U tsikbalil u kuxtal sukuʼunoʼob

Le baʼax t-kanaj ikil k-meyajtik Diosoʼ

Tsikbaltaʼab tumen Olivier Randriamora

«In wojel baʼax u kuxtal máak ich óotsilil, in wojel xan baʼax u kuxtal máak ich ayikʼalil. Tsʼoʼok in kanik kuxtal jeʼel bixak in wanileʼ, wa kex naʼajen, wa kex wiʼijen [...]. Tuláakal ku páajtal in beetik, tu yoʼolal ku tsʼáaikten muukʼ.» (Fili. 4:12, 13)

LE BAʼAXOʼOB tu yaʼalaj Pabloaʼ jach tsʼoʼok u líiʼsik in wóol yéetel in watan Oly teʼ meyaj k-beetik tu islail Madagascaroʼ. Jeʼex Pabloeʼ, t-kaneʼ utiaʼal u yantaltoʼon kiʼimak óolal mantatsʼeʼ jach kʼaʼabéet k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba.

Tu jaʼabil 1982, u maama Olyeʼ káaj u xokik le Biblia yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ. Teʼ jaʼab jeʼeloʼ káaj xan in xook, yéetel maʼ úuch tiʼ leloʼ káaj xan u xook Oly, le máax tsʼoʼok u yóotik u tsʼoʼokol u beel tin wéeteloʼ. Tu jaʼabil 1983, tsʼoʼok k-beel, tu jaʼabil 1985, okjaʼanajoʼon yéetel séeb t-káajsaj k-beetik k-precursor auxiliaril. Tsʼoʼoleʼ tu mesil julio tiʼ 1986, káaj k-beetik k-precursor regularil.

Tu mesil septiembre tiʼ 1987, tsʼaʼaboʼon k-beet k-precursor especialil, ka túuxtaʼaboʼon tiʼ junpʼéel chan kaaj yaan tu xaman-lakʼin le islaoʼ, teʼeloʼ minaʼan kaʼach mix junpʼéel múuchʼuliliʼ. Tu islail Madagascareʼ yaan dieciocho chʼiʼibaloʼob maas nuuktak yéetel yaʼab nukuch familiaʼob jejeláas baʼax suuk u beetkoʼob. Le idioma maas ku tʼaʼanal teʼ luʼumiloʼ, malgache, kex yaan uláakʼ jejeláas tʼaanoʼob ku beetaʼaliʼ. Chéen pʼelak kʼuchkoʼon teʼ kaaj tuʼux túuxtaʼaboʼonoʼ joʼopʼ k-kanik le tʼaan ku beetaʼaloʼ, beyoʼ maas séeb úuchik k-kʼaʼamal tumen le máakoʼoboʼ.

Ka káajeʼ, teen máansik le tsoltʼaanoʼob tiʼ tuláakal le domingoʼoboʼ, cada ken tsʼoʼokkeʼ ku papaxkʼabtaʼal... tumen in watan. Chéen letiʼ uʼuyik. K-ilik xan tuláakal le jaatsoʼob unaj u máansaʼal teʼ Kaanbalil utiaʼal Kaʼansajoʼ, Olyeʼ ku beetik bey yaan máax yéetel ku tsikbal utiaʼal u máansik le eʼesajiloʼoboʼ. U maʼalobileʼ juntéenjeak ka tu xíimbaltoʼon le superintendente tiʼ circuitooʼ tu yaʼalajtoʼon ka k-beet yaanal bixi. Leloʼ jach tu yáantoʼon.

