Jiova se “Akin kitematiltia tein amo momatia”

“NanmoDios se Dios tein okachi ueyi ke okseki dioses uan se ininTeko tekiuanij uan se Akin kitematiltia tein amo momatia.” (DAN. 2:47)

¿TONI TIONTANANKILISKIA?

¿Toni techmatiltia Jiova tein mochiuas satepan?

¿Akonimej kiixnextiaj yekinika chikuasen tsontekomamej tein kipia tapial tamouilil?

¿Keniuj moteluikaj tapial tamouilil uan takat tamachijchiuj tein kikochitak Nabucodonosor?

1, 2. ¿Toni techmatiltiani Jiova uan keyej?

¿KATIYEJUA ueyi tekiuajyot taixyekantos nikan taltikpak keman iTekiuajyo Dios kinixpolos taltikpaktekiuajyomej? Jiova, “Akin kitematiltia tein amo momatia”, techpaleuia maj ueli tiknankilikan nejin netajtanil. Yejua ika, moneki timomachtiskej amaixmej tein kijkuilojkej tanauatijkej Daniel uan tatitanil Juan.

² Jiova kinitaltij nejin takamej tataman tapialmej tein mototojtokatiyajkej. No kimelauilij Daniel toni kijtosnekia se takochitalis kampa moitak se ueyi takat tamachijchiuj ika tataman teposmej tein kinextij toni mochiuas satepan. Jiova kichiuak maj moijkuilouani itech Biblia nochi nejin, porin kimatia ke tejuan techpaleuiskia (Rom. 15:4). Ijkon okachi titakuaujtamatij ke amo uejkaua iTekiuajyo kinixpolos nochin taltikpaktekiuajyomej (Dan. 2:44).

3. ¿Toni moneki achto tikajsikamatiskej uan ijkon uelis tikajsikamatiskej nochi tein Biblia kijtoua ika tein mochiuas satepan, uan keyej?

³ Tein kijkuilojkej Daniel uan Juan, amo sayoj ika technojnotsaj chikueyi tekiuanij oso uejueyi tekiuajyomej, ta no kijtouaj keniuj sekin monextijtiyaskiaj. Sayoj ke moneki achto tikajsikamatiskej yekinika taman tein moijtoj itech Biblia ika tein mochiuaskia satepan, uan ijkon uelis tikyekajsikamatiskej nejin tajkuilolmej. ¿Keyej? Porin nochi tein kijtoua Biblia mouika ika yekinika taman tein moijtoj ke mochiuaskia. Uelis tikijtoskej ke kinsentilia iuan nochi okseki tajkuilolmej tein kinextiaj toni mochiuas satepan.

IKONEUAN KOUAT UAN TAPIAL TAMOUILIL

4. ¿Akonimej ikoneuan siuat uan toni kichiuaskej?

⁴ Tepitsin satepan ke kiixnamikkej Dios itech xochital tein moajsia Edén, Jiova kijtoj ke se “siuat” kipiaskia  se “ikonetsin” (xikonixtajtolti Génesis 3:15). * Nejon tekoneuj kikuaxamaniskia kouat, tein kijtosneki yejua Satanás. Miak xiujmej satepan, Jiova kitematiltij ke nejon tekoneuj ualaskia itech ichankauan Abrahán, itech xolal Israel, ichankauan Judá uan itech ichankauan David (Gén. 22:15-18; 49:10; Sal. 89:3, 4; Luc. 1:30-33). Ikonetsin siuat tein tayekantok yejua Jesucristo (Gál. 3:16). Uan oksekin tekoneuan yejuan oloch tokniuan tein kichiuaj kemej Cristo akin kinixpejpenkej ika iespíritu Dios (Gál. 3:26-29). Jesús uan taixpejpenalmej yejuan akin pouij itech iTekiuajyo Dios, tein Jiova kikuis uan ijkon kiixpolos Satanás (Luc. 12:32; Rom. 16:20).

5, 6. 1) ¿Kanachi uejueyi tekiuajyomej kinitaltij Dios, Daniel uan Juan? 2) ¿Toni kiixnextiaj itsontekouan tapial tamouilil tein ika tajtoua Apocalipsis?

