Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Iehova La “Ate Amamane La Ite Ewekë Ka Sihngöd”

Iehova La “Ate Amamane La Ite Ewekë Ka Sihngöd”

30 JULAI KOI 5 OGAS

NYIMA: 114, 117

Iehova La “Ate Amamane La Ite Ewekë Ka Sihngöd”

“Nyipici haze ne la nöjei haze la haze i nyipunie, nge joxu ne la nöjei joxu, nge ate amamane la ite ewekë ka sihngöd.”—DAN. 2:47.

NEMENE LA AQANE TRO NYIPUNIETI A SA?

Nemene la itre xa ithuemacany hnei Iehova hna hamëne ekö göne la itre hna perofetane hë?

Drei musi lo hna nyi hatrene hnene lo lai ala sikisi lao he ne lo öni ka ses?

Nemene la ewekë ka cas hna isa nyi hatrene hnene la öni ka ses memine la hnasaatr hna meköle goeëne hnei Nebukaneza?

1, 2. Nemene la itre ewekë hnei Iehova hna amamane koi së, nge pine nemene matre kuca jë Nyidrëti lai ewekë cili?

 ATRE hë së la pengöne lo itre ka troa musi pe qëmekene tro la Baselaia i Akötresie a lepe apatrene la musi ne la atr. Easa atre, ke, hnene la “ate amamane la ite ewekë ka sihngöd,” ene Iehova Akötresie. Hnei Nyidrëti hna nyi jëne la itre hna cinyihane hnei Daniela perofeta me Ioane aposetolo, matre tro sa atre la pengöne la itretre musi cili.

2 Hnei Iehova hna amamane kowe la lue atr cili la itre öni. Hnei Nyidrëti mina fe hna qaja koi Daniela la aliene ketre ewekë hna meköle goeën, ene la ketre hnasaatr atraqatr. Itre ewekë lai hnei Iehova hna iupe troa cinyihane ngöne la Tusi Hmitrötr matre nyine loi koi së. (Rom. 15:4) Hnei Iehova hna kuca la ewekë cili matre troa acatrene la mejiune së, matre tro pala hi sa lapa mekune ka hape, easenyi hnyawa ha matre lepe apatrene jë hnene la Baselaia i Nyidrë la itre musi ne la atr.—Dan. 2:44.

3. Nemene la nyine tro sa pane atrepengön, matre atreine jë së trotrohnine la itre xa hna perofetan, nge pine nemen?

3 Kola qeje pengöne hnene la tusi Daniela me Ioane la eitre lao mus, memine fe la hneijine kola cile hnene la itre musi cili. Ngo tro sa atreine trotrohnine la itre hna perofetane hnei nyidro, e atrepengöne hi së lo hna perofetane hnapane hnei Tusi Hmitrötr. Pine nemen? Pine laka celë hi hna perofetane lai hna ithanatane hnene la Tusi Hmitrötr asë. Kösë ka hape, itre xa hna perofetane pë hë a hamë itre ithuemacany, ngo casi hi la mekune ka tru hna ithanatan.

PENGÖNE LA MATRA I UN MEMINE LO ÖNI KA SES

4. Drei la matra ne lo fö, nge nemene la hna troa kuca hnene lai matrane cili?

4 Thupene jë hi lo icilekeu e Edena, hnei Iehova hna thingehnaeane ka hape, tro ha hetre “matra” ne lo “fö.” a (E jë la Genese 3:15.) Tro la matrane cili a athe la he i Satana. Nge hnei Iehova mina hna qaja e thupene ka hape, tro ha hnahone la matrane hnene la ketre matra i Davita joxu, nge atre Iudra hi, lo lapa ka xulu qaa ngöne la nöje Isaraela, me Aberahama hi xötrapane i angatr. (Gen. 22:15-18; 49:10; Sal. 89:3, 4; Luka 1:30-33) Ame la ka nyi atrene la götrane ka sisitria ne la matran, tre, Iesu Keriso hi. (Gal. 3:16) Nge ame la itre xa ka troa nyi atrene fe lai matran, tre, kolo hi lo itre hna iëne qaa ngöne la ekalesia i Keresiano. (Gal. 3:26-29) Tro angatr asë hi, ene Iesu memine la itre hna iën, a cengöne musi ngöne la Baselaia i Akötresie, nge tro Akötresieti a nyi jëne la Baselaia cili matre troa lepe apatrenyi Satana.—Luka 12:32; Rom. 16:20.

