Yãmb nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã Bɩ?
Yãmb nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã Bɩ?
“Bɩ Zusoabã kɩt tɩ yãmb y yiibã fãa kuil sɩdb n paam laafɩ.”—RUT 1:9.
BAO-Y SOGS-KÃENSÃ LEOORE:
Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ neb nins sẽn tũ Wẽnnaam pĩnd wẽndẽ wã ra nanda kãadmã?
Bõe n kɩt tɩ d miẽ tɩ d sẽn na n kẽ kãadem ne ned ningã yãkr tara yõod Wẽnnaam nifẽ?
Sagls nins Biiblã sẽn kõt kãadmã wɛɛngẽ wã sʋka, bʋg la y rat n tũ?
1. A Ãdem sẽn wa n paam a pagã, a manesem yɩɩ wãna?
A ZEOVA sẽn wa n naan pʋg-neer n kõ d yaab a Ãdmã poore, a Ãdem sũur yɩɩ noog wʋsg hal t’a yeel woto: “Masã, ada yaa mam kõabã kõbre, la mam yĩngã nemdo. B na n boola yẽ yʋʋr tɩ paga, tɩ bõe, b yãka yẽ rao yĩngẽ.” (Sɩng. 2:23) Wẽnnaam sẽn wa n na n naan pagã, a kɩtame t’a Ãdem gũs sõma, t’a yak a sĩif kõbr n naan-a. Wẽnnaam kẽesa b yiibã kãadem. A Ãdem wa n pʋda a pagã yʋʋr t’a Hawa. Sẽn yaa a Ãdem sĩif kõbr la a Zeova yãk n naan pag n kõ-a wã yĩnga, b ra nonga taab n yɩɩd rũndã-rũndã rapã ne b pagbã sẽn nong taab to-to wã.
2. Bõe yĩng tɩ nonglem sẽn tar pãng tõe n zĩnd rao ne pag sʋka?
2 A Zeova sẽn naan rao ne pag to-to wã kɩtame tɩ nonglem sẽn tar pãng tõe n zĩnd b sʋka. Yaa nonglem kãng n kɩtd tɩ rao ne pag kẽ kãadem ne taabã. Nebã fãa la bal ratame tɩ b kãadmã poor bɩ nonglem ning sẽn be b sʋkã kell n tall pãng wakat fãa.
B WILGAME TƖ B NANDA KÃADMÃ
3. Wãn to la a Izaak paam a pagã?
3 A Abrahaam sẽn yɩ wẽn-sakdã ra nanda kãadmã. Woto kɩtame t’a tʋm a sõgen-kãsengã Mezopotami soolmẽ wã t’a tɩ bao pag n wa kõ a biig a Izaake. Sõgnã pʋʋsa a Zeova n kos sõngre, t’a Zeova sɩd sõng-a. A paamame t’a Rebeka sẽn yaa wẽn-zoɛtã sak n lebg a Izaak paga. Woto kɩtame t’a Rebeka paam n sõng t’a Abrahaam paam yagens wa a Zeova sẽn da pʋlmã. (Sɩng. 22:18; 24:12-14, 67) La d pa segd n tik kiba-kãngã zug n yeel tɩ ned sã n dat a to neere, a tara sor n na n bao pag bɩ rao n kõ-a tɩ pa tũ ne a soabã raab ye. Rũndã-rũndã, nebã wʋsg yãkda b sẽn na n kẽ kãadem ne ned ningã b toore. Yaa sɩd tɩ Wẽnnaam pa yãkd kãad-n-taag n kõ ned ye. La kãadmã la yɛl a taab wɛɛngẽ, kiris-nebã sã n kos-a sõngr la b sakd a vʋʋsem sõngã sor-wilgri, a sõngd-b lame.—Gal. 5:18, 25.
4, 5. Bõe n kɩt tɩ y miẽ tɩ Sunem pʋg-sadã ne a pe-kɩɩmã sɩd ra nonga taaba?
