Si Jehova so “Manangiparungtal ed Saray Sekreto”

“Tua a say Dios yo et Dios na saray dirios tan Katawan na saray arari tan Manangiparungtal ed saray sekreto.”​—DAN. 2:47, NW.

PANON MON EBATAN?

Anto ran impormasyon nipaakar ed arapen so imparungtal nen Jehova ed sikatayo?

Antoy irerepresenta na unonan anemiran ulo na atap ya ayep?

Antoy koneksion na atap ya ayep ed imahen ya akugip nen Nabucodonosor?

1, 2. Anto so imparungtal nen Jehova ed sikatayo, tan akin ya ginawa to itan?

ANTO ran gobiernoy manuuley ed mundo sano deralen na Panarian na Dios so uley na too? Amta tayoy ebat ta impaamta itan ed sikatayo na say “Manangiparungtal ed saray sekreto,” si Jehova a Dios. Diad panamegley na saray sulat di propetan Daniel tan apostol Juan, tinulongan To itayon natebek no dinan iratan a gobierno.

² Imparungtal nen Jehova ed sarayan lalaki so serye na saray pasingawey nipaakar ed pantutumbokan na saray atap ya ayep. Imbaga to met ed si Daniel so kabaliksan na akugip ton pasingawey nipaakar ed balbaleg ya imahen. Impaisulat iratan nen Jehova ed Biblia parad pakagunggonaan tayo. (Roma 15:4) Ginawa to itan pian pabiskegey ilalo tayo ya magano lan buyaken na Panarian to so amin ya gobiernoy too.​—Dan. 2:44.

3. Pian sustoy pakatalos tayod saray propesiya, antoy kaukolan tayon amtaen nin unona, tan akin?

³ No ikonsidera tayo ray insulat di Daniel tan Juan, agda labat impaamta no siopa irayan waloran arari, odino gobierno na too, noagta impaamta da met so pantutumbokan na panuley da. Balet, pian sustoy pakatalos tayod saratan a propesiya, kaukolan tayon amtaen nin unona so kabaliksan na samay sankaunaan ya propesiya ed Biblia. Akin? Lapud say kasumpalan na satan ya propesiya so tema na Biblia. Singa itan sakey ya lubir a mangikokonekta ed arum ni ran propesiya.

SAY BINI NA ULEG TAN SAY ATAP YA AYEP

4. Siopa ray kabiangan na bini na bii, tan antoy gawaen na sayan bini?

⁴ Ag-abayag kayari impanrebelde ed Eden, insipan nen Jehova a say “bii” et mamawalay “ilalak,” odino  bini. * (Basaen so Genesis 3:15.) Satan a bini so manugat ed ulo na uleg, si Satanas. Insan impaamta nen Jehova ya satan a bini et ompaway ed poli nen Abraham, manlapud bansa na Israel, sakey ya Judio, tan magmaliw ya ilalak nen Arin David. (Gen. 22:15-18; 49:10; Sal. 89:3, 4; Luc. 1:30-33) Say manunan kabiangan na satan a bini et si Jesu-Kristo. (Gal. 3:16) Say komaduan kabiangan et saray alanaan na espiritun membro na Kristianon kongregasyon. (Gal. 3:26-29) Si Jesus tan sarayan alanaan so manugyop ed Panarian na Dios​—say instrumento ya usaren na Dios pian mekmeken si Satanas.​—Luc. 12:32; Roma 16:20.

5, 6. (a) Pigaran makapanyarin gobierno so deneskribe nen Daniel tan Juan? (b) Antoy irerepresenta na saray ulo na atap ya ayep ed Apocalipsis?

⁵ Sinalambit met ed sankaunaan a propesiya diad Eden ya mamawala si Satanas na bini. Busolen na bini to so bini na bii. Siopa ray kabiangay bini na uleg? Amin iramay singa si Satanas ya mamubusol ed Dios tan onsusumpad saray totoo to. Nanlapu lad gapo, inorganisa nen Satanas so bini to diad nanduruman politikal iran grupo, odino panarian. (Luc. 4:5, 6) Balet, pigara labat lad saraya so awalaay baleg ya impluensya ed saray totoo na Dios, balanglan diad bansan Israel odino diad kongregasyon na saray alanaan a Kristiano. Akin ya importante iyan impormasyon? Lapud ipalinew na saya no akin a diad saray pasingawey nen Daniel tan Juan et walora labat so deneskribe dan makapanyari ed mundo.