5, 6. (a) Ijetre lao musi ka tru hnei Ioane me Daniela hna ithanatan? (b) Nemene la hna nyi hatrene hnene la itre he hna qaja ngöne la tusi Hna Amamane?

5 Hna qaja hnene lo hna perofetane e Edena, ka hape, tro mina fe a hetre “matra” i Satana, nge tro ej a ithupëjia memine la matra ne la fö. Ngo drei jë la matra i un? Ene asë hi la itre ka kötre koi Satana, itre ka methinë Akötresie me icilekeu memine la nöje i Nyidrë. Kola mama ngöne la aqane trongene la mele ne la atr, laka hnei Satana pala hi hna xome la itre ka lö hnine la politik me mus, matre troa nyi matra i angeic. (Luka 4:5, 6) Ngo maine tro sa mekune la itre hna melëne hnene la nöje i Akötresie, qaane ju hi lo hneijine i angetre Isaraela uti hë la ekalesia i Keresiano, tha itre musi asë kö la ka kuci ketre ewekë kowe la nöje i Akötresie. Ketre mekune lai nyine tro sa wange atrune hnyawa, matre atre jë së la kepine la Daniela me Ioane a ithanatane hi la ala eitr lao mus.

6 Ame ekö ngöne lo hneijine i itre pane Keresiano, nge thupene hë lo kola amele Iesu hmaca, hetre itre ewekë hnei Iesu hna amamane koi Ioane aposetolo. (Hna ama. 1:1) Ame ju hi la ketre ijin, Ioane a meköle goeë Diabolo, a hna nyi hatrene hnene la ketre drakona; nge kola cile lai drakona ezine la hnagejë. (E jë la Hna Amamane 13:1, 2.) Ioane pala hi a goeëne nge sesëkötre ju hi angeice la kola elë qaa kuhu hnagejë la ketre öni ka ketre pengön; ame e cili, Diabolo ha hamëne pi kowe eje la ketre götrane qaa ka draië. Ame hë e ketre ijin, ketre angela ha qaja koi Ioane la pengöne la ketre öni ka palulu nge ka sevene lao he. Önine la angela ka hape, ame lai öni ka palulu, tre, hnaijine hi lo lai öni hna qaja ngöne Hna amamane 13:1, nge ej a nyi hatrene la “ala luengemene la ite joxu,” ene sevene lao mus. (Hna ama. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Ame ekö ngöne lo ijine Ioane a cinyany, faifi hë lao musi ka kei, casi la musi ka cile nge “pate pete kö la kete.” Ngo drei jë la itre musi cili? Tro sa pane ithanatane la pengöne lo lai ala sevene lao he, hna qaja ngöne la tusi Hna amaman. Tro fe sa ce wange la itre xa ithuemacany hna hamëne hnei Daniela ekö, lo tha cile petre kö la itre musi cili, itre ithuemacanyi hi lai ka troa xatua së troa trotrohnine la pengöi itre ej.

