Be Kuom Adier Ikawo Kend Kaka Mich Moa Kuom Nyasaye?

“Jehova mondo ogwedhu unwang’ yuweyo ng’ato ka ng’ato e od chwore.”—RUTH 1:9.

TEM ANE MANYO DUOKO:

Ang’o momiyo wanyalo wacho ni jotich Nyasaye machon ne kawo michne mar kend gi pek?

Ere kaka wanyalo ng’eyo ni yiero ng’at mwakendrego en gima Jehova dewo ahinya?

Gin puonj mage mag Muma ma ichano luwo e ngimani kuom wach kend?

1. Nyis ane kaka Adam nowinjo kane oyudo chiege.

“MA E chogo mar chokega, ringruok mar ringra: noluonge Dhako, nikech nokawe kuom Dichwo.” (Chak. 2:23) Mano kaka Adam dichwo mokwongo ne mor ndi bang’ yudo chiege! Omiyo, nowero gi mor ngero monyis malono. Bang’ ka Jehova nosemiyo Adam nindo matut, nokawo ng’ete achiel mi ochweyogo dhako ma jachia. Bang’e Adam nomiyo dhakono nying’ mar Hawa. Nyasaye noriwo ji ariyogo e kend ma nigi mor. To nikech Jehova notiyo gi ng’et Adam e chweyo Hawa, ne gin gi ringruok machiegnie ahinya maloyo mar dichwo gi dhako moro amora mokendore ndalogi.

2. Ang’o mamiyo chwo gi mon nigi dwaro mar bedo kanyachiel?

² Nikech riekone matut, Jehova nochweyo dhano gi nyalo mar bedo gi hera mar kisera e kind dichwo gi dhako—ma ne dhi miyo chwo gi mon odwar ahinya bedo kanyachiel. Buk mar The World Book Encyclopedia wacho kama: “Dichwo gi dhako mokendore, geno bedo gi kinde mag nindruok kendo nyisruok hera mar kisera mosiko kinde duto.” Mano en gima osetimore nyading’eny ahinya e kind oganda Jehova.

NE GIKAWO MICH MAR KEND GI PEK

3. Isaka ne oyudo chiege nade?

³ Ibrahim jal ma ne oluoro Nyasaye ne okawo kend gi pek. Omiyo, ne ooro jatichne nyaka Mesopotamia mondo omany ne Isaka dhako. Lamo mar jatijno nokelo nyak maber. Rebeka dhako ma noluoro Nyasaye nobiro mobedo chi Isaka mohero, kendo nobedo gi migawo e chopo chenro mar  Jehova mar rito koth Ibrahim. (Chak. 22:18; 24:12-14, 67) Kata kamano, mano ok nyis ni koro ng’ato onego osiek kende owuon kaka jal matudo ji ariyo mondo okendre, kata obedo ni onyalo timo kamano gi chuny maber. Ei ogendini masani, ji mang’eny yiero giwegi jal monego gikendrego. En adier ni kend ok en gima iloso e polo, kata kamano, Nyasaye biro tayo Jokristo kuom wachni koda e yore mamoko mag ngima, kapo ni gikwayo kony, kendo ka itayogi gi rohone.—Gal. 5:18, 25.

4, 5. Ang’o mamiyo in inyalo wacho ni nya Shullam gi jakwath ne nigi hera makende e kindgi?

⁴ Nya Shullam ma ne jaber e Israel machon, ne ok dwar ni osiepene othung’e mondo obed achiel kuom mon mang’eny mag Ruoth Suleman. Nowacho kama: “Un nyi Yerusalem, achikou ni kik umed hera, kik upar hera mar osiep, nyaka ndalo chop.” (Wer 8:4) Nya Shullam gi jakwath moro, ne nigi hera makende e kindgi. Nowacho kama: “An maua maber mar Sharon, ondanyo manie pawe.” To jakwath nodwoko kama: “Kaka ondanyo e kind kuthe, e kaka jaherana obet kuom nyiri”! (Wer 2:1, 2) Ne giherore gadier sidang’.

