Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Komana Mwahamekaña Hachawaana Chayinkayi Nzambi Chamaluwi?

Komana Mwahamekaña Hachawaana Chayinkayi Nzambi Chamaluwi?

Komana Mwahamekaña Hachawaana Chayinkayi Nzambi Chamaluwi?

“Yehova ayanakeni, muwani kwakushakama chachiwahi kumatala awanfumu jenu.”—LUTI 1:9.

WANENU ÑAKWILU:

Muloñadi chitukuhoshela netu ambuña Nzambi akunyima ahamekeli chawaana chamaluwi?

Tuneluki ñahi netu Yehova waneñaña hela wazañalalaña namuntu itunakukeña kwiñila nindi mumaluwi?

Kufumbanyi kwamuBayibolu kwahosha hamaluwi kumunafuukuluhu kuzatisha muchihandilu chenu?

1. Lumbululenu cheliliyi Adama hamwinkeluwu mumbanda.

 “IWU neli dehi ifwaha dami, neli dehi mujimba wami; akamutena nawu mumbanda, nanichi chanamufumishiyi mudi iyala.” (Kutach. 2:23) Wenowu muzañalu watiyiliyi iyala watachi, Adama, hakwikala namumbanda! Dihafumini hakuzañalala nankashi. Chelili Yehova yamukamiki Adama mutulu twatweni, kulubavu lwamuntu waleñeleluku mumbanda walubanji. Nkumininaku, Adama wamutumbili ijina nindi Evu. Nzambi wayibombeli hamu mumaluwi amuzañalu. Chineli Yehova wazatishili lubavu lwaAdama hakuleña Evu, adikundili chikupu kubadika chadikundañawu eyala namumbanda makonu.

2. Muloñadi amayala nawambanda chadikundilañawu?

2 Hamuloña wakusweja maana, Yehova waleñeli antu namuchima wakukeña, dikwila nawu chililu chaleñelaña amayala nawambanda kudikunda. The World Book Encyclopedia yahosha nawu: “Eyala namumbanda chadisumbulawu akuhwelelaña kumwekesha kukeña kwamumaluwi nawa afwilaña kutwalekahu kudikeña.” Antu jaYehova anamwekeshi kukeña kwamuchidiwu hadi yaaka yayivulu.

AHAMEKELI HACHAWANA CHAMALUWI

3. Indi Isaka waweni ñahi mumbanda wasumbwiliyi?

3 Abarahama washinshika walemesheli nankashi maluwi. Watemesheli ñamba yindi wamukulumpi kuMesopotamiya nakumusumbwila Isaka mumbanda. Mukulomba kwaniwu ñamba mwafumini yuma yayiwahi. Rebeka wamwakamini Nzambi wekalili iñoda Isaka nawa wazatili mudimu muntanjikilu yaYehova yakuhemba mbutu yaAbarahama. (Kutach. 22:18; 24:12-14, 67) Ichi chakutalilahu hichinatalishi mukwila nawu muntu, hela chakwila twamukuhwelela, hatela kukeñela mukwawu mumbanda hela iyala chakadi kumulejaku. Makonu, antu amavulu aditondelaña muntu wakwiñila nindi mumaluwi. Hela chochu, maluwi hiyafumaña mwiwuluku, ilaña Nzambi walombolaña akwaKristu hakusumbula nawa wayikwashaña muyuma yikwawu neyi alomba wunlomboli windi nispiritu yindi.—Ŋal. 5:18, 25.

4, 5. Chumanyi chinayileñeli mwiteji chikupu nenu kaShulami nakabiña adikeñeli nankashi?

4 Kansi wamumbanda wamuwahi kaShulami wamuIsarela wakushankulu hakeñeleña kumukanjikija kudi akwawu nawu yekali hakachi kawañodi jaMwanta Solomonuku. Wahosheli nindi: ‘Enu anyana awambanda amuYerusalema, Nayisanyikishi nami, Bayi mutonesha hela kuhindwisha kukeñaku, chiña hanawahi.’ (Kam. 8:4) KaShulami nakabiña adikeñeli nankashi. Wahosheli nakudizoza nindi: ‘Ami nikawuluya wakuSharoni, nikankenu kamuyinekineki.’ Kabiña wamwakwili nindi: ‘Chidi kankenu mukachi kanyiña, Dichi chadiyi nkeñi yami mukachi kawanyana awambanda.’ (Kam. 2:1, 2) Mwamweni adikeñeli chikupu.