Le correoʼob kaʼachoʼ maʼ jach maʼalob u meyajoʼobiʼ, le oʼolal yaan kʼiineʼ maʼatech u kʼuchul le áantaj ku tsʼaʼabaltoʼon cada mesoʼ. Baʼaleʼ t-kanaj kuxtal chéen yéetel junpʼíit baʼal. Jeʼex juntéenjeakeʼ kʼaʼabéetchaj k-viajar óoliʼ 32 leguas (130 kilómetros) utiaʼal k-bin tiʼ junpʼéel asamblea tiʼ circuito, baʼaleʼ minaʼantoʼon u tojol. Teʼ kʼiinoʼ kʼaʼajtoʼon junpʼéel baʼax u yaʼalmajtoʼon juntúul sukuʼun: «Cada ken yanakteʼex junpʼéel talamileʼ, tsikbalteʼex tiʼ Jéeoba. Tumen le meyaj ka beetkeʼexoʼ u tiaʼal». Ka tsʼoʼok k-payalchiʼeʼ t-chʼaʼtuklaj k-bin xíimbalil. Baʼaleʼ le jach taʼaytak u jóokʼol k-binoʼ máan juntúul sukuʼun xíimbaltikoʼon ka tu síiajtoʼon junpʼíit taakʼin. ¡Jach le bajux kʼaʼabéettoʼon utiaʼal k-boletooʼ!

 T-BEETAJ K-CIRCUITOIL

Tu mesil febrero tiʼ 1991, tsʼaʼaben in beet in superintendente tiʼ circuitoil. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ yaan nueve j-kʼaʼaytajoʼob teʼ chan múuchʼulil tuʼux yanoʼon kaʼachoʼ, óoxtúuleʼ okjaʼanajaʼanoʼob, yéetel kex cincuenta ku muchʼkubaʼobiʼ. Ka tsʼoʼok in kaʼansaʼal in beet le meyajoʼ, túuxtaʼaboʼon teʼ circuito yaan tu noj kaajil Antananarivooʼ. Tu jaʼabil 1993, túuxtaʼaboʼon tiʼ yaanal circuito, tu lakʼin le luʼumiloʼ. Teʼeloʼ maʼ bey u kuxtalil junpʼéel noj kaajeʼ.

Utiaʼal k-xíimbaltik le múuchʼuliloʼob yéetel le mejen grupoʼoboʼ, kʼaʼabéet k-xíimbaltik kex 36 leguas (145 kilómetros) yáanal kʼáax yéetel nukuch witsoʼob. Ken xiʼikoʼoneʼ k-bisik chéen le baʼaxoʼob jach kʼaʼabéetoʼ, baʼaleʼ wa teʼ tsoltʼaan ku kʼaʼabéettal u máansaʼal fotoʼob utiaʼal chaʼantbiloʼ, ku kʼaʼabéettal k-bisik tuláakal u nuʼukulil. Olyeʼ ku kuchik le proyectoroʼ yéetel teneʼ kin kuchik junpʼéel u bateríail coche de 12 voltios.

Ken lukʼukoʼon tiʼ junpʼéel múuchʼulil utiaʼal k-bin tiʼ uláakʼeʼ k-xíimbaltik kex diez leguas (40 kilómetros) sáamsamal yóoʼ witsoʼob, áalkab jaʼob yéetel ich tsʼop luukʼ. Yaan kʼiineʼ chéen jáal bej k-wenel, kex u suukaʼanileʼ k-ilik k-kʼuchul tiʼ junpʼéel kaaj utiaʼal k-kaxtik tuʼux k-pʼáatal. Yaan kʼiineʼ t-kʼáataj tiʼ máaxoʼob mix k-kʼaj óol wa jeʼel u páajtal k-máansik le áakʼab tu yotocheʼ. Ken k-kaxt tuʼux k-pʼáataleʼ, k-beetik baʼax k-jaante. Olyeʼ ku kʼáatik u majáant junpʼéel kuum utiaʼal u bin chʼaʼ jaʼ teʼ áalkab jaʼoʼ, teneʼ kin kaxtik junpʼéel báat utiaʼal in chʼakik u siʼil k-chaakal. Tuláakal lelaʼ yaʼab tiempo ku bisik. Yaan kʼiineʼ k-manik juntúul x-kaax, k-kíimsik, k-pʼéepʼik yéetel k-pʼoʼik.

Ken tsʼoʼokok k-jaanleʼ k-bin chʼaʼ jaʼ utiaʼal k-ichkíil, ken tsʼoʼokkeʼ k-chital, maases teʼ kʼóobenoʼ. Wa ku kʼáaxal cháakeʼ, k-naktal teʼ pakʼ utiaʼal k-weenloʼ, beyoʼ maʼatech k-chʼuʼulul.