4 Pĩnd wẽndẽ Israyɛllã pʋgẽ, Sunem pʋg-sad-neer a ye n yeel tɩ b ra pẽdg-a t’a sak n lebg Rĩm a Salomo sẽn da tar pagb wʋsgã pag ye. A yeela woto: “Zerizalɛm kom-pugli, mam kota yãmb tɩ y ra sak n nek m [nonglmã, MN] t’a yikrã wakat ka ta ye.” (Sal. Yɩɩl. 8:4) Sunem pʋg-sadã ra zoe n tara ned a sẽn nonge, t’a yaa pe-kɩɩma. Daar a ye, a sika a meng n yeel pe-kɩɩmã woto: “Mam yaa wa tɩ-puud sẽn be Saarõ, la rulg-lɛlem sẽn be tãn-lond pʋsẽ.” Pe-kɩɩmã me ra nonga pʋg-sadã. A leok-a-la woto: “Rulg-lelemd sẽn yaa bũmb ning gõos sʋkã, m noang me yaa woto kom-pugli sʋka.” (Sal. Yɩɩl. 2:1, 2) B yiibã fãa sɩd ra nonga taaba.
5 Sunem pʋg-sadã ne a pe-kɩɩmã fãa sẽn da nong Wẽnnaamã, b sã n da wa kẽ kãadem, b kãadmã na n talla pãnga. Sɩd me, pʋg-sadã yeela a pe-kɩɩmã woto: “Kɩt tɩ m yɩ wa nod-dãoong fo sũurã pʋgẽ la f kangã zugu. Tɩ bõe, nonglem tara pãng wa kũum, la sũ-kĩir yaa toog wa yaoogo. A sũ-kãbrã yaa wa sa-tãse. Yaa wa Zusoabã bug-witim. Koom wʋsg ka tõe n kiis nonglem ye, la ko-zoetem ka tõe n dɩ-a ye. Ned sã n dat n tek a yir paoong ne nonglem, yẽ ka na n paam bũmb tɩ ka paoogr ye.” (Sal. Yɩɩl. 8:6, 7) Rẽ yĩnga a Zeova nin-buiidã ned kam fãa pa segd n bao pag wall sɩd sẽn tar yam-sõng a woto sɩda?
YAM-YÃKR SẼN TAR YÕOD WẼNNAAM NIFẼ
6, 7. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ d sẽn na n kẽ kãadem ne ned ningã yãkr tara yõod Wẽnnaam nifẽ?
6 Yãmb sẽn na n kẽ kãadem ne ned ningã yãkr tara yõod a Zeova nifẽ. A Zeova ra goma Kanaã nebã yell n yeel Israyɛll nebã woto: “Ra maan-y yi-kãadem ne bãmb ye. Ra rɩk-y y kom-pugli n kõ bãmb tɩ b maan b pagb ye. La y ra peeg bãmb kom-pugli n kõ y kamb tɩ b maan b pagb ye. Tɩ bõe, b na n kɩtame tɩ y kambã bas Wẽnnaam, n tũ wẽnnaam-dãmb a taaba. La Zusoabã sũur na n puuga ne yãmb tɩ b sãam yãmb tao-tao.” (Tõo. 7:3, 4) Yʋʋm kobs rẽ poore, maan-kʋʋd a Ɛsdras yeela Israyɛll nebã woto: “Yãmb maana wẽnga, n pees pʋg-sãams n kɩt tɩ Israyɛll nebã kong n paase.” (Ɛs. 10:10) Tʋm-tʋmd a Poll me wa n yeela a tẽed-n-taasã woto: ‘Pag loee ne a sɩda, a sɩdã yõor tɛka. La a sɩdã sã n ki, a tara lohorem tɩ kuil ned ning a sẽn data, la a tog n yɩɩ ned sẽn tũud Zusoabã bala.’—1 Kor. 7:39.
7 Ned sẽn dɩk a meng n kõ a Zeova sã n kẽ kãadem ne ned sẽn pa kiris-neda, a kɩɩsa a Zeova. A Ɛsdras wakatẽ wã, Israyɛll nebã kɩɩsa Wẽnnaam b sẽn “pees pʋg-sãamsã.” Biiblã wilga kiris-ned sẽn tõe n kẽ kãadem ne ned ning buudã vẽenega. D pa segd n bao padenga, n da tũ Wẽnnaam noyã ye. (Ɛs. 10:10; 2 Kor. 6:14, 15) Kiris-ned sã n kẽ kãadem ne ned sẽn pa tũud a Zeova, a pa kõ mak-sõng ye. A wilgame me t’a pa nand kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã ye. Bũmb kẽer la b pa na n le sak t’a maan tigingã pʋgẽ. Sẽn paase, ned sã n pʋʋs a Zeova n yeel-a tɩ yẽ yãka yam n kɩɩs-a la a wee n ning-a barka, pa zems ye.
