Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Jehova Em i “Man Bilong Kamapim Ol Samting i Hait”

Jehova Em i “Man Bilong Kamapim Ol Samting i Hait”

Jehova Em i “Man Bilong Kamapim Ol Samting i Hait”

“God bilong yu i winim olgeta arapela god. Em i Bikpela bilong olgeta king, na em i save kamapim as bilong [“em i Man bilong kamapim,” NW] ol samting i hait.”—DAN. 2:47.

WANEM BEKIM BILONG YU?

Jehova i tokaut long yumi long wanem samting bai kamap long bihain?

Het namba 1 i go 6 bilong wel animal i makim wanem samting?

Wanem ol het bilong wel animal na ol hap bilong imis long driman bilong Nebukatnesar i makim wankain samting?

1, 2. Jehova i kamapim wanem samting long yumi? Bilong wanem em i mekim olsem?

 WANEM ol gavman bai stap na mekim bikpela wok bos long graun paslain stret long Kingdom bilong God i bagarapim olgeta gavman bilong graun? Yumi save long bekim bilong dispela askim bikos God Jehova, ‘Man bilong kamapim ol samting i hait,’ i bin tokaut long dispela long rot bilong ol tok em profet Daniel na aposel Jon i bin raitim.

2 Jehova i givim sampela visen long Daniel na Jon we ol i lukim ol wel animal. Na tu, Jehova i bin tokim Daniel long mining bilong wanpela driman long traipela imis i makim ol samting bai kamap bihain. Jehova i kirapim Daniel na Jon long raitim stori bilong ol dispela visen na bai yumi ken ritim long Baibel. (Rom 15:4) Jehova i laik strongim bilip bilong yumi olsem klostu nau Kingdom bilong God bai bagarapim olgeta gavman bilong graun.—Dan. 2:44.

3. Bilong kliagut long ol tok profet bilong Baibel, pastaim yumi mas kliagut long wanem samting? Bilong wanem i olsem?

3 Ol tok profet bilong Daniel na Jon i stori long 8-pela king, o gavman bilong ol man, na wanem gavman bai kamap pastaim na wanem gavman bai kamap bihain. Tasol bilong yumi ken kliagut long ol dispela tok profet, pastaim yumi mas kliagut long namba 1 tok profet bilong Baibel. Bilong wanem i olsem? Long wanem, Baibel olgeta na olgeta tok profet i stap long en i wok bung wantaim dispela namba 1 tok profet.

LAIN BILONG SNEK NA WEL ANIMAL

4. Tupela hap bilong lain bilong meri i makim husat? Na dispela lain bai mekim wanem?

4 Bihain liklik long pasin bikhet i kamap long Iden, Jehova i tok profet olsem wanpela “meri” bai i gat wanpela “lain” o pikinini. a (Ritim Stat 3:15.) Dispela lain bai “krungutim” het bilong snek, em Satan. Bihain Jehova i kamapim olsem dispela lain bai kamap long rot bilong Abraham, na insait long lain Israel, long lain bilong Juda, na long lain famili bilong King Devit. (Stt. 22:15-18; 49:10; Sng. 89:3, 4; Luk 1:30-33) Jisas Krais em nambawan hap bilong dispela lain. (Gal. 3:16) Na kongrigesen bilong ol Kristen God i makim i olsem namba tu hap bilong dispela lain. (Gal. 3:26-29) Jisas wantaim ol dispela Kristen God i makim, olgeta bai mekim wok king insait long Kingdom bilong God. God bai yusim dispela Kingdom bilong bagarapim Satan.—Luk 12:32; Rom 16:20.

5, 6. (a) Ol visen bilong Daniel na Jon i stori long hamas strongpela gavman? (b) Ol het bilong wel animal long Revelesen i makim wanem samting?

5 Long dispela namba 1 tok profet Jehova i mekim long Iden, em i tok Satan tu bai i gat wanpela “lain.” Lain bilong Satan bai birua long lain bilong meri. Husat i insait long dispela lain bilong snek? Em olgeta man husat i heitim God na pait long lain bilong em olsem Satan i save mekim. Insait long lain bilong Satan, i gat ol oganaisesen bilong lotu na ami, na tu, i gat planti gavman, o kingdom, insait long en. (Luk 4:5, 6) Sampela tasol bilong ol dispela gavman i bin pait stret long lain pipol bilong God, em lain Israel bilong bipo o kongrigesen bilong ol Kristen God i bin makim long nau. Dispela i helpim yumi long kliagut long as na ol visen bilong Daniel na Jon i stori long 8-pela strongpela gavman tasol, maski i gat ol arapela gavman tu i stap.