Baʼaleʼ mantatsʼ t-ilaj k-kʼaʼaytaj tiʼ le máaxoʼob kʼamkoʼon tu yotochoʼoboʼ. Ken kʼuchkoʼon teʼ múuchʼulil tuʼux k-binoʼ, le sukuʼunoʼoboʼ ku kʼamkoʼon yéetel kiʼimak óolal yéetel ku yeʼeskoʼob u yutsiloʼob toʼon. Ken k-il bix kiʼimakil u yóoloʼobeʼ, ku tuʼubultoʼon le talamiloʼob t-ilaj teʼ bejoʼ.

Wa k-pʼáatal tu yotoch le sukuʼunoʼoboʼ uts t-tʼaan k-áantkoʼob tiʼ u meeyjil u yotochoʼob. Beyoʼ ku yantal tiempo u jóokʼloʼob kʼaʼaytaj t-éetel. Mix juntéen t-páaʼtaj ka tsʼaʼabaktoʼon yaʼab baʼaloʼob mix koʼokoj janal maʼ tu páajtal u manik le sukuʼunoʼob invitartikoʼonoʼ.

T-XÍIMBALTAJ LE GRUPOʼOB NÁACHTAKOʼOBOʼ

Jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-xíimbaltik le grupoʼob náachtakoʼoboʼ. Le sukuʼunoʼoboʼ jach ku páaʼtkoʼon utiaʼal k-múuchʼ meyaj tu yéeteloʼob, mix u tiempoil k-jeʼelel ku yantal (Mar. 6:31). Tiʼ junpʼéel grupoeʼ, juntúul sukuʼun yéetel u yataneʼ tu invitartoʼob ka taalak tu yotochoʼob le 40 máakoʼob ku xookoʼob tu yéeteloʼoboʼ. Ka tu yaʼaloʼobtoʼon ka k-láakʼintoʼob u tsʼáaʼob le xookoʼoboʼ. Oly yéetel le kiikoʼ tu tsʼáajoʼob xook tiʼ veinte u túulaliʼ bey xan teen yéetel le sukuʼunoʼ t-tsʼáaj veinteiʼ. Ken tsʼoʼokok k-xook yéetel juntúuleʼ k-tsʼáaik xook tiʼ uláakʼ. Chéen k-jáan jeʼelel utiaʼal k-beetik le muchʼtáambaloʼ, ku tsʼoʼoleʼ ku seguer k-tsʼáaik le xookoʼoboʼ. Tsʼoʼok u yáakʼabtal ka tsʼoʼokoʼon.

Ka binoʼon xíimbalt uláakʼ junpʼéel grupo náach yanileʼ, binoʼon yéetel tuláakal le j-kʼaʼaytajoʼob tiʼ  junpʼéel chan kaajoʼ. Jóokʼoʼon kex láas ocho jaʼatskab. Ken xiʼikoʼoneʼ chéen yéetel junpʼéel asben nookʼ, tumen ich kʼáax k-máan. Baʼaleʼ ka kʼuchoʼon chúumuk kʼiineʼ, t-kʼexaj k-nookʼ ka jóokʼoʼon kʼaʼaytaj joonaj joonajil. Tumen jach junpʼíit máakoʼob kajaʼan yéetel yaʼab binikoʼoneʼ chéen media hora ka tsʼoʼoki. Ka binoʼon tuláakʼ chan kaaj, ka tsʼoʼok k-kʼaʼaytajeʼ ka joʼopʼ k-suut. U jaajileʼ ka káajeʼ leloʼ tu chan beetaj u lúubul k-óol, tumen jach náach u xíimbalil tsʼoʼoleʼ chéen junpʼéel hora k-kʼaʼaytajiʼ. Baʼaleʼ t-ileʼ le sukuʼunoʼoboʼ kiʼimak u yóoloʼob ikil u binoʼobiʼ.