D SAASẼ BA WÃ MI-D-LA SÕMA
8. Bõe yĩng tɩ d segd n tũ noy nins Wẽnnaam sẽn gãneg kãadmã wɛɛngẽ wã?
8 Ned sã n maan masĩni, a mii b sẽn segd n tall-a n tʋm to-to wã sõma. A tõe n yiisa sebr n wilg rẽ. D sã n dat n tʋm ne masĩnã n pa tũ a maandã sẽn wilg bũmb ningã, na n yɩɩ wãna? Masĩnã tõe n sãamame! Woto me, d sã n dat tɩ sũ-noog zĩnd d kãadem pʋgẽ, d segd n tũu sagls nins a Zeova sẽn yaa kãadmã Lugundã sẽn kõ wã.
9. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel t’a Zeova miime tɩ yembr zĩndg pa nana, la tɩ sũ-noog tõe n zĩnda kãadem pʋgẽ?
9 A Zeova mii bũmba fãa ninsaalbã zug la kãadmã wɛɛngẽ. A sẽn dat tɩ ninsaalbã “rog kamb n pid dũniyã,” a kɩtame tɩ pag ne rao lagengã tʋlsem mi n tar-ba. (Sɩng. 1:28) Wẽnnaam miime tɩ yembr zĩndg pa nana ye. Bala, nand t’a naan a Hawa wã, a yeela woto: “A ka neer tɩ ninsaal zĩnd a yembr ye. Mam na n maana sõngd sẽn zems ne yẽ n kõ-a.” (Sɩng. 2:18) A Zeova miime me tɩ kãadem pʋgẽ, neb a yiibã tõe n talla sũ-noogo.—Karm-y Yelbũn 5:15-18.
10. Lagengã wɛɛngẽ, wãn to la sẽn kẽ-b kãadmã segd n zã b mense?
10 Tõnd fãa sẽn dog ne yel-wẽndã n pa zems zãngã yĩnga, kãadem sẽn zems zãng kae ye. La a Zeova nin-buiidã sã n tũud a saglsã, b tõogd n talla sũ-noog hakɩk b kãadem pʋgẽ. Wala makre, a Poll kõo sagls sẽn yaa vẽenes pag ne rao lagengã wɛɛngẽ. (Karm-y 1 Korẽnt dãmb 7:1-5.) Biiblã pa wilg tɩ pag ne rao lagengã yaa sẽn na yɩl n dog kamb bal ye. Bala, ne lagengã maasem, rao ne a pag tõe n pidsa b yĩnsã tʋlsem. A leb n paasda nonglem ning sẽn be b sʋkã pãnga. La lagengã wɛɛngẽ, manesem sẽn pa zems pa noom Wẽnnaam ye. Kiris-neb sẽn kẽ kãadem tog n maanda rẽ ne bʋgsem. Yaa sasa b ned kam fãa sẽn tõe n wilg t’a sɩd nong a to wã. B segd n gila manesem buud fãa a Zeova sẽn kisi.
11. Wãn to la a Rut paam bark a sẽn sak a Zeova wã?
11 Neb sẽn kẽ kãadem segd n modgame tɩ nonglem la sũ-noog zĩnd b zakã pʋgẽ. Kiris-neb zak tog n yɩɩ bãan zĩiga. Tẽeg-y bũmb a ye sẽn zĩnd na maan yʋʋm 3000 woto. Yaa a Naomi kibarã. Rẽ t’a ra kʋʋlame, tɩ yẽ ne a bi-pagb a Orpa ne a Rut fãa ra yaa pʋg-kõapa. B sẽn wa n tũ taab n yi Moaab n debd Zida wã, a Naomi yeela pʋg-bɩɩs Rut 1:9; 2:12) A Rut wa n sakame n kẽ kãadem ne a Boaaze, n wilg t’a nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã wʋsgo. Dũni-paalgã pʋgẽ, a Rut sã n wa vʋʋg n bãng t’a naaga a Zezi Kirist yaab-rãmbã sʋka, a sũur sɩd na n yɩɩ noogo. (Mat. 1:1, 5, 6; Luk 3:23, 32) Ad a sẽn sak n tũ a Zeova wã, a sɩd paama barka!