AIGUPITO ME ASURIA LA LUE PANE HE

7. Drei musi la hna nyi hatrene hnene lo pane he, nge pine nemen?

7 Musi angetre Aigupito hi la hna nyi hatrene hnene lo pane he ne la öni ka ses. Pine nemen? Pine laka angetre Aigupito hi la itre ka pane methinëne la nöje i Akötresie. The tro kö sa thëthëhmine laka, Aberahama hi lo hna qaja kow, ka hape, troa xulu la matra ne la föe qaathei nyidrë. Ketre, ame hë la kola mana la itre matra i Aberahama, angatre hë e Aigupito. Nge pine lai ewekë cili, hnene la angetre Aigupito hna axösisine la nöje Isaraela. Hnei Satana hna thele jëne troa apatrene la nöje i Akötresie matre troa thingi jë ne la matran. Nemene la aqane kuca angeic, matre aejëne jë la mekuna i angeic? Hnei angeice hna uku Farao troa humuth asë la itre nekönatre trahmanyi ne Isaraela. Tha hnei Iehova kö hna nue Satana troa aejëne la mekuna i angeic, ngo hnei Nyidrëti hna thapa la nöje i Nyidrë qaa ngöne la ithahluë ne la angetre Aigupito. (Eso. 1:15-20; 14:13) Thupene jë hi lai, Nyidrëti ha ami angatre ju ngöne lo Nöje hna Thingehnaean.

8. Drei musi la hna nyi hatrene hnene lo hnaaluene he, nge nemene la hnene lai musi cili hna thele troa kuca?

8 Musi angetre Asuria la hna nyi hatrene hnene lo hnaaluene he. Celë hi ketre musi ka tru, nge ka thele troa apatrene la nöje i Akötresie. Nyipici laka, hnei Iehova hna xomi Asuria matre troa pane hajine la itre xa angetre Isaraela ka tha idrei, nge ka kuci idrola. Ngazo pe, hnene la angetre Asuria hna mekune troa hane elë koi Ierusalema. Maine jë ketre aqane nyinyithiina i Satana hi la, matre troa lepe apatrene la hna nyi joxu, ene hi lo hna troa fetra qaa ngön hnei Iesu. Tha celë kö lo aja i Iehova la; celë hi kepine matre hnei Nyidrëti hna canga lepe pi la itre ithupëjia memine la itre xa atre ne la nöje i Nyidrë ka mele nyipici pe.—2 Ite jo. 19:32-35; Is. 10:5, 6, 12-15.

BABULONA LA HNAAKÖNIN

9, 10. (a) Nemene la ewekë hnei Iehova hna nue kowe la angetre Babulona troa kuca? (b) Nemene la nyine troa pane kuca matre aejëne jë la itre hna perofetane hnei Iehova?

9 Ame lo hnaakönine he ne lo öni ka ses hnei Ioane hna öhn, tre, ej a nyi hatrene la musi angetre Babulona. Hnei Iehova hi ekö hna nue angetre Babulona troa pane lepi Ierusalema me apone la itre atr ne ej. Ngo pine pë hë Iehova nue la nöje i Nyidrë ka tha idrei kowe lai musi cili, nge pane kö Nyidrëti thuemacanyi angatr. (2 Ite jo. 20:16-18) Hnei Nyidrëti hna canga qaja koi angatre ka hape, tro ha patre la hna nyi joxu i angetre Isaraela, ene lo itre hna qaja, ka hape, itretre “tithe la therone i Iehova.” (1 A. l. ite jo. 29:23) Ngo hnei Iehova mina fe hna qaja ka hape, ca matra i Davita joxu pala kö ka troa traqa; nge tro angeic a qeje huliwa, ene la “troa amekötin,” ke, angeice hi la atrekë hnëqane lai.—Ezek. 21:25-27.

10 Hna qaja hnene la ketre hna perofetane ka hape, traqa hmaca ju kö la Mesia elany a öhne la angetre Iudra e hmi ngöne la ēnē e Ierusalema. (Dan. 9:24-27) Nge önine fe la ketre hna perofetan, ekö lo tha ase petre kö lepi Ierusalema ka hape, troa hnahone la Mesia e Betheleema. (Mika 5:2) Ngo tro ha aejëne la itre hna perofetane celë, e bëeke hmaca ha la angetre Iudra kowe la zi angatr, nge e ase hmaca ha xupe lo ēnē. Ngazo pe, tha celë kö lai hnei angetre Babulona hna mekune troa kuca kowe la nöje hnei angatre hna ngaan. Nga nemene jë la nyin kowe la ewekë celë? Ase hë Iehova sa kowe la itre perofeta i Nyidrë.—Amosa 3:7.

