Skip to content

Skip to table of contents

Sena Ncobeni Mulalumba Cipego Ca Leza Cacikwati?

Sena Ncobeni Mulalumba Cipego Ca Leza Cacikwati?

Sena Ncobeni Mulalumba Cipego Ca Leza Cacikwati?

“Jehova amupe coolwe kuti mujane cilyokezezyo umwi aumwi muŋanda yamulumaakwe.”—RUT. 1:9.

AMUJANE BWIINGUZI KUMIBUZYO EEYI:

Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti babelesi ba Leza bakaindi bakali kulumba kucipego cacikwati?

Ino tuzyi buti kuti Jehova ulabikkila maano kujatikizya muntu ngotusala kukwatana limwi?

Ndulayo nzi lwamu Bbaibbele ndomuyanda kubelesya mubuumi bwanu kujatikizya cikwati?

1. Amupandulule Adamu mbwaakalimvwa ciindi naakapegwa mukaintu.

‘MA! Ncobeni oyu ulijisi zifuwa mbubonya mbuli zifuwa zyangu anyama mbubonya mbuli nyama yangu. Uleelede kuulikwa mukaintu, nkaambo wakazwa kumwaalumi.’ (Matl. 2:23) Eelo kaka Adamu muntu wakusaanguna, wakakkomana kupegwa mukaintu! Nkakaambo kaako Adamu wakeema. Jehova naakamana kooneka Adamu, wakalenga mukaintu mubotu kuzwa kukabambo kamusankwa ooyu. Adamu wakamuulika zyina lyakuti Eva. Leza wakababikka antoomwe bantu aabo bobilo mucikwati kabakkomene. Mbwaanga Jehova wakabelesya kabambo ka Adamu kutegwa ibe ntalisyo yakupanga mukaintu, Adamu a Eva bakali kumvwana kwiinda banabukwetene bali boonse bamazuba aano.

2. Nkaambo nzi basankwa abakaintu ncobayandana?

2 Kwiinda mubusongo bwakwe bulibedelede, Jehova wakalenga bantu kutegwa kabayandana musankwa amukaintu, ibube bukonzya kupa kuti musankwa amukaintu kabakkala antoomwe. Bbuku limwi lyaamba kuti: “Musankwa amukaintu bakwatana koonana balakulangila alimwi bayanda kuti lyoonse kabayandana.” Eeci cali kucitika ziindi zinji akati kabantu ba Jehova.

BAKATONDEZYA KULUMBA AKAAMBO KACIPEGO CACIKWATI

3. Ino Izaka wakamujana buti mukaintu wakwe?

3 Abrahamu iwakali kusyomeka wakali kucilemeka kapati cikwati. Aboobo, wakatuma mubelesi wakwe mupati kuunka ku Mesopotamiya kutegwa akalangawide Izaka mukaintu. Mubelesi ooyu wakapaila kuli Jehova kutegwa amugwasye, alimwi wakajana zyintu zibotu. Rebeka iwakali kuyoowa Leza wakaba mukaintu uuyandwa alimwi wakabeleka mulimo mupati kutegwa bubambe bwa Jehova bwakuyobola lunyungu lwa Abrahamu buzuzikizyigwe. (Matl. 22:18; 24:12-14, 67) Nikuba boobo, tatweelede kwaamba kuti muntu uulemekwa nguweelede kutulangawida muntu ngotweelede kukwatana limwi. Mumasena manji mazuba aano, bantu banji balalilangawida muntu ngobayanda kukwatana limwi. Cakutadooneka, zikwati tazibambilwi kujulu, nikuba boobo Leza uyoobasololela Banakristo mumbazu eeyi alimwi amumbazu zimwi zyabuumi ikuti bapaila kulomba lugwasyo alimwi akuti kabasololelwa amuuya.—Gal. 5:18, 25.

4, 5. Nkaambo nzi kamupa kusinizya kuti muna Sulamiwe alimwi amweembezi bakali kuyandana kapati?