5 Hamuloña wakwila kaShulami nakabiña asambilili kumukeña Nzambi, maluwi awu akoleli nankashi. KaShulami wamulejeli nkeñi yindi kabiña nindi: “Nlamiki hamuchima weyi neyi chilamiki, nihachikasa cheyi neyi chilamiki; muloña kukeña kukweti ñovu neyi kufwa, Mukawu wukweti wukatu neyi ijamu; kuzuwa kwawu kudi neyi chazuwaña kesi, himuzuzu waweni wakudi Yehova [muloña wunafumi kudi yena]. Yeji yayivulu hiyatweshaña kujima kukeñaku, hela mabaji kutwesha kukumpula kukeña nehi; neyi muntu wukuhana yuma yindi yejima hakukeña, Akamuseha nankashi.” (Kam. 8:6, 7) Neyi kambuña aYehova hakwiñila mumaluwi, komana hatela kwikala namuchima wamuchidiwu wakudihanaku?

KUFUUKULA KWAMUZAÑALESHAÑA NZAMBI

6, 7. Tuneluki ñahi netu Nzambi wazañalalaña hela kuneña namuntu itunakukeña kwiñila nindi mumaluwi?

6 Yehova wazañalalaña hela kuneña namuntu imunakukeña kwiñila nindi mumaluwi. Kutalisha hadi antu amuKenani, aIsarela ayilejeli nawu: “Kusumbwañana nawu nehi, mwaneyi wamumbanda kumwinkayi mwanindi weyala nehi, hela mwanindi wamumbanda kumusumbwilayi mwaneyi weyala nehi. Wakenda kakubalumwina mwaneyi weyala hakaleka kunlondela, hakapesha akishi, hiyakayizuwila kudi Yehova, hakakujilumuna swayi swayi hohu.” (Kuhit. 7:3, 4) Chimwahitili yaaka, kapristu Ezera wahosheli nindi: “Kapristu Ezera hakwimana, hakuyila nindi, Munatanyi dehi, munasumbuli ambanda amwacheñi kulonda mutoheshi kutanya kwaIsarela.” (Ezera 10:10) Kapostolu Pawulu niyena walejeli akwawu akwaKristu nindi: ‘Mumbanda wakasika nanfumwindi mafuku ejima hachidiyi iyala wamumi; ilaña neyi nfumwindi nafwi nakasunuki dehi, natweshi kusumbuka neyala anakeñiyi; chiña dinu mudi Mwanta hohu.’1 Kor. 7:39.

7 Neyi kambuña aYehova wadihana yeñila mumaluwi namuntu wabula kwitiya, dikwila nawu nafumpi lushimbi lwaNzambi. A Isarela amumafuku aEzera afumpili nshimbi kuhitila ‘mukusumbula ambanda amwacheñi,’ anetu nawa tukuluwañesha neyi tudiwula nshimbi yashimunawu jiika muNsona. (Ezera 10:10; 2 Kor. 6:14, 15) MukwaKristu wukwiñila mumaluwi namuntu wabula kwitiya hakweti chakutalilahu chachiwahuku nawa hakweti muchima wakusakilila hachawaana chamaluwi chatwinkayi Nzambuku. Neyi muntu wapapatishewa yeñila mumaluwi amuchidiwu hakekala nakukooleka hakachi kawantu jaNzambuku. Dichi tukuluwañesha neyi tukuhwelela netu atukiswili hampinji yoyimu tulembelela netu: ‘Yehova nakuvulumwini mumushikila nalembi nkiswili hohu.’

TATA YETU WAMWIWULU WELUKA CHIKUPU

8. Lumbululenu muloña wutwatela kulondela nshimbi jaNzambi jahoshaña hamaluwi.

8 Mukwakutuña ikina weluka chiwahi chidazatikaña. Neyi muntu nakukeña kudisokankesha, mukwakutuña wahanaña nshimbi jakulondela. Chumanyi chikumwekana neyi tudiwula nshimbi nakusokankesha ikina munjila yitunakeñi? Chidatachika kuzatika ikina, mukufuma jomisha mbaña. Dichi neyi tunakukeña kwikala namaluwi amuzañalu, twatela kulondela nshimbi jaYehova, Ntachiki yamaluwi.

9. Muloñadi chitukuhoshela netu Yehova weluka nindi twatiyaña wuudi nimuzañalu mumaluwi?

9 Yehova weluka yuma yejima kutalisha hadi antu nimaluwi. Wayinkeli antu mpwila yakubulakana kulonda ‘asemununi nawa avuli.’ (Kutach. 1:28) Nzambi weluka nindi twatiyaña wuudi, dichi henohu kanda yaleñi mumbanda watachi, wahosheli nindi: “Hichinawahi iyala kushakama kanka winduku; nukumwilila nkwashi wamutelela.” (Kutach. 2:18) Yehova weluka cheñi muzañalu wadiluñishañawu adisumbula.—Tañenu Yishimu 5:15-18.