11. Nemene la itre aqane nyi hatrenyi Babulona hnene la Tusi Hmitrötr?

11 Ce me Daniela hi lo kola othe la angetre Iudra me xomi angatre Babulona eë. (Dan. 1:1-6) Hnei Iehova hna amamane jëne Daniela la pengöne la wenge musi ka troa cile thupei Babulona. Ala nyimu pi hë la itre hatrene hnei Iehova hna hamëne matre troa amamane la itre ewekë cili, nge nyimu pengöne pena. Drei la ketre aqane huliwa i Iehova: hnei Nyidrëti hna kuca matre tro Nebukaneza joxu a pujine la ketre hnasaatr atraqatr. (E jë la Daniela 2:1, 19, 31-38.) Thupene jë hi lai, Nyidrëti ha amamane jëne Daniela ka hape, ame la he gole ne lo hnasaatr, tre, eje hi a nyi hatrene la musi angetre Babulona. Hna nyi hatrene la mus ka troa cile thupei Babulona hnene la imano me lue ime sileva ne lo hnasaatr. Drei musi jë lai, nge nemene fe la hna troa kuca hnene lai musi cili kowe la nöje i Akötresie?

MADAI ME PERESI LA HNAAEKEN

12, 13. (a) Nemene la hnei Iehova hna peroferane göi Babulona? (b) Pine nemene matre meköti troa qaja, ka hape, musi angetre Madai me Peresi la hna nyi hatrene hnene lo hnaaekene he ne lo öni ka ses?

12 Patre petre kö Daniela ekö, nge Iehova ha qaja jëne Isaia perofeta la pengöne la musi ka troa ngaane la angetre Babulona. Hnei Iehova hna qaja la aqane tro lai musi ka troa xulu a akeinyi Babulona, nge goi qaja fe Nyidrë la ëje ne lai joxu ka troa musi ngöne la ijine cili. Koreso la ëje ne la atre musi hui angetre Peresi. (Is. 44:28-45:2) Hetre itre xa ithuemacany hnei Daniela hna kapa göne la Musi Madai me Peresi. Hnei Daniela hna meköle goeëne e ketre ijine la musi cili hna nyi hatrene hnene la ketre bea ka xeji ca götra. Hna up eje troa ‘öni atrun.’ (Dan. 7:5) Ame hë e ketre ijin, Daniela ha öhne la musi cili hna nyi hatrene pena hnene la mamoe trahmany ka lue i jian.—Dan. 8:3, 20.

13 Hnei Iehova hna xome la Musi angetre Madai me Peresi matre troa aejëne lo itre hna perofetane ekö, ene la troa lepi Babulona me bëeke sai angetre Isaraela kowe la zi angatr. (2 A. l. ite jo. 36:22, 23) Ngazo pe, hnene hmaca kö lai musi cili hna thele troa lepe apatrene la nöje i Akötresie. Kola qaja hnene la tusi Esetera ngöne la Tusi Hmitrötr la aqane huliwa i Hamana, ketre atr ka tru ne la Musi angetre Peresi. Hnei angeice hna thele troa humuth la angetre Iudra asë ka mele fene la Musi angetre Peresi; nge goi sa ijine fe angeice thatraqane lai huliwa cili. Maine patre ju hi Iehova kuca, matre trianyi angetre Isaraela ju kö hnene la aqane nyinyithiina ne la matra i Satana! (Esetera 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Celë hi matre meköti troa qaja ka hape, Musi angetre Madai me Peresi hnyawa hi la ka nyi hnaaekene he ne lo öni ka ses hna qaja ngöne Hna Amaman.

MUSI ANGETRE HELENI LA HNAAFAIFIN

14, 15. Nemene la aqane qeje pengöne Iehova la Musi angetre Heleni ekö?

14 Musi angetre Heleni la hna nyi hatrene hnene lo hna faifine he ne lo öni ka ses, hna qaja ngöne la tusi Hna Amaman. Ame pena ngöne la tusi Daniela, hna nyi hatrene lai musi cili hnene la hni, memine la inaea kopa ne lo hnasaatr. Easë mina fe a e ngöne lai tusi cili laka hnei Daniela hna kapa la itre xa ithuemacany göne la pengöne la musi ka troa xulu, memine fe la pengöne la joxu ne ej.

