Zeova i “sa Enn ki revel bann sekre”
Zeova i “sa Enn ki revel bann sekre”
“Zot Bondye i vreman Bondye bann bondye, Senyer bann lerwa e sa Enn ki revel bann sekre.”—DAN. 2:47.
KI OU POU REPONN?
Ki bann detay konsernan lavenir ki Zeova in revele avek nou?
Ki sa sis premye latet sa bebet i reprezante?
Ki mannyer sa bebet i relye avek sa gran stati ki Neboukadnetsar ti vwar dan son rev?
1, 2. Ki Zeova in revel avek nou e akoz i’n fer sa?
KI BANN gouvernman ki pou pli dominan kan Rwayonm Bondye pou detrir tou dominasyon imen? Nou nou konn larepons, Zeova sa Enn ki revel bann sekre in dir nou. I fer nou konnen lekel sa bann gouvernman atraver sa ki profet Danyel ek zapot Zan ti ekrir.
2 Zeova ti fer sa bann zonm vwar en seri vizyon ki ti annan plizyer bebet ki ti aparet enn apre lot. I ti osi eksplik Danyel sinifikasyon sa gran stati an metal ki Lerwa Neboukadnetsar ti vwar dan en vizyon. Zeova in prezerv sa bann lenformasyon dan Labib pour nou prop dibyen. (Rom. 15:4) I’n fer sa pour ki nou lespwar i vin pli for dan son promes ki son Rwayonm pou detrir tou gouvernman imen tre byento.—Dan. 2:44.
3. Ki nou bezwen konpran avan ki nou konpran bann profesi dan Labib e akoz?
3 Letan nou egzamin sa ki Danyel ek Zan ti ekrir, nou pa zis ganny lenformasyon lo wit lerwa oubyen gouvernman imen, me osi dan ki lord zot ti pou aparet. Me pour nou kapab byen konpran sa bann profesi, nou bezwen konpran sa premye profesi ki dan Labib. Akoz? Parski Labib antye enkli tou bann profesi ki ladan i konekte avek sa premye profesi.
SA BEBET EK DESANDANS SA SERPAN
4. Lekel desandans sa madanm e ki i pou fer?
4 Zis apre sa rebelyon Edenn, Zeova ti promet ki en “madanm” ti pou annan en “desandans.” * (Lir Zenez 3:15. *) Sa desandans ti pou kraz latet sa serpan setadir Satan. Pli tar, Zeova ti revele ki sa desandans ti pou vin atraver Abraam. I ti pou sorti dan nasyon Izrael dan tribi Zida e i ti pou en desandans Lerwa David. (Zen. 22:15-18; 49:10; Ps. 89:3, 4; Lik 1:30-33) Parti prensipal sa desandans i Kris Zezi. (Gal. 3:16) Dezyenm parti sa desandans i bann Kretyen swazir dan kongregasyon. (Gal. 3:26-29) Zezi ek sa bann Kretyen swazir i zwenn ansanm e form Rwayonm Bondye, sa mwayen ki Zeova pou servi pour kraz Satan.—Lik 12:32; Rom. 16:20.
5, 6. (a) Konbyen pouvwar pwisan Danyel ek Zan i dekrir? (b) Ki bann latet sa bebet dan liv Revelasyon i reprezante?
5 Sa premye profesi ki ti ganny anonse an Edenn ti osi dir ki Satan ti pou annan en “desandans.” Son desandans ti pou ay desandans sa madanm. Lekel ki form parti desandans sa serpan? Tou bann ki ay Bondye e ki opoz son pep parey Satan i fer. Tou dilon listwar, Satan in organiz son desandans dan bann diferan form gouvernman oubyen rwayonm. (Lik 4:5, 6) Me zis en ptigin sa bann rwayonm imen ki’n annan en lenpak direk lo pep Bondye, ki swa nasyon Izrael oubyen kongregasyon bann Kretyen swazir. Akoz sa lenformasyon i enportan? Akoz i eksplike akoz bann vizyon Danyel ek Zan i dekrir zis wit pouvwar mondyal.