⁵ Nikech hera mar Nyasaye ema ne duong’ moloyo e kind nya Shullam gi jakwath, kend margi ne dhi bedo motegno mati mata. Kuom adier, nya Shullam nowacho ne jaherane ma jakwath niya: ‘Keta kaka kido kuom chunyi, kaka kido e badi, nimar hera nigi teko kaka tho. Nyiego kwiny ka liel, mil mare chal gi mil mach, mana ligek mach adier mar Jehova. Pi mang’eny ok dak nyal nego hera, kendo pi motarore ok nyal mwonye. Kapo nono dhano ochiwo gike duto manie ode mondo ng’ato ohere, digiseye.’ (Wer 8:6, 7) Sama jatich Jehova dwaro donjo e kend, donge ber ka ok odhi ir ng’ato ang’ata?

YIERO MAMULO WINJRUOKWA GI NYASAYE

6, 7. Ere kaka wanyalo ng’eyo ni yiero ng’at mwakendrego en gima Nyasaye dewo ahinya?

⁶ Yiero ng’at midwaro kendorigo en gima Jehova dewo ahinya. Kuom jo piny Kanaan, ne ochik Jo-Israel, kama: “Kik inyuomori kodgi; kik ichiw nyari ni wuode, kata nyuomo nyare ni wuodi. Nikech enolok wuodi ni kik oluwa, ni mondo giti ni nyiseche mamoko: kamano numi i Jehova wang’ kodu, mi enotieki mapiyo.” (Rapar 7:3, 4) Higini mang’eny bang’e, Ezra jadolo nowacho kama: “Useketho kendo usenyuomo nyi mwa ma jopinyni, mar medo ni Israel bura.” (Ezra 10:10) Jaote Paulo to nowacho ne Jokristo wetene kama: ‘Chik otueyo dhako ndalo duto ma chwore ngima; to ka chwore otho, ogonye ng’a modwaro okende; to mana kuom Ruoth.’—1 Kor. 7:39.

⁷ Kapo ni jatich mosechiwore ne Jehova okendore gi ng’ama ok ni e yie, mano en tim mar tamruok winjo Nyasaye. Jo-Israel ma ne odak e kinde Ezra noketho chik kane ‘ginyuomo nyi mwa,’ kendo nyalo bedo gima ok kare ka ng’ato temo mbeko chike moket ayanga ei Ndiko. (Ezra 10:10; 2 Kor. 6:14, 15) Jakristo makendore gi ng’ama ok ni e yie keto ranyisi marach, kendo onyiso ni ok okawo kend gi pek kaka mich moa kuom Nyasaye. Donjo e kend makamano bang’ batiso, nyalo mono ng’ato yudo migepe moko e kind oganda Nyasaye. Bende nyalo bedo tim fuwo sama ng’ato geno yudo gweth mag Nyasaye kowacho niya e lamo: ‘Jehova, ne aketho chikni goyiem, to yie mondo igwedha agwedha.’

 WUONWA ME POLO ONG’EYO MABER MOLOYOWA

8. Ler ane gimomiyo onego waluw kaka Nyasaye chikowa kuom wach kend.

⁸ Jalos masin ong’eyo malong’o kaka masindno tiyo. Kapo ni gimoro okethore e iye, onyalo chiwo weche duto madwarore. To nade kapo ni ok wadewo weche madwarore waluw kae to watudo masindno e yorwa wawegi? Onyalo kethore chuth kata ok onyal tiyo maber. Kamano bende, ka wadwaro mondo wabed gi kend ma nigi mor, nyaka waluw weche duto ma Jehova chiwonwa, nimar en e Jalos kend.

9. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni Jehova ong’eyo kaka ng’at man kende winjo, kaachiel gi mor manyalo betie e kend?

⁹ Jehova ong’eyo weche duto te kuom dhano koda ngima mar kend. Ne ochweyogi moketo kuomgi gombo mar nindruok ma ne dhi miyo ‘ginyuolre kendo medore.’ (Chak. 1:28) Nyasaye ong’eyo kaka ng’at maonge jabathe winjo, nimar kane pok ochweyo dhako mokwongo nowacho kama: “Ok ber mondo dhano obed kende; analosne jakony mowinjorene.” (Chak. 2:18) Jehova bende ong’eyo chuth mor manyalo betie e ngima mar kend.—Som Ngeche 5:15-18.