4 Musimbi mubotu muna Sulamiwe waku Israyeli yakaindi kunyina naakali kuyanda kuti beenzinyina bamusinikizye kukwatana a Mwami Solomoni iwakajisi bamakaintu banji. Wakaamba kuti: ‘Ndamulailila, nobana basimbi ba Jerusalemu, kuti mutabusyi luyando nikuba kulupilinganya, ccita mane lulitalikile lwini.’ (Lwi. 8:4) Muna Sulamiwe alimwi amweembezi umwi bakali kuyandana kapati. Cakulicesya, musimbi ooyu wakaamba kuti: “Ndime iduba lya-Saroni, impana yakukuti.” Mpoonya mweembezi wakaamba kuti: “Mbuli impana akati kamitubetube, mbwabede muyandwi wangu akati kabasimbinyina.” (Lwi. 2:1, 2) Aaba bantu bakali kuyandana ncobeni!

5 Akaambo kakuti muna Sulamiwe alimwi amweembezi bakali kumuyanda Leza, cikwati cabo cakali kuyooba ciyumu. Muna Sulamiwe wakaambila muyandwi wakwe mweembezi kuti: “Undibike, mbe citondezyo amoyo wako, acitondezyo akuboko kwako. Nkaambo luyando nduyumu mbuli lufu, abbivwe ndibi mbuli kabanda. Kumweka kwazyo kuli mbuli kumweka kwamulilo, mbuli mabangabanga aa-Jehova [mbwaanga luzwa kulinguwe]. Maanzi manji taakonzyi kuzimya mulilo waluyando, azambangulwe talikonzyi kulujaya. Nekuba kuti muntu wapa imbono zyoonse zyamuŋanda yakwe kukuula luyando, ncobeni cilasampaulwa buyo.” (Lwi. 8:6, 7) Nkakaambo kaako, mubelesi wa Jehova uuyanda kukwata naa kukwatwa ncaelede kulangaula muntu uumuyanda Leza.

IKUSALA KUMUJATIKIZYA LEZA

6, 7. Ino tuzyi buti kuti Leza ulabikkila maano kujatikizya muntu ngotusala kukwatana limwi?

6 Jehova ulabikkila maano kujatikizya muntu ngomwasala kukwatana limwi. Kujatikizya bana Kanana, bana Israyeli bakalaililwa kuti: “Mutakwatani abo; mutapi bana babo balombe bana banu basimbi, nekuba kubweza bana babo basimbi kuti bakwatwe kubana banu balombe, nkaambo balalesya bana banu kunditobela, kuti bakombe mizimu imbi aboobo bukali bwa Jehova bulamubukila nkabela ulafwambaana kumunyonyoona.” (Dt. 7:3, 4) Nikwakainda myaanda yamyaka, mupaizi Ezara wakaamba kuti: “Mwabisya inywe, nkaambo mulikwete banakazi beenzu, aboobo mwayungizizya zibi zya-Israyeli.” (Ezr. 10:10) Awalo mwaapostolo Paulo wakaambila Banakristonyina kuti: “Imukaintu ulaangidwe kufwumbwa kuti mulumaakwe kali muumi. Pele ikuti mulumaakwe woona mulufwu, ulaangulukide kukwatwa kuli woonse ngwayanda, pele buyo mu Mwami.1 Ko. 7:39.

7 Kuti mubelesi wa Jehova iwakalyaaba wakwata naa wakwatwa kumuntu uutali kamboni, ooku nkutamvwida Leza. Bana Israyeli mumazuba aa Ezara tiibakali kusyomeka nkaambo ‘bakakwete banakazi beenzu,’ alimwi nkulubizya kunyansya ncaamba Magwalo cakusalazya. (Ezr. 10:10; 2 Ko. 6:14, 15) Munakristo uukwatana amuntu uutali kamboni tapi cikozyanyo cibotu alimwi tatondezyi kuti ulalumba ncobeni kucipego ca Leza cacikwati. Kukwatana amuntu uutali Kamboni umwi naabbapatizyigwa, inga kwapa kuti atapegwi mikuli mumbungano yabantu ba Leza. Alimwi tacili camaanu kulangila zilongezyo kumwi kaamba mumupailo kuti, ‘Jehova tiindakakumvwida acaali, nikuba boobo, ndilomba kuti undilongezye.’