a yiibã tɩ b ned kam fãa lebg n leb a ba-yiri. La a Rut pa sak n bas a Naomi n leb Moaab ye. A paa ne a Naomi, n na n kell n tũ Wẽnnaam hakɩkã. Nin-kẽem a ye yʋʋr sẽn da boond t’a Boaaz me n da tũud a Zeova sõma. A wa n yeela a Rut woto: “Bɩ Zusoabã sẽn yaa Israyɛll Wẽnnaamã, fo sẽn wa n na n wũund a soab pɩgsã tẽngrã rol foom f tʋʋmdã zãnga.” (SAGL-SÕMA SẼN KẼ-B KÃADMÃ YĨNGA
12. Yɛ la d tõe n paam sagl-sõma kãadmã wɛɛngẽ?
12 Kãadmã Lugund wilga tõnd d sẽn segd n maan to-to tɩ d kãadem tall barka. A bãngrã yɩɩda ninsaal buudã fãa. Biiblã sẽn yet bũmb ninsã fãa yaa sɩda. Yaa a pʋgẽ bal la d tõe n paam sagl-sõma. Dẽnd ned sã n dat n kõ a to saglg kãadmã wɛɛngẽ, a segd n tika Biiblã zugu. Wala makre, Wẽnnaam vẽnega tʋm-tʋmd a Poll t’a yeel woto: “Bɩ yãmb ned kam fãa nong a pag wa a menga, la bɩ pag waoog a sɩda.” (Ef. 5:33) Kiris-nebã wʋmda Biiblã sagl-kãensã buudã võore. La rẽ yĩnga b na n tũ-b lame bɩ? B sã n sɩd nand kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã, b na n tũ-b lame. *
13. Rao sẽn kẽ kãadem sã n pa tũ 1 Pɩɛɛr 3:7 saglgã, tõe n waa ne bõe?
13 Rao sẽn yaa kiris-ned sã n kẽ kãadem, a segd n wilga a manesmã fãa pʋgẽ t’a nonga a pagã. Tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr yeela woto: “Rapa, bɩ y zĩnd ne yãmb pagbã n bãng tɩ bãmb ka pãng wa yãmb ye. La y maan bãmb sẽn zemse, yãmb sẽn yaa pʋɩt-n-taas ne vɩɩm barkã kũunã yĩnga. Bɩ a yɩ woto tɩ bũmb da gɩdg yãmb pʋʋsg ye.” (1 Pɩɛ. 3:7) Rao sẽn kẽ kãadem sã n pa tũud noy nins a Zeova sẽn gãneg kãadmã wɛɛngẽ wã, a tõeeme n pa kelg a pʋʋsg ye. Tõe n booga zood ning yẽ ne a pagã fãa sẽn tar ne Wẽnnaamã. A buudã tõe n waa ne yɩɩre, zab la nams-taaba.
14. Pag sã n tar nonglem, wãn to la nafd b zakã rãmba?
14 Pag sã n tũud Biiblã sagls la a basdẽ tɩ vʋʋsem sõngã wilgd-a sore, a sõngdame tɩ laafɩ la sũ-noog zĩnd b zakẽ wã. Segdame tɩ kiris-ned nong a pag la a kogend-a. Pagã ratame t’a sɩdã nong-a. La rẽndame tɩ yẽ me wilgdẽ t’a nonga a sɩdã. Yelbũn 14:1 wã yeta woto: “Pagb nins sẽn tar yamã manegda b yiya. La pʋg-yalembã sãamda b yiya.” Pag sã n wilgdẽ t’a tara yam la nonglem, sõngdame tɩ bark la sũ-noog zĩnd b zakẽ wã. Sẽn paase, a wilgdame t’a sɩd nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã.