6 Ver lafen premye syek N.L., Zezi ti fer zapot Zan vwar plizyer vizyon enpresyonan. (Rev. 1:1) Dan enn sa bann vizyon, Zan ti vwar Dyab ki ganny reprezante par en dragon pe debout lo bor en gran lanmer. (Lir Revelasyon 12:18–13:2.) Zan ti osi vwar en bebet drol ki ti sorti dan sa lanmer e Dyab ti donn li en gran pouvwar. Pli tar, Zan ti vwar en bebet rouz ki ti annan set latet ki ti zimaz sa bebet ki ganny mansyonnen dan Revelasyon 13:1. Lanz ti eksplik Zan ki sa set latet sa bebet i reprezant “set lerwa” oubyen gouvernman. (Rev. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Pandan sa peryod letan ki Zan ti pe ekrir liv Revelasyon, senk sa bann gouvernman ti’n sorti o pouvwar, enn ti pe dirize e lot “pa [ti] ankor vini.” Lekel zot sa bann rwayonm oubyen pouvwar mondyal? Annou egzamin sak latet sa bebet ki ganny dekrir dan Revelasyon. Nou pou osi vwar bann lenformasyon detaye ki Danyel ti ekrir lo sa bann rwayonm detrwa syek avan ki zot ti vin an egzistans.
LEZIP EK LASIRI, SA DE PREMYE LATET
7. Ki sa premye latet i reprezante e akoz?
7 Premye latet sa bebet i reprezant Lezip. Akoz? Be akoz Lezip ti sa premye pouvwar mondyal ki ti annan laenn pour pep Bondye. Bann desandans Abraam ti al reste Lezip e bann Ezipsyen ti abiz zot lefet ki zot ti’n vin en gran pep. Satan ti esey ekstermin pep Bondye avan ki desandans sa madanm ti pou arive. Dan ki fason? Par motiv Faraon pour touy tou pti garson Izraelit. Zeova pa ti les sa arive, i ti liber son pep dan lesklavaz Lezip. (Egz. 1:15-20; 14:13) Pli tar, i ti donn zot Later Promiz.
8. Ki sa dezyenm latet i reprezante e ki i ti esey fer?
8 Dezyenm latet sa bebet i reprezant Lasiri. Sa rwayonm pwisan ti osi esey detrir pep Bondye. I vre ki Zeova ti servi Lasiri pour pini sa dis tribi dan rwayonm nor akoz zot ti pe komet idolatri e rebel kont li. Me, Lasiri ti atak Zerizalenm pli tar. I posib ki Satan ti esey fer sa akoz i ti anvi detrir sa fanmir rwayal ki Zezi ti pou sorti ladan. Sa pa ti dan plan Zeova. Par en mirak, i ti delivre son pep ki ti reste fidel e detrir sa bann Asiryen.—2 Rwa. 19:32-35; Iza. 10:5, 6, 12-15.
BABILON, SA TRWAZYENM LATET
9, 10. (a) Ki Zeova ti les bann Babilonnyen fer? (b) Pour ki profesi i ganny akonplir, ki ti devret arive?
9 Trwazyenm latet sa bebet ki Zan ti vwar i reprezant sa rwayonm ki son kapital ti apel Babilonn. Zeova ti les bann Babilonnyen ranvers Zerizalenm e anmenn son pep an egzil. Me Zeova ti averti bann Izraelit avan ki i ti les zot pas dan sa sityasyon imilyan. (2 Rwa. 20:16-18) I ti predir ki i ti pou nepli annan okenn lerwa ki ti pou asiz lo “tronn Zeova” Zerizalenm. (1 Kron. 29:23) Par kont, Zeova ti osi promet ki en desandans Lerwa David, enn ki ti pou annan “drwa legal,” ti pou repran pozisyon konman Lerwa.—Ezek. 21:25-27.
10 En lot profesi i montre ki bann Zwif ti pou ankor pe ador Zeova kot tanp Zerizalenm kan Mesi oubyen sa Enn ki ti’n ganny swazir ti pou arive. (Dan. 9:24-27) En profesi ki ti ganny ekrir avan bann Izraelit ti ganny anmennen an egzil Babilonn i dir ki Mesi ti pou ne an Betleenm. (Mik. 5:2) Pour sa bann profesi ganny akonplir, bann Zwif ti pou bezwen ganny libere e rekonstri tanp dan zot pei natal. Me, bann Babilonnyen pa ti abitye liber bann prizonnyen. Ki mannyer pep Bondye ti pou retourn dan zot pei? Zeova ti revel larepons atraver son bann profet.—Amos 3:7.
