Yehova Ndi “Mudzumbululi Wa Zwo Dzumbamaho”

“Ngangoho Mudzimu waṋu ndi Ene Mudzimu wa midzimu, ndi Ene Muṋe wa mahosi, Mudzumbululi wa zwo dzumbamaho.”—DAN. 2:47.

NI ḒO ARAVHA HANI?

Ndi zwidodombedzwa zwifhio malugana na vhumatshelo zwe Yehova a ri dzumbululela zwone?

Ṱhoho dza rathi dza u thoma dza ḽivhanda dzi imela mini?

Hu na u tshimbidzana hufhio vhukati ha ḽivhanda na tshifanyiso tshihulu-hulu tshe tsha vhonwa nga Nebukadanetsara?

1, 2. Yehova o ri dzumbululela mini, nahone ndi ngani o ita nga u ralo?

 NDI ifhio mivhuso ine ya ḓo vha i tshi khou vhusa kha ḽifhasi musi Muvhuso wa Mudzimu u tshi fhelisa vhuvhusi ha vhathu? Ri a ḓivha phindulo—ro i dzumbululelwa nga Yehova Mudzimu, a re “Mudzumbululi wa zwo dzumbamaho.” U shumisa mafhungo e a ṅwalwa nga muporofita Daniele na nga muapostola Yohane u itela u ri thusa uri ri kone u ṱalula yeneyo mivhuso.

² Yehova o dzumbululela vhenevho vhanna mabono a tshi tou tevhekana ane a katela u vhusa ha eneo mavhanda nga u tou sielisana. O dovha a vhudza Daniele zwine muloro wa tshifanyiso tshihulu-hulu tsha tsimbi wa amba zwone. Yehova o ita uri mafhungo eneo o ṅwalwe na u vhulungwa Bivhilini u itela u ri vhuyedza. (Vha-Roma 15:4) O ita zwenezwo u itela u khwaṱhisa fulufhelo ḽashu ḽa uri hu si kale Muvhuso wawe u ḓo pwashakanya mivhuso yoṱhe ya vhathu.—Dan. 2:44.

3. U itela u pfesesa vhuporofita nga ho teaho, ndi mini zwine ra fanela u thoma ra zwi pfesesa, nahone ndi ngani?

³ Mafhungo a Daniele na a Yohane ha ṱaluli fhedzi mahosi kana mivhuso ya vhathu ya malo fhedzi, fhedzi a dovha a sumbedza na nḓila ye yeneyo mivhuso ya vha i tshi ḓo tevhekana ngayo. Naho zwo ralo, u itela uri ri kone u pfesesa nga ho teaho honoho vhuporofita, ri fanela u pfesesa zwine vhuporofita ha u thoma ho ṅwalwaho Bivhilini ha amba zwone. Ndi ngani? Ndi nga nṱhani ha uri u ḓadzea ha honoho vhuporofita ndi yone thero ya ndeme ine ya ita uri mafhungo oṱhe a re Bivhilini a tendelane. Nga maṅwe maipfi, vhu nga fanyiswa na thambo ine ya vhofhekanya vhuṅwe vhuporofita hoṱhe.

MBEU YA ṊOWA NA ḼIVHANDA

4. Ndi vhafhio vhane vha vhumba mbeu ya musadzi, nahone yeneyo mbeu i ḓo ita mini?

⁴ Nga u ṱavhanya nga murahu ha vhushandukwa ha Edeni, Yehova o fulufhedzisa uri “musadzi” u ḓo bveledza  “mbeu.” * (Vhalani Genesi 3:15.) Yeneyo mbeu yo vha i tshi ḓo fheleledza yo pwasha ṱhoho ya Sathane ane a vha ṋowa. Nga murahu Yehova o dzumbulula uri mbeu yo vha i tshi ḓo bva kha Abrahamu, kha lushaka lwa Isiraele, kha Vhayuda, nahone ya vha muḓuhulu wa Khosi Davida. (Gen. 22:15-18; 49:10; Ps. 89:3, 4; Luka 1:30-33) Yesu Kristo ndi ene we a vha tshipiḓa tsha ndeme tsha mbeu yeneyo. (Vha-Gal. 3:16) Tshiṅwe tshipiḓa tsha mbeu tshi vhumbwa nga miraḓo ya tshivhidzo tsha Vhukriste yo ḓodzwaho nga muya. (Vha-Gal. 3:26-29) Yesu na vhenevha vhaḓodzwa vha shuma nga vhuthihi u itela u vhumba Muvhuso wa Mudzimu une wa ḓo vha tshishumiswa tsha Mudzimu tshine a ḓo pwashakanya ngatsho Sathane.—Luka 12:32; Vha-Roma 16:20.