⁵ Yekinika taman tein moijtoj itech Biblia ika tein mochiuaskia satepan, no kinextij ke Satanás no kipiaskia ikoneuan tein kintauelitaskiaj ikoneuan siuat. ¿Akonimej ikoneuan kouat? Nochin akin kitauelitaj Dios uan kinixnamikij itekitikauan kemej kichiua Satanás. Itech nochi xiujmej tein panouanij, Amokuali kinsentiliani ikoneuan itech tataman taltikpaktekiuajyomej (Luc. 4:5, 6). Uan nejin taltikpaktekiuajyomej, sayoj seki tein senkis kinixnamikinij itekitikauan Jiova, yeski xolal Israel oso tokniuan taixpejpenalmej akin kichiuaj kemej Cristo. Nejin se taman tein motelneki itech tonemachtil, porin kimelaua keyej Dios kinitaltij Daniel uan Juan sayoj chikueyi uejueyi tekiuajyomej.

⁶ Kemej itech xiuit 96 itech totonaluan, Jesús akin oksepa kipiaya inemilis, kiitaltij tatitanil Juan miak taman tein semi se kimoujkaita (Apo. 1:1). Itech se taman tein kiitak, monextij se dragón, se ueyi okuilij tein kiixnextia Amokuali, uan ijkatoya itech se ueyiatenoj (xikonixtajtolti Apocalipsis 13:1, 2). Uan no kiitak ke itech ueyiat ualkisak se tapial tein tel tamantik uan Amokuali kimakak ueyi tanauatil. Satepan se ángel kimelauilij Juan ke chikome tsontekomamej tein kipiaya se tapial chichiltik, tein itaixkopin tapial tamouilil tein moijtoua itech Apocalipsis 13:1, kiixnextia “chikome tayekanani”, tein kijtosneki chikome uejueyi taltikpaktekiuajyomej (Apo. 13:14, 15; 17:3, 9, 10). Keman Juan kijkuiloj amaix Apocalipsis, yekinika makuil uejueyi tekiuajyomej amo moajsiajok, chikuasentika taixyekantoyaok uan chikometika ‘ayamo monextiaya’. ¿Akonimej katkaj nejon uejueyi taltikpaktekiuajyomej? Axkan ika timomachtiskej sejse tsontekomat tein kipia tapial. No ika timomachtiskej okseki taman tein Daniel kijtoj  ika nejon tekiuajyomej tein seki ika motajtoj miak xiujmej achto ke monextiskiaj.

YEKINIKA OME TSONTEKOMAMEJ KIIXNEXTIAJ EGIPTO UAN ASIRIA

7. ¿Akoni kiixnextia yekinika tsontekomat uan keyej?

⁷ Yekinika tsontekomat tein kipia tapial kiixnextia Egipto porin yejua yekinika ueyi tekiuajyot tein kinixnamikik itekitikauan Dios. Nejon peuak keman ikoneuan Abrahán, tein moijtojka ke itech ualaskia ikonetsin siuat, momiakilijkej ompa Egipto. Satanás amo kinekia maj ejkoni nejon tekoneuj, yejua ika kitemoj keniuj kinixpolos. Kichiuak maj Faraón kitemouani kinmiktis nochin okichpilkonemej tein katkaj israelitas. Sayoj ke Jiova amo kikauak maj panouani nejon uan kinkixtij itekitikauan itech nejon altepet (Éxo. 1:15-20; 14:13). Satepan kinuikak itech Tal tein motenkaujka kinmakas uan ompa mokaltalijkej.

8. ¿Akoni kiixnextia ojpatika tsontekomat uan toni kiyejyekoj kichiuas?

⁸ Ojpatika tsontekomat tein kipia tapial kiixnextia Asiria, se ueyi tekiuajyot tein no kitemoj kinixpolos itekitikauan Dios. Semi melauak ke Jiova kikuik nejin tekiuajyot uan ika kintatsakuiltij majtakti uejueyi kalyetouanij israelitas, porin kinueyichiuayaj tiotsitsin uan amo kitakamatiaj yejuatsin. Sayoj ke satepan, Asiria no kinekik kiixpolos Jerusalén. Satanás xa kinemilij kichiuas nejon porin kinekia kinixpolos kalyetouanij kampa moajsiaj tekiuanij tein itech ualaskia Jesús. Sayoj ke nejon taixnamikilis amo katka itanejnekilis Dios. Yejua ika, Jiova kititanik se ángel maj kinixpolo taixnamikinij uan ijkon kinmakixtij itekitikauan tein amo kikauayaj (2 Rey. 19:32-35; Isa. 10:5, 6, 12-15).