11. Ki diferan fason Lanpir Babilonnyen i ganny reprezante? (Vwar not anba lo paz 12.)
11 Profet Danyel ti parmi bann ki ti ganny anmennen an egzil Babilonn. (Dan. 1:1-6) Zeova ti servi li pour revele ki bann rwayonm ki ti pou vin pouvwar mondyal apre Babilonn. Zeova ti revel sa bann sekre par servi plizyer senbol. Par egzanp, i ti fer Neboukadnetsar, Lerwa Babilonnyen rev en gran stati ki ti an diferan metal. (Lir Danyel 2:1, 19, 31-38. *) Atraver Danyel, Zeova ti revele ki latet annor sa stati ti reprezant Lanpir Babilonnyen. * Pwatrin ek lebra annarzan i reprezant sa lot pouvwar mondyal ki ti pou vin apre Babilonn. Ki rwayonm ki ti pou vin sa lot pouvwar mondyal e ki mannyer i ti pou tret pep Bondye?
MED EK PERS, SA KATRIYENM LATET
12, 13. (a) Ki Zeova ti revele konsernan defet Babilonn? (b) Akoz Lanpir Med ek Pers i reprezant byen katriyenm latet sa bebet?
12 Zeova ti revel bann detay lo sa pouvwar mondyal ki ti pou pran plas Babilonn atraver profet Izai plis ki en syek avan letan Danyel. Zeova ti donn detay lo lafason ki Babilonn ti pou ganny defet ek non sef sa larme ki ti pou defet li. I ti apel Siris e i ti sorti Pers. (Iza. 44:28–45:2) Danyel ti ganny de lezot vizyon konsernan Pouvwar Mondyal Med ek Pers. Dan enn sa bann vizyon, sa lanpir ti ganny reprezante par en lours. Sa lours ti ganny demande pour “manz bokou laser.” (Dan. 7:5) Dan en lot vizyon ki Danyel ti gannyen, sa lanpir ti ganny reprezante par en mal mouton ki ti annan de korn.—Dan. 8:3, 20.
13 Zeova ti servi Lanpir Med ek Pers pour akonplir profesi par tir Babilonn o pouvwar e fer bann Izraelit retourn dan zot pei. (2 Kron. 36:22, 23) Par kont, plizyer lannen pli tar sa menm lanpir ti esey fer disparet pep Bondye. Liv Ester i rakont en konplo ki premye minis Pers, Amann ti fer kont bann Izraelit. Amann ti fer laranzman pour ki tou bann Zwif dan sa gran Lanpir Pers i ganny met amor e i ti menm donn en dat kan sa zenosid ti pou arive. Ankor enn fwa Zeova ti entervenir e protez son pep kont laenn desandans Satan. (Ester 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) I pour sa rezon ki Lanpir Med ek Pers i reprezant byen katriyenm latet sa bebet ki ganny dekrir dan liv Revelasyon.
LAGRES, SA SENKYENM LATET
14, 15. Ki bann detay ki Zeova i revele lo ansyen Lanpir Grek?
14 Senkyenm latet sa bebet ki dan liv Revelasyon i reprezant Lagres. Parey Danyel ti revele pli boner kan i ti pe enterpret rev Neboukadnetsar, sa pouvwar i ganny reprezante par vant ek kwis an kwiv sa stati. Danyel ti osi ganny de lezot vizyon ki donn bann detay enportan konsernan karakteristik sa lanpir ek son dirizan pli enportan.
15 Dan enn sa de vizyon, Danyel ti vwar Lagres ganny reprezante par en leopar ki ti annan kat lezel ki endike ki Lagres ti pou ganny laviktwar vitman. (Dan. 7:6) Dan sa lot vizyon, Danyel i dekrir lafason ki en bouk ki ti annan en gran korn ti touy sa mal mouton ki ti annan de korn, setadir Med ek Pers. Zeova ti dir Danyel ki sa bouk ti reprezant Lagres e ki sa korn i reprezant enn son lerwa. Resi Danyel i dir ki sa gran korn ti pou kase e ki i ti pou ganny ranplase par kat pti korn. Menm si sa profesi ti ganny ekrir plizyer santenn lannen avan ki Lagres ti vin pouvwar mondyal, sak pti detay sa profesi ti vin vre. I ti Aleksann Legran, lerwa pli pwisan dan listwar Lagres ki ti defet Lanpir Med ek Pers. Zis en pti pe letan apre sa korn ti kase. Lerwa Aleksann ti mor byen zenn a laz 32 an e kan i ti annan plis pouvwar. Apre sa, son rwayonm ti ganny divize avek kat son bann zeneral.—Lir Danyel 8:20-22. *