6 Klostu 2,000 yia i go pinis, Jisas i givim sampela visen long aposel Jon i narapela kain tru. (Rev. 1:1) Long wanpela visen, Jon i lukim traipela snek i sanap long nambis bilong solwara. Dispela snek i makim Satan. (Ritim Revelesen 13:1, 2.) Jon i lukim tu narakain wel animal i lusim solwara na i kam antap. Em i gat 7-pela het, na Satan i givim bikpela namba long en. Bihain, Jon i lukim wanpela retpela wel animal na em tu i gat 7-pela het. Dispela em piksa bilong wel animal i stap long Revelesen 13:1. Wanpela ensel i tokim Jon olsem 7-pela het bilong dispela retpela animal i makim “7-pela king,” olsem 7-pela gavman. (Rev. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Taim Jon i raitim Buk Revelesen, 5-pela bilong ol dispela king i no stap moa, na wanpela i mekim wok i stap, na narapela “i no kamap yet.” Ol dispela king i makim wanem ol strongpela gavman? Nau yumi laik kisim save long ol wan wan het bilong wel animal em Revelesen sapta 13 i stori long en. Bai yumi kisim sampela save moa long ol dispela gavman taim yumi skelim Buk Daniel. Ol tok profet bilong Daniel i stori long sampela bilong ol dispela gavman planti handret yia paslain long ol i bin kamap.

NAMBA 1 NA NAMBA 2 HET I MAKIM ISIP NA ASIRIA

7. Namba 1 het i makim wanem? Bilong wanem na yumi tok olsem?

7 Namba 1 het bilong wel animal i makim Isip, long wanem, Isip em fes strongpela gavman i bin heitim na pait long lain pipol bilong God. God i bin promisim Abraham olsem dispela lain bilong meri bai kamap long rot bilong famili bilong em. Ol Israel em lain tumbuna bilong Abraham. Taim ol i go long Isip na kamap planti, ol Isip i kirap mekim nogut long ol. Satan i traim long bagarapim lain pipol bilong God bikos em i no laik bai lain bilong meri i ken kamap. Olsem na em i kirapim Fero long traim long kilim i dai ol nupela bebi boi bilong ol Israel. Tasol Jehova i no larim dispela samting i kamap, em i helpim ol long lusim kalabus long Isip. (Kis. 1:15-20; 14:13) Bihain, em i givim Graun Bilong Promis long ol Israel.

8. Namba 2 het i makim wanem? Dispela namba 2 het i laik mekim wanem?

8 Namba 2 het bilong wel animal i makim Asiria. Dispela strongpela gavman tu i bin traim long bagarapim lain pipol bilong God. Tenpela lain bilong Israel i bin lotuim ol imis na sakim tok bilong God, olsem na Jehova i bin yusim Asiria bilong givim strafe long ol. Tasol ol Asiria i laik bagarapim Jerusalem tu. Ating Satan i laik bagarapim lain famili bilong ol king bilong Jerusalem, long wanem, Jisas bai kamap long dispela lain. Jehova i no laik bai Jerusalem i bagarap, so em i bagarapim ami bilong Asiria na kisim bek lain pipol bilong em.—2 Kin. 19:32-35; Ais. 10:5, 6, 12-15.

NAMBA 3 HET I MAKIM BABILON

9, 10. (a) Jehova i larim ol Babilon long mekim wanem? (b) Bilong sampela tok profet i ken kamap tru, wanem samting i mas kamap paslain?

9 Namba 3 het bilong wel animal em Jon i bin lukim i makim kingdom bilong Babilon. Jehova i larim ol Babilon long bagarapim Jerusalem na kisim ol manmeri bilong em i go kalabus long Babilon. Paslain long dispela samting i kamap, Jehova i tokim bikhet lain bilong em long ol samting kingdom bilong Babilon bai mekim long ol. (2 Kin. 20:16-18) Na tu, Jehova i tokim ol Israel olsem, em i no inap larim ol king bilong ol i sindaun moa long “sia king” bilong em long Jerusalem. (Jer. 3:17) Tasol Jehova i tok promis olsem bai i gat wanpela tumbuna pikinini bilong King Devit bai kamap husat “i gat rait” long mekim wok king bilong Jehova.—Ese. 21:25-27NW.

10 Narapela tok profet i soim olsem ol Juda bai mekim lotu long tempel long Jerusalem taim Mesaia i kam kamap. (Dan. 9:24-27) Na paslain long ol Israel i kalabus long Babilon, narapela tok profet i tok olsem Mesaia bai bon long Betlehem. (Mai. 5:2) Bilong ol dispela tok profet i ken kamap tru, ol Juda i mas lusim Babilon na go bek long ples bilong ol na wokim gen tempel. Tasol ol Babilon i no save larim ol kalabus lain bilong ol i go fri. Olsem wanem lain pipol bilong God inap go bek long asples? Jehova i kamapim bekim bilong dispela askim long ol profet bilong en.—Amo. 3:7.