10. Gin weche mage monego oluw kuom wach nindruok e kind Jokristo mokendore?

¹⁰ Nikech oganda dhano duto nigi richo koda rem moa kuom Adam, onge kend minyalo wach ni nikare chuth sani. Kata kamano, e kind jotich Jehova, kend nyalo bedo gi mor madier ka gitiyo gi Wach Nyasaye. Kuom ranyisi, non ane puonj ma Paulo nochiwo e wi wach nindruok e kend. (Som 1 Jo Korintho 7:1-5.) Ndiko ok chik dichwo gi dhako mokendore ni nindruok en mana mar nyuol. En bende yor nyisruok hera kendo chopo dwaro mag ringruok. Kata kamano, en adier ni timbe modwanyore kendo morochore ok mor Nyasaye. Kodok korka wach mar nindruok, dichwo gi dhako ma Jakristo biro temo ahinya timo ne nyawadgi e yo mayom kendo mamuol ka ginyisore hera madier ng’ato gi ng’ato. En adier ni onego gitang’ gi timbe ma Jehova ok morgo.

11. Ruth ne oyudo gweth mane kuom timo gik moko kaka Jehova ne dwaro?

¹¹ Kend onego obed kama mor ogundhoe to ok kuyo, kata kama ng’ato oolgo. To ahinya wuon, od Jakristo onego obed kar kuwe maduogo chuny. Non ane gima ne otimore higini 3,000 mokalo, kane Naomi chi liel, kaachiel gi Orpa kod Ruth mond yawuote, mabende ne  gin mond liete, ne ni e yo ka giwuok Moab ka gidhi Juda. Naomi nosayo mond yawuotego mondo odog ir ogendgi. Ruth nya Moab nomakore chuth gi Naomi, ne ochung’ motegno gi Nyasaye, mi ne osingne ‘pok mogik moa kuom Jehova, ma noringo e bwo buombe mondo oyud kar konyruok.’ (Ruth 1:9; 2:12) Nikech Ruth nokawo kend gi pek kaka mich mar Nyasaye, ne obedo chi jaduong’ Boaz, ma ne lamo Jehova gadier. E kinde ma Ruth biro chier e piny manyien mar Nyasaye, obiro bedo mamor ahinya fwenyo ni ne obedo dan Yesu Kristo. (Math. 1:1, 5, 6; Luka 3:23, 32) Mano kaka ne oyudo gweth ndi kuom timo gik moko kaka Jehova ne dwaro!

PUONJ MAKONYO KEND ODHI MABER

12. En kanye ma ng’ato nyalo yudoe puonj makonyo e kend?

¹² Jalos kend nyisowa gik monego wang’e mondo kend odhi maber. Onge dhano ma nigi ng’eyo kaka mare. Kinde duto, Muma wacho adier, omiyo yo achiel kende ma ng’ato nyalo yudogo puonj makonyo kend, en kuom luwo Ndiko. Kuom ranyisi, jaote Paulo nondiko kokalo kuom much Nyasaye kama: “Ng’ato ka ng’ato oher chiege kaka oherore owuon, kendo dhako omi chwore duong’.” (Efe. 5:33) Winjo tiend puonj kaka mano mawuok ei Muma, ok nyal bedo matek ne Jokristo motegno. Penjo maduong’ en ni, Be gibiro tiyo gi Wach Jehova? Ee, nyalore ka kuom adier gikawo kendo kaka mich mar Nyasaye. *

13. Ang’o manyalo timore ka ng’ato ok oluwo puonj mayudore e 1 Petro 3:7?

¹³ Dichwo ma Jakristo onego otim ne chiege gik moko e yo manyiso hera. Jaote Petro nondiko kama: “Un chwo, daguru kod mondu gi winjruok kaka kod chuech mang’aw. Migiuru duong’ kaka jo museyudogo kaachiel mich mar ngima, mondo lemou kik dinre.” (1 Pet. 3:7) Inyalo din ne lamo mar dichwo maok luw puonj mar Jehova. Mano nyalo miyo kit ngimagi kaka Jokristo obed marach, kendo mano nyalo kelo kuyo, ywaruok, koda timbe mag gero.