5, 6. (a) Daniele na Yohane vho bula mivhuso mingana mihulwane? (b) Ṱhoho dza ḽivhanda ḽo bulwaho kha Ndzumbululo dzi imela mini?

⁵ Vhuporofita ha u thoma he ha ambiwa ngei Edeni, ho dovha ha amba uri na Sathane o vha a tshi ḓo bveledza “mbeu.” Mbeu yawe yo vha i tshi ḓo vha na vhuswina, kana ya vhenga mbeu ya musadzi. Ndi vhafhio vhane vha vhumba mbeu ya ṋowa? Ndi vhathu vhoṱhe vhane vha edzisa Sathane nga u vhenga Mudzimu na u pikisa vhathu vha Mudzimu. Kha ḓivhazwakale yoṱhe, Sathane o dzudzanya mbeu yawe ya vha madzangano a zwa politiki kana mivhuso yo fhamba-fhambanaho. (Luka 4:5, 6) Naho zwo ralo, ndi mivhuso ya vhathu i si gathi fhedzi ye ya kwama nga hu swayeaho vhathu vha Mudzimu, hu sa londwi uri ndi kha lushaka lwa Vhaisiraele kana kha tshivhidzo tsha Vhakriste vho ḓodzwaho. Ndi ngani yeneyi mbuno i ya ndeme? Ndi nga nṱhani ha uri mabono a Daniele na a Yohane a ṱalusa nga ha mivhuso mihulwane ya malo fhedzi.

⁶ Mafheleloni a ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha C.E., Yesu o vuswaho vhafuni o ṋea muapostola Yohane mabono a tshi tou tevhekana. (Ndzumb. 1:1) Kha ḽiṅwe ḽa mabono eneo, Yohane o vhona Diabolo, ane a imelwa nga ḽigwena, o ima khunzikhunzini ya lwanzhe. (Vhalani Ndzumbululo 13:1, 2.) Yohane o dovha a vhona ḽivhanda ḽi tshusaho ḽi tshi bva lwanzheni ḽa ṋewa nungo khulu nga Diabolo. Nga murahu muruṅwa o sumbedza Yohane uri ṱhóho ṱhanu-na-mbili dza ḽivhanda ḽikhunwana ḽi re tshifanyiso tsha ḽivhanda ḽo bulwaho kha Ndzumbululo 13:1, dzi imela “khosi ṱhanu-na-mbili” kana mivhuso ya sumbe. (Ndzumb. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Musi Yohane a tshi ṅwala mafhungo enea, mivhuso miṱanu yo vha yo no wa, muthihi u tshi khou vhusa, nahone muṅwe wo vha u ‘sa athu u ḓa.’ Ndi ifhio yeneyo mivhuso mihulwane ya shango? Kha ri haseledze nga ha ṱhoho iṅwe na iṅwe ya ḽivhanda samusi yo ṱaluswa kha bugu ya Ndzumbululo. Ri ḓo dovha ra vhona nḓila ye mafhungo a Daniele a ri ṋea ngayo zwidodombedzwa zwo engedzeaho zwe zwa ri ṋea luvhonela malugana na mivhuso yeneyi hu  tshi kha ḓi vha ho sala miṅwaha minzhi zwi sa athu itea.

ṰHOHO MBILI DZA U THOMA—MUVHUSO WA EGIPITA NA WA ASURI

7. Ṱhoho ya u thoma i imela muvhuso ufhio, nahone ndi ngani?