EXPATIKA TSONTEKOMAT KIIXNEXTIA BABILONIA

9, 10. 1) ¿Toni kinkauak Jiova maj kichiuakan babilonios? 2) ¿Toni monekia panos uan ijkon ueliskia mochiuas kemej moijtojka?

⁹ Expatika tsontekomat tein kipia tapial tein Juan kiitak kijtosneki tekiuajyot tein itekiuaj moajsia Babilonia. Jiova kinkauak babilonios maj kiixpolouanij Jerusalén uan maj kinuikanij tein ompa nemiaj. Dios ipa kiniluijkaya israelitas tein amo tatakamatiaj ke kinpanoskia nejon tajyouilis uan pinaujkayot (2 Rey. 20:16-18). Kijtojka ke tekiuanij amo motaliskiajok itech itrono Jiova tein moajsia Jerusalén (1 Cró. 29:23). Sayoj ke Jiova no motenkauak ke se tekonetsin tein ualeujtoskia itech ichankauan tekiuaj David, se “akin iaxka” tekiuajyot, ejkoskia uan taixyekanaskia kemej itekiuaj Jiova (Eze. 21:25-27).

¹⁰ Okse tajkuilol tein kinextia toni mochiuas satepan, kitematiltij ke ijkuak ejkoskia Mesías oso iTaixpejpenal Jiova, judíos kiueyichiujtoskiajok Dios itech templo tein moajsia Jerusalén (Dan. 9:24-27). Uan okse tein moijkuiloj achto ke nejin, keman israelitas ayamo kinuikayaj Babilonia, kitematiltij ke Mesías yoliskia Belén (Miq. 5:2). Nejin ome taman tein achto moijtojka ueliskia mochiuaskia sayoj komo israelitas kisaskiaj Babilonia, mokepaskiaj itech inintal uan oksepa kichijchiuaskiaj templo. Sayoj ke babilonios amo katka inintanauatil kinkauaskej akin ompa kinpiayaj. Komo ijkon, ¿keniuj kisaskiaj israelitas? Jiova kinmatiltij itanauatijkauan keniuj kichiuaskiaj (Amós 3:7).

11. ¿Keniuj tataman moixnextia tekiuajyot Babilonia? (Xikonita nota.)

¹¹ Semej israelitas tein kiuikakaj Babilonia katka Daniel (Dan. 1:1-6). Jiova kimatiltij tanauatijkej katiyejua uejueyi taltikpaktekiuajyomej monextijtiyaskiaj satepan ke moajsiskiaj Babilonia. Uan kikuik tataman tein ika kiixnextij nejon. Kemej neskayot, kichiuak maj tekiuaj Nabucodonosor kikochitani se ueyi takat tamachijchiuj ika tataman teposmej (xikonixtajtolti Daniel 2:1, 19, 31-38). Itechkopa Daniel, Dios kimelauilij ke tsontekomat tachijchiuj ika oro tein kipiaya ueyi takat  tamachijchiuj kiixnextia Ueyi Tekiuajyot Babilonia. * Iyolixko uan imakuaujyo tachijchiuj ika plata kiixnextiaya ueyi tekiuajyot tein ualaskia satepan. ¿Katiyejua yeskia uan keniuj kinitaskia itekitikauan Dios?

NAUJPATIKA TSONTEKOMAT KIIXNEXTIA MEDOPERSIA

12, 13. 1) ¿Keniuj kijtoj Jiova ke tapoloskia Babilonia? 2) ¿Keyej naujpatika tsontekomat tein kipia tapial tamouilil tel kuali kiixnextia Medopersia?

¹² Jiova kimatiltij tanauatijkej Isaías miak taman tein kichiuaskia ueyi tekiuajyot tein kitaniskia Babilonia. Nejon mochiuak panoua se ciento xiujmej achto ke nemiskia Daniel. Uan amo sayoj achtook kijtoj keniuj moaxkatiliskiaj Babilonia, ta no itokay akin kikuiskia nejon altepet. Motokaytij Ciro tein kayot katka Persia (Isa. 44:28–45:2). Uan no, Jiova kiitaltij Daniel okseki ome taman tein mouika ika nejon ueyi tekiuajyot medopersa. Itech semej monextij kemej se oso tein sekopa moajoktoya uan kiiluijkej maj “tel nakakua” (Dan. 7:5). Uan itech okse, moixnextia kemej se ichkatetat tein kipia ome ikuakoujomiyouan (Dan. 8:3, 20).