TAATEESU WAKUJULU NGUUZYI KABOTU

8. Amupandulule ikaambo ncotweelede kutobela malailile ngapa Leza kujatikizya cikwati.

8 Sikupanga muncini inga ulizyi kabotu-kabotu mbuubeleka. Kuti muncini kauyandika kwaanga, ulakonzya kumupa malailile mbomukonzya kucita oobo. Mbuti kuti tiimwaatobela malailile, mpoonya mwawaanga muncini kweelana ambomuyeeya? Eeci inga camuletela ntenda—zimwi ziindi muncini inga taukonzyi kubeleka. Kuti katuyanda kukkomana mucikwati tweelede kutobela malailile ngapa Jehova, Sikutalisya cikwati.

9. Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti Jehova ulizyi mbocibede kulendelelwa alimwi alukkomano lujanika mucikwati?

9 Jehova ulizizyi zyintu zyoonse zibajatikizya bantu alimwi acikwati. Wakabalenga bantu aluyandisisyo lwakoonana kutegwa ‘bazyalane akuvwula.’ (Matl. 1:28) Leza ulizyi mbocibede kulendelelwa, nkakaambo kaako katanalenga mukaintu wakusaanguna wakaamba kuti: “Tacili cibotu kuti muntu akale alike pe. Atumucitile sikumugwasya uumweelede.” (Matl. 2:18) Jehova alimwi ulizyi kabotu lukkomano lujanika mucikwati.—Amubale Tusimpi 5:15-18.

10. Ino ntwaambo nzi tweelede kweendelezya banabukwetene Banakristo caboola kumakani aakoonana?

10 Akaambo kacibi akutalondoka nkotwakakona kuzwa kuli Adamu, mazuba aano kunyina cikwati cilondokede. Nikuba boobo, babelesi ba Jehova balakonzya kuba alukkomano lwini-lwini kuti batobela ncolyaamba Jwi lya Leza. Mucikozyanyo, amubone lulayo lwa Paulo kujatikizya koonana mucikwati. (Amubale 1 Bakolinto 7:1-5.) Magwalo taambi kuti banabukwetene beelede koonana buyo nibayanda kuzyala bana. Ikoonana munzila yeelede kulakonzya kuzuzikizya ziyandika zyamumizeezo akumubili. Nikuba boobo, koonana kucitwa munzila iiteelede kulamucima Leza. Cakutadooneka, banabukwetene Banakristo beelede kubikkila kapati maano kukaambo aaka kayandika kapati mubuumi bwabo, kutegwa kabatondezya luyando lwini-lwini kuli umwi amweenzyinyina. Pele beelede kutantamuka micito iili yoonse njatakkomanini Jehova.

11. Mbuti mbwaakalongezyegwa Rute akaambo kakucita zyintu munzila njayanda Jehova?

11 Mucikwati mweelede kuba lukkomano kutali kuusa abuzike. Kwaambisya maanda aa Banakristo ayelede kuba masena aakulyookezya alimwi aluumuno. Amubone cakacitika myaka iili 3,000 yainda ciindi Naomi mukamufwu wakacembeede abamuka bana bakwe ibakafwidwa balumi, ba Olipa a Rute, nibakali munzila kuzwa kucisi cabana Moabu kuya ku Juda. Naomi wakakulwaizya bamakaintu aaba bakacili bana-bana kuti bajokele kwabo. Rute muna Moabu wakazumanana kukkala a Naomi, wakali kusyomeka kuli Leza wakasimpe alimwi wakasyomezyegwa ‘bulumbu buzulide kuzwa kuli Jehova, nkwakajana mayubilo kunsi amababa aakwe.’ (Rut. 1:9; 2:12) Rute wakatondezya kulumba kucipego ca Leza cacikwati, kwiinda mukukwatwa kuli Boazi iwakacembeede, mukombi wakasimpe wa Jehova. Ciindi aakubusyigwa munyika ya Leza mpya, uyookkomana kuzyiba kuti wakaba bakaapanyina Jesu Kristo. (Mt. 1:1, 5, 6; Lk. 3:23, 32) Eelo kaka wakalongezyegwa akaambo kakucita zyintu munzila njayanda Jehova!