11. Wanem samting long tok profet bilong Daniel na Jon i makim kingdom bilong Babilon? (Lukim futnot.)

11 Daniel em wanpela bilong ol Israel husat i bin kalabus long Babilon. (Dan. 1:1-6) Jehova i bin tokim Daniel olsem bai i gat ol arapela strongpela gavman i kamap bihain long Babilon. Jehova i yusim kain kain samting olsem piksa bilong makim ol samting bai kamap bihain. Olsem, em i givim driman long King Nebukatnesar long wanpela traipela piksa, olsem imis ol i wokim long kain kain metal. (Ritim Daniel 2:1, 19, 31-38.) Jehova i givim wok long Daniel long kamapim olsem het gol i makim kingdom bilong Babilon. b Bros na tupela han ol i wokim long silva i makim strongpela gavman bai kamap bihain long Babilon. Em wanem strongpela gavman? Na em i mekim wanem long lain pipol bilong God?

NAMBA 4 HET I MAKIM MIDIA-PERSIA

12, 13. (a) Jehova i stori olsem wanem long strongpela gavman em bai daunim Babilon? (b) Bilong wanem yumi ken tok Midia-Persia em i namba 4 het bilong wel animal?

12 Winim 100 yia paslain long taim bilong Daniel, Jehova i kirapim profet Aisaia long kamapim sampela bikpela tok i stori long strongpela gavman em bai daunim Babilon. Jehova i stori long hau ami bilong dispela gavman bai go insait long taun Babilon, na em i kolim tu nem bilong lida bilong ol. Dispela lida em Sairus, em man Persia. (Ais. 44:28–45:2) Jehova i givim tupela narapela visen long Daniel i stori long strongpela gavman Midia-Persia. Long wanpela visen, Daniel i lukim wanpela bea i sanap na dispela bea bai “kaikai planti mit.” (Dan. 7:5) Long narapela visen, Daniel i lukim sipsip man i gat tupela kom.—Dan. 8:3, 20.

13 Jehova i yusim Midia-Persia long daunim Babilon na larim ol Israel i go bek long asples bilong ol, olsem em i bin tok profet long en. (2 Sto. 36:22, 23) Tasol bihain Midia-Persia i traim long bagarapim lain pipol bilong God. Long Buk Esta bilong Baibel, yumi ritim olsem Haman, wanpela bikman bilong gavman Persia, i laik kilim i dai olgeta Juda husat i stap aninit long dispela kingdom. Haman i bin tokim ol manmeri insait long dispela kingdom long kilim i dai olgeta Juda long de em i bin makim. Tasol Jehova i lukautim gen lain bilong em na pasin birua bilong lain bilong Satan i no inap bagarapim ol. (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Olsem na yumi ken tok Midia-Persia em i namba 4 het bilong wel animal long Revelesen.

NAMBA 5 HET I MAKIM GRIK

14, 15. Jehova i bin tokaut long wanem ol samting bilong kingdom bilong Grik bilong bipo tru?

14 Namba 5 het bilong wel animal long Revelesen i makim Grik. Na long driman bilong Nebukatnesar em Daniel i bin stori long en, namel bilong imis ol i wokim long bras i makim dispela seim strongpela gavman, em gavman Grik. Jehova i givim tupela narapela visen long Daniel we i kamapim sampela stori moa long kingdom bilong Grik na nambawan bikpela king bilong en.

15 Long wanpela visen, Daniel i lukim wanpela lepat i gat 4-pela wing. Dispela lepat i makim Grik, na kwiktaim em bai daunim ol arapela kantri. (Dan. 7:6) Long narapela visen, Daniel i lukim wanpela meme i gat wanpela traipela kom. Kwiktaim meme i kilim i dai sipsip man i gat tupela kom, dispela sipsip i makim Midia-Persia. Jehova i tokim Daniel olsem meme i makim Grik na traipela kom i makim wanpela king bilong en. Daniel i tok tu olsem traipela kom bai bruk na 4-pela liklik kom bai kamap long ples bilong en. Olgeta samting bilong dispela tok profet i kamap tru, maski Daniel i bin raitim sampela handret yia paslain long Grik i kamap wanpela strongpela gavman. Traipela kom i makim Bikpela King Aleksander. Em nambawan bikpela king bilong Grik bilong bipo tru, na em i go pas long ami bilong Grik taim ol i pait long Midia-Persia. Dispela kom i bruk taim Aleksander i dai wantu tasol. Em i gat 32 krismas tasol na em i gat bikpela strong tru. Bihain long dispela, 4-pela jeneral bilong em i kisim ol narapela narapela hap bilong kingdom.—Ritim Daniel 8:20-22.