Tu kaajil Taviranamboeʼ yaan junpʼéel chan grupo óoliʼ tu punta le witsoʼ. Le sukuʼunoʼob tuʼux kʼuchoʼonoʼ chéen junpʼéel u cuartoil u yotochoʼob. Tu tséeleʼ tiaʼan junpʼéel chan naj tuʼux ku muchʼkubaʼobiʼ. Chéen ka t-uʼuyaj u yaawtik le sukuʼunoʼ: «¡Sukuʼuneʼex!». Ka núukaʼab tu punta uláakʼ junpʼéel wits: «¡Éey!». Le sukuʼunoʼ tu yaʼalaj: «¡Tsʼoʼok u kʼuchul le superintendente tiʼ circuitooʼ!». Ka kaʼa núukaʼabi: «¡Maʼalob!». Lelaʼ bey úuchik u bin u yaʼalikoʼob tiʼ le máaxoʼob kajaʼanoʼob maas náachoʼ, maʼ sáam tiʼ leloʼ káaj u kʼuchloʼob. Ka káaj le muchʼtáambaloʼ tsʼoʼok u kʼuchul kex cien máakoʼobiʼ.

LE BAʼALOʼOB JATSʼUTSTAK YÉETEL TALAMTAK T-ILOʼ

Tu jaʼabil 1996, túuxtaʼaboʼon tiʼ junpʼéel circuito maas naatsʼ tiʼ u kaajil Antananarivo, yaan tu chúumuk le islaoʼ. Teʼeloʼ jejeláas baʼaloʼob xan t-aktáantiʼ. Jeʼex juntéenjeakeʼ t-tukultaj k-bin k-xíimbalt junpʼéel grupo tu kaajil Beankàna (Besakay), kex 60 leguas (240 kilómetros) yanil tiʼ u kaajil Antananarivo, baʼaleʼ óoliʼ minaʼan tiʼ baʼax u bin máakiʼ. T-ojéeltaj yaan junpʼéel camión maʼ jach nojoch kun bin teʼ kaajoʼ, ka tʼaanajoʼon yéetel le choferoʼ ka naʼakoʼoniʼ. Yaan kex treinta uláakʼ u túulal máakoʼobiʼ, yaan yóokʼol le camionoʼ yéetel yaneʼ chʼuyukbaloʼob paachil.

Le camionoʼ jeʼex suukileʼ kʼaschaj teʼ bejoʼ. Kʼaʼabéetchaj k-xíimbal yaʼab horaʼob, tak ka chukpachtaʼaboʼon tumen junpʼéel camión maas nojoch. Kex chuup yéetel máakoʼob bey xan yéetel uláakʼ baʼaloʼobeʼ, jeʼel u chʼaʼon. Ka naʼakoʼon, kex waʼatalil ka xiʼikoʼon. Le ka kʼuchoʼon tu jáal junpʼéel áalkab jaʼeʼ, táan u yutskíintaʼal u puenteil, le oʼolal éemoʼon utiaʼal u seguer k-bin xíimbalil. Tak ka kʼuchoʼon tiʼ junpʼéel chan kaaj tuʼux yaan u jaats precursor especialoʼob. Kex maʼ letiʼob ku tocar k-xíimbaltkoʼobeʼ, pʼáatoʼon kʼaʼaytaj tu yéeteloʼob  utiaʼal k-páaʼtik u yutskíintaʼal le puenteoʼ yéetel ka taalak uláakʼ camión utiaʼal u seguer k-bin.

Ka máan uláakʼ junpʼéel camión tuláakʼ semanaeʼ seguernaj k-bin. Le bejoʼ chuup yéetel jooloʼob yaʼab u jaʼil yaan, le oʼolal yaʼab u téenel éemoʼon utiaʼal k-túulchʼintik le camión kex ku kʼuchul t-píix le jaʼoʼ. Yaʼab u téenel jakchajoʼon yéetel lúuboʼon. Táan u sáastal ka kʼuchoʼon tiʼ junpʼéel chan kaaj, ka éemoʼoniʼ. Utiaʼal túun k-kʼuchul teʼ tuʼux k-binoʼ, t-pʼataj le noj bejoʼ ka seguernaj k-bin xíimbalil tuʼux pakʼaʼan arroz, kex u jaʼileʼ ku náakal tak t-nakʼ.