LULAYO LUGWASYA KUTEGWA CIKWATI CIZWIIDILILE

12. Ino nkuuli muntu nkwakonzya kujana lulayo lugwasya kujatikizya cikwati?

12 Sikutalisya cikwati ulatwaambila ncotweelede kuzyiba kujatikizya zikwati zizwidilila. Taakwe muntu uumwiinda luzyibo. Mu Bbaibbele lyoonse mulajanika lulayo lubotu lujatikizya cikwati. Aboobo, kufwumbwa muntu uuyanda kupa lulayo lujatikizya cikwati, lulayo lwakwe lweelede kuti kaluyeeme azyeelelo zyamu Bbaibbele. Mucikozyanyo, kwiinda mukusololelwa amuuya, mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Umwi aumwi wanu ayande mukaintu wakwe mbubonya mbwaliyanda mwini; kunze lyaboobo, mukaintu awalo weelede kumulemeka kapati mulumaakwe.” (Ef. 5:33) Taakwe cikatazya kumvwa mululayo oolu lwamu Bbaibbele ku Munakristo uusimide. Mubuzyo ngwakuti, Sena bayootobela ncolyaamba Jwi lya Jehova? Inga bacita oobo kuti kabalumba ncobeni kucipego cacikwati. *

13. Ncinzi cikonzya kucitika akaambo kakutatobela lulayo lujanika mulugwalo lwa 1 Petulo 3:7?

13 Mulumi Munakristo weelede kweendelezya mukaintu wakwe caluyando. Mwaapostolo Petro wakalemba kuti: “Nywebo nobalumi, amuzumanane kukkala mbubonya oobo ambabo kweelana aluzyibo. Amubape bulemu mbubonya mbuli cibelesyo cipwaika buyo, mbobali bakaintu, nkaambo alimwi muli basikukonanyina ambabo ibabuumi bupegwa akaambo kaluzyalo lwa Leza, ikutegwa mipailo yanu itasinkilwi.” (1 Pe. 3:7) Mipailo yamulumi ilakonzya kusinkilwa kuti katatobeli lulayo lwa Jehova. Bukkale bwakumuuya bwabanabukwetene bulakonzya kubija, calo cikonzya kusololela kukutyompwa kapati, kuzwangana alimwi alunya.

14. Ncinzi mukaintu uujisi luyando ncakonzya kucita kubukkale bwamumukwasyi?

14 Mukaintu uusololelwa a Jwi lya Jehova alimwi amuuya wakwe uusalala ulakonzya kugwasyilizya kutegwa ŋanda yakwe ibe busena bwaluumuno alukkomano. Ncilengwa buya kumwaalumi uuyoowa Leza kuyanda mukaintu wakwe akumukwabilila kumubili akumuuya. Mukaintu ulombozya kuti mulumi amuyande, pele kutegwa eeci cicitike mukaintu weelede kutondezya bube bukonzya kupa kuti mulumi wakwe amuyande kapati. Lugwalo lwa Tusimpi 14:1 lwaamba kuti: “Mwanakazi musongo ulayaka iŋanda yakwe, pele mufubafuba ulaimwaya amaanza aakwe mwini.” Mukaintu musongo alimwi uulaaluyando, ulagwasyilizya kapati kutegwa mukwasyi wakwe uzwidilile akukkomana kapati. Alimwi ulatondezya kuti ulalumba ncobeni kucipego ca Leza cacikwati.