10. Yumanyi yinateli kukwasha akwaKristu adisumbula hakumwekesha kukeña?

10 Hamuloña wanshidi nikubula kuwanina kwaswanawu antu kudi Adama mukwanshidi, kwosi maluwi awanina makonu. Hela chochu, hakachi kawambuña aYehova, neyi alondela Izu daNzambi anateli kuzañalala mumaluwi awu. Chakutalilahu, talenu kufumba kwakuwahi kwaPawulu kwahoshaña hakumwekesha kukeña mumaluwi. (Tañenu 1 Akorinda 7:1-5.) Nsona hiyashimuna nawu adisumbula atela kukehesha kuvwala nyana yayivulu kuhitila mukubula kubulakana kakavuluku. Muloña kukeña kwamuchidiwu kwazañaleshaña adisumbula. Ilaña kudi njila jikwawu jatama jakukañeshelamu kuvwala anyana jamuneñeshaña Nzambi. AkwaKristu adisumbula atela kuhanjeka chiwahi haniyi nsañu yalema muchihandilu chawu, kulonda amwekeshi nawu adikeña nankashi. Hela chochu, atela kutondolwela yaaku yinateli kumuneñesha Yehova.

11. Indi Luti amukiswilili ñahi hamuloña wakwila nkeñelu yaYehova?

11 Mumaluwi mwatela kwikala muzañalu bayi neyi mwakuhombela nikudikokashaninaku. Sweje-e hetala dawakwaKristu hatela kwikala kuwunda. Toñojokenu hachuma chamwekeni yaaka 3,000 yinahituhu chelili ntuluwa Nyawomi niakuwindi antuluwa, Oripa niLuti afumi kuMowabi nakuya kuYuda. Nyawomi walejeli awa ayañadima nindi afunti kudi antaña jawu. Luti wakuMowabi wamukakeleli Nyawomi, wadiña washinshika kudi Nzambi walala nawa amukanini ‘wuloku walala kudi Yehova, wukweti mpuula jindi mwabataminiyi.’ (Luti 1:9; 2:12) Hamuloña wakuhameka chawaana chamaluwi chakufuma kudi Nzambi, Luti wasumbukili naBowazi mukulumpi, mukwakudifukula walala waYehova. Chakamusañulawu kudi Nzambi mwituña dadiha, wakatiya kuwaha hakwiluka nindi wekalili nkakulula waYesu Kristu. (Mat. 1:1, 5, 6; Luka 3:23, 32) Chakadi nikujina waheteli nkisu hakwila nkeñelu yaYehova.

KUFUMBA KWAKUWAHI KWAKOLESHAÑA MALUWI

12. Indi muntu nateli kuwana kudihi kufumba kwakuwahi kwamumaluwi?

12 Ntachiki yamaluwi watulejaña yuma yitwatela kwiluka hakwila nawu twikali namaluwi amawahi. Kwosi muntu niwumu weluka yuma yayivulu. Nsañu yamuBayibolu yalala chikupu nawa njila yimu hohu yatela kumukwasha muntu kulondela kufumba kwakuwahi kwahosha hamaluwi yidi yakukakela chikupu kunshimbi jamuNsona. Chakutalilahu, kapostolu Pawulu wasonekeli nindi: “[Wejima wenu] keñenu añodi jenu, iwu nakukeña windi, iwu nakukeña windi, neyi chimwadikeñaña enu aweni; nimumbanda aakamaña nfumwindi.” (Efwes. 5:33) Kwosi kufumba kwamuBayibolu kwatela kukañanyawu kutiya akwaKristu apamaku. Hanu dinu, Atela kuzatisha Izu daYehova? Eña anateli neyi ahamekaña nankashi chawaana chindi chamaluwi. *

13. Chumanyi chikufumamu neyi iyala yakañanya kulondela kufumba kudi ha 1 Petulu 3:7?

13 Iyala mukwaKristu watela kuhemba iñodindi chiwahi. Kapostolu Petulu wasonekeli nindi: “Mwomumu ninenu amayala, shakamenu nawañodi jenu mwaya maana, nakulemesha mumbanda nenu diyi wakuminamu ñovu, nanochu chimunekali akwakuswanina luwi lwawumi hamu; kulonda mubuli kukañesha kulomba kwenu.” (1 Pet. 3:7) Neyi iyala yakañanya kuzatisha kufumba kwaYehova, kulomba kwindi akukwakula wanyi. Wuspiritu wawu wukwikala mukukala, nawa akutachika kuneña, kubobola nikudizuwila.