16. Ki Antyokis 4 ti fer?
16 Apre defet Lanpir Pers, pep Bondye ti vin anba dominasyon Lanpir Grek. A sa moman, bann Zwif ti’n fini retourn dan Later Promiz e tanp ti’n fini ganny rekonstri Zerizalenm. Zot ti ankor pep swazir Bondye e tanp ti touzour sa landrwa kot vre ladorasyon ti ganny fer. Me pandan dezyenm syek A.N.L., senkyenm latet sa bebet setadir Lagres ti atak pep Bondye. Antyokis 4, enn parmi sa bann zeneral ki ti erit lanpir Aleksann ti met en lotel pour ador bann fo bondye dan lakour tanp Zerizalenm e i ti pas en lalwa ki tou sa ki ti pratik larelizyon Zwif ti pou ganny kondannen amor. Pa sa i en aksyon ki vreman demontre laenn de lapar sa parti desandans Satan! Pa tro bokou letan apre, Lagres ti ganny retire konman pouvwar mondyal. Me ki rwayonm ki ti pou vin sa lot pouvwar mondyal e reprezant sizyenm latet sa bebet?
RONM, SIZYENM LATET, I “FER PER E TERIB”
17. Ki rol sa sizyenm latet ti zwe dan lakonplisman Zenez 3:15?
17 Ronm ti sa pouvwar ki ti pli dominan kan Zan ti ganny sa vizyon lo sa bebet. (Rev. 17:10) Sa sizyenm latet ti zwe en gran rol dan lakonplisman sa profesi ki ganny rikorde dan Zenez 3:15. Satan ti servi zofisye Romen pour bles desandans sa madanm par “kraz son talon,” me son domaz ti pou tanporer. Dan ki fason? Zot ti ziz Zezi lo en fo sarz ki i ti pe revolte kont gouvernman e zot ti touy li. (Mat. 27:26) Me blesir Zezi ti geri vitman akoz Zeova ti resisit li.
18. (a) Lekel sa nouvo nasyon ki Zeova ti swazir e akoz? (b) Ki mannyer desandans sa serpan ti kontinyen demontre laenn anver desandans sa madanm?
18 Bann sef relizye dan Izrael ti fer en konplo avek Ronm pour touy Zezi e laplipar bann Izraelit osi ti dakor avek sa. I pour sa rezon alor ki Zeova ti abandonn Izrael konman son pep. (Mat. 23:38; Akt 2:22, 23) I ti swazir en nouvo nasyon, “Izrael Bondye.” (Gal. 3:26-29; 6:16, NW) Sa nasyon ti kongregasyon bann Kretyen swazir ki ti annan bann Zwif ek non Zwif. (Efe. 2:11-18) Apre lanmor Zezi ek son rezireksyon, desandans sa serpan ti kontinyen demontre laenn anver desandans sa madanm. Ronm ti esey fer disparet kongregasyon bann Kretyen, dezyenm parti desandans sa madanm, dan plizyer lokazyon. *
19. (a) Ki mannyer Danyel i dekrir sa sizyenm pouvwar mondyal? (b) Ki nou pou egzaminen dan en lot lartik?
19 Dan sa rev ki Danyel ti enterprete pour Neboukadnetsar, Ronm ti reprezant lazanm an fer. (Dan. 2:33) Danyel ti osi ganny en lot vizyon ki pa ti zis montre ki sa ti Lanpir Romen me i ti montre lekel sa lot pouvwar mondyal ki ti pou sorti dan sa Lanpir. (Lir Danyel 7:7, 8. *) Pour plizyer syek lennmi bann Romen ti vwar Ronm konman en pouvwar ki ti “fer per e terib e avek en pwisans ekstraordiner.” Par kont, sa profesi ti predir ki “dis korn” ti pou sorti dan sa lanpir e ki enn parmi ti pou vin pli for ki lezot. Ki sa dis korn e ki sa pti korn i reprezante? Dan ki fason sa pti korn i koresponn avek sa gran stati ki Neboukadnetsar ti vwar? Nou pou egzamin larepons sa de kestyon dan sa lartik lo paz 16.
