Muyuki mulonda kudi Olivier Randriamora

‘Ndi mumanye mua kupuekeshibua, ndi mumanye mua kuikala ne bintu bitambe; mu bualu buonso ne mianda ngakumana kuyila bualu busokoka bua kuikala ne difu diukute, ne bua kuikala ne nzala. Ndi mumanye mua kuenza malu onso mu Mukalenge udi unkolesha.’​—Filip. 4:12, 13.

MÊYI a mupostolo Paulo aa avua mankoleshe meme ne mukajanyi Oly munkatshi mua bidimu bia bungi. Anu bu mupostolo Paulo, tudi balonge “bualu busokoka” ebu patudi tueyemena Yehowa ne muoyo mujima mu mudimu utudi tumuenzela mu Madagascar.

Pavua mamuende wa Oly mutuadije kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa mu 1982, meme ne Oly tukavua babangilangane. Ngakitaba panyi bua kulonga Bible, pashishe Oly wakatuadija kumulonga pende. Tuakaselangana mu 1983 ne kutambula mu 1985. Tuakangata mudimu wa bumpanda-njila diakamue patuakatambula. Mu ngondo wa 7 mu 1986, tuakalua bampanda-njila ba pa tshibidilu.

Mu ngondo wa 9 mu 1987, tuakalua bampanda-njila ba pa buabu. Bakatutuma mu tshimenga kampanda tshikese tshidi ku Nord-Ouest kua Madagascar muvua kamuyi Ntemu nansha umue. Mu Madagascar mudi bisamba binene bitue ku 18 ne bisa kabiyi kubala; nunku, bibidilu ne bilele mbishilangane bikole bilondeshile muaba ne muaba. Muakulu munene ntshiena Madagascar, kadi kudi kabidi miakulu mikuabu mishilangane idi bantu bakula. Nunku, tuakatuadija kulonga muakulu wa muaba uvuabu batutume ne biakatuambuluisha bikole bua kuibidilangana ne bantu ba muaba au.

Ku ntuadijilu, mvua ngenza muyuki wa patoke mu Dia lumingu dionso; pamvua njikija, anu Oly nkayende ke uvua untutshila bikashi. Tuvua tuenza bisangilu anu babidi. Tuvua tuenza kabidi midimu yonso ya mu Kalasa ka Nzambi. Pavua Oly wenza mudimu mu Kalasa, uvua uyukila ne muntu wa mu mutu. Tuakasanka pavua mutangidi wa tshijengu mutulombe ne bulenga buonso bua kushintulula mushindu utuvua tuenza bisangilu.

Bu muvua midimu ya ku poste kayiyi yenda bimpe, katuvua tupeta makuta a kudiambuluisha nawu ngondo yonso to. Nunku, tuakalonga mua kusanka ne bintu bikese. Musangu kampanda, tuakapangila makuta a kufuta njila bua kuya ku mpuilu wa tshijengu uvua wenzekela mu ntanta wa kilometre 130. Tuakavuluka mubelu muimpe uvua muanetu wa balume mukuabu mutupeshe wa ne: “Kuatshila Yehowa ntatu yebe, bualu mudimu uwudi wenza nguende.” Nunku, tuakasambila Yehowa ne tuetu kuitaba bua kuenda ku makasa. Kadi katuyi banji kujuka, muanetu mukuabu wakalua kutumona, kutupeshaye makuta makumbane bua kufuta njila; bualu butuvua katuyi nansha batekemene.

NDI NDUA MUTANGIDI WA TSHIJENGU

Mu ngondo 2 mu 1991, ngakalua mutangidi wa tshijengu. Tshikondo atshi, kasumbu ketu kavua  ne bamanyishi 9, basatu bakavua batambule ne bantu batue ku 50 bavua babuela mu bisangilu. Bakatulongesha mudimu wa butangidi bua tshijengu ne kututumabu mu tshimenga tshia Antananarivo. Mu 1993, bakatutuma mu tshijengu tshikuabu tshivua ku Est. Nsombelu mu tshijengu atshi uvua mushilangane bikole ne wa mu tshimenga.

Bua kuya kukumbula bisumbu ne tusumbu tuvua kule, tuvua tuenda ku makasa, imue misangu tuenda kilometre mipite pa 145, tupitshila mu mêtu ne mikuna. Tuvua tuambula anu bintu bikese tshianana. Kadi, pavuabi bilomba mutangidi wa tshijengu bua kuenza muyuki uvua ne bindidimbi bia kuleja, bu muvuabi bienzeka mu mutuku au, mabuki etu avua anêma bikole. Oly uvua yeye wambula anu tshiamu tshia kuleja natshi bindidimbi, meme panyi ngambula bateri wa mu mashinyi.