14. Yumanyi yelañayi mumbanda wukweti kukeña muchisaka?

14 Mumbanda walombolewaña Nezu daYehova nispiritu yindi yajila nateli kuzata nañovu kulonda hetala hekaleña kuwunda nimuzañalu. Iyala wamutiyaña Nzambi woma wamukeñaña iñodindi nikumukiña kuspiritu nikumujimba. Wafwilaña amukeñi kudi nfumwindi nawa wamwekeshaña yililu yaleteshaña nfumwindi yasweji kumukeña. Yishimu 14:1 yahosha nawu: “Ambanda ejima akweti maana atuñishaña nyikala yawu, ilaña wasupa wawusandaña namakasindi yomweni.” Mumbanda wamaana nawa wukweti kukeña wakoleshaña nikuleta muzañalu muchisaka. Cheñi nawa wahamekaña chawaana chaNzambi chamaluwi.

15. Kufumbanyi kwekala haAefwesesa 5:22-25?

15 Adisumbula alondelaña chakutalilahu chaYesu chakuhemba chipompelu ahamekaña hachawaana chaNzambi chamaluwi. (Tañenu Aefwesesa 5:22-25.) Adisumbula adiluñishaña chikupu nkisu neyi adikeña nakubula kudinka wanta, kudikabishila mumaana hela kwikala nayaaku yatama yinateli kukisañana maluwi awu.

BAYI AYAMBULA KUDI MUNTUKU

16. Muloñadi akwaKristu amakwawu chashakaminañawu wujiki?

16 Hela chakwila antu amakwawu afuukulaña nawu kumbidi akeñila mumaluwi, ambuña aYehova amakwawu ashakamaña wujiki muloña akañanyaña kuwana muntu wukuyizañalesha nikuzañalesha Nzambi. Amakwawu akweti chawaana chawujiki chayinkawu kudi Nzambi, chayikwashaña kumukalakela Yehova chikupu chakadi kuluwankana nansañu yamaluwi. Hela chochu, muntu nateli kudiluñisha wujiki neyi yalondela nshimbi jaYehova.—Mat. 19:10-12; 1 Kor. 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Mazwinyi ahosheliyi Yesu hansañu yamaluwi itwatela kwanuka? (b) Neyi mukwaKristu yatachika kufwila iñoda hela nfumwa mukwawu, chumanyi chatela kwilayi swayi-swayi?

17 Chili tudi ajiki chili tudi mumaluwi, wejima wetu twatela kwanuka mazu aYesu akwila nawu: “Himunatañi nsañu yakwila nawu, wayileñeli hatachi, wayileñeli niiyala nimumbandaku, tahindi? nindi, Dichi muntu ashiyi tata yindi nimama yindi, akakeli iñodindi, niwena ayedi akekali mujimba wumu. Hiyadi cheñi ayeduku, adi mujimba wumu. Dichi anabombuwu kudi Nzambi, bayi ayambula kudi muntuku.” (Mat. 19:4-6) Kufwila iñoda hela nfumwa mukwenu hinshidi. (Kuhit. 5:21) Neyi mukwaKristu yatachika kwikala nayililu yamuchidiwu, watela kuzatilahu swayi-swayi kulonda yayikañeshi, hela chakwila wukushala nakukabakana nankashi muyitoñojoka hamuloña wakwiteja yililu yamuchidiwu kutanda mumuchima windi. (Mat. 5:27-30) Twatela kwolola yitoñojoka yamuchidiwu nikufwomona yuma yatama yafwilaña muchima wadimbanaña.—Yere. 17:9.

18. Munakutoñojoka nenu twatela kwikala nayitoñojoka yamuchidinyi hachawaana chaNzambi chamaluwi?

18 Niantu amavulu eluka nsañu yantesha hela abula kwiluka nsañu yaYehova Nzambi nichawaana chindi chachiwahi chamaluwi amwekeshaña muchima wakusakilila hampanda yamaluwi. Dichi etu adihana kudi ‘Nzambi wamuzañalu,’ Yehova, twatela kudiluñisha chikupu nayuma yonsu yatwinkañayi nikumwekesha netu twasakililaña nankashi hachawaana chatwinkayi Nzambi chamaluwi.—1 Tim. 1:11.

[Tumazu twaheshina]

^ Neyi munakukeña kwilukilahu nsañu yikwawu yinakuhosha hamaluwi, talenu kapetulu 10 ni 11 mumukanda ‘waShakamenu Mukukeña kwaNzambi.’

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mazu ekoku adi hefu 6]

Maluwi amawahi alemeshaña Yehova nawa azañaleshaña antu ejima amuchisaka

[Mwevulu wudi hefu 5]

Luti wahamekeli hachawaana chaNzambi chamaluwi

[Mwevulu wudi hefu 7]

Komana mwahamekaña nankashi hachawaana chayinkayi Yehova chamaluwi?