⁷ Ṱhoho ya u thoma ya ḽivhanda i imela muvhuso wa Egipita. Ndi ngani? Ndi nga nṱhani ha uri muvhuso wa Egipita ndi wone wa u thoma we wa sumbedza vhuswina kha vhathu vha Mudzimu. Vhaḓuhulu vha Abrahamu—we mbeu yo fulufhedziswaho ya musadzi ya vha i tshi ḓo bva khae—vho vha vhanzhi ngei Egipita. Ngauralo, Vhaegipita vho mbo ḓi thoma u tsikeledza Vhaisiraele. Sathane o lingedza u fhelisa vhathu vha Mudzimu musi mbeu i sa athu swika. Nga nḓila-ḓe? Nga u ṱuṱuwedza Farao uri a vhulahe vhana vhoṱhe vha vhatukana vha Vhaisiraele. Yehova o thivhela maano eneo nahone a vhofholola vhathu vhawe vhupulini ha Egipita. (Ek. 1:15-20; 14:13) Nga murahu, o vusulusa lushaka lwa Vhaisiraele Shangoni ḽo Fulufhedziswaho.

8. Ṱhoho ya vhuvhili i imela muvhuso ufhio, nahone wo lingedza u ita mini?

⁸ Ṱhoho ya vhuvhili ya ḽivhanda i imela muvhuso wa Asuri. Wonoyu muvhuso u re na maanḓa na wone wo lingedza u fhelisa vhathu vha Mudzimu. Ndi ngoho uri Yehova o shumisa Vhaasuri u itela u ṱarafa muvhuso wa tshaka dza fumi dza Isiraele nge dza vha mashandukwa nga u gwadamela zwifanyiso. Naho zwo ralo, Vhaasuri vho mbo ḓi vutshela Yerusalema. Khamusi tshipikwa tsha Sathane ho vha hu u fhelisa vha lushaka lwa vhuhosini lwe Yesu a vha a tshi ḓo bebelwa khalwo. U vutshelwa honoho ho vha hu si tshipiḓa tsha ndivho ya Yehova nahone o tshidza vhathu vhawe vha fulufhedzeaho nga lwa vhuṱolo nga u fhelisa vhenevho vhavutsheli.—2 Dzikh. 19:32-35; Yes. 10:5, 6, 12-15.

ṰHOHO YA VHURARU—MUVHUSO WA BABELE

9, 10. (a) Yehova o tendela vhathu vha Babele vha tshi ita mini? (b) U itela uri vhuporofita vhu ḓadzee, ho vha ho fanela u itea mini?

⁹ Ṱhoho ya vhuraru ya ḽivhanda ḽe ḽa vhonwa nga Yohane i imela muvhuso we musanda wawo wa vha u Babele. Yehova o tendela vhathu vha Babele vha tshi lozwa Yerusalema na u isa vhathu vhawe vhupulini. Naho zwo ralo, musi a sa athu tendela tshiitea tshenetshi tshi shonisaho, Yehova o sevha Vhaisiraele vha mashandukwa uri vha ḓo welwa nga yeneyo khombo. (2 Dzikh. 20:16-18) O amba hu tshee nga phanḓa uri mahosi a vhathu e a vha a tshi ḓo dzula kha “khuluṋoni ya Yehova” ngei Yerusalema a ḓo bviswa. (1 Koron. 29:23) Naho zwo ralo, Yehova o dovha a fulufhedzisa uri muḓuhulu wa Khosi Davida, o tewaho nga vhuvhusi u ḓo ḓa a dzula kha yeneyo khuluṋoni.—Hesek. 21:25-27.

¹⁰ Vhuṅwe vhuporofita ho sumbedza uri musi Messia o fulufhedziswaho kana Muḓodzwa a tshi swika, Vhayuda vha ḓo vha vha tshi kha ḓi gwadamela thembeleni ngei Yerusalema. (Dan. 9:24-27) Vhuporofita ha nga phanḓa ha honovhu, he ha ṅwalwa musi Vhaisiraele vha sa athu iswa vhuthubwani ngei Babele ho amba uri Messia u ḓo bebelwa Betlehema. (Mixa 5:2) Arali vhuporofita honovhu ho vha hu tshi ḓo ḓadzea, Vhayuda vho vha vha tshi fanela u vhofhololwa vhupulini vha humela shangohaya ḽavho u itela u fhaṱulula thembele. Babele ḽo vha ḽi tshi ḓivhelwa u sa vhofholola phuli dzaḽo. Fhedzi khaedu yeneyo yo vha i tshi ḓo kundwa hani? Yehova o dzumbululela vhaporofita vhawe phindulo ya yeneyo mbudziso.—Amosi 3:7.