Tuvua tuenda kilometre mitue ku 40 ku dituku bua kufika mu tshisumbu tshikuabu. Mu njila, tuvua tubanda mikuna, tupueka, tusabuka misulu ne tuendela mu bitotshi. Imue misangu tuvua tulala ku mpenga kua njila; kadi misangu ya bungi, tuvua tulomba muaba wa kulala kudi bena mu musoko. Tuvua tulomba nansha bantu batuvua katuyi bamanye muaba wa kulala. Patuvua tupeta muaba wa kulala, tuvua tutuadija kulamba. Oly uvua ulomba luesu ne uya ku musulu uvua pabuipi bua kusuna mâyi. Meme mvua ndomba kasuyi bua kupanda nkunyi ya kulamba nayi. Malu aa onso avua atuangata dîba. Ku mpukapuka, tuvua tusumba nzolo wa muoyo, tudishipelaye.

Patuvua tujikija kudia, tuvua tuya kusuna mâyi a kuowa. Misangu mikuabu, tuvua tulala mu tshikuku. Pavua mvula uloka, tuvua tulala balamate ku tshimanu bua katubolu bu muvua nzubu umata.

Tuvua misangu yonso tuyisha bantu bavua batupesha muaba wa kulala. Patuvua tufika kutuvua tuya, mushindu uvua bena Kristo netu batuakidila ne bulenga buonso uvua utusankisha bikole. Bu muvuabu banyisha dilua dietu ne muoyo mujima, bivua bituambuluisha bua kupua muoyo ntatu yonso ituvua tupeta mu njila.

Patuvua tusombela ku nzubu ya bena Kristo netu, tuvua tubambuluisha ku midimu ya ku nzubu. Kuenza nunku kuvua kubambuluisha bua kuya netu mu buambi. Katuvua dijinga ne bintu bia mushinga mukole anyi biakudia bia pa buabi bivua bana betu kabayi mua kukokesha to.

TUDI TUKUMBULA TUSUMBU TUVUA MIABA YA KULE

Tuvua ne disanka patuvua tukumbula tusumbu tuvua kule bualu bana betu bavua batuindila ne malu a bungi a kuenza. Katuvua nangananga ne dîba dia ‘kuikisha’ to. (Mâko 6:31) Mu kasumbu kampanda, muanetu mukuabu ne mukajende bavua babikila bantu batue ku 40 bavuabu balonga nabu Bible bua tulonge nabu. Oly ne muanetu wa bakaji bavua balombola malonga matue ku 20, meme ne bayende tuvua tulombola makuabu matue ku 20. Patuvua tujikija kulonga ne muntu umue, mukuabu uvua ubuela diakamue. Pavua dîba dibanda, tuvua tuimanyika dilonga bua kuanji kuenza bisangilu, pashishe tuvua tutuadija kabidi kulonga. Tuvua tulonga ne bantu tupitshisha too ne pa dîba 8 wa dilolo.

Patuvua tukumbula kasumbu kakuabu, tuetu bonso tuvua tujuka pa dîba 8 wa mu dinda bua kuya kuyisha mu musoko mukuabu. Tuvua tuvuala tuetu bonso bilamba bia kale. Tuvua tuenza luendu lule tupitshila mu ditu ne tufika mu teritware mu midi. Patuvua tufika, tuvua tuvuala bilamba bimpe ne tutuadija kuyisha ku nzubu ne ku nzubu. Nzubu ya kuyisha ivua mikese kadi bambi ba lumu luimpe  ba bungi. Tuvua tuyisha mu teritware mujima mu minite mitue ku 30. Pashishe, tuvua tuya mu musoko mukuabu. Patuvua tujikija kuyishamu, tuvua tuenza kabidi luendu lule bua kualukila kumbelu. Kumpala, bivua bitutonda bualu tuvua tujimija dîba dietu dia bungi ne makanda etu bua kuya kuyisha ku nzubu ne ku nzubu anu bua dîba bu dimue tshianana. Kadi, kabivua bitonda Bantemu ba mu kasumbu aku to. Bavua anu ne disanka.

Kasumbu kampanda kavua mu tshimenga tshia Taviranambo kavua pa mukuna. Tuakasanganamu dîku dia Ntemu wa Yehowa mukuabu divua disombele mu nzubu uvua ne tshibambalu anu tshimue. Bavua benzela bisangilu mu kazubu kakuabu kavua ku luseke. Katupa kakese, muanetu wa balume uvua mutuakidile wakatuadija kuela lubila ne: “Bana betuee.” Muntu mukuabu wakandamuna ku mukuna mukuabu ne: “Eeh.” Muanetu uvua mutuakidile wakamba kabidi ne: “Mutangidi wa tshijengu wafiki.” Mukuabu au kuambaye ne: “Ntuetu abu.” Bidi bimueneka ne: bakamanyisha bantu bakuabu bavua basombele ntanta bua dilua dietu. Katupa aka, bantu bakatuadija kulua, pakatuadija bisangilu bantu bapite pa 100 bakavua bafike.