[Not anba lo paz]
^ par. 4 Sa madanm i reprezant lorganizasyon Zeova konpoze par son bann serviter ki dan lesyel. Labib i dekrir sa lorganizasyon konman madanm Zeova.—Iza. 54:1; Gal. 4:26; Rev. 12:1, 2.
^ par. 4 Zenez 3:15: “Mon pou met en laenn ant ou ek sa madanm, ant ou desandans ek son desandans. I pou kraz ou latet e ou pou kraz son talon.”
^ par. 11 Danyel 2:1, 19, 31-38: “1 Dan dezyenm lannen renny Neboukadnetsar, Neboukadnetsar ti rev bann rev e son latet ti konmans fatige e i pa ti kapab dormi.” “19 Apre sa, dan en vizyon pandan lannwit sa sekre ti ganny revele avek Danyel. An konsekans Danyel li menm ti beni Bondye lesyel.” “31 O lerwa ou ti pe obzerve e gete! en gran stati. Sa stati ki ti gran e ki ti briye dan en fason ekstraordiner, ti pe debout devan ou e son laparans ti fer per. 32 Konsernan sa stati, son latet ti ganny fer avek bon lor, son pwatrin avek son lebra ti annarzan, son vant ek son kwis ti an kwiv, 33 son lazanm ti an fer, son lipye en parti an fer ek en parti an larzil. 34 Ou ti kontinyen gete ziska en ros ti detase non pa par lanmen zonm e i ti tap sa stati lo son lipye fer ek larzil e kraz zot. 35 A sa moman fer, larzil, kwiv, larzan ek lor tou ti ganny kraze e i ti vin parey lapay ki ti disparet dan divan e i pa ti reste okenn tras. Kant a sa ros ki ti tap sa stati, i ti vin en gran montanny e i ti ranpli later antye. 36 ‘Sa i sa rev ek son lenterpretasyon ki nou pou dir lerwa. 37 O lerwa, lerwa bann lerwa, ou ki Bondye lesyel in donn rwayonm, pwisans, lafors ek dinyite. 38 I’n donn ou lotorite lo bann zannimo lakanpanny, bann zannimo ki anvole dan lesyel dan nenport ki landrwa ki bann garson zonm i reste e i’n fer ou sef lo zot tou, ou menm ou ki sa latet annor.’”
^ par. 11 Babilonn i ganny reprezante par latet sa stati ki ganny rikorde dan liv Danyel e par trwazyenm latet sa bebet ki ganny dekrir dan liv Revelasyon. Vwar sa latab lo paz 14-15.
^ par. 15 Danyel 8:20-22: “20 Sa mal mouton ki ou ti vwar ki ti annan de korn [i reprezant] lerwa Med ek Pers. 21 Sa bouk ki annan en ta pwal [i reprezant] lerwa Lagres. Kant a sa gran korn ki ti ant son de lizye i [reprezant] sa premye lerwa. 22 Sa enn ti kase pour ki apre ti annan kat ki ti finalman pran son plas, zot kat rwayonm sorti dan [son] nasyon ki pou debout, me pa avek pouvwar ki i ti annan.”
^ par. 18 Menm si Ronm ti detrir Zerizalenm an 70 N.L., sa pa ti form parti lakonplisman sa profesi dan Zenez 3:15. A sa moman, Bondye ti nepli konsider nasyon Izrael konman son pep swazir.
^ par. 19 Danyel 7:7, 8: “7 Apre sa mon ti kontinyen gete dan bann vizyon lannwit e gete laba! en katriyenm bebet, enn ki fer per e terib e avek en pwisans ekstraordiner. Son ledan ti an fer, zot ti gro. I ti pe devore e kraze e sa ki ti reste i ti pe pile avek son lapat. I ti diferan konpare avek tou sa bann [lezot] bebet ki ti avan li e i ti annan dis korn. 8 Mon ti kontinyen egzamin sa bann korn e gete! en lot korn, enn ptipti, i ti sorti parmi zot e i ti annan trwa parmi sa bann premye korn ki ti ganny kase devan li. Gete! i ti annan lizye parey lizye en zonm dan sa korn e i ti annan en labous ki ti pe koz bann keksoz grandyoz.”
[Kestyon]