15 Ame ngöne la ketre ijin, Daniela a meköle goeëne la musi angetre Heleni, hna nyi hatrene hnene la ketre lepad ka foa lao iapen; hatrene lai ka hape, ka nyimenyime hi la aqane tro lai musi cili a lepe la itre ithupëjia. (Dan. 7:6) Ame pena e ketre ijin, Daniela ha meköle goeëne la kola lepe la musi angetre Madai me Peresi, hna nyi hatrene hnene lo mamoe ka lue i jian; a hna lepe hi hnene la gotr ka ca jiane hi. Hnei Iehova hna qaja koi Daniela ka hape, musi angetre Heleni la hna nyi hatrene hnene lai gotr, nge ame la jiane eje ka tru, tre, kola nyi hatrene hnene hi la ca joxu. Ame hë e thupen, Daniela mina fe a qaja ka hape, troa xecie lo lai jiane ka tru ne la gotr, matre mejë jë pe la foa lao jiane ka co. Itre hna perofetane la hna fejane amë hë ekö, lo tha hlemu petre kö la musi angetre Heleni, ngo eatr asë hi. Ame la ëje ne la joxu i angetre Heleni ekö ka lepi angetre Madai me Peresi, tre, Alexandre le Grand. Hna nyi hatrenyi Alexandre le Grand hnene lo jiane ka tru ka xeci, ke, kolo petre hi a troa hlemu la musi nyidrë, nge nyidrëti hi a meci ju lo kola 32 lao macatre i nyidrë. Thupei nyidrëti jë hi, kolo pena ha cile la foa lao tane isi nyidrë ka tru matre troa ithawakeune la baselaia i angetre Heleni.—E jë la Daniela 8:20-22.

16. Nemene la hna kuca hnei Antiochus IV?

16 Thupene jë hi la kola lepi angetre Madai me Peresi, angetre Heleni pena ha la ka musi hune la nöje i Akötresie. Ame ngöne la ijine cili, ase hnyawa ha angetre Iudra lapane lo nöje hna thingehnaeane hnei Akötresie, me xupe hmaca la ēnē e Ierusalema. Itre atre i Akötresieti pala hi angatr, nge ame lo ēnē hna xupe hmaca, tre, hnë hmi angatre pala hi. Ngo ame hë hmekune lo itre macatre 300 M.P.K., b kolo ha thele troa lepe la nöje i Akötresie hnei angetre Heleni, ene lo hna faifine he ne lo öni ka ses. Ame lo ketre tane isi Alexandre le Grand, ëjen Antiochus IV, tre, hnei nyidrëti hna xupe la ketre i tane huuj thatraqane la hmi wanaithihlë, hnine la ēnē e Ierusalema. Ase jë hi lai, nyidrëti ha wathebone kowe la angetre Iudra troa kuca la itre huliwa ne la hmi angatr, wanga humuthe jë. Hane petre hi la ketre hatrene la imethinë ne la matra i Satana! Ngo tha hmitre ju fe kö matre kei pi fe hi la musi angetre Heleni. Nga drei jë la ka troa musi e thupen, ene lo hna nyihatrene hnene lo hnaasikisine he ne lo öni ka ses?

ROMA LA HNAA SIKISIN, “HNA QOUENE NGE TENE MEN”

17. Nemene la aqane eatrëne hnene la hnaasikisine he, lo hna perofetane ngöne Genese 3:15?

17 Ame ngöne lo ijine Ioane a meköle goeëne la öni ka ses, cile pena ha la musi angetre Roma. (Hna ama. 17:10) Celë hi hnaasikisine he ne lo öni ka ses lai, nge ka aeatrëne la ketre igötranene lo hna perofetane ngöne Genese 3:15. Nyipici, hnei Satana hna nyi jëne la itre tane ka tru i angetre Roma matre troa lepe “la tidöca” ne la matran. Kola mama ngöne la aqane eatre la hna perofetane ka hape, ase jë hi angatre kootrë Iesu me thoi ka hape, hnei nyidrëti hna ukune la itre atr troa icilekeu memine la musi Roma, angatr a humuthi Iesu ju fe. (Mat. 27:26) Ngo hna canga meu la eatr ne la matran, ke, hnei Iehova hna canga amele Iesu hmaca.