⁶ Sakbay a manampot so unonan siglo C.E., inter na apaolin si Jesus ed si apostol Juan so serye na makapakelaw iran pasingawey. (Apo. 1:1) Sakey ed saraya et say impakanengneng nen Juan ed Diablo ya inrepresenta na sakey a dragon ya akaalagey ed buer na dayat. (Basaen so Apocalipsis 13:1, 2.) Anengneng met nen Juan so nikadkaduman atap ya ayep ya onsasakbit manlapud dayat tan angawat na baleg a pakauley manlapud Diablo. Insan imbaga na sakey ya anghel ed si Juan a saray pitoran ulo na ambalbalangan atap ya ayep ya nabasad Apocalipsis 13:1 so mangirerepresentad “pitoran arari,” odino gobierno. (Apo. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Diad samay panaon na impansulat nen Juan, limara ed saraya so nanuley la, say sakey so kaplesan a manuuley, tan “say sakey et agni sinmabi.” Antoy pakabidbiran ed sarayan panarian, odino makapanyari ed mundo? Pantongtongan  tayoy kada sakey ed saray ulo na atap ya ayep ya deneskribe ed Apocalipsis. Nengnengen tayo met no panon a saray sulat nen Daniel et mangiiter na detalyadon impormasyon nipaakar ed sarayan panarian, a no maminsan et pigaran siglo ni antis iratan a manuley.

EHIPTO TAN ASIRYA​—SAY UNONAN DUARAN ULO

7. Anto so irerepresenta na unonan ulo, tan akin?

⁷ Say irerepresenta na unonan ulo na atap ya ayep et say Ehipto. Akin? Lapud say Ehipto so sankaunaan a makapanyari ed mundo ya amusol ed totoo na Dios. Saray ilalak nen Abraham​—say polin panlapuan na insipan a bini na bii—​et dinmakel diad Ehipto. Insan pinairap na saray Ehipsio iray Israelita. Sinali nen Satanas ya upoten so totoo na Dios antis ni ya onsabi so bini. Panon? Diad impangimpluensya tod si Faraon ya pateyen so amin ya ananak a laki na saray Israelita. Ag-itan inabuloyan nen Jehova a nagawa tan imbulos toy totoo to manlapud inkaaripen dad Ehipto. (Exo. 1:15-20; 14:13) Ag-abayag, inter nen Jehova so Insipan a Dalin ed saray Israelita.

8. Antoy irerepresenta na komaduan ulo, tan antoy sinali ton gawaen?

⁸ Say irerepresenta na komaduan ulo na atap ya ayep et say Asirya. Sinali met na sayan makapanyarin panarian ya upoten so totoo na Dios. Tua, inusar nen Jehova so Asirya pian dusaen so samploran tribu a panarian na Israel lapud impandayew dad idolo tan impanrebelde ra. Balet kayari na satan et inataki na Asirya so Jerusalem. Nayarin say labay nen Satanas a nagawa et upoten so poli na arari ya panlapuan nen Jesus. Satan ya inyataki et agkabiangan na gagala nen Jehova, kanian mamilagro ton inliktar iray matoor a totoo to diad impaneral ed saray inmataki.​—2 Ara. 19:32-35; Isa. 10:5, 6, 12-15.

BABILONYA​—SAY KOMATLON ULO

9, 10. (a) Antoy inyabuloy nen Jehova ya gawaen na saray taga Babilonia? (b) Pian nasumpal so propesiya, antoy kaukolan ya nagawa?

⁹ Say irerepresenta na komatlon ulo na atap ya ayep ya anengneng nen Juan et say panarian a say kabisera to et Babilonia. Inabuloyan nen Jehova so Babilonia ya maneral ed Jerusalem tan mangaripen ed saray totoo to. Balet, antis na satan et pinasakbayan nen Jehova iray rebelyoson Israelita ya sagmaken day makapabaing a trahedya. (2 Ara. 20:16-18) Impropesiya Ton naekal so poli na saray ari ya yinmurong ed “trono nen Jehova” diad Jerusalem. (1 Awa. 29:23) Ingen, insipan to met a say ilalak nen Arin David, say sakey ya “akankanepegan” et onsabi tan mangala ed pakauley.​—Eze. 21:25-27.

¹⁰ Ipapanengneng na sananey nin propesiya a mandadayew nin siansia iray Judio diad templo ed Jerusalem sano onsabi so insipan a Mesias, odino Say Nilanaan. (Dan. 9:24-27) Diad mas akaunan propesiya a nisulat antis ya awiten iray Israelita ed Babilonia, asalambit a say Mesias et nianak ed Betlehem. (Miq. 5:2) Pian nasumpal iratan a propesiya, kaukolan a nibulos iray Judio, makapawil irad bansa ra, tan nipaalagey lamet so templo. Balet panon itan a nagawa anta agkagagawa na Babilonia so mangibulos na saray aripen to. Impaamta nen Jehova so ebat ed saray propeta to.​—Amos 3:7.