¹³ Jiova kichiuak maj panouani kemej moijtojka ijkuak kichiuak maj Ueyi Tekiuajyot medopersa moaxkatiliani Babilonia uan maj kinkauani israelitas maj mokepanij itech inintal (2 Cró. 36:22, 23). Sayoj ke satepan, nejin ueyi tekiuajyot yaya kinixpoloti itekitikauan Dios. Itech amaix Ester tein kipia Biblia techiluia ke Hamán tein kayot katka Persia, akin katka yekinika itapaleuijkauj tekiuaj, kuali kinemilijka keniuj kinixpolos nochin judíos tein nemiaj itech nochin talmej kampa taixyekanaya nejon tekiuajyot, uan hasta kijtojka tonal keman mochiuaskia. Sayoj ke Jiova oksepa kinmakixtij uan amo kikauak maj ikoneuan Satanás kinixpolouanij judíos (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14). Kemej tikitaj, naujpatika tsontekomat tein kipia tapial tein ika motajtoua itech Apocalipsis tel kuali kiixnextia Medopersia.

MAKUILTIKA TSONTEKOMAT KIIXNEXTIA GRECIA

14, 15. ¿Toni taman kitematiltij Jiova ika Ueyi Tekiuajyot Grecia?

¹⁴ Makuiltika tsontekomat tein kipia tapial tamouilil tein ika motajtoua itech Apocalipsis kiixnextia Grecia. Keman Daniel kimelauak toni kiixnextiaya ueyi takat tamachijchiuj tein kikochitak Nabucodonosor, kinextijkaya ke ipox hasta ikesuan tein chijchiujtoya ika cobre, no yejua nejon tekiuajyot kiixnextiaya. Uan no, Dios kiitaltij Daniel ome taman tein kinextij keniuj nesiskia nejon tekiuajyot uan itekiuaj tein okachi ueyi.

¹⁵ Itech se, Daniel kiitak ke Grecia moixnextia kemej se leopardo tein kipia naui iajtapaluan, tein kinextiaya ke nejon tekiuajyot ijsiujka moaxkatiliskia altepemej (Dan. 7:6). Itech okse tein kiitak, monextij se chivo tein kipiaya se ueyi ikuakoujomiyo uan ijsiujka kimiktij se ichkatetat tein kipiaya ome ikuakoujomiyouan tein kiixnextiaya Medopersia. Jiova kimatiltij Daniel ke chivo kiixnextiaya Grecia, uan ueyi ikuakoujomiyo kiixnextiaya semej tekiuanij tein ompa taixyekanaskiaj. Ompa, Daniel kinextij ke nejon kuakoujomit postekiskia uan kisaskiaj naui okachi tsikitsitsin. Nochi mochiuak ijkon kemej moijtojka maski nejon moijkuilojka kemej ome ciento xiujmej achto ke Grecia mochiuaskia ueyi tekiuajyot. Alejandro Magno, tekiuaj tein okachi ueyi itech ne uejkauj Grecia, taixyekanak keman moaxkatilijkej Medopersia. Sayoj ke nejin “kuakoujomit” amo semi uejkauak porin ijkuak semi moueyitalijtoya, tekiuaj mikik keman sayoj kipiaya 32 xiujmej. Ompa, naui tein kiixyekanayaj itateuijkauan moxelouilijkej tekiuajyot (xikonixtajtolti Daniel 8:20-22).

16. ¿Toni kichiuak Antíoco IV?

 ¹⁶ Satepan ke tapoloj Persia, Grecia taixyekanaya itech tal tein iaxka katka ixolal Dios. Itech nejon tonalmej, judíos oksepa yetoyajya itech Tal tein Dios motenkaujka kinmakas uan oksepa kichijchiujkajya templo tein moajsia Jerusalén. Yejuan kisentokayaj katkaj itekitikauan Jiova uan kisentokayaj kiueyichiuayaj itech itemplo. Sayoj ke itech xiuit 168 achto ke ualaskia Jesús, makuiltika tsontekomat tein kipiaya tapial tamouilil tein kiixnextiaya Grecia, kinixnamikik itekitikauan Dios. Antíoco IV, semej tein moxelouilijkej itekiuajyo Alejandro, tachijchiuak kampa kiueyichiuaskiaj se tiotsin itech templo tein moajsia Jerusalén, uan tanauatij maj kinmiktianij akin kitojtokaskiaj inintaueyichiualis judíos. ¡Motelita ke ikoneuan Satanás kinixnamikiaj itekitikauan Dios! Sayoj ke tepitsin satepan, Grecia uetsik imako okse ueyi tekiuajyot tein monextij. ¿Akoni yeskia chikuasentika tsontekomat tein kipia tapial tamouilil?