14. Dhako manyiso hera nyalo konyo nade e ngima mar joot?

¹⁴ Dhako ma luwo Wach Jehova koda roho mare maler nyalo konyo ahinya e miyo ode obed kama kuwe gi mor ogundhoe. Dichwo moluoro Nyasaye biro hero chiege kendo rite e yor ringruok koda e tego winjruokne gi Nyasaye. Nikech dhako nigi gombo mondo chwore ohere, en bende dwarore ni otim gik mamiyo ihere. Ngeche 14:1 wacho kama: “Dhako ka dhako mariek obidho ode; to ng’a mofuwo luete owuon okethe.” Dhako mariek kendo manyiso hera konyo ahinya e miyo ngima mar joode odhi maber kendo ogundh gi mor. Onyiso bende ni omor gi kend kaka mich mar Nyasaye.

15. En puonj mane mayudore e Jo Efeso 5:22-25?

¹⁵ Chwo gi mon biro nyiso ni gikawo kend kaka mich mar Nyasaye,  ka giluwo kaka Yesu timo ne kanyakla. (Som Jo Efeso 5:22-25.) Dichwo gi dhako mokendore nyalo yudo gweth ahinya ka ginyisore hera gadier, kendo ok giwe ngang’ sunga mar wich-teko, kuot ka mag nyithindo, kata kido mamoko maok winjre gi Jokristo, odonji e kend margi!

KIK NG’ATO OPOGGI

16. Ang’o momiyo Jokristo moko dong’ maok odonjo e kend?

¹⁶ Kata obedo ni thoth ji chano donjo e kend kinde moro, nitie jotich Jehova moko madong’ kendgi nimar pok giyudo jal mowinjore kodgi kendo ma Jehova oyiego. Moko to Nyasaye omiyo mich mar dak kaok gin e kend, kendo mano miyogi thuolo mar chiwruok ne Jehova maonge weche kend magalogi. En adier ni ng’at maok nie kend onego odag e kit ngima maluwore gi chike mag Jehova.—Math. 19:10-12; 1 Kor. 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Gin weche mage monego waket e paro ma Yesu nowacho e wi kend? (b) Po nono ka Jakristo moro nyalo chako gombo jaod ng’at machielo, ang’o monego otim mapiyo?

¹⁷ Bed ni wan e kend kata ok kamano, waduto dwarore ni waket e paro weche ma Yesu nowacho kama: “Pok usomo ni nyaka a chakruok Jachuech nochueyogi dichwo gi dhako? Kendo nowacho niya, ‘Nikech wachno ng’ato nowe wuon mare gi min mare, kendo nopadre gi chiege, mi ji ariyogo nobed ringruok achiel.’ E momiyo ok pod gin ji ariyo, to gin ringruok achiel. Omiyo gi ma Nyasaye oseriwo, kik dhano opogi.” (Math. 19:4-6) Gombo jaod ng’ato en richo. (Rapar 5:21) Ka dibed ni Jakristo moro amora osechako bedo gi gombo makamano, to onego okaw okang’ mapiyo mar golo gombo maok lerno, kata kapo ni timo kamano biro miyo owinj malit nimar ne oseweyo gombo mar guondono odongo ei chunye. (Math. 5:27-30) Dwarore ahinya ni ng’ato orie paro makamano kendo nego gombo mag richo manie chuny motimo wuond.—Yer. 17:9.

18. Ere kaka in iwuon ineno mich mar Nyasaye mar kend?

¹⁸ Kata mana thoth jogo maok ong’eyo ahinya Jehova Nyasaye koda michne majaber mar kend, osenyiso e okang’ moro ni gikawo kend gi pek madwarore. Donge dwarore ahinya ni wan mwasechiwore ne Jehova “Nyasaye mamor,” wabed mamor gi michne duto, kendo nyiso e kit ngimawa ni kuom adier wakawo kend kaka mich moa kuom Nyasaye?—1 Tim. 1:11, New World Translation.

[Weche moler piny]

[Penjo mag Puonjruok]

[Weche manie ite mar 6]

Kend maber miyo Jehova duong’ kendo kelo mor ahinya ne joot duto

[Picha manie ite mar 5]

Ruth ne okawo gi pek mich Nyasaye mar kend

[Picha manie ite mar 7]

Be inyiso ni kuom adier imor gi kend kaka mich mar Jehova?