Tumen yáax k-bin teʼeloʼ, kʼaʼaytajnajoʼon tiʼ jujuntúul tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼoboʼ yéetel t-kʼáatajtiʼob tuʼux kajaʼan le sukuʼunoʼoboʼ. ¡Ka t-ileʼ letiʼob bakáan!

T-ÁANTAJ U MAASIL U MAAS MEYAJTOʼOB DIOS

Ichil tuláakal le jaʼaboʼoboʼ tsʼoʼok u taasiktoʼon yaʼabkach kiʼimak óolal k-áantik u maasil u maas meyajtoʼob Dios. Tiʼ junpʼéel múuchʼulileʼ t-aʼalaj tiʼ le nueve precursor regularoʼob yanoʼ: cada juntúuleʼ unaj u yilik u yáantik juntúul j-kʼaʼaytaj u beet u precursoril. Ka suunajoʼon seis meses tiʼ leloʼ, yaan veintidós u túulal precursoroʼobiʼ. Kaʼatúul precursoraʼobeʼ tu yáantoʼob u taataʼob utiaʼal u beetik u precursoriloʼob, letiʼobeʼ ancianoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Le kaʼatúul ancianoʼobaʼ tu líiʼsoʼob u yóol uláakʼ juntúul anciano utiaʼal ka u beet xan u precursoril. Maʼ úuch tiʼ leloʼ, le u tsʼook juntúulaʼ tsʼaʼab u beet u precursor especialil, yéetel ka máan kʼiineʼ tu beetaj u superintendente tiʼ circuitoil yéetel u yatan. ¿Kux túun le uláakʼ kaʼatúul ancianoʼoboʼ? Juntúuleʼ táan u beetik u superintendente tiʼ circuitoil yéetel uláakʼ juntúuleʼ tiʼ ku meyaj utiaʼal u líiʼsaʼal u Najiloʼob Reinoeʼ.

Mix junpʼéel kʼiin ku máan wa maʼ k-tsʼáaik nib óolal tiʼ Jéeoba, tumen wa maʼ u yáantkoʼoneʼ mix baʼal jeʼel u páajtal k-beetkeʼ. Kex yaan kʼiin kaʼanaʼanoʼon wa kʼojaʼanoʼoneʼ, ku kiʼimaktal k-óol ken tuukulnakoʼon tiʼ le meyajoʼob tsʼoʼok k-beetkoʼ. Jach chíikaʼan u yilaʼal Jéeoba beetik u bin utsil tiʼ le meyajoʼ, baʼaleʼ jach ku kiʼimaktal k-óol k-beetik kex junpʼíitiʼ, bejlaʼeʼ táan k-meyaj bey precursor especialeʼ. Bey túunoʼ t-kaneʼ, utiaʼal u yantaltoʼon kiʼimak óolal mantatsʼeʼ kʼaʼabéet k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba, le Máax tsʼáaiktoʼon páajtaliloʼ.

[Uláakʼ baʼax ku tsoʼolol teʼ táan juʼun 6]

T-kaneʼ, utiaʼal u yantaltoʼon kiʼimak óolal mantatsʼeʼ kʼaʼabéet k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba

[Mapa yéetel fotoʼob yaan teʼ táan juʼun 4]

Madagascar, ku yaʼalaʼal xan tiʼ Gran Isla Roja yoʼolal u color u luʼumil, letiʼ u kanpʼéel isla maas nojoch way Luʼumeʼ yéetel yaʼab tiʼ le baʼalcheʼob yanoʼoboʼ minaʼan tuláakʼ tuʼux

[Foto yaan teʼ táan juʼun 5]

Le baʼaloʼob jatsʼutstak yéetel talamtak t-iloʼ

[Fotoʼob yaan teʼ táan juʼun 5]

Jach uts t-ich k-tsʼáaik xook yéetel le Bibliaoʼ