap’an ni ga be yan ni ngam th’ab e motochiyel rok Jehovah u murung’agen e piin ni kan tharbograd ndab kun non ngorad mag lemnag e n’en ni buch ko re pagel ney.

18. Tomuren ni kad weliyed angin e yul’yul’ nge wenegan ndab ni yul’yul’, ma mang e kam dugliy ni ngam rin’?

18 Gad be par u ba fayleng ndariy e yul’yul’ riy. Machane, boor e girdi’ ni Kristiano nrayog ni ngan folwok rorad. Rogon e yafas rorad e be m’ug riy ni gowa yad be gaar: “Gimed e mich romad, ma ku er rogon Got ko re bugithin ni baara’: ni pangimad ngomed e piin nib mich Got u wun’med e rib fel’, ma mmat’aw ma dariy thibngin.” (1 Thess. 2:10) Ere, manga yugu da athamgilgad ni nge bagadad me par nib yul’yul’ ngak bagadad nge Got.

[Footnotes]

^ Gathi piyan lolugen Samson e ir e i pi’ gelngin, ya tha’ u thilrow Jehovah ni ir reb e Nazirite. Piyan lolugen e be yip’ fan e tha’ u thilrow Jehovah.

^ Fare bugithin ni “Judas ni ke faray owchen” ni yima yog u boch e thin e be yip’ fan “be’ ni ke yognag be’.”

[Study Questions]

[Picture on page 16]

Yugu aram rogon ni boor e girdi’ ni dubrad daken Jesus, machane ke par Peter nib yul’yul’ ngak ya manang ni ir Fak Got ni ke dugliy