Skip to content

Skip to table of contents

Hakarak hatene?

Hakarak hatene?

Hakarak hatene?

Tanbasá mak ema judeu sira haree lista naran nian kona-ba sira-nia beiʼala nuʼudar buat neʼebé importante?

Lista kona-ba naran mak buat neʼebé importante tanba liuhusi ida-neʼe ema judeu bele hatene sira mai husi família ka suku ida neʼebé. Liuhusi lista naran nian, sira mós bele hatene kona-ba sira-nia família nia liman-rohan. Buat ida neʼebé importante tebes mak atu hatene kona-ba Mesias nia beiʼala sira. Ema judeu hotu hatene katak Mesias sei mai husi umakain David nian no husi suku Judá.—Joao 7:42.

Liután neʼe, ema matenek ida naran Joachim Jeremias hatete katak “tanba sira neʼebé serbí nuʼudar amlulik no levita sira, simu knaar neʼe nuʼudar liman-rohan . . . importante tebes atu la kahur sira-nia família ho família seluk hodi sira moos nafatin”. Nuneʼe, kuandu sira neʼebé husi umakain amlulik nian hakarak kaben ho feto Israel ida, feto neʼe tenke hatudu lista naran nian kona-ba nia mai husi umakain ida neʼebé, hodi nuneʼe umakain amlulik nian moos nafatin. Iha Neemias nia tempu, umakain levita balu lakon oportunidade atu serbí nuʼudar amlulik, tanba sira “buka sira-nia naran iha lista naran nian, atu ema bele hatene sira mai husi família ida neʼebé, maibé sira la hetan sira-nia naran”.—Neemias (Nehemia) 7:61-65.

No mós, Moisés nia Ukun-Fuan dehan katak “oan neʼebé la hatene ninia aman mak sé” no “ema Amon ka ema Moab la bele tama iha Jeová nia povu nia leet”. (Deuteronômio [Ulangan] 23:2, 3) Tanba ida-neʼe, Jeremias hatete katak ‘atu ema judeu simu sira-nia direitu nuʼudar sidadaun, sira presiza hatudu lista naran nian. Nuneʼe, ema Israel hotu hatene sé deʼit mak sira-nia beiʼala no hatene sira mai husi Israel nia suku 12 ida neʼebé’.

Oinsá mak ema judeu sira tau hamutuk no rai didiʼak lista naran nian kona-ba sira-nia beiʼala?

Mateus no Lucas neʼebé hakerek Evanjellu fó sai lista naran nian kona-ba Jesus nia beiʼala sira. (Mateus 1:1-16; Lucas 3:23-38) Iha tempu neʼebá, ema toman atu rai didiʼak lista naran nian kona-ba ema nia beiʼala. Porezemplu, ema judeu nia livru ida neʼebé fó komentáriu kona-ba Bíblia, hatete kona-ba ema rabbi ida iha Jesus nia tempu naran Hillel: “Ema hetan lista naran nian kona-ba sira-nia beiʼala iha Jerusalém, no tuir lista neʼe hatete katak Hillel mak David nia bei-oan ida.” Matenek-naʼin ida neʼebé moris iha apóstolu sira-nia tempu, naran Flávio Josefo iha ninia livru The Life, nia hatete katak nia mai husi umakain amlulik nian, no katak husi ninia inan nia família nia mós mai husi umakain “liurai nian”. Flávio Josefo dehan katak nia hetan informasaun kona-ba neʼe husi “lista naran nian kona-ba ninia beiʼala”.

Kona-ba sé mak iha knaar atu rai lista kona-ba amlulik sira-nia família, Flávio Josefo hatete iha ninia livru ida (Against Apion) katak ema judeu fó knaar neʼe ba “ema neʼebé ema seluk bele tau fiar”. Livru ida seluk (The Jewish Encyclopedia) hatete katak “ema ida neʼebé kaer pozisaun importante mak hetan knaar atu tau matan ba lista sira-neʼe, no sira harii tribunál ida iha Jerusalém atu hatán ema nia pergunta kona-ba lista naran nian kona-ba sira-nia beiʼala”. Ema Israel sira neʼebé la mai husi umakain amlulik nian baibain tau sira-nia naran iha sira-nia aman nia sidade. (Lucas 2:1-5) Tanba sira iha toman hanesan neʼe, lista naran nian kona-ba sira-nia beiʼala sai barak, no karik sira neʼebé hakerek Evanjellu haree lista sira-neʼe kuandu sira hakerek Evanjellu. Família sira mós iha toman atu rai lista naran nian kona-ba sira-nia família.