11. Anto ray mangirerepresentad Empiryo na Babilonia? (Nengnengen so footnote.)

¹¹ Kaibay propeta Daniel ed saramay inawit diad Babilonia. (Dan. 1:1-6) Diad panamegley to et imparungtal nen Jehova iray ontumbok a panarian ya onsalat ed satan a makapanyari ed mundo. Impaamta nen Jehova iratan a sekreto diad impangusar to na nanduruman simbolo. Singa bilang, diad sakey a kugip et impanengneng nen  Jehova ed si Arin Nabucodonosor so sakey a balbaleg ya imahen a gawad nanduruman klase na metal. (Basaen so Daniel 2:1, 19, 31-38.) Diad panamegley nen Daniel et imparungtal nen Jehova a say balitok ya ulo na imahen et mangirerepresentad Empiryo na Babilonia. * Irerepresenta na saray pilak a pagew tan taklay na imahen so makapanyari ed mundo ya onsublay ed Babilonia. Dinan itan a panarian, tan panon ton tratoen so totoo na Dios?

MEDO-PERSIA​—SAY KOMAPAT YA ULO

12, 13. (a) Antoy imparungtal nen Jehova diad inkatalo na Babilonia? (b) Akin ya dugarugan say Medo-Persia so irerepresenta na komapat ya ulo na atap ya ayep?

¹² Masulok a sakey siglo antis na panaon nen Daniel, diad panamegley nen propeta Isaias et imparungtal nen Jehova iray detalye nipaakar ed makapanyari ed mundo ya manakop ed Babilonia. Aglabat imbaga nen Jehova no panon a naderal so syudad na Babilonia, noagta pati say ngaran na ari a manakop ed satan. Saya et si Ciro, sakey a Persiano. (Isa. 44:28–45:2) Akaawat si Daniel na duaran kaaruman a pasingawey nipaakar ed Medo-Persian Makapanyari ed Mundo. Diad sakey ed sarayan pasingawey, sayan panarian et deneskribe a singa oso ya akatagey so sakey a diking to. Niganggan a sikatoy ‘mangan na dakel a laman.’ (Dan. 7:5) Diad sananey nin pasingawey, anengneng nen Daniel a sayan saniban makapanyari ed mundo et isisimbolo na karneron walaay duaran saklor.​—Dan. 8:3, 20.

¹³ Pian nasumpal so propesiya, inusar nen Jehova so Empiryo na Medo-Persia a maneral ed Babilonia tan mangipawil ed saray Israelita ed bansa ra. (2 Awa. 36:22, 23) Balet, saya lanlamang ya pakauley so sengegay inkaupot lawari na totoo na Dios. Nabasad libro na Ester so mauges a plano na administrador na Persia a si Haman. Labay ton upoten so amin a Judio ya sakop na Empiryo na Persia tan sikatoy angigeter na petsa no kapigan to itan gawaen. Balet lapud tulong nen Jehova, aprotektaan lamet so totoo To manlapud panamusol na bini nen Satanas. (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Dugaruga sirin ya say Medo-Persia so irerepresenta na komapat ya ulo na atap ya ayep ed Apocalipsis.

GRESYA​—SAY KOMALIMAN ULO

14, 15. Anto ran impormasyon so imparungtal nen Jehova nipaakar ed Empiryo na Gresya nensaman?

¹⁴ Say irerepresenta na komaliman ulo na atap ya ayep et say Gresya. Diad samay interpretasyon nen Daniel ed kugip nen Nabucodonosor, sayan panarian et isisimbolo na gansan eges tan ulpo na imahen. Naawat met nen Daniel so duaran pasingawey ya angiter na saray detalyadon impormasyon nipaakar ed sayan empiryo tan ed kabkabat a mananguley to.

¹⁵ Diad sakey a pasingawey, anengneng nen Daniel a say Gresya et irerepresenta na sakey ya leopardo ya walaan na apatiran payak. Ipapatnag na satan a sayan empiryo et maples ya manakop. (Dan. 7:6) Diad sakey nin pasingawey, deneskribe nen Daniel no panon kapeles a pinatey na kanding ya walaan na sakey a baleg a saklor so karneron walaay duaran saklor​—say Medo-Persia. Imbaga nen Jehova ed si Daniel a say isisimbolo na kanding et say Gresya, tan say baleg a saklor na satan et mangirerepresentad sakey ed saray ari to. Insulat ni nen Daniel a naputer itan a baleg a saklor tan ontubo so apatiran angkelag a saklor ya onsalat ed satan. Anggaman nipropesiya iya nilasus taon ni antis ya nagmaliw ya prominente so Gresya, tinmua irayan amin. Indaulo nen Alejandro a Baleg, say kabkabat  ya ari na Gresya nensaman so panakop ed Medo-Persia. Balet ag-abayag et aputer so saklor​—inatey iyan bantog ya ari sanen 32 años to—​legay kabisbiskegan na uley to. Insan, say panarian to et inapag na apatiran heneral to.​—Basaen so Daniel 8:20-22.