15. Wilg-y Efɛɛz rãmb 5:22-25 sẽn yet bũmb ningã võore.
15 Manesem ning a Zezi sẽn tar ne a tigingã yaa mak-sõng n kõ rapã la pagbã. Kãadem pʋgẽ, zĩid-n-taasã sã n dɩk a togs-n-taar n nong taab la b Efɛɛz rãmb 5:22-25.) Neb sẽn kẽ kãadem sã n sɩd nong taaba, b sikda b mens ne taaba. Zu-loɛɛg sã n wa kẽ b sʋka, b pa gẽed ne taab n pa sõsd ne to ye. B pa basd me tɩ zʋg-wẽns a taab kẽ b sʋk n sãam b kãadmã ye. A Zeova ningda neb a woto kãadmã barka!
waoogd taaba, b wilgdame tɩ b nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã. (Karm-yBƖ NED RA WELG-B YE
16. Bõe yĩng tɩ kiris-neb kẽer kelld n pa n pa kẽ kãadem?
16 Yaa sɩd tɩ nebã fãa la bal magd n na n wa kẽe kãadem. La a Zeova nin-buiidã sʋka, kẽer n kelld n pa b ye, b sẽn pa paam ned sẽn ta b yam la sẽn zems a Zeova nifẽ wã yĩnga. Sãnda tolg n yãka yam n pa rat n kẽ kãadem ye. Kiris-neb nins sẽn pa kẽ kãadmã tõe n dɩka sẽk wʋsg n tʋm a Zeova tʋʋmdã n yɩɩd sẽn kẽ-b kãadmã. La yaa b sẽn na n tũud a Zeova noyã bal la b na n paam sũ-noogo.—Mat. 19:10-12; 1 Kor. 7:1, 6, 7, 17.
17. a) Bõe la a Zezi yeel kãadmã wɛɛngẽ tɩ d segd n ning d yamẽ? b) Kiris-ned sã n wa sɩng a to pag bɩ a sɩd tʋlgre, bõe la a segd n maan tao-tao?
17 D kẽe kãadem tɩ d pa kẽ kãadem me, tõnd ned kam fãa segd n ninga a Zezi goamã a yamẽ. A ra yeela woto: “Yãmb nan ka karem tɩ Naandã naana bãmb dao la pag hal sɩngrẽ, la tɩ bãmb yeelame tɩ: ‘Yaa woto yĩnga dao na bas a ba ne a ma n zĩnd ne a paga, la bãmb b yiibã fãa na n yɩɩ yĩng a yembr’ bɩ? Woto yĩnga, bãmb ka leb n ya yiib yɛs ye, b yaa yĩng a yembre. Dẽ yĩnga, bɩ ned da welg bũmb nins Wẽnnaam sẽn lagem ne taabã ye.” (Mat. 19:4-6) F to pag wall a sɩd tʋlgr yaa yel-wẽnde. (Tõo. 5:21) Kiris-ned sã n wa sɩng a to pag wall a to sɩd tʋlgre, a segd n yɩɩ tao-tao n yiis tʋls-wẽngã a yamẽ. A sã n basame tɩ paam pãnga, a yiisgã tõe n sãama a sũuri. La yaa tɩlae. (Mat. 5:27-30) Tara yõod wʋsg t’a toeem tagsgo, la a yiis tʋls-wẽngã a sũurã sẽn tar ziri wã pʋgẽ.—Zer. 17:9.
18. Ne yãmba, wãn to la d segd n ges kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã?
18 Neb wʋsg pa mi Wẽnnaam a Zeova sõma, tɩ sãnda tolg n pa mi-a baa bilf ye. B pa mi tɩ kãadmã yaa Wẽnnaam kũun ye. La ne rẽ fãa, b wʋsg mi n tara manesem sẽn wilgd tɩ b nanda kãadmã. La tõnd yẽ rɩka d mens n kõ a Zeova sẽn yaa “Wẽnnaam sẽn yaa sũ-noog soabã.” Rẽnd tõnd n segd n wilgdẽ tɩ d nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã, la d maan sũ-noog ne kũun-kãngã n yɩɩda!—1 Tɩm. 1:11, MN.
[Tẽngr note]
^ sull 12 Y sã n dat n bãng n paas bɩ y ges Kell-y n pa-y “Wẽnnaam nonglmã pʋgẽ” sebrã sak 10 ne 11 wã.
[Zãmsgã sogsgã]
[Goam sẽn tar pãnga, seb-neng 16]
Kãadem sã n tar barka, waoogda a Zeova la kõt zakã neb fãa sũ-noogo
[Foto, seb-neng 15]
A Rut wilgame t’a nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã
[Foto, seb-neng 17]
Yãmb wilgdame tɩ y sɩd nanda kãadmã sẽn yaa Wẽnnaam kũunã bɩ?