11. Muvhuso wa Babele u fanyiselwa hani nga nḓila dzo fhamba-fhambanaho? (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)

¹¹ Muporofita Daniele ndi muṅwe wa vhathu vhe vha iswa vhupulini ngei Babele. (Dan. 1:1-6) Yehova o mu shumisa u itela u dzumbulula u tevhekana ha mivhuso ye ya vha i tshi ḓo tevhela nga murahu ha wa Babele. Yehova o shumisa zwithu zwo fhamba-fhambanaho u itela u dzumbulula zwiphiri zwenezwo. Sa tsumbo, o ita uri Khosi Nebukadanetsara wa Babele a lore tshifanyiso tshihulu-hulu tsho itwaho nga tsimbi dzo fhamba-fhambanaho. (Vhalani Daniele 2:1, 19, 31-38.) Yehova o shumisa Daniele u itela u dzumbulula uri ṱhoho ya musuku  i re kha tshifanyiso tshihulu-hulu i imela Muvhuso wa Babele. * Muvhuso we wa tevhela nga murahu ha wa Babele u imelwa nga khana na zwanḓa zwa tsimbi-tseṱha. Ndi ufhio wonoyo muvhuso, nahone wo vha u tshi ḓo fara hani vhathu vha Mudzimu?

ṰHOHO YA VHUṊA—MUVHUSO WA MEDA NA PERESIA

12, 13. (a) Yehova o dzumbulula mini malugana na u kundwa ha Babele? (b) Ndi ngani zwo tea u amba uri muvhuso wa Meda na Peresia u imelwa nga ṱhoho ya vhuṋa ya ḽivhanda?

¹² Maḓanani a miṅwaha nga phanḓa ha misi ya Daniele, Yehova o shumisa muporofita Yesaya u itela u dzumbulula zwidodombedzwa zwa muvhuso we wa vha u tshi ḓo kunda Babele. Yehova o dzumbulula nḓila ye muḓi wa Babele wa vha u tshi ḓo kundwa ngayo u katela na dzina ḽa muvhusi we a vha a tshi ḓo u kunda. Murangaphanḓa onoyo ndi Korese, wa Muperesia. (Yes. 44:28–45:2) Daniele o dovha a vhona maṅwe mabono mavhili malugana na Muvhuso wa Shango wa Meda na Peresia. Kha ḽa u thoma, muvhuso wo vha u tshi fanyiswa na tshivhingwi tsho imaho nga thungo. Tsho vha tsho vhudzwa uri tshi “ḽe ṋama nzhi!” (Dan. 7:5) Kha ḽiṅwe bono, Daniele o vhona muvhuso wa shango u re kavhili une wa imelwa nga thutha i re na ṋanga mbili.—Dan. 8:3, 20.

¹³ Yehova o shumisa Muvhuso wa Meda na Peresia u itela u ḓadzisa vhuporofita nga u fhelisa Babele na u vhuyedzedza Vhaisiraele shangohaya ḽavho. (2 Koron. 36:22, 23) Naho zwo ralo, muvhuso wonoyu nga murahu wo ṱoḓou fhelisa vhathu vha Mudzimu. Bugu ya Bivhili ya Esitere i amba nga ha tshimbevha tshe tsha itwa nga muḓinḓa muhulwane wa Peresia, we a vha a tshi pfi Hamani. O dzudzanya uri hu vhulahwe Vhayuda vhoṱhe vhe vha vha vha tshi dzula mashangoni a re nga fhasi ha Muvhuso wa Peresia nahone a vhea ḓuvha ḽo livhaho ḽine vha ḓo vhulahwa ngaḽo. Vhathu vha Yehova vho tsireledzea nge a dzhenelela u itela u thivhela vengo ḽeneḽo ḽi bvaho kha mbeu ya Sathane. (Esit. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Nga zwenezwo, nga ho teaho ṱhoho ya vhuṋa ya ḽivhanda ḽi re buguni ya Ndzumbululo i imela muvhuso wa Meda na Peresia.

ṰHOHO YA VHUṰAṊU—MUVHUSO WA GERIKA

14, 15. Ndi zwidodombedzwa zwifhio zwe Yehova a zwi dzumbulula malugana na Muvhuso wa Gerika wa kale?