18. (a) Drei ketre lapa pena la hnei Iehova hna iëne matre nyine sipu nöje i Nyidrë, nge pine nemen? (b) Nemene la itre xa ewekë hna kuca hnene la matra i un, nge ka nyi hatrene la aqane methinëne ej la matra ne la fö?

18 Hnene lo itre hene ne hmi i angetre Isaraela hna hane ce thë me angetre Roma troa humuthi Iesu; nge ala nyimu fe la angetre Isaraela ka hane ce me angatr. Celë hi kepine matre tha pi tro hmaca kö Iehova a xomi angetre Isaraela matre sipu nöje i Nyidrë. (Mat. 23:38; Ite hu. 2:22, 23) Hnei Nyidrëti pena ha hna iëne la ketre lapa matre nyine nöje i Nyidrë, ene la “Isaraela i Akötesie.” (Gal. 3:26-29; 6:16) Ame lai lapa cili, tre, hna nyi atren hnene la ekalesia ne la itre Keresiano hna iën, itre ka xulu qaa ngöne la nöje Isaraela me itre xa nöje ju kö. (Efe. 2:11-18) Ame ju hi lo Iesu a mec, uti hmaca ju kö lo nyidrëti a mele hmaca, tha cile kö lo matra i Satana axösisine la matra ne la fö. Anyimua thele angetre Roma ekö troa lepe apatrene la ekalesia ne la itre hna iën, ene lo itre xa ka troa nyi atrene lo matran. c

19. (a) Nemene la aqane qeje pengöne Daniela lo hnaasikisine mus? (b) Nemene la hne së hna troa ce ithanatane e wiike hnapin?

19 Ame ngöne lo hnasaatr hna meköle goeëne hnei Nebukaneza joxu, nge hna qeje pengöne hnei Daniela perofeta, hna nyi hatrene la musi Roma hnene lo lue iwaca fao. (Dan. 2:33) Hetre ketre ewekë mina fe hna meköle goeëne hnei Daniela ekö, nge ka amamane la pengöne la Musi angetre Roma, memine fe kö la pengöne la musi ka troa xulu thupei angetre Roma. (E jë la Daniela 7:7, 8.) Traqa koi itre hadred lao macatre nge “hna qouene nge tene men, nge nyipi cat,” ne la musi Roma kowe la itre nöj ithupëjia me angeic. Ngo ase hë qaja hnene lo hna perofetane ka hape, troa xulu qaa ngöne lai musi cili la “luepi la ite jone;” nge ca ketre jone hmaca kö ka troa cia trane lai ala treen. Drei musi jë la hna nyi hatrene hnene lai ala treen lao jon, nge drei la hna nyi hatrene hnene lo jone ka co? Ame ngöne lo hnasaatr atraqatr hna öhne hnei Nebukaneza, ekaa ngön lai jone ka co? Tro pë hë sa ce ithanatane la itre mekune celë e wiike hnapin.

[Ithueamacany]

a Ame la föe celë, tre, kolo hi a qaja la itre angela ka nyi atrene la organizasio i Iehova e hnengödrai, nge hna xome ceitunëne hnei Tusi Hmitrötr me fö i Nyidrë.—Is. 54:1; Gal. 4:26; Hna ama. 12:1, 2.

b Ite macate ka pate pete kö Keriso.

c Maine nyipici laka, hnei angetre Roma hna lepi Ierusalema lo macatre 70 ite macate i Keriso, ngo tha kolo fe kö a hane eatrëne lo lai hna perofetane ngöne Genese 3:15. Ke, tha hna xomi Isaraela hmaca kö hnei Akötresie ngöne lai ijine cili matre nyine sipu nöje i Nyidrë.

[Thying]