16. Antoy ginawa nen Antiochus IV?

¹⁶ Kayarin sinakop na Gresya so Persia, inuleyan to so nasyon na totoo na Dios. Legan na satan, akapawil lad Insipan a Dalin iray Judio tan nipaalagey da lamet so templo ed Jerusalem. Ipapasen ni ran siansia nen Jehova bilang pinili ton nasyon, tan say impaalagey a templo so siansia nin sentro na dugan panagdayew. Balet, nen komaduan siglo B.C.E., inataki na Gresya​—say komaliman ulo na atap ya ayep​—so totoo na Dios. Si Antiochus IV et sakey ed saray heneral a nanuley ed naapag ya empiryo nen Alejandro. Sikatoy nanggawa na paganon altar diad sular na templo ed Jerusalem tan ingganggan ton siopaman a mandayew ed Dios na saray Judio et napapatey. Agaylan panamusol na bini nen Satanas! Ingen, ag-abayag et asalatan so Gresya bilang makapanyari ed mundo. Siopa kasi so komanem ya ulo na atap ya ayep?

ROMA​—SAY KOMANEM YA ULO, “MAKAPATAKTAKOT TAN MAKAPAKEBBIEW”

17. Antoy importantin betang na komanem ya ulo diad kagawa na propesiyad Genesis 3:15?

¹⁷ Sanen naawat nen Juan so pasingawey nipaakar ed atap ya ayep, say Roma so kaplesan a makapanyari ed mundo. (Apo. 17:10) Sayan komanem ya ulo so walaan na importantin betang ed kagawa na propesiya a nabasad Genesis 3:15. Inusar nen Satanas iray Romanon opisyal pian temporaryon naparalisa so bini diad panugat ed “mukor” to. Panon? Inakusaan day Jesus na panagrebelde ed gobierno tan senentensiaan day ipapatey. (Mat. 27:26) Balet ta sikatoy pinaoli nen Jehova.

18. (a) Anton balon nasyon so pinili nen Jehova, tan akin? (b) Panon a siansia nin binusol na bini na uleg so bini na bii?

¹⁸ Akinonong ed saray Romano iray lider na relihyon ed Israel sumpad si Jesus, tan maslak ed saray Israelita so angipulisay ed sikato. Bilang resulta, impulisay met nen Jehova so nasyon na Israel. (Mat. 23:38; Gawa 2:22, 23) Sikatoy amili na balon nasyon, say “Israel na Dios.” (Gal. 3:26-29; 6:16) Satan a nasyon et kongregasyon na saray alanaan a Kristiano a tugyopen na saray Judio tan Gentil. (Efe. 2:11-18) Kayari impatey tan inkioli nen Jesus, siansia nin binusol na bini na uleg so bini na bii. Aminpigan sinali na Roma ya upoten so Kristianon kongregasyon​—say komaduan kabiangan na bini. *

19. (a) Panon a deneskribe nen Daniel so komanem a makapanyari ed mundo? (b) Antoy aralen ed onsublay ya artikulo?

¹⁹ Diad samay interpretasyon nen Daniel ed kugip nen Nabucodonosor, say irerepresenta na balatyang iran bikking et say Roma. (Dan. 2:33) Anengneng met nen Daniel so sakey a pasingawey ya aglabat manideskribe ed Empiryo na Roma, noagta ontan met ed onsublay a makapanyari ed mundo a manlapu ed Roma. (Basaen so Daniel 7:7, 8.) Diad loob na pigaran siglo, say Roma et nagmaliw a “makapataktakot tan makapakebbiew tan mabisbiskeg” ed saray kalaban to. Balet, nipropesiya met ya ontubo so “samploran saklor” a manlapud sayan empiryo, tan say sakey ed saratan et magmaliw ya prominente. Anto ray irerepresenta na samploran saklor, tan antoy pakabidbiran ed melag a saklor? Antoy koneksion na melag a saklor ed balbaleg ya imahen ya akugip nen Nabucodonosor? Ebatan na onsublay ya artikulo irayan tepet.

[Saray paimano ed leksab]

[Tepetepet Parad Panagaral]