16. Antiokus Namba 4 i bin mekim wanem?

16 Bihain long Grik i daunim Persia, Grik i bosim Israel. Long dispela taim ol Juda i stap pinis long Jerusalem na ol i bin wokim pinis tempel. Ol i stap yet olsem lain pipol bilong God, na God i gat tingting yet olsem ol i mas lotuim em long tempel. Winim 150 yia paslain long Krais, gavman Grik i kirap birua long lain pipol bilong God. Tumbuna pikinini bilong wanpela jeneral bilong Aleksander, em King Antiokus Namba 4, i sanapim wanpela alta bilong wanpela giaman god long tempel long Jerusalem. Na em i tok ol man i bihainim yet lotu Juda i mas i dai. Dispela em narapela taim gen we lain bilong Satan i pait long lain pipol bilong God. Tasol i no longtaim na narapela strongpela gavman i senisim Grik. Namba 6 het bilong wel animal i makim wanem?

NAMBA 6 HET I MAKIM ROM, EM I ‘NOGUT TRU NA I GAT BIKPELA STRONG’

17. Namba 6 het i bin truim wanem hap stret bilong tok profet bilong Stat 3:15?

17 Taim Jon i lukim visen bilong wel animal, Rom i stap pinis olsem bikpela strongpela gavman. (Rev. 17:10) Rom em namba 6 het bilong wel animal na em i truim wanpela hap stret bilong tok profet bilong Stat 3:15. Satan i yusim ol bikman bilong Rom bilong “kaikaim lek” bilong lain bilong meri. Ol Rom i tingim Jisas olsem wanpela bikhetman i pait long gavman, na ol i kotim em, na kilim em i dai. (Mat. 27:26) Tasol indai bilong Jisas, olsem snek i kaikaim lek, i no stap longpela taim, long wanem, Jehova i bin kirapim bek Jisas.

18. (a) Jehova i bin makim wanem nupela lain? Bilong wanem em i mekim olsem? (b) Olsem wanem lain bilong snek i bin birua na pait yet long lain bilong meri?

18 Ol hetman bilong lotu long Israel i bin helpim Rom long mekim nogut long Jisas. Klostu olgeta lain Israel i sakim Jisas olsem Mesaia. So Jehova i sakim lain Israel olsem lain pipol bilong em. (Mat. 23:38; Apo. 2:22, 23) Em i makim nupela lain, em “lain Israel bilong God.” (Gal. 3:26-29; 6:16) Dispela nupela lain em kongrigesen bilong ol Kristen God i bin makim, na i gat ol Juda na ol man bilong ol arapela lain i stap insait long en. (Efe. 2:11-18) Bihain long dai na kirap bek bilong Jisas, lain bilong Satan i wok yet long birua na pait long lain bilong meri. Planti taim liklik, Rom i bin traim long bagarapim kongrigesen bilong ol Kristen God i bin makim. Ol dispela Kristen ol i insait long lain bilong meri. c

19. (a) Daniel i stori olsem wanem long namba 6 strongpela gavman? (b) Stadi i kamap bihain bai bekim wanem ol askim?

19 Long driman bilong Nebukatnesar em Daniel i bin stori long en, tupela lek ain i makim Rom. (Dan. 2:33) Na Daniel i lukim wanpela visen i stori long Gavman Rom, na visen i stori tu long narapela strongpela gavman bai kamap bihain long Rom, em dispela gavman i kamap long wanpela hap em Rom i bin bosim. (Ritim Daniel 7:7, 8.) Inap planti handret yia, Rom i stap olsem wanpela animal i “nogut tru na em i gat bikpela strong moa.” Dispela tok profet i tok “10-pela kom” bai kamap long en. Na bihain, “wanpela liklik kom” bai kamap na strong bilong en bai winim ol arapela kom. Tenpela kom i makim wanem samting? Na liklik kom i makim wanem samting? Na wanem hap bilong imis bilong driman bilong Nebukatnesar i makim dispela liklik kom? Stadi i kirap long pes 14 bai bekim ol dispela askim.

[Ol Futnot]

a Dispela meri i piksaim olgeta wokboi bilong Jehova long heven, ol i stap olsem meri bilong Jehova.—Ais. 54:1; Gal. 4:26; Rev. 12:1, 2.

b Het bilong imis long Buk Daniel na namba 3 het bilong wel animal long Revelesen i makim Babilon. Lukim sat long pes 12-13.

c Taim Rom i bagarapim Jerusalem long 70 C.E., Israel i no stap moa olsem lain God i makim. So taim Rom i bagarapim Jerusalem dispela i no olsem ol i pait long lain bilong meri na i no truim tok profet bilong Stat 3:15.

[Askim Bilong Stadi]