15. Ndulayo nzi lujanika mulugwalo lwa Baefeso 5:22-25?

15 Banabukwetene ibatobela cikozyanyo ca Jesu mbwaakali kweendelezya mbungano yakwe, batondezya kuti balalumba kucipego ca Leza cacikwati. (Read Baefeso 5:22-25.) Eelo kaka kuli zilongezyo nzyobajana banabukwetene ciindi nibayandana ncobeni akutantamuka kulisumpula, kutaambauzyanya naa tumpenda tumwi itutali twabunakristo!

KUTABI MUNTU UUBAANDAANYA

16. Nkaambo nzi Banakristo bamwi ncobatakwete naa kukwatwa?

16 Nikuba kuti bantu banji bayanda kuyookwata naa kuyookwatwa ciindi cimwi mubuumi, babelesi ba Jehova bamwi tabanakwata naa kukwatwa akaambo kakuti tabanajana wakukwatana limwi ngobayanda alimwi uukkomanisya Leza. Bamwi bajisi cipego ca Leza cakutakwata naa kutakwatwa, calo cibapa kuti balyaabe kumulimo wa Jehova kakunyina kunyonganizyigwa acikwati. Mubwini, kutakwata naa kutakwatwa kweelede kukkomanisya lilikke kuti kwacitwa kweelana azyeelelo zya Jehova.—Mt. 19:10-12; 1 Ko. 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Majwi nzi aa Jesu ngotweelede kuyeeya kujatikizya cikwati? (b) Kuti Munakristo watalika kunyomenena mukaintu naa mulumi wamuntu, ncinzi ncayelede kucita cakufwambaana?

17 Kufwumbwa naa tuli mucikwati naa pe, toonse tweelede kuyeeya majwi aa Jesu aakuti: “Sena tiimwakabala kuti ooyo [Leza] wakabalenga kuzwa kumatalikilo, wakalenga mwaalumi amukaintu alimwi wakati: ‘Akaambo kaceeci mwaalumi uyoosiya bausyi abanyina akukakatila kumukaintu wakwe, eelyo aaba bobilo bayooba mubili omwe’? Lino tabacili bobilo, pele baba mubili omwe. Aboobo eeco Leza ncaakaswaanganya kutabi muntu uucaandaanya.” (Mt. 19:4-6) Kunyomenena mukaintu naa mulumi wamuntu ncibi. (Dt. 5:21) Kuti Munakristo watalika kunyomenena kuli boobo, weelede kufwambaana kusowa muzeezo ooyu uutasalali nikuba kuti kucita boobo cilacisa mumoyo akaambo kakuzumizya kulombozya kubyaabi. (Mt. 5:27-30) Cilayandika ikululamika kuyeeya kuli boobo akuzunda kulombozya kubi ikuzwa mumoyo iweena.—Jer. 17:9.

18. Mbuti mbotweelede kucibona cipego ca Leza cacikwati?

18 Nibaba bantu bajisi luzyibo lusyoonto naa batajisi luzyibo kujatikizya Jehova Leza alimwi acipego cakwe cibotu cacikwati, balatondezya kulumba nokuceya kububambe bwacikwati. Aboobo, swebo nitulyaabide kuli “Leza uukkomene,” Jehova, tweelede kukkomana abubambe bwakwe boonse akupa bumboni bwakuti ncobeni tulalumba kucipego ca Leza cacikwati.—1 Ti. 1:11.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 12 Kuti kamuyanda twaambo tunji tujatikizya cikwati, amubone zibalo 10 a 11 mubbuku lyakuti ‘Amuliyobole Muluyando lwa Leza.’

[Mibuzyo yaciiyo]

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 6]

Cikwati icili kabotu ciletela bulemu kuli Jehova alimwi cipa kuti boonse bali mumukwasyi kabakkomana

[Cifwanikiso icili apeeji 5]

Rute wakatondezya kulumba kucipego ca Leza cacikwati

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

Sena mulatondezya ncobeni kuti mulalumba kucipego ca Jehova cacikwati?