CHIKUASENTIKA TSONTEKOMAT KIIXNEXTIA ROMA AKIN “TEMOUJTIJ UAN TAMOUILIL”

17. Ika itachiualis chikuasentika tsontekomat, ¿toni taman tein moijtojka itech Génesis 3:15 kichiuak maj panouani?

¹⁷ Roma katka ueyi tekiuajyot tein taixyekantoya keman Dios kiitaltij tatitanil Juan se tapial tamouilil (Apo. 17:10). Ika itachiualis, nejin chikuasentika tsontekomat kichiuak maj panouani se taman tein moijtojka itech Génesis 3:15. Satanás kinkuik tayekananij romanos uan ijkon ‘kikotsxamanij’ konetsin tein moijtojka ualaskia. ¿Keniuj kichiujkej? Yejuan takajkayaujkej ke Jesús kiixnamikia tekiuajyot, kitatsakuiltijkej uan kimiktijkej (Mat. 27:26). Sayoj ke nejon nekokol niman pajtik porin Jiova oksepa kimakak nemilis Jesús.

18. 1) ¿Katiyejua yankuik xolal kiixpejpenak Jiova uan keyej? 2) ¿Keniuj ikoneuan kouat kisentokayaj kinixnamikiaj ikoneuan siuat?

¹⁸ Tein kinixyekanayaj israelitas itech taneltokalis mokuikej iniuan akin taixyekanayaj Roma uan kiixnamikkej Jesús, uan miakej israelitas no ijkon kichiujkej. Yejua ika, Jiova kinkauak israelitas (Mat. 23:38; Hech. 2:22, 23). Uan kiixpejpenak okse yankuik xolal tein moixmatik kemej “Israel tein iaxka Dios” (Gál. 3:26-29; 6:16, NM). Nejin yejuan oloch tokniuan taixpejpenalmej tein kichiuaj kemej Cristo, akin judíos uan akin amo judíos (Efe. 2:11-18). Satepan ke Jesús moajokuik, ikoneuan kouat kisentokayaj kinixnamikiaj ikoneuan siuat, porin Roma miakpa kitemoj kinixpolos oksekin ikoneuan siuat, tein kijtosneki, oloch tokniuan taixpejpenalmej tein kichiuaj kemej Cristo. *

19. 1) ¿Toni kijtoj Daniel ika chikuasentika ueyi tekiuajyot? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

¹⁹ Itech takochitalis tein tanauatijkej Daniel kimelauilij Nabucodonosor, ikesuan tachijchiuj ika tepos tein kipiaya nejon takat tamachijchiuj kiixnextia Roma (Dan. 2:33). Sayoj ke Dios no kiitaltij Daniel se taman tein amo sayoj kuali kiixnextij Ueyi Tekiuajyot Roma, ta no okse ueyi taltikpaktekiuajyot tein satepan itech kisaskia (xikonixtajtolti Daniel 7:7, 8). Itech miak xiujmej, Roma katka se akin “temoujtij uan tamouilil uan tel chikauak” ininixpan tein kitauelitayaj. Sayoj ke nejon tajkuilol tein kinextij toni mochiuas satepan, kitematiltij ke itech nejon ueyi tekiuajyot kisaskia “majtakti ikuakoujomiyouan”, uan satepan kisaskia se tsikitsin tein okachi kipiaskia chikaualis. ¿Akonimej nejon majtakti kuakoujomimej? ¿Akoni kiixnextia tsikitsin kuakoujomit uan katiyejua taman tein kipia ueyi takat tamachijchiuj tein kikochitak Nabucodonosor, no yejua kiixnextia kemej tsikitsin kuakoujomit? Tikitaskej itanankililuan nejin netajtanilmej itech tamachtilis tein moajsi itech página 16.

[Tajtolmelaualismej]

[Inetajtaniluan tamachtilis]