¹⁴ Ṱhoho ya vhuṱanu ya ḽivhanda ḽi re kha Ndzumbululo i imela muvhuso wa Yavani kana Gerika. Samusi Daniele o zwi dzumbulula u thomani musi a tshi ṱalutshedza muloro wa Nebukadanetsara, wonoyu muvhuso wo vha u tshi imelwa nga thumbu na khundu zwa tsimbi-tswuku zwa tshifanyiso tshihulu-hulu. Daniele o dovha a vhona maṅwe mabono mavhili e a ṋea zwidodombedzwa zwi swayeaho nga ha muvhuso wonoyu, na nga ha muvhusi wawo a re na bvumo.

¹⁵ Kha ḽiṅwe bono, Daniele o vhona muvhuso wa Yavani kana Gerika u tshi imelwa nga nngwe, i re na phapha nṋa, zwine zwa sumbedza uri wonoyo muvhuso wo vha u tshi ḓo kunda nga u ṱavhanya. (Dan. 7:6) Kha ḽi tevhelaho, Daniele o ṱalusa nḓila ye mbokoṱo i re na luṋanga luhulu ya ḓo vhulaha ngayo nga u ṱavhanya thutha i re na ṋanga mbili ine ya imela muvhuso wa Meda na Peresia. Yehova o vhudza Daniele uri mbokoṱo i imela muvhuso wa Gerika nahone luṋanga luhulu lwo vha lu tshi imela iṅwe khosi ya muvhuso wonoyo. Daniele o dovha a ṅwala uri luṋanga luhulu lwo vha lu tshi ḓo vunḓea nahone lwa dzhielwa vhudzulo nga ṋanga nṋa ṱhukhu. Naho honovhu vhuporofita ho ṅwalwa maḓanani a miṅwaha nga phanḓa ha uri muvhuso wa Gerika u vhe na maanḓa, mafhungo enea oṱhe o ḓadzea nga vhuḓalo. Alexander Muhulwane, khosi ya bvumo u fhira dzoṱhe ngei Gerika, o ranga phanḓa musi hu tshi lwiwa na muvhuso wa Meda na Peresia. Naho zwo ralo, luṋanga lwonolwu lwo mbo ḓi vunḓea, nahone khosi yeneyo i re na maanḓa ya fa i tshi tou vha na miṅwaha ya 32 fhedzi. Musi o no fa, muvhuso wawe wo fheleledza  wo kovhekanyelwa vhaḓinḓa vhawe vhaṋa.—Vhalani Daniele 8:20-22.

16. Antiochus wa Vhuṋa o ita mini?

¹⁶ Nga murahu ha u kunda muvhuso wa Peresia, muvhuso wa Gerika wo vhusa shango ḽe vhathu vha Mudzimu vha vha vha tshi dzula khaḽo. Nga tshenetshi tshifhinga, Vhayuda vho vha vho no dzula zwavhuḓi Shangoni ḽo Fulufhedziswaho nahone vho no vusulusa thembele ngei Yerusalema. Vho vha vha tshi kha ḓi vha vhathu vha Mudzimu vho nangwaho, nahone thembele yo vusuluswaho yo vha i tshi kha ḓi vha tshipiḓa tsha ndeme tsha vhurabeli ha ngoho. Naho zwo ralo, ḓanani ḽa vhuvhili ḽa miṅwaha B.C.E., muvhuso wa Gerika une wa imela ṱhoho ya vhuṱaṋu ya ḽivhanda, wo vutshela vhathu vha Mudzimu. Antiochus wa Vhuṋa, muṅwe wa vhaḽaifa vha Alexander o kovhekanya muvhuso, a fhaṱa aletare ya u gwadamela midzimu i sili fhethu he ha vha hu na thembele ngei Yerusalema, nahone a ita uri vhane vha tevhedza vhurereli ha Tshiyuda vha wanale vhe na mulandu une wa nga ita uri vha vhulahwe. Nyito yawe yo vha i tshi zwi sumbedza zwavhuḓi uri o vha e tshipiḓa tsha mbeu ya Sathane i re na vengo. Naho zwo ralo, hu sa athu fhela tshifhinga tshilapfu, muvhuso wa Gerika wo tekulwa u si tsha vha na maanḓa. Ṱhoho ya vhurathi ya ḽivhanda yo vha i tshi ḓo imela muvhuso ufhio?