TUDI TUPETA LUTATU BUA KUENZA NGENDU

Mu 1996, bakatutuma kabidi mu tshijengu tshivua pabuipi ne tshimenga tshia Antananarivo munkatshi mua mikuna. Mu tshijengu emu tuakatuilangana kabidi ne lutatu lua mushindu mukuabu. Mashinyi kaavua ne tshibidilu tshia kufikamu to. Tuvua ne bua kukumbula kasumbu kavua mu tshimenga tshia Beankàna (anyi Besakay) tshivua mu mutantshi wa kilometre mitue ku 240 ne tshimenga tshia Antananarivo. Panyima pa tuetu bamane kumvuangana ne muendeshi wa mashinyi, tuakabuela mu mashinyi makese batangile ku Beankàna. Bantu bakuabu batue ku 30 bakabanda ku mashinyi au. Bamue bavua munda mua mashinyi bakuabu panyima ne pa mutu, ne banga balembelele panyima.

Anu bu mutubi bienzeka pa tshibidilu, mashinyi akanyanguka ne tuakatungunuka ne luendu ku makasa. Tuetu bamane kuenda mêba a bungi, tuakapeta mashinyi makuabu manene. Akavua muwule ne bantu ne bintu; nansha nanku, muendeshi wakimana. Tuakabanda ne kushala anu bimane kulu. Pashishe tuakafika ku musulu, kusangana benda balongolola tshilamba. Musangu eu kabidi, tuakenda ku makasa too ne mutuakafika mu musoko mukese muvua bampanda-njila ba pa buabu kampanda basombele. Nansha mutuvua katuyi balongolole bua kubakumbula, tuakayisha nabu mutantshi wonso utuvua bindile bua balongolole tshilamba bua tupete mashinyi makuabu a kuenza nawu luendu.

Tuakindila lumingu lujima bua kupeta mashinyi ne kutungunuka ne luendu luetu. Mu njila muvua  binina bia bungi. Misangu ya bungi, tuvua tupusa mashinyi pavuawu abuela mu bijibajiba bia mâyi avua atushikidila mu binu, tuenda tudishinda patuvua tupusa. Tuakafika mu musoko mukese utuvua ne bua kutulukila patshiatshia. Tuakashiya njila munene, tuetu kubuela lua makasa mu madimi a losa avua ne mâyi avua atushikidila mu tshifuka batangile kutuvua tuya.

Tshivua musangu wa kumpala wa tuetu kufika muaba au. Ke tuetu kuangata dipangadika dia kuyisha bantu bavua benza mudimu mu madimi a losa ne kubebeja kabidi ni bavua bamanye muaba uvua Bantemu. Tuakasanka patuakamanya ne: bantu abu bavua bena Kristo netu.

TUDI TUKANKAMIJA BAKUABU BUA KUENZA MIDIMU YA PA BUAYI

Mu kupita kua bidimu, tuvua ne disanka dia kumona bipeta bivua bimueneka patuvua tukankamija bakuabu bua kuenza midimu ya pa buayi. Patuvua bakumbule tshisumbu kampanda tshivua ne bampanda-njila ba pa tshibidilu 9, tuakakankamija mpanda-njila yonso bua kudifundila tshipatshila tshia kuambuluisha mumanyishi umue bua alue mpanda-njila. Patuakapingana mu tshisumbu atshi panyima pa ngondo isambombo, tuakasangana bampanda-njila bavule, bafike ku 22. Bana betu ba bakaji babidi bavua bampanda-njila bakambuluisha batatuabu bavua bakulu bua kuluabu bampanda-njila. Bakulu aba bakambuluisha pabu mukulu mukuabu bua kuluaye pende mpanda-njila; matuku makese pashishe, mukulu eu wakalua mpanda-njila wa pa buende. Pakapita matuku, yeye ne mukajende bakabuela mu mudimu wa butangidi bua tshijengu. Kadi, bakulu bakuabu babidi abu bakenza tshinyi? Umue wa kudibu wakalua mutangidi wa tshijengu ne mukuabu kuluaye mudisuile mu dibaka dia Nzubu ya Bukalenge.

Tutu tuela Yehowa tuasakidila dituku dionso bua mudiye utuambuluisha ne tudi bamanye ne: katuena mua kuenza bualu nansha bumue ku bukole buetu nkayetu. Bushuwa, misangu mikuabu tutu tutshioka ne tusama, kadi tutu ne disanka patudi tuvuluka bipeta bimpe bia mu mudimu wa buambi. Yehowa udi wendesha mudimu wende. Tudi ne disanka bua mutudi tuwutua petu nyama ku mikolo ne tuenzela Yehowa mudimu bu bampanda-njila ba pa buabu. Bulelela, tudi balonge “bualu busokoka” patuvua tueyemena Yehowa bualu ‘udi utukolesha.’

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 6]

Tudi balonge “bualu busokoka” patuvua tueyemena Yehowa

[Karte/​Bimfuanyi mu dibeji 4]

Madagascar udibu babikila ne: tshidîla tshinene tshikunze ke tshidîla tshinayi ku bunene bua buloba bujima. Udi ne buloba bukunze ne mishindu ya bungi ya pa buayi ya mitshi ne nyama

[Bimfuanyi mu dibeji 5]

Kuenza ngendu ke lutatu lunene lutuvua nalu

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Tutu ne disanka bua kulombola malonga a Bible