ṰHOHO YA VHURATHI—MUVHUSO WA ROMA, UNE WA “OFHISA LWA U VHIFHA”

17. Ṱhoho ya vhurathi yo shela hani mulenzhe kha u ḓadzea ha vhuporofita vhu re kha Genesi 3:15?

¹⁷ Muvhuso wa Roma ndi wone we wa vha u tshi khou vhusa musi Yohane a tshi vhona bono ḽa ḽivhanda. (Ndzumb. 17:10) Ṱhoho ya vhurathi yo shela mulenzhe kha u ḓadzea ha vhuporofita ho ṅwalwaho kha Genesi 3:15. Sathane o shumisa maswole a Vharoma u itela u vhaisa mbeu lwa tshifhinganyana, nga u i “luma tshirethe.” Nga nḓila-ḓe? Vharoma vho hwesa Yesu mulandu wa mazwifhi wa uri o vutshela muvhuso nahone vha mu vhulaha. (Mat. 27:26) Fhedzi mbonzhe yeneyo yo ṱavhanya ya fhola ngauri Yehova o mbo ḓi vusa Yesu vhafuni.

18. (a) Ndi lufhio lushaka luswa lwe Yehova a lu nanga, nahone ndi ngani? (b) Mbeu ya ṋowa yo bvela hani phanḓa i tshi vhenga mbeu ya musadzi?

¹⁸ Vharangaphanḓa vha vhurereli vha Isiraele khathihi na vha muvhuso wa Roma vho itela Yesu tshimbevha, nahone Vhaisirele vhanzhi a vho ngo mu ṱanganedza. Nga nṱhani ha zwenezwo, Yehova o laṱa lushaka lwa Isiraele lwa ṋama uri lu si tsha vha vhathu vhawe. (Mat. 23:38; Mish. 2:22, 23) O mbo ḓi nanga lushaka luswa, lune lwa vha “Isiraele wa Mudzimu.” (Vha-Gal. 3:26-29; 6:16) Lushaka lwonolwo ndi tshivhidzo tsha Vhakriste vho ḓodzwaho tshine tsha katela Vhayuda na Vhannḓa. (Vha-Ef. 2:11-18) Musi Yesu o no fa na u dovha a vuswa, mbeu ya ṋowa yo bvela phanḓa i tshi vhenga mbeu ya musadzi. Kha zwiitea zwo vhalaho, muvhuso wa Roma wo lingedza u fhelisa tshivhidzo tsha Vhukriste tshi re tshiṅwe tshipiḓa tsha mbeu. *

19. (a) Daniele u ṱalusa hani muvhuso wa vhurathi? (b) Ndi mini zwine zwa ḓo haseledzwa kha iṅwe thero?

¹⁹ Kha muloro we Daniele a u ṱalutshedza Nebukadanetsara, milenzhe ya tsimbi i imela muvhuso wa Roma. (Dan. 2:33) Daniele o vhona bono ḽine ḽa si ṱaluse fhedzi Muvhuso wa Roma, fhedzi ḽine ḽa dovha ḽa ṱalusa muvhuso we wa vha u tshi ḓo tevhela wa Roma. (Vhalani Daniele 7:7, 8.) Ho fhela maḓana a miṅwaha muvhuso wa Roma u tshi vhonala kha maswina awo sa une wa ‘ofhisa lwa u vhifha, wa maanḓa mahulu.’ Naho zwo ralo, vhuporofita ho amba hu tshee nga phanḓa uri ho vha hu tshi ḓo bvelela “ṋanga dzi ná fumi” dzi tshi bva kha wonoyu muvhuso, nahone luṋanga luthihi lwo vha lu tshi ḓo vha na bvumo ḽihulu. Ṋanga dza fumi dzi imela mivhuso ifhio, nahone ndi muvhuso ufhio une wa ḓo imelwa nga luṋanga luṱuku? Luṋanga luṱuku lu tshimbidzana hani na ṱhalutshedzo ya tshifanyiso tshihulu-hulu tshe tsha vhonwa nga Nebukadanetsara? Thero i re kha siaṱari 14, i ḓo haseledza phindulo dza dzenedzi mbudziso.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

[Mbudziso